Litteræ annuæ Societatis Iesu anni 1601

701쪽

7oo PROVINCIA AusTRIAE

vltimum meum sit beneficium, inserias splendi do apparatu praestandas curabo. Die Lunae corpus lepulturae dabitur in ecclesia mea S Maurit' in hac mea ciuitate. Nolo cnim carere reliquiis

sanctissimi huius viri qui vere sanctὰ vixit, sa inissimeque mortuus est,& vere pro beato haberi possit. haec Dominus Cardinalis in tuis litteris. Accesserunt hoc anno ad nos quadraginta quinque Societatis tirocinium hic posituri: locum iis sesserunt triginta, qui emenso nouitiatu ad varia Collegia sunt tranimissi. Ad Catholicam fidem

rediere nonagintaquatuor. Ad salutarem viana

communionis sub una specie inducti aliquot.

Excursiones hoc anno ex hoc loco frequenter factas fructus no h tenuis secutus est. Peregrinationes, unum ex nostrae Societatis iustituto tironum experimentum,aliquot annis superiore saeculo intermissas, pestis & bella ubique bacchantia sopiuerant, sed pro felici huius iaculi auspicio, Deo

opt.max. optatis nostris bene fausnte,eas recepimus, non absque proximorum fructu. QAod ad alterum instituti nostri caput pertinet, quo rudium catechesis praescribitur, mensuram quoque suae probationis, hac in parte non' infructuose huiusce domus tirones impleuerunt. Vndecim

in locis opera impigre posita ue pagis non paucis populosoribus, qui auditores affatim suppeditabant. Propositum hunc cursum non prius gratissimis ineuntis Aduentus Dominici auspiciis, adsecta usque Paschalia inconcusso tenore tenuerunt. δta verb pueris vacatum est , bona vi selertiae pars in homi nes natu maiores derivaretur. Hi praeter- ,

quam quod ea cum minimis illis didiceriit, qdorum inscitiam propalare puduisset; singulati etiaex Euangelico themate vilatu tum par iacit, incusso familiarium vitioruin horrore, ad anima: frugui n

702쪽

ta sunt reuocati. Cymnaeriis seu plane ten ris inuoluti. testimonio sit, in frequenti pago

ignoratum omnino fuisse a tota auditorum corona, quo mortis genere Christus Dominus nos in libertatem assciuerit. adde, qudd non modo crassissima peccata, peccata esse nescirent,sed serὸ nec quid credendum esset intelligerent. In hoc album praecipud collimatum, ut quam plurimi ad sacramenta frequentanda maxime selemnioribus Christi& Virginis Dei parae sestis recurrenti

bus traherentur. obuenitque ita, ut rustici sanistequandoque asseuerarent, neminem omnino iuris

municipalis beneficio seu iturum, qui huiusmodi festis animum sacrosanctis Ecclesiae mysteriis

non lustrasset. Proximum fuit ut ad Sanctorum,ic inprimis Virginis Matris inuocationem redirent. Ad utrumque non leuis momenti fuit hoc quod attexam. Mulier quae aliquandiu aegrotabat, inexhausto sanguinis profluuio quin tu iam diein Enaribus continue distillantis, ciscrimini extremo propinqua iudicabatur. haec cum per nostros sub catechismum inuiseretur, in fide creeta, cuiueommunicaturam se in s. Agnetis memoriam, cuius nomine vocabatur, votum emisisset, propam omento multis stupentibus fonte sanguinis sic cato, & potiundae sanitatis & exoluenti voti locum nacta est. Obtentum praeterea , ut statis ex Ecclesiae praecepto diebus carnium usu plerique abstinerent, quem segni hactenus dissimulatione toleratum in habitum prope induerant. In festa etiam solemniora seruiles labores praescripto sere iure incurrebant: quibus sublatis rustici, qui non l*ui conatu sestorum celebrationem didicerant, salutarique otio indulgendum edoisti, non minima gratitudinis ac beneuollantiae signa rependerunt. Pausta haec de pluribus pesegregiis aret So

ciet

703쪽

cietatem nostram vocationibus recensere sat erit.

Habebat iudenis quidam serorem perquam religiosam, quae fratrem tum ad repetenda studia neglecta, tum ad Societatem capeuendam si Deo cordi effeti enixe cohortatur; sed nihil nisi vanas lachrymulas, dubitationes, quinuationes'; eliciebat, donec tandem secundum quietem vox hominem proprio nomine compellit, &, Surse inquiti ad Collegium Patrum proficiscere, ubi intelsiges, quid sit tibi faciendum. Nec mora .hic antelucanus talaria succingit, laribus parentum se proripit, ad vicinum Collegium aduolat, unum e Patribus, seu alterum Ananiam consulit, patefacit negotium , consilio suadentis studia statim o temperat: ed forsan mirabili is, quod aetate alias

iam maturior repuerascere incipit, ad rudimenta

se abiicit, sapientique non magis, quam patienti palato deuorat, digerit: ac tam diu cum bonis lit. teris dies agitat, dum Philosophiccurriculo em&so variis defunctus periculis, pedicis ac laqueis, desideratae nostrae militi e sese aggregat. QSdain eum animi pend t, quemnam vitae statum deligeret , rem secure Deo precibus commiserati Committentis fidelitatem nullatenus diuina sesellit misericordia: etenim dormienti adolescenti augustioremissa vox, Religionem Societatis ingredere sed nescio quomodo somnium cauillato daemone, fidem verbis abstulerat; & iam propἡ

erat, ut toto caelo aberrans iuue is in anfractu sa matrimoni j vada coniiceretur, eoque ventu nierat, ut prope sponsa duceretur in domum: climecce mater,quae anno superiore desuncta erat,se

se dormienti filio obtulit, &, Fili mi sin quiti fili

mi, puellam iubeo omittas, quin cras aduenientem R. P. Prouincialem Societatis adi, Societatemque ut aliquando exoptaueras exposce. Dia-

704쪽

lo ne crede, qui iam pridem luetae imparem te supplantasset, nisi apud Deum pro te continenter preces effudissem. Quibus dictis , recessit felix

omnino umbra, cui datum optimam partem,quet non auferenda sit ab eo, euangelizare ac persuadere. Et persuasum facile cum mox non expectatus sequenti die R. P. Prouincialis repente compareret, visa rata facturus: qui eundem iuuenem cuncta narrantem, obnixeque ut admitteretur,eia

flagitantem, voti compotem benigne reddidit i Adolescens praeterea alius.nobilibus ortus paren-: tibus, ut raram pietatis in puero indolem prastercam , clim ea quae paruuli erant exuisset, tim de vitae statu ambigens , variis corporis acti-ctationibus, quasi sortibus Dei voluntatem ea quirere statu it. Frequentatae igitur atroces ex cathena verberationes, humicubationes, rigidae in I eineribus , in fornacibus pernoctationes, acerri- inorum ciliciorum quadragesimalis gestatio, a

dua ieiunia repetita, preces ad Deum sanctissiamamque eius matrem emissae. Nec vim tantam

sibi fieri diu ille misericors Deus sustinuit, quin

aperiret. Somno ,sed amplius curis sopitus dum esset iuuenis , ecce adest augusta supra omnem manum captum Regina caeli. cingebat alte- rum latus S. Ioannes Baptista , qui nomen I a s vradiantissimum; alterum S.Iacobus,qui sphaerulas precatorias diuae Virgini decurri scilitas ostentabat. tum his verbis ad iacenteiri nominatim compellatum, utitur Virgo: Eo, inquit signum tibi datvm est, sub quo succenturiatus fili, mei auspiciis milites, en turmam cui te adiungas. Hoc viso ex- eussus somno adolescens vocationis ac gratitu dinis bene memor esse dum allaborat, ferme impingit. Etenim antiquus hostis praeseruidae natusae non ignarus, austeriOVs ritae larua porrecta,

705쪽

lem scrupulos vertit, in nostios calumniis magni fide debacchatur, & Societatis labores & pericula decantans, sancta Brunonis lustra rigido otio ac Mainanda, Ignatio amphitheatro anteferret mo net. ibus telis appetitus adolescens, minime se

negligit otin sus : sed vim vi repellere , hostile

molitiones asperitate durioris poenitentiae elide re, magno impetu adnisus, viscera misericordia

demum permovit, ut contereret laqueos venantium, & a verbo aspero clientem liberaret. vespe. iis frequenti templo intererat, assii eius ac moeretis fluctuationibus iuuenis : cum ecce vocem pientissimae Dominae e caelo ruentem percipit,

Quamdiu linquiti claudicabist quoadusque metentabis r iic tibi mea vilescunt munera λ sic ea spernis3 sic meis signis non credis Z Tantae rei stupore percitus adolescens, quid senserit horror, deliquium omnibus stupore defixis propalavit. Nec tamen hucusque diuinorum beneficiorum satis. Etenim dum pro tuendo societatis spiritu diuinitus illapso , precarios globulos Dei parae Virgini tam eximie merenti iam candidatus noster, sacro inberlegeret; offert sese salutandam seruentius oranti eadem Virgo paruulo I E s v unica sua voluptate stipata:.rc benedictionem benignissime impertita in locum tabernaculi admirabilis caelestium mansionum reuolat, relicto iubilo, quem nouit ille, qui calculum accepit, quoniam speciosa facta est,& suauis in deliciis suis Nee ta- nien adhuc tentando cessauit daemon, quin immaturo Euangelici seminis, in duitietis barbarorum se elidi feruore, martyrij splendida ostentatione, inconsuIto haereticorum ad Ecclesiae cau-Ias reducendorum etclo, ardore studiorum oculos

ac mentem adolescentis prope fascinaret; duim intcrim

706쪽

interim dolosus serpens cuniculos subuertendae vocationi sustodiebat: & timeo aliquid euicisset, nisi vox in somnis ruinae praecauisset, his verbis, Fac cito quod debes. imperioso plane Domini verbo, quo dixit,& facta sunt omnia. Quocirca

R. P Prouincialis omnium eorum faeius conscius, sponsam tot modis expetitam, vocatamque

quasi in paternam familiam induxit Nunc ad

alia veniamus.Nouo templo concameratio, fastigium ac tectum cum parua turricula tabulis lamineis affabre conuestita, hoc anno adiecta sunt.

Maturandiae disicij spem auget multorum liberalitas amicorum, qui in fabricam hanc nobis eleemosynae nomine bis mille trecentos quadraginta - circiter dateros elargiti sunt: quamquam potior pars, videlicet usque ad duo millia daterorum nobis a testamentaliis Magnificae Dominae Helenae de Tovvar erogata sit. At praeter nostrorum multos, qui frequenter tum ex hac domo, tum ex aliis prouinciae Collegiis B. P N. Ignatij commentationibus instituti sunt hoc anno; multi etiam externi,& aliquot Parochi,easdem haud infructuo-sE, ut speramus, obierunt. Nec hoc loco ullo modo praetereunda sunt Illustrissimi Domini Ca dinalis hoc anno collata in hanc domum beneficia , quibus quo in uniuersam Societate nostram si animo, luculenter omnibus testatum reliquit. Itaque hoc anno eodem & frequentissimi3 commensalis noster non tam hospitalitatem a nobis accipere, quam domestica nostram frugalitatem suo iudicio coprobare velle visus est; cum quidquam auehuarij loco, in commutationem aulici luxus, mensae nostrae ad talem conuiuam alias imparatae suppleri prohiberet, & cominu ui ac quotidiano nostro cibo sibi satis esse fateretur.

707쪽

mentationibus sese refocillavit . cunique pagi nostri Diuaeensis templum diu obsoletum non mediocribus sumptibus anno superiore reparassemus, ac quotidie nouo excitassemus, eique sacrarum caeremoniarum ritu consecratio adhuc

deesset; illam ipse Illustrissimus maxima nostra

consolatione, incolarum pagi,aliorumque sat se quenti concursu confluentium aedificatione & s tisfactione, hoc anno peregit. sed ut perpetuum suae Illustrissimae Dominationis in nostrum ordinem munificentiae monimentum superesset, domum istam a fundamentis excitaturum se recepit, annuis duobus daterorum millibus in extructionis sumptum constitutis. In publicis iudiciis infamiae quoam nota uni ex nostris sacerdotibus a perdito quodam huius prouinciae nobili haeretico, per summum flagitium intentata, non soluin publica inferentis palinodia retractata est: ver x etiam in iudiciorum celebritate, iudicum sententia ac decreto sancita dicti sacerdotis nostri innocentia: dedecusque, quod malevolus calumniator molitus erat, in proprium molientis caput, mentita sibi iniquitate recidit. Emptum pr dium pro tribus millibus & quingentis dateris, antiquo nostro praedio contiguum. Caeteriim cum pro

nouo nostro templo noua ornameta essent comparanda, in hanc rem donati sunt nobis mille trecenti dateri cleemosynarum , quibus Mediolano curata fuerunt. Finita est hoc anno Missio Mediri censis. in qua tota ciuitas, partim nostrorum concionibus ab haeresi conuersa, partim Magnifici Domini per se Catholico zelo urgente ad auiaram Vei gratia religionem ferme est reducta.

708쪽

hROVINCIA BELGICA.

vNr in hac prouincia sociivnus supra quingentos Louani j quinq;

& quadraginta. Tornaci tres supra septuaginta. Audo mari in Semi- nario Anglicano nouem: in Colle- undequadraginta : totidem Duaci. An tuet piae undetriginta. sex & triginta

Leod ij. Traiccti viginti. Vndeviginti Brugis: uno iii inlis Ipris Duodeviginti Cortraci: Gandaui in iidem Insulis quinque & viginti ouo 3c viginti Vallen cenis. Gatuor & viginti Montibus. Beragis duodecim In Sede Bruxellensi & Mistione Caaltrensi septem & viginti. Cameraci nouem : uno minus Lux emburgi. Sex Attrebati. In Excursione Hollandica tres. Adscripti in Societatem vigiu-ti: transcripti in caelum, ut speramus, septem.

CGERvNT hoc anno Louaiah Socii . ἡ quibus sacerdotes ly. quorum septem studiosis annumerandi : studiosi Theologiae non sacerdotes 16. Adiutores domestici i L. Catechismus Gallicus intemplum nostrum hoc anno inductus, non sine spe fructus, quem pollicetur auditorum assiduitas. Catechilinus item Flandricus tum ruri , tum in ciuitate : Latinus in Paedagog ijs continuatur magno fructu dam senex audito catechismo,lacrymis perfusiis petijt a catechistae socio, num ea quae is dixisset, ita se haberentὶ annuente illo, coe sit ex illo die templum frequens vilitare; cum tam mea annis quatuor superioribus, de haeresi suspe-

709쪽

ctus haberetur. Eadem catechistae industria litem Parochum inter de primarios pagi exortam, di I mensium spatio corroborata maxima paganorum offensione, magnis utrimq; expensis stustia factis, iam a pago in urbe avocata, cum inextricabilibus dissicultatibus im pricita videretur, diremit. Erat in Pago haereticus, qui vicinis insignem offensionem sua pertinacia dabat; tolerabatur tamen propter

artem quam exercebat: hunc ad saniore mentem

nostrorum labor & industria post varias susceptas

disputationes reuocauit, estecitque ut Caluinum, Zinem annis pene so . professus fuerat , eiuraret, deique Catholicae restitueretur. Auriga Germanus o. circiter annorum, plaustro onusto ruenti

succumbens costam freserat, delatus ad nos corritum, nostrorum opera Lutheranam, qua insectus erat, haeresim eiurauit. Ad gregem Ecclesiae, ab haeresis Caluinianae conciliabulis quam cum lacte suxerant,reducti quoque Scoti sex. Ex his unus plusquam quadragenarius in Scotia ipsos Ministros ardore pestifero haereseos superabat. cum

variis hominibus in diuersis locis Belgij egerat de

religione ; sed frustra. tandem huc veniens om- nes animi latebras aperuit, errorem agnouit, sacramentisque in templo Societatis nostrae magno cum animi sensu susceptis,summa sua consolatione discessit, omnibus qui eum norant, gaudenti bus, & mutationem dexterae Excelsi mirantibus. Alius trienni Q Ministrum egerat, hac iter faciens seminarium Scotorum , cuius cura est pene S nostros, inuisit: in eo retentus post varios congressus,veritatem agnouit,& haeresi in templo nostro

deposita, Ecclesiae Catholicae est restitutus, dumq; in adeundis Sacramentis totus est, saeculo valere iusto, Christi crucem in Religione amplexus est. Eius tum exemplo, tum veritatis vi permotus is,

710쪽

qui ei& erroris , & itineris fuerat socius , socius esse voluit & fidei & religionis. Quidam honesto

loco natus, fratris sui caedem, alterius fratris vulnera,&sui in Milationem inimicis condonauit; eleemosynisque conquisitis adiutus, summa antiami consolatione Sacramentis munitus, alio concessit. Solitum in pietatis si udio cursum tenet Sodalitas B V.Anuunciatae, imb maiora in dies capit incremeta. Ab hoc Sodalitio varii varios ordines xeligiosos delegerunt.Dominus de Venderies Serenissimorum Principum oeconomus, vir antiquae ex Montinorenciana familia nobilitatis,insignique pietate clarus, Bruxella huc excurrit, Vt nomen Sodalitati daret: quod idem & nobiles ali. quot Angli praestiterunt. Bacchanalium tempore , solito concursu & ornatu celebratae orationes a Dominica Quinquagesimae usque ad diem cinerum, Sodalibus semper orantibus, plurimis etiam voluntarias verberationes magna populi aedificatione suscipientibus. Philosophorum Sodalitas, a maiore Theologorum & Iuristarum Sodalitate disiuncta, primariae Romanae hoc anno, titulo Conceptionis immaculatae, aggregata est, praemissa a pluribus confessione generali. conceptam orationis formulam Praefectus , Assessores, ternique e quolibet Paedagogio, aliorum nomine recitarui. Numerat haec Sodalitas Sodales quie quatuor Paedagogijs confluunt Ex his sex varios sacros Ordines ingressi, quatuor Societatem expetunt B.V. Astumptae Sodalitas inter ciues c5stituta est, litteris confirmationis hoc anno summo Sodalium applausu acceptis , & promulgatis in Oratorio peristromatis adornato, honoratissimo Vniuersitatis & Magistratus consessu. Exerciths spiritualibus exculti o.quorum multi ex alijs vrbibus ad nos eo nomine venerunt;inter eos non-