Georgii Magneti ... Ad dogma, quod de vini nutritione inter primarios nostri temporis accademiarum viros philosophos, & medicos, Hieronymum Mercurialem, & Augustinum Buccium controuertitur. Demonstratio ..

11쪽

hoc eodem signo.

bta de re contrarii. go Vinum quomodo&cur prae caeteris liquoribus inbgis nutriat, aliorum q. nutritionem augeat. Conditiones humido radicali pro vitae longitudine necessariae. An vinum concrescat in solidum ex Ariae contra Mercurialem. De vini vi prae aqna ad concoctionem , & nutritionem pro Gal. & communi aduersus Alexand. Petronium. 3I3233 Responsio ad formam argumentorum Mercurialis

negantis vinum nutrire.

Resposio ad Philol. Authoritates P Mercur.allatas. Responsio ad alias Hypp. Philosophi ,& GaI. aut horitates pro Mercuriali adductas. Quom oub aqua,& humidum nutriat ex eisdem A umoribus Et si aqua non nutria I nisi permixta,no nega si esse ipsam nutrire, cu idem Oi ex terno cotingat alimento. Nam quod aliquid ex sese nulla ulteriori necessaria mixtione mutationeq. nutriat': humido tantum radicali competit,& ei quod ultimum,& actu nurriens supra nu. 2b. ex Hipp.dicebat. At eoru quς externa nutrimenta dicuntur,ut que feri apta nutrimenta posisunt, nudum vero sint, noni id competere potest. vnde,&dicebat Philo pnus; nitrimentum omne compositum eta debere,& ideo excrementa de necessit tale genera ri,ut& supra num. 16.ex Gai primo sanit. --men .cap. 2. diximuS. &cap. .de sens di sensili ad medium; nec sic clam aut humidu it sed quod ex utriusq. . mixtione est, cibus esse por, S lib.de alim. Hipp. alimentum triplex necessariu ,cibus, potus, et aer. Uerucu de nutrimenti essentia sit,ut sui iobstatia innutriti substantiam verti possit, quomodocunq. facta mixtione, vel mutatione: vel ex ipso Mercurialis argumento num. & dictis num. 23. idem de aqua , & vi-- no dicendum erit, quod &de aliis ex ternis alimentis, ut tritico hordeo pane, etc. vel dentillis. Controuersa de eadem re loca quomo iudicanda sint. Conclusio ex Plat.de vini usu. Vini usus quam anceps ut v tilis.

ILLUSTRI

12쪽

REVEREN. VIRO PHILIBERTO BURONTIO

I. V. D. Prothonotario Apostolico, Vercellen: Eccl. Praeposito, Canonico, ET REVEREND. ii FANEM EPISCOPI Apud Serenissimos Sabaud: Duces Idustrissimi Internunti, AUDITORI PRUDENTISSIMO V& D. Suo Colendissimo.

ciana Medicus Physicus Vercellen.

S. D. O G M Α, quod de vini nutritione

inter celeberrimos re physica,&medica Academiarum viros Augustinum Buccium,& Hieronymum Mercuriale controuertitur,& ad me XV. Kal. Feb. per litteras dedisti,libentissime perlegi, eam lectionis &iucunditatem , & eruditionem expectaturus, qua nec carere pomi,nec secus ab iis, Altero inTaurimaltero vero Bonon .Floretis simis Academiis inter supremos viros , expectare po teram, vel debueram . illudq. Pariter Reuerendo pluri

mum, & sapienti viro P. L lio Collegii societatis Iesu Vercelli.Rectori meritissimo , & seniori medicorum no A sttorum

13쪽

stroru Hyppocratteo Coryphaeo,exeellentissimo Mareo Seribedi Antonio Cusano de tuo iussu legendum tradidi. Atqui

occaZ meam cu ea de re ratiocinationem aliquam, ut innuisti habere desiderares ad id perlegendum propensius reuersu paucula haec quae in animi,& voti tui gratiam spectare visa sunt collegi,qualia hic tu legendo, cum loquentem audire non licet, in audies; Et primo quidem,prii cam

scias inter antiquos Phylosophos vertisse controuersiam, primo post cap. 3. referen. PhyIosopho, an de rebus scientiam,& veritatem inquiri posse, praesumendum esset : &alios quidem nullorum esse scientiam asseruisse; cui sen- An de re tentis stoicos stetisse, noster recenset Gal. dicentibus iis,hus veri- licere quidem de rebus disputationem conferendo suscitas praesu pere, verum si de singulis dubitado exactε perquirendummi possit sit,uel ipbabili Oi ibus saltem, ii no certis. acquiescendum

positionibus esse, vel constanter assirmari nihil, negariue Iosse,aut debere; in quod disputationum genus praesentis anc dogmatis incidisse, mihi certe videtur, ut in qua logices su btilitas,& dissicultas magis, quam rei veritas laborare deprehendatur .' prout de consimilibus aliis plu

ipsa vini nutritione, tertio alim. facul. o. testari idem videtur Gal.Sed haec, utcunq. qualis videatur Opinio , quae saltem de certa ea rerum cognitione, quarum aliter esse .

impossibile sit, circa Philosophycas specu lationes alique

sibi locum vindicare,negari forsan haud debet, non item. tamen in medicis, admittenda esse videtur . quando,uel Gais eorum,quos de Hyp.& Plat. Placitis libros conscripsit cap.6. testante, inter Philosophos non plures diremptas essedissensiones nihil mirum sit, cum res experientia simul iudicari perinde nequeat, ac ut ea de quibus m In medi- dici digladiantur,ut quorum demonstrationes operibus cina faci- verius quam sermonibus,& rerum euentu quam ratiocilius quae- nio, ostendi, vel etiam Hypp. lib.de arte medica n 1.23.1hioes ter & decenti ornatu num.9.confirmante: in debeant; Enim- minari. uero & quotiesuibi virorum prudentissime contigisse po

14쪽

hit, quam breuissime eirca aegros medicorum disseissiones,in altera partium ,rei eventu iudicatas este 3 si apud eos maxime res acta,vel agi contigerit, qui & disciplinarum,& aegrorum non modica,& Obseruata consuetudine magis, quam per ciuitates circuitu,exquisito vestimentorum ornatu, magnoq. ciuium muliercularum more :annullorum numero digitos vestiti, rudi tate, &inscitia sua imponentes, & aegrorum multitudinem una tantumi circulatoribus nota,in nulla vero a tragicis personis diseferentes, quaestuando verius quam curando, quorum iam numerosiore copia,& studio omnium nobilissima medica ars ignobilissima, Hypp. hanc,primo de lege medica calumniam deflente fieri solet: ὶ verum medicinae habitum non fortuito experimento tantum , quam recta medendi ratione de ipsius Hypp.ad decentem ornatu,&Plat. 3. de Rep.seu de iusto dialogo,& Gai .cosilio sibi acquisie- 'rint potius,quam contraxerint. Quae cum verae, phisiol giceq. medicine,inter speculativas alias facultates quibus eum, nexum habet prςcipua sua laus sit,& quarum si quae aliae sunt: in speculationis finis non tantum in se, quam insensu &Opere,exitum habet, a. Cfi,6 t. vi quid pro rei ve i i ritate hac in re sentiendum videri possit demonstrare conabor. Duo autem cum sint, quibus phisiologica medicis ana ad veritatem inucniendam instrumentis, tanqua duo-hus cruribus incedit,ratio scilicet,& experientia,primo 3. Rei veri.&o Methodi cap. 3. 2.& 6.&I. de alim. Dcul. primo Gal. tatis imiuxta duo in dolirinis inueniendi,& procedendi principia quirendsintellectum,&sensum,ex primophicca. .nec horum al- principiaterum sum cere possit,Gal.ibidem, quando sensibus experientiae q. si fidamus fallax esse multoties soleat, primi Aphoris,primo Hypp.plura secus longe, quam re ipsa sint frequenter sensibus cum appareant;secundo Nat. lacu l. p. Gal.&vni rationi si dimissis sensibus credendum putamus similes erimus insanientii cu prae sua intellectus noster ad rerum veritatem imbecillitate vespertilionis oculoru ad solis lumen instar cscutire soleat;sec.Methaphys primo, ut cum neutrum mist sufficere possit, horum alterum

A a alteri

15쪽

rei tractadae argu mentum .

Argum. partitio.

Vinu nonutrire PMercuriala proba-

alteri vicistim sibi fidem, & testimonium praebere opor

teat,Gal. & perfectissimae demonstrationis scientiam ex utrinque notis fieri debere, primo post ea. a.docebat Philosophus; quid horum utrunque pro rei veritate, hac in redemo nil rari possit agrediamur.Ac primo quidem,quam do hactenus, & iam quotidiani usus experientia quadam

obseruata,& multorum summa virorum auctoritate testata, ut infra demonstrabitur , vinum nutrire,omnium communi sententia in addiudicatum cessisse videatur: an prout apparet,addiudicari q. videtur,sic & re ipsa nutriat , an nutritionis apparentia tantum quaedam sit, primum ratione disquiramus, tum quid rationi experientis usus,& summa virorum auctoritas dissentiat consentiatq. persequemur. Ad rei ergo negocium descendentes, incipi

Et primo quidem,argumentationis inter excellentissimos viros utrinque vim perpendamus, tum circa dogma. ingenium exerceamus. igitur, an nutriat vinum , se nutrire aptum sit dicere malumus quςritur,atque negantis argumentatio, sic referente ex cellentissimo Buccio, arei tacita definitione, quatuor inclusa prccipue argumentis pro syllogizata texi videtur. Primo, nutrimentum est quod vertitur, vel verti in naturam corporis nutriti, vel nutriendi aptum sit, at vinum in corporis nostri nutriendi naturam verti non potest,ergo nec nutrire. maior omnibus cocesta est,quia sic nutrimentum deffinitur. minor vero,totum facessit negotium, quando si vera esset, uti-

qud & verissima sequeretur conclusio, si vero falsa, sim, liter & coclusio falsa. Atqui minoris etiam veritas,sic Secundo sustineri posse videtur. Quae nutriri debent,& nutriuntur,densa,& solida sunt,at vinum adeo liquidum cst, ut concrcscere,& condensari insolidum non possit, ergo nec nutrire poterit. Huius secundae rationis prior proposti ossic Tertio probatur, Ea tantum nutriuntur quae vivunt, at corpus nostrum secundum densas,& solidas tantum partes vivit, ergo solida, &densa tantum nutriuntur. tertii huius sIllogismi prior propositio tanquam eX philosopho

16쪽

philosopho manifesta no probatur, cum tam diu Vnumquodq. vivere dicatur,quandiu nutritur, secundo de ani dira ma i .& primo de generatione, & corruptione tex. υ& nihil aliud cessatio nutritiuae animae esse dicatur quam mors, lib. de vita,& morte, quando Vita nihil aliud quam . ol tu perseuerantia unionis animς vegitatricis cum calore definiebatur. eiusdem vero syllogismi minor propossitio, inferius innuente Excellentissimo Buccio,ex Philolop.etia secundo de anima tex. 6.probari polle videtur. quado animam corporis organiciamim esse dicit. Si enim organici corporis anima actus sit,ergo organica tantum anima ta sunt ,& vivunt. organica vero solidae sunt partes, ergo

solidς tantum partes vivunt. Quod autem vinum in densum, & solidum cocrescere,& condensari non possit MVae secundi syllogismi altera propositio crat.Sic Quarto sustinetur,quscunq. aquea sunt,insolidum conci cicere, &spissari non possunt; at vinum natura aqueum est, ergo

in densum ,& solidum spissari non potest. Huius quarti

syllogismi propositiones, excelletissimus Buccius a duc r-sario suo, cu aliqua tamen minoris propositionis,de qua infra suo loco glosa, concedere videtur, ex Philosopho iguarto Metheo rex. 36. dicente.Quae igitur ad aquam 1 e- ant,feruore ignis concrescere non possunt, & paulo inferius tex. 37. Sola autem ex humidorum genere aqua nos pistatur,&tex. 2I. Etenim aqua ex humidorum genere , sola non crassescit,& tex.68. liquidorum igitur quaecunq. evaporare queunt, ad aquam spectant. Similiter, & vini naturam a queam esse, ex Philosopho ibidem tex. 3I. dcte I. i. Qus igitur frigore spissari nequeut,sed concresce re,ad aquam potius spectat,qualia vinum,acetum, urina . Nec contra rictas hic in philosophi verbis putada est, qua' do supra te x. 36 & 37. dixit aquam non spissari, nec ignis

feruore concrescere, hic vero tex.4I.dicere videtur, quae

ad aquae naturam spectant frigore concrescere, ut si hicque aquea sunt, ut vinum, concrescere posse allerit,ergo.& nutriet,& contrarium ei quod tex 36.37.dicere videbitur. Aduerte cotradictionem nullam esse,quia ibi tex. 36 37. de

17쪽

ι ecbtra- 37. de concretione qlis a calore sit, hon posse quae aquei

ietatem , sunt concrescere dicebat, ut qualis in nutritione fieri de n verbis bet, cum nutritio per concoctionem fiaticococtio autem

hilos re- per calorem, primo Aphoris. i Α& I3. quibus habet, qui ponsio. crescunt plurimum calidi habent innati, ideo plurimis

egent alimentis i & ventres hyeme calidiores,quo circa alimenta copiosiora esse debent, & Gal. in com . dc Philosoph. quarto Metheo.ca. 2.& secundo de anima tex. o & a. de partibus animalium cap. 3. & de iuuentute ,&de senectute cap. 2.in fine: Hic vero tex. l. de cocretione

quae a frigore fit loquitur, quam in his quae a quea sunt fieri posse dicit: At nequaqua ad nutritionciti talis utilis cild potest,cum alioqui a frigido concoctio impediatur, ibidem quarto 1 ctheo. cap. a. & secundo de anima tex. . 1 Qua re nullam Philosophi verbis contradictio iam in-s csse constat. Quod si ergo & vini natura aquea est, ex eo

etiam aptum non esse in nutrimentum verti demonstra- Alia pro- bitur, quoniam aqua ipsa, & humidum non nutrire dicu-batio vi- tu rex Hypp. Gal. om. tex. I . & Α0. teriij reg. acu ubinum non conceptis habet verbis: A qua siquidem no vi alimentum

nutrirc . vireS recreat, sed ut medicament x- - temperamenti, symetriam quς propter ipsius immoderationem imbecilla sunt reducens. & paucis interiectis verbis. Nam humiditatem non modo Hypp.verum etiam dc medicorum probatissimi fere omnes cibi vehiculum non cibum censuerunt, quod Hypp.ipse lib. de alimen .in sincm dixerat. humiditas alimenti vehiculum est. Quibus co similia sunt& que quarto de vim partium cap. s. & primo Nat. facta l. cap. vltimo tradit Gal.& ca. s. lib. de sensu,& sensibili Phi. quando habet. Deinde nec aqua ipsa per se in commixta

alere solet, cum Oporteat id quod ex aliquo constituatur corpulentum esse,& idem fere tex. 3o. lib. 2. degenC- ratione,& corruptione. Et huius excellentissimi Mercurialis argumentationis forma ex Arab. princip Auic.ca P. Primo doc. 4. Fen. primς lib. l. Can. decerpta videtur,utiin i, haec in finem verba habet. A quositas nanque non est cx

pal humiditatibus secundis neque est nisi ex eo quod bibitur,

18쪽

&non nutrit, neq. est necetarianis in nutrimenti attenuatione &prqparatione . humor nanq.cit quod ex eo quod comeditur dc bibitur,est nutriens .Quod autem dico nutriens volo intelligi quod est impotentia simile corpori.Quod autem in potentia corporis scilicet humani ibmilitudinem habet,est corpus commixtum non simplex. Et aqua quidem est simplex. Hqc igitur in uniuerium negantis vinum nutrire posse argumentatio est,&esse posse videtur. Quid ergo ad haec excell. Buccius3duo facit, & Primo adem contraria opinionem diuersis argumentis astruere conatur. Secundo 6 vero Excellentissimi Mercurialis sententiam siclorum argumentorum solutione demoliri eontendit. Nos autem diuersa in re conferenda, ut continuata series menti inhς- rere magis valeat, quid argumentis respodeat per seriem primum adnectamus,tum ad contraria argumenta consideranda descendemus. Verum ne per ignotas voces ratiocinari contingar, Primo quid solida pars, quid organica seu instrumentalis,quid dissimilaris,dc similaris pars, Quid, d& quae harum in corpore singulae sint prς mitramus . quae par: Similaris porro pars ut a vocis etymologia habetur, ea dicitur esse,quae in genere pari tum simplex. & undequaq. Similari sui similis est, nec in alias desii miles inter se partes diuidi potest,primo de histor.animalium cap. I. Et primo de elemen. Gai .cap 9.dc 8. de placitis cap. . ex quo male philosophum notasse, dc eum in silmilaris partis deminitione Pro AriCal. post posuisse magnum in re phy ssica, & medica Io. Ar- sto. coirgenterium suo in Gal. lib. artis medicae comen. secundo Io. Arconstat. Dixi in genere partium, non quod adeo in se sim genterieplex sit, quin ex diuersiis dc ipsa sit,constetq. principiis: qnex quatuor humoribus elementorum quatuor virtutes,& facultates insequentibus dc ipsa componatur, quarto Metheorum cap. Io. dc secundo de pari. animal. primo phylosophus,& Gal. niuersis de temperamentiS libris,dc primo nat. facul. cap. a primo ad io. sed simplex dicitur. quia non ex aliis partibus,aut in alias diuersas partesdiuia

sibilis sit sed ipsa primo inter partes constituatur : dc hin

iusmodi

19쪽

iu Imodi sunt Os, neruus, vena,arteria ibus f dijuidico

fingar,earum qualibet pars, ut ossis os; nerui neruus,&sic de sua gulis,erit. His opponuntur,qii dissimilares partes ab eo quod cx aliis diuersis partibus componantur, & in dissimi es diuisibiles pariter sint,dicuntur . quales sunt culus, nasu S,manus,pes,& iimiles, ut quae ex illis quas immitarcs dicebamus, componantur,& in easdem diuida tur manus enim, & pes, ex venis, neruis,arteriis, & ossi-biis componuntur,ac proinde in easdem diuiduntur,Philosophus paulo supra citato loco,Gal.&uniuersa medicorum scola ubi q. locorum . Instrumentaris autem, & o ganice partis nomen, sica munere, & instrumenti officio quo fungitur dictum,commune tum similaribus,tum disesimilaribus partibus est, non sque tamen per omnia comuertuntur, quando quidem,& si aliquando similaris pars instrumentaria, seu organica sit,& organicae,similari partielse contingat, quemadmodum Venae,& arteriae, quarum haec ad spiritus,&calorem,illa vero ad deducendum per uniuersum corporis ambitum nutrimentum pro instrumento descruiunt, cum etia inter similates recenseantur: nunquam tamen sit,ut ex dissimilaribus similaris pars aliquando esse dicatur,& si tamen organica quod e conuerisso semper fieri contingit,ut dissimilares ex similaribus esisse dicantur, Philosophus de pari. animal. cap. I. Et hinc magno Argenterio aduersus Philosophum erroris caussa fuit, loco supra citato, quod a vena , ut instrumentali parte ad venam ut simpliciter similarem deducendo, Philosophum argueret et verum enim est, quamlibet venae partem: ut vena instrumentaria etiam est r) venam non esse . at verum similiter est,quamlibet venς partem, vi similaris simpliciter pars est, venam esse, eandemque

naturam.& subitantia cu tota vena habere e & sic Galeno prius, rectius'. partem similarem deffiniuisse Philosophuconstat. Solidae similiter nomen, utrique tam similari, quam dissimilari competit solida pars est,in cuius natura siccum humido prς dominatur ; quare eadem,& sc-ca Philosopho primo de hist.animal. I.&a.de pari.animal. a.dicitur,

20쪽

ὐeltureap.2. viqiue sui termino eontineatur,secundo degenerat.& corrupi. cap.nquod est,si aliis appona tur contiguitatem quidem faciet, sed non continuitatem: & λ-lidae sunt, ut Os,arteria, vena, manus, pes, nasus,caput,& similes. Quibus opponuntur quς molles ,& humidae partes dicuntur,quarum contrarium est, suo contineri termino no posse,sed alieno,& si plures iuxta ponantur, una& eandem continuitatem facere solent , cuiusmodi sun si sanguis,pituita, bilis,humo roscidus dictus,& similes, in quarum natura humidum sicco praedominatur. Est autem unum continuitate fieri,quando duo ita per mi x tionem eonfunduntur, ut ambo non nisi uno, & eodem termi eo definiantur, terminenturq. , unum autem contiguitate,quando duo quidem iuxta simul ponuntur , at non permiscentur, scd quantumuis iuxta posita,virum q. suo termino definitum,terminatum q. remanet; ut dissimila. ri in parte qualis manus est, plures quide similares instanti ut vena,neruuS,os,arteria;verum singulς ex sese inuice seiunctim sic,& separatim,ut singulae suo termino definitae determinat q. conseruemur, at non sic in sanguine, cui hilis,pituita, M melancholia insunt, quodlibet horum ab altero secretum permanet,verum permiscentur confundunturq. ut inter se discerni non possint. E st autem animaduersione retinendum,quas molles,& humidas hic dicimus lichi inter corporis partes similares adnumeremus, ut&Philosophus secundo de parte anima l. c 2.& Hipp.6,

vulg. morb. sect. 7. quando corpus incontinentia,contenta, A impetum facientia diuidebat, non tamen corporis partes veras esse, sed tuc impropriE & largo quodammmdo partis nomen sumi,& non proprie et siquidem humida siccis nutrimento sunt vel excrementa. Pnilosophus ibidem paulo inferius: & primo de hist.animal.c. I .his sic prς missis, ad Bucii responsiones accedamus. Quantum porro ad responsionem, negat primo Buo eius eam propositionem,totius ferε argumentationis ha-fim,solidas nempE partes tantum vivere,& nutriri, & suae

eruationis rationem addere vicitur, & inquit, quia spis A ritus.

continuitate vel

contiguitate steri.

Quom in do humores cor

sed mel

infra nua mero n