De censione hastaria veterum Romanorum conjecturae

4쪽

CONIECI URAE

EPISTOLA

E DUARDUM IACOBI

THEOL. S. S. ET PHIL. D. AA. D. M. REBENISSIM DUCI SAXONUM OBURGENSIUM ET GOTHANORUM A CONSILII SUPRΕΜ RENATUS ECCLESIASTICI AEUΜΜUM ACRORUM IN AULA ANTISTITEM. R-DINIS PROSAPIAE ERNESTINAE CRUCIGERUM VIRUM DE REBUS SCHOLASTICIηΜERmSSIMUM

QUAM SCRIPSIT

SUMPTIBUS . . SCHROEDERI.

6쪽

CONIECTURAE.

8쪽

Intermortua paene est, Iacobi, Vir reverendissime, veteris cujusdam instituti memoria, quod nascentis reipublicae Bomanae temporibus plurimum crediderim contulisse ad disciplinae militaris severitatem stabiliendam, - ensionem dico hastariam Eam e tenebris quas temporis decursus obduxit in Iucem quantum licuit vocatam si modo vocaverim cui Iibentius enarrare et rectius possim quam ibi Si quod enim publicum pietatis et observantiae erga eos monumentum extare cupimus qui suis nos ornarunt beneficiis quos mihi quidem multos obtigisse memor et gratus profiteor , - plane eximio lavore vixdum nomine Tibi notum amplexus in honoratissimum Iocum evehi me et lectissimorum virorum collegio ascribi nuper voluisti; sive aequos circumspicimus judices, qui quae scripsimus non condemnent ob errorum frequentiam, sed

aliqua exigua rerum vere, si sorte Observatarum Summa ex

sent, et integritate innatoque justi amore praestare Scio, et edito Iexie mythologico eruditissimo opere expertum Cognovisse optime, quam difficile sit si quis ex evanescentibus rerum umbris veras omnibusque numeris suis absolutas imagines restituere velit. Itaque satis graves fuerunt causae, cur Tibhanc epistolam publice inscriberem quamquam probe intelligo

parum et Tuo nomino et meo erga Te amore dignam eam esse, cujus omnis si qua erit Iaus in eo consistat quod cavebit fortasse ne oblivioni diutius res detur, parum illa veterum testimoniis illustrata. Neque enim quicquam hodie de censione hastaria sciremus, nisi ex Festi de verborum significatione dia-I.

9쪽

sceve haec etiamniinc apud Paulum extarent verba pag. 42 Lindem in pag. 54milli.

is censio hastaria dicebatur eum militi multae si nomine ob delictum militare indicebaturis quod hastas daret. Quae lateberis per se satis esse obscura neque enim quorsum tetenderit ista dandae hastae indictio statim apparet, et multae nominis ambiguitas in diversas partes judicium distrahit, ut non sit magnopere mirandum, plerosque omnes qui de re militari Romanorum de industria scripserunt Pauli narrationem silentio dissimulare maluisse virtutem, credo ratos ut in re sacra, ita in arte critica silentium esse , quam blandientium opinionum illecebris sese prodero irretitos; sed si qui fuerunt qui majoris essent fiduciae ii aut parum rem Obscuram expediverunt, aut si dis placet magis etiam obscurarunt. Etenim

si memoria repeto quot mihi studiose perscrutanti sese obtulerint virorem doctorum de censione hastaria sententiae, vix tres invenio qui accuratius in rem inquirere et tenebras gnaviter dispellere voluerint. Inter quos sutilem' vuIgatam in Pauli codicibus scripturam appellat is qui et ipso saepe erat futilis ac pessima quaeque capitis somnia nimia largitione fiundebat, Casp. Barthius, Adversarr. XLI, I; quot enim, inquit, hastas censes militem dedisse legendum putarim quod

haSta sestaret, i. e. usus hastae ipsi interdicebatur.' Sed vellem addidisset, quorsum ultima dixerit quae quum ad explicandum et ad demonstrandam viam sint apposita, ipsa tamen Pythiorum instar oraculorum prae ceteris explicatione indigent, qua evanescat ambiguitas nec plus novissimus est editor praestitit, qui sere acquievit Barthi sententia quod autem novum Barthius excudit et iliauditum vocabulum satius erat semel procusum ἐς κορακας amandare quam commendare osteris. Sed Barthi multo cautius, licet aliquanto etiam minus probabile Iustus ipsius judicavit, de milit Roman. 5, 18, cui quae placuerant quum I. F. Grono v in assensu suo probasset, ad Geli Noct. Att. 2, I, repetiit ut sua ac plu-

10쪽

ribus exornavit e Beau haud ignobilis suae aetatis apud Francogallos antiquarius, in commentariolo de delictis militum Romanorum eorumque poenis gallice scripto I . In cujus viri exagitandis erroribus si multus mox Tibi videbor suisse, factum hoc est propterea, quod eadem ista sententia egregii doctissimique viri assensum videtur nacta esse, Creu-Σeri, compend. antiq. Rom. p. 401 d. II, cujus auctoritate plurimis facito commendari possit. roficiscitur autem tota Francogalli disputatio Modestini quodam loco, veteris juris consulti, quem Alexandro Severo supparem de poenis scripsisse scimus ex ejus libro quarto haec inter alia servata sunt,

Digestor libr. XLIX, tit. I I. 34 I: poenae militum hujuscemodi sunt castigatio, pecuniaria multa, munerum indictio, militiae mutatio, gradus dejectio, ignominiosa missio. Quarum poenarum eam quam secundo loco posuit Μodestinus ab antiquis Romanis nonnunquam censionem hastariam contendit vocatam esse, idque tum quum multam irrogatam non statim quidem solveret reus, sed mox ut solveret hasta data obstringeretur Leensionem igitur hastariam nihil fuisse nisi aliquam piguο- ris capionem, qua cautum esset ut si quis in bello non esset solvendo miles, domi certe non careret stimulo quo ad solvendam pecuniam incitaretur. In his primum admodum leviter usus est Modestini testimonio, quo factum ut tota res egregie vacillet ubi nil non concesseris Modestini multam pecuniariam exactam interdum suisse pignoris capione nec causa satis gravis est cur factum hoc concedatur , labant omnia quum, ubi conceditur, laticius omnia progrediantur. Quis enim magnopere Francogallo obstrepet, si illis concessis prompto usus analogiae adminiculo vel inaxime distantibus temporibus eadem vindicat instituta quum praesertim non ita abundemus veterum testimoniis, quin interdum sit necessarium vel iis quae verisi-