장음표시 사용
31쪽
carne extraxi se,& mordicus asportasse, lonec Dionis amici in ore lupi literas cognoscctes cxciperent & legerent, remisque omnem Dioni indicarent. Sed longum esset singula per immensum historiarum corpus dimisa exempla percensere, ex quibus clarum esse possit, quantum literas sine dolo scribentibus obfuerit,quantumque ex aduerso profuerit literas occultatas fuisse.Nobis vero,qui haec scribimus Lepcnumero contingit in hoc amicis gratu officium praestare, dum intemceptis huiusmodi dolosis literis, ijsque interpretatis, eos ab insidus,qus parabatur auertimus,alioquin facile incurrisset. Diuisio fhrtiuarum notarum, & primo de vocalibus signis.
Qv A M Vtilis, quamq; necessaria fiirtiuarum notarii ars semper extiterit, superiori sermone tradidimus, m dos nunc occulte animii indicadi exponere, iam tinestiuu videtur. Sed ut quae discreta sunt, facili ordinataq; serie procedant, primum omnium modorum furtim significandi diuisionem statuemus, eamque sic in partes secabimus, ut sua cuiq; tractatio reddatur,& accommodetur.Furtim igitur animum indicandi modi,vel exaratis in charta characterum notis,vel signis effinguntur.Signorum nos in priscias tractationem aggrediemur,corum praesertim,quae memoria suagerit, quod ubi absoluerimus, ad nouos diuersesque characteres eisngendos secundo libro procedemus. Signa igitur infinitis propemodum modis, vel ut tempus locus & nccessitas iget,cdminisci possumus. ea Vegetius rei militaris author trifariam diuidit,cuius nos partitione cotenti, ad cas partes omnia signa referemus, quae quantum momenti ad rem militarem afferant,eius verba declarant.Nil magis sis ait ad victoriam proficere,quam monitis obtemperare signorum, cavoce sola inter pugnatium tumultus, neq; quid sectendunt,
32쪽
neq; a quo abstinendum sit, percipi possit. Antiquitus ergo
gentium omnium usu receptu est,Vt tribus signis, vocalibus nempe,semivocalibus,& mutis in bello omnia significarent duces,quae ille diuisis copijs cognosci iubet.Ηis signis occulte animum cuiq; indicare possumus, quare furori simile esse videtur sibi aliquem persuadere, tam circumspectum hominem esse posse ut se a sertivo quovis scripto, abditaque m chinatione tueri possit,nam astas quilibet,vel procul distans loquitur,& furiim nunciat, ut non solum a nemine percipiatur, sed ne sic quidem significari quippiam posse qui videat,
existimet. Sed nunc ad rem accedamus,& vocalia primum, mox reliqua signa prosequamur. Vocalia igitur signa dicuntur ea, quae voce efferuntur, eaq; multiplices occultae animi significationes exhibetur. Huius loci videntur esse schoemata, quibus sensus a proprio sermone, dum in occultiorem transfertur, obscurior fit, quε quamuis proprie ad Rhetores,ectent,ea nos tamen no vi ab oratore tramntur,sed ut ad praesentem materiam pertinere videntur,indicabimus. H rum loquendi figurarum,& si complura genera esse no ignoro,ut ab Aristotele,Cicerone,& Fabio primarijs artis dicendi authoribus est traditum,cas tantu nos selum attingemus, quae fic luctius hac in re solent euenire. Omnium itaq; primum se offert ea transnutandi latini sermonis ratio, quam gryci methaphoram, latini trastationem vocant,ea quoties materia grauioribus postulat verbis exornari,oratorcs dignitatis causa utuntur, ut cum ipsa pariter assurgat oratio. V rum nolunt huiusinodi figuras in oratione in longum duci, qui de ea facultate praecepta tradiderunt, contenti ut singularia verba translata solum suis locis tanquam gemmae orationi aspergantur ; nos Vero, qui non ornatu orationis quaerimus,sed obscuritatem, Ut pote qui non ea audientem, vellegentem delectet, ambimus, sed ut in scripto vel sermone consilia tegantur inteEdimus,iam longas esse prscipimus,ut
33쪽
vel tota oratio nisi aliae adhibeantur figurae in sela tralia.
xione consumetur. Metaphoricus siue trantiatus loquendi inodus crit, ut si quis materia, de qua tractaturus est cum realia collata, eius membra cum qua coparat, apte ad rei pa tes exprimedas, de qua fit comparatio trasportet I ut exempli causa,nauis cum castris comparata,pugna cum nauigatione,nautae cum militibus,procellae cu hostibus, magister cum imperatore,clauis cum militari prudoia,portum cum victoria,naufragium cum captiuitate apte conectuntur, quare fingamus de castris vel de pugna sic vclle nos dicere. Nos in castris silinus, & iam pugna cum hoste comittimus; sed maximo timore angimur, quod hostium vires, quae iam ferme dc bilitate videbatur, coualuerunt ; satis itaq; firmis viribus indigcinus: ut hostilem potentia stiperemus; alium itaq; ad nos ducem, qui prudelior sit,novumque militum prssidium mitti oportet,alioquin facile erit,ut hostili manu oppressi sit peremur. Eam sententiam sic apid per metaphoram exprimemus. Nos in naui sumus,& iam nauigatione susccpimus, Verum timore angimur,quod procellae,quas iam demitti putabamus, acrius videntur senire, satis igitur cautos nos esse
oportet ,Vtadiiersain ventoru vim substinere possimus,alium itaq; ad nos inagistrum,qui regendo clauo aptior sit, nouosque nautas habeamus necesse est,si volumus in portu dela ri incolumes,alioquin perficile crit,ut procellarum tempestatibus superati, naufragium patiamur. Ad huius excplar,' qui hac figura,sui sensiis occultandi causa,vti voluerit,poterit suos sermones eisngere. Non procul ab hoc loqucili modo μετωνομ' t, vel hyppallage,est enim nominis pro nomine positio,vt pro eo,quod dicitur causa,ponatur perquam dicitur, eo modo Vulcanum pro igne, Venerem pro coitu, Libomin & Ccrerem pro vino & fiugibus, Martem pro bello,&sic de reliquis ponimus: solat enim hac figura non nihil sermo obscurari,ut non ficile ab omnibus percipiatur. Huic
34쪽
est Antonomasia, qua utimur cum appellatiuum nomen, vicc proprij cxcellentice causa, ponimus: visi Poetam
pro Virgilio, Philosephum pro Aristotele, Urbem pro Roma nominemus. Ad haec adijcitur αλλε ρια, quam inversione interpretamur, quae fit cum aliud, quam verba innuunt, significamus, ac etiam interim contrarium,dum res non
primitur , sed quadam similitudine implicatur. Haec figura
quavis cum metaphora quicquam commune habeat, cius tamen di iens usiis esse selet. In metaphora enim vel unum verbum satis est pro simili reponatur,quemadmodum oratores obseruant,non sic in allegoria,in qua verba omnia simul commutantur. Verum quado nos in longum translationem duci volumus, hac perinde, ut illa utemur, cademque fere apud nos allegoriae erit ratio,quae sit metaphorae. Huiusmodi fuit priscorum philosephorum,& poetarum scribendi r tio, vir'; enim sacra Naturae mysteria & naturam excedentia tractatur ne sua sensa a prophanis violarentur,serio fabularum inuolucris,quas quodam velamento obduxerunt. In hunc modum Mercurij,Orphei, Musaei,Lini vetustissimorum poetarum & interdum Platonis scriptacsse censentur: imo Vero etiam plures Platoni plerumq; allegoricum sensum e hibendu putant. Veluti illud est Timaei principio, Paelitontem selis filium fulmine terra exussisse; quod ab interpretuibus exponitur, vastum cometa natura selare intollerabiles aestus, concitauisse, hoc modo multis in locis ille fibulatur, in quibus aliter senses haberi debet,quam verba videtur innuere, forte etia incedia, quae Moses diuinitus missa narrat. Hac ratione sint interpretanda,quemadmodu apud Homerii,catena aurea, apud Marone somni poris, Iris Didoni capillu siluens, Cerberus triceps & quaecuq; dc inseris ab illo ficta sint,allegoricos. n.habct sensus.Sic& sapietes chymisti sua stripta histe involucris cotexerui,veluti Hermetc,Ge v,RVmudii,& veteres omnes Pythagoricos allocutos co
35쪽
perimus. Sed si dictum paulo obscurius, quina allegoria de .ceat aenigma fiet,quod adeo intellectu difficile est,ut non nisi ab authore maximo cu labore possit sensus elici. In hunc modum obscure dieii Gellius putat veteres scirpos appellasse. Horum exemplum illud asseram,quod a M. Varrone sesundo libro de latino sermone ad Marcellum scriptum cst, de T E R M is o Deo, qui ne ipsi quidem Ioui cedere voluit. Verba sunt. se Semel minus ne, an bis minus sit, non sat scio. , , An Vtrumq, eorum, Ut quondam audiui ipsiZ,, Dicter Ioui Regi noluit concedere. Sic Sphinx praetereuntibus de M o M i 9 E aenigma propon bat in hanc sententiam , ut Ausbnius ait. se inui bipes, & quadruples seret, de tripes omnia selus. Diogenes author cst Cleobolum aenigmatum vatem extitisse Obscurasque sententias ad tria millia versuum perscripsisse, ex quibus unum illud ex commentariis Pamphilae depromitur. In quo de ANNO ita scrip tum est. ,, Est genitor, proles, cui sit bis sena, sed horum Cuius triginta natae, sed dispare serma. l,, Hae niueis totae, fuscis sed vultibus illae,. M Atq, immortales cum sint, morientur ad unum. Proponitur & apud Maronem in Buccolicis a Domoeta Menalcae dubium in haec verba.
Dic quibus in terris, & eris mihi magnus Apollo, ,, Treis pateat coeli spacium non amplius ulnas P Et a Menalca Damoetae aliud in hunc modum. , , Dic quibus in terris inscripti nomina regum
,, Nascantur flores, & Phyl lida selus habeto Huc spectat & verbi ambiguitas , quae Amphibolia dicitur, quae fit,quoties verba duo vel plura habent significata.Chrysippus ambigua natura esse putat,quia ex eode duo,vel plura accipi possunt. Huiusnodi silicema vel vocibus singulis accidit,
36쪽
accidit, vel connexis.Singulis si idem verbum pIura significabit, Vt M A L v s, nauis arbore,fructum,& eum,qui estim
probus, potest significare. Accidere potest non modo inteagro verbo,verum etiam diuise,Vt INGENs, Ut duplex vembum csse possi,nomeno praepositio. Euenit & connexioni Verborum,coque modo maior ambiguitas oriri Blet, cuiusimodi est illud Apollinis oraculo prolatumn Aio te Aeacida Romanos vincere posse .
inquaginta ubi erant, centu inde occidit Achilles. Vnd per casus, per flexum & collocationem, aliasque spe
cies,quas proferri se peruacuum est, ambiguitas poterit eu Urc. Potest esse& Amphibologia in obscuritate verborunx, ut sensus occultetur & oratio aenigmati sere similis videatur, cuiusmodi sunt vatu, & poetarum scripta . Possem huc spectatia referre oraculorum, & Sibyllarum vaticinia compli ra , quae ancipites senses maxime obscuros retinent , ut via sinius elici possit . quem inmodum aedita sent Apollinis re, sponsa quae ab Herodoto receniuntur, quo sit, ut prouerbiureceptum sit,ut qui ita obscure loquitur,Sibyllae solium promere censeatur. Aenigmatibus etiam sina ilia sunt Pythagoreorum symbola vetustissimis enim Pythagorae discipulis docoaevis typo no vulgari neq; communi dicendi mos fuit,propria enim dogmata inter se seruantes, nemini ea prodita volebant: siquide praeceptoris lege cautum erar, It si quis non per symbola disseruisset,ridicula cuncta & anilia dicere celanseretur.Sermones hos obscuros Ian blicus in eius vita,& Pliatarchus in libro de liberis educandis & in conuiualibus quistionibus exponit, cuiusnodi sunt, quos recensebimus . se inuae nigrantes habent caudas gustari non oportere . i Euae verba Pythagorei interpretatur, cu ijs hominibus costietudine ineunda no esse,quos morti deprauatio denigrat.
Ignem serro caedi minime oportere. II ' li,
37쪽
D g p v R. i r T. N . τί Moc est furentem irritandum non esse,non enim decet iram
geri , cum potius illi, dum intumescit cedendum sit. Sieis ollae vestigium ne obliteres. ollar vestigium in cinere videtur,cinere usus est pro puluere tabularum,ubi mathematicae demonstrationes conficiebanture quasi innuat, intellectualibus uti debere demonstrationibus, obliuisci enim corporeas & visibiles. Rursiis Nihil educes, quod unguibus instructum aduncis sit. Vbi constitit homines benignos & dapsiles esse ; non in retinendo tenaces , & reliqua quae ab illo symbola pcrscripta sint. IsDe character apud γ os & Aegyptios occultandis diuinis &sacris aptissimus filii. Socrates etiam apud
Platonem admonet, rerum secrarum mysteria velanda esse,
ut a plebeculae indignitate seperentur. Plato alibi conssilit, indignu prorsiis ac Bidum esse, rerum occultarum mysteriapbpulo aperiri, cum ab hominum genere illa pollutis manibus contrectentur,quq ab hominibus tantum philosephiae aeris initiatis tractiri sis sit. Q uamobrem a Macrobio relatum est, Eleusinas mas per somnum Numenio philosepho in lupanari prostitutas apparuisse,cum ille earum sacra interpretari ausus esset, ita ut etiam a vulgo noscerentur: Vnde ille suam culpam semiato admonitus, agnouit,cum percon tanti causam, illae irata fronte refrondissent: Ab adyto u teris pudicitiae abstractas, se sile omnibus passim prostitu tas eius culpa fuis B. Quod nec Hebraei in tractandis sacris legibus negligunt. Hactenus obscurandi serm is modos edocuisse visi limaus,quamuis & alia sc emata quae ad camrem ficere possint, a rethoribus proponuntur,quae nobis aliud agetibus praetermittere visiam est. Verum ne quid disc tibus desideretur,quod ad sermonis obscuritate faciat, alios obscure loquendi modos obiter attingemus. Ad hoc igitur
si embit alieni idiomatis usiis, qui minime ijs cognitus sit, quibus rem nostra exploratam volumus , ut si latinus apud
38쪽
latind barbaro sermone utaturo Italus hac tepestate italis germanico, vel theutonico, seu gallico. Huiusmodi Caesar ad Ciceronem epistolain scripsit , non Romana lingua, sed graeca, ne ea, quae striberet, gallis sortasse intercepta
proderentur, quibus graecus sermo minime erat cognitus .
Identidem ut supia dictum est Suniator fecerat,qui & gr o sermone ad Dionysium scribens,ne consilium suum de prodiane chartaginensibus pateret, epistola concinnavit. Ex his scribendi emersit ratio, cuius significatio haberi non potest,nisi sermo unus in alium transferatur,eiusmodi non nulla scripta oblata,amicis saepenumero rogalibus detexi. ExF. plum apponemus,ut si aliquando inciderit,ita confictum es.se do ignorent.. Nos verba patrij sermonis intercisa vel duplicata in latilium conuertimus,quae pristinae linguae reddita ide innuant, etiam permutata significatione. De hac re quo mam minus apte latinae interpretationis exemplum efferri potest,non indicens erit,nostri sermonis thema proponere.. Passer mai litario in alcula tetro . .
. 1 Transibo sed illi selita malus in aliqsis, fastigium. νδ liter quoq; literis & picturis rei sensum exprimimus, sed
quoniam latinum exemplum non siippetit, 'ulgare apponiamus,si dicet quis sEvi RE viv A, nos scmper vitali pingibinus,videlicet maius sic tu,quod vulgo sΗMpREviv Adiciatur,si aute C o R E, & s o i, nos cor pingimus,musicisq; rho
his,vel notulis apposita claue bi,c6fingemus,& reliqu*hu iusinodi,quae quoniam apud vulgares circumferuntur, omittimus. Vsurpatiir hac tempestate locutio circulatoribus, ta
bernarijs, latronibus,& qui rudes homines dolis circumii niunt, valde familiaris, qui quamplurimis vocabulis utun tur, a coemnunt loquendi usu alienis, ne intelligantur, qui e sibi magis propria esse existiment: in hunc modum.mul tos , & pueros & seruos loqui videmus , dum fraudev alie cui nectere conantur, ut doli sitspici mena, viis inseran t
39쪽
Sunt & qui syllabas permutent, ut quae ultima prima sit, &
adueris,ut si dicturi sint, uos TIs ADEsT CAvE TIBI, dicant, sTIs Ho EsT AD VECA v I T I , Vel aliter utcunq;
libuerit, trasuertent. Aliter non nulli dii singulis syllabis inanes & inutiles interserut,uti R A T, s i s ut ide diriri dicat
v ERAT TIsis Bisis. & aliae huiusmodi loquendi se
mulae, quas cum in infinitum possint cvariari, utpote tris tu indignas, praetereundas ducimus. Sed de tali significandi modo, qui per vocem essertur, iam satis dictum videtur. Nunc ad reliqua signa transeamus. Semivocalla fgna,quae sint,& quomodo per ea animum indicare, & percipere possimus.
Pa o xi M v M est ut de semivocalibus signis verba faciamus,quae non parum ad rem nostram a rent adiume ti. Sic enim occultius, secretiusque rei co 3s proxime, vel longe distantibus animi concepta significabimus. Semi- uocalia itaq; signa Vegetius nominat ea, quae aliter, quam voce emitti solent: nempe duorum corporum se coplode tium icha,vel status spiritu ad instrumentum immissb. Cuius generis sunt senus campanae,lirae,buccing ,vel tormenti bellici ,& reliqua id genus omnium signa,quae auribus pocipiuntur. Possumus autem eiusmodi signis,no res ipsas modo,v xum etiam vorba per literas,quibus illa costruuntur significare,utpote si pulsatusi numeris suae literae eo ordine,quo sunt dispositae reddantur,hoc vero eisci poterit qtiouis instrumeto,quo res aptius possit indicari. Legitur patrum nostrorum memoria, obsessam Nouaria cum in dies magis ac magis rerum omnium inopia laboraret, tormentorum sciopis certo ordine & numero aeditis,omnibus demum significationibus sitas suprema rerum pericula amicis expresse,& maturam
40쪽
explorasse, eoque inditio habito a sectis ciuitati suillestiburium j Sic amici carcere occlusi, nec multum distantes, plagis inter se tacite loqui possunto exaudiri, noctii praecia
pue,& si domus cotinua est,percussa enim parietis parte exiguo quouis ictu totus resonat,ita ut qui aures muro admouerit, vel clauum fixum mordicus tenuerit etiam eminus, rite plagarum numerum excipiet. Idem etiam pretestat & halla. quamuis oblonga i occlusis auribus mordicus teneatur,modo lyram tangat: sic enim facile fiet, ut qui ita hastam te. neat,emissum sinum auribus percipiat. Ad hoc valent & parietibus aenea vasa fiaspensa,& tympana ordine disposita, ut pendentia amicis ad plagas resenent. Tripho Alexandrinus architectus Vitruvio reseruie hostibus in moenia ingressis ea ratione patriae periculum cauit, squidem cum corum irrumpentium vim per clamorem exaudiret, periclitanti urbi astuto c6silio sibilenit. Poterit & qui'; lyram,aliudue id genus in manibus habens, nunc hypate,nunc perhypate, nunc nete,vel mese pulsivas, nunc diapasen, diapete, vel diatessaron abseluens,donec alphabeti literas necessarias absistuerit, astantibus omnibus amicum de re certiorem facere . De rerum significatione, quς non fit per literas sepersuum esse existimo quicquam dicere,cum omnibus sit exploratum dari certarum rerum signa, quae per senos intelligantur. Hoc de semivocalibus signis dixisse sesciat.
Muta signa,quae sint,& quomodo per illa quicqui
significare possimus,& primum de corporis motu .
S v p ε R a s x de signis,quae muta sent,sermonem habere, hanc enim instituti nostri tertiam partem initio constituimus. Siquidem sem pollicitus vocalibus & semivocalibus muta signa adhcere.Muta igitur signa appellamus,quod