장음표시 사용
141쪽
duo,alterum orientalius R. Dionysiio dicatum & a Carolo Archiepiscopo XIIII. extructum anno Domini MCUL .. XXVII. vel paulo ante: alterum magis ad occidentem
D. Georgii vulgo dictum;quod a Petro Lychio Archiepiscopo XXIl. conditum, Erico VIII. Rege, non minus Celebre est, quam Carolinum illud seu Diot1ysianum. Et, dem templo ad occasum iunguntur turres excelsi duae limiliter secto lapide, quemadmodum & templuconstructae, in harum altera campana olim erat Maria-laura dista, a Maria nimirum & Laurentio. Haec tudine sua longe excelluit Nolam eam, quae Exfordiae est, ob capacitatem celebris, quod testari possunt, qui Vtranq; viderunt.Verum haec Lundensis incautius aliquando pulsata fuit, ut sui quadam parte finderetur, ac rimam duceret, ut sonum reddiderit & inconuenientiore, nec ululeile hic amplius posset Comminui eam Rex
rauit, atq; Croneburgum tran,ferri anno DominI M. D.
LXXXVII. ex qua postea duae aliae non contemnenciae magnitudinis campanae fusae sunt, quae nunc Croneburgi visuntur suspensae. Ad horologium venio Laurentianum, in quo est, quod obseruare forte conueniat; non distinguit quidem illud, peculiari sono edito,horas singulas per tetradas siue quadrantes, quod faciunt alia quaedam, per Daniam horologia; nec etiam quod in Belgio passim usitatum) praeludia ostentat Musica, quoties horae seu mediae seu peractae dandum est indicium, quibus rebus at- fici solent,quasque mirantur plebei,ac vulgus hominum, λ-liud autem quiddam est in automate eo, quod magIs mirantur, ac amant docti; situ est horologium in inferiori
142쪽
BIVM PRAECIPVAROftempli parte,qua in turrim astenditur, Australem, ubi tabula parieti assi xa visitur quadrata, oblonga , Vtcunq; magna,circulis aliquot varioru colorum distincta, quorum, qui maximus est, diametrum habet pedum circiter 8. in qua quidem tabula per certos eius rei indices, & annus currens,&mensis ac septimana, dies quoq; singuli&ho'. rete singulae,in quibus agunt homines, monstrantur liquidissime, eo etiam indicato,si festum celebretur, seu fixum seu mobile. Docetur item, quis luminarium solis adlunae motus, quaeq; horum in Zodiaco loca, diebus singulis& ad se inuicem habitudines. Et foris quidem indictata bula haec spectantur,' intus autem machinis quibusdam
ad id fabrefactis res agitur. Quibus illud additum est velut sed & illud arte factum, ut quoties publico signudatur horae clapis, supra tabulam ipsam, qua templum spectat,duo concurrant simulachra, equites dixeris cataphractou quae tot sese ictibus petunt, quot signa dat Nola maior in turri suspensa, quae horam indicat, in hac ipsa tabula Ad quoq; magis forte mirandum in medio velut in throno collocatum est Simulachrum Virginis Dei parae sinu tenentis infantem. Ad latera huic ostia duo ante pedes velut Theatrum semicirculi forma, arcu huius spectatoribiis obuer . Intus machina cum simulachris triumMaorum, quorum singulis singuli sunt famuli additi achina mota ad eius, cui hoc negotium datum est, arbitrium,prodeunt simulachra. Ante alios quidem, velliti caduceator minitabundus, gladio vibrato pulsatostium,quod sinistrum est virgini, eo aperto orius' oc diditur, buccinis simul duabus sonantibus, Ri
143쪽
dentur, quae iuxta utrinq; collocata sunt, totidem bucci . natorum simulachra; Qui primus est Magorum, magnifico & planc Regio prodit per theatrum incessu. Ad virginis 1imulachrum ubi ventum est, reuerenter ad hanc versus inclinat sese Magus, velut adorabundus, moxque conuersus progreditur, sequentibus aliis. Faciunt idem reliqui magi. Famuli, quorum singuli singulos sequuntur dominos, immoti procedunt, nulla edita erga Virginem reuerentiae significatione. Horum postremus iterum intris receptus ad suos, ostiu quod virgini dextrum est, post se claudit,ita quidem,ut& clarior quidem sonus eo occluso ad aures spectantium perueniat, quibus id iucundum spectaculum est. Quod ad horologium attinet, cum in eo ars eluceat praecipua, facile arguit, Maiores rerum Mathematicarum fuisse haud inexpertos: Est enim id opus minime nouum, quamuis non constat, quando Vel a quo, aut quibus auctoribus id confectum fuerit. Praeter horologium,de quo iam dictum; Altare quoque in aede Laurentiana media spectatur perquam magnificum, recens tamen sub annum Domini M. D. LXX VII. extructum, haud exiguis Ecclesiae sumptibus,'procurante id nobilissi mo Viro Domino Hilario Grubbe tutore& Ecclesiae Prς- posito, eodem Regni Danici Cancellario, ac Senatore prudentissimo. Altare marmoreum totum peram plum& altum:ex marmore partim candido partim nigro, Versicolore etiam nonnullo, artificiose admodum ordinato
atq; polito, expressis in eodem praeter alias quasdam effigies, imaginibus quoque Regis Friderici II.&Sophiae coniugis, horumq; insignibus. Mediam tabulam occupat si-
144쪽
gia. mulachrum Saluatoris & discipulorum I 2. mensae velut assidentium eo ritu, quo in prima sacrosanctae Coenae celebratione consedisse leguntur illi, subscriptis verbis institutionis illius,prout apud Euangelistas leguntur, quorum omnium & Pauli silmiliter ac Petri, Mariae quoque matris Domini & Laurentii Martyris effigies iuxta collocata: vi sun tur Dimosa,inter recentiores est Schaniae ciuitates, Vt- poto annum primu a nato in carnem Seruatore M. CCC. XX. vel circiter condita, sub ipsa initia gubernationis Christophori II. Daniae Regis. Eadem nunc tamen pene metropolis est Schaniae, idqι per mercimonia, quibus inclaruit, ex quo piscatio circa hanc urbem coepit esse frequens, Lundia nonnihil remittente de pristina celebritate& claritudine. Maritima haec est, a Lundia vix duobus distans milliaribus Germanicis, versus meridiem,a Coronia quatuor. incolae hanc nominant Malmoe, quod Latine redditur Malmogia,vel secundum quosdam Ati σι- uni: Arce munitissima insignis est, &aedificiorum magnificentia, quae nusquam sunt per Schaniam, quam in hac urbe,magis splendida. QEo loco nunc arx esst,ad occidentem nimirum, ciuitati olim aedificia quaedam erant paulo quam in reliqua urbe magnificentiora, Curiam drXς-
re seu habitationem monetarii, Danice Σῖρintens Haec ab Erico VIII. Daniae Rege primum extructa anno Domini M. CCCC. XXXIIII. adiectis ei bonis quibusdam ruralibus. Cum in bello Comitiano eam diruissent ciues seditiosi, iterum a Christiano IV. restaurata est,&ad eam, qua nunc spectatur, magnificcni am
145쪽
perducta: Haec restauratio inchoata est anno Domini M. D. XXXVII. Qua parte mare& Circium respicit Malmogia, muro toto cingitur, 'portis etiam quibusdam peruio, ex quibus duae sunt oelebratissimae; altera,qua in arcem itur;altera, qua ad pontem, quo mare insterni vir , ad quem appellunt minora tantum nauigia, & si quae Cimbae cum hominibus vel mercibus, seu Hamia adueniunt , seu Malmogia seluunt Haseiam nauigaturae, ut est loco ex Schama in Silandiam traiectus frequens, milliarium Circiter quatuor: Naues autem maiores Holcadiae dictae procul a ponte vel ciuitate consistunt, velut in portu, tolerabiliori quidem illo, sed non admodum tuto, praeser tim flante Circio. Reliqua urbis pars versus continentem & austrum vallo ac fossas probe munita est, paludibus etiam quibusdam tutam eam praestantibus, nisi ubi & horti sunt sunt autem circa hanc urbem frequentes vel Vinaria,piscinae. Portae hic sunt praecipuae: Orientalis una; altera Meridionalis, quibus & turres impositae visuntur, cum tormentis maioribus haud paucis, quae ex turribus prominerit:tertia portaOccidentalis, non aeque frequentatur, ut seperiores duae, nisi cum sub littus Schaniae exer
cetur Halecum piscatio, quod fit quotannis fere a festo Bartholomaei ac Dionysii ci per septimanas circiter sex
continuas. Est enim haec porta mari vicinior, eoque per eam sicut per maritimas illas magna passim importatur per id tempus halecum seu harengarum copia: celeberrimus enim tunc & quotidianus est urbe tota mercatus, exoticis etiam mercibus quam plurimis in urbem importatis nauigiorum beneficio, per portas maritimas. Quin N
146쪽
per orientalem portam ac meridionalem non hoc tantutempore, sed per totum alioquin annum plurimum inuehitur frumenti,&aliarum rerum venalium, ut boum, agnorum, equorum, & si quid est generis eiusdem, foenum quoq de ligna,atque carbones, quamuis ligna suppeditant & nauigia. Α saltibus enim seu sylvis aliquando remotior est haec ciuitas. Media pene urbe forum est spaci. osum admodum & in eo versus ortum domus ciuica, si- ue praetorium,amplum imprimis atque magnificum, sibanno a nato Christo M. D. X LVI. impensis ciuitatis haud mediocribus extructum,diruto prius, quod in ea Vicinia est,monasterio Franciscanorum. Est in medio nunc foro cisterna longe capacissima, quae per Canales &p cuniculos quosdam subterraneos, eo ex quodam extra urbem riuul' dedum, ad usus quotidianos & necessarios omni l
bui sciniah itantibus,aquam fundit copiosissimam:
tem elum est D. Petro olim dicaturi spaciosum id inprimis &ma.
gnificum, latericium tamen,fundamento excepto; ad Oc-l
cidentem adhaeret rurris, imposita et pyramide perquam Iledita, laminis partim Cupreis, partim plumbeis tectato- ta. Quin & supra choru eminet pyramis, verum priore&angustior multo&humilior. Hoc templum parochia te est toti ciuitati, quamuis frequentissimae. Templo ad orientem iunctum est sacellum, non quidem illud, celebre tamen,in quo sacra olim fiebant, nunc pro Bibliothe. ca usurpatur. Templo adiacet versus ortum brumalem Schola, cal percelebris, in qua Rector siue Scholarchav-nus est, Hypodidascali autem quatuor,
147쪽
DisCRIpTIO GENERALIS. III, vulgo Ddmsths Metropolis Fioniae,ciuitas Ouana. Episcopalis, satis bene extructa,sed male munita, quippe quae per bella saepe fuit depopulata & exusta.
Dorificum, vulgo Zansig/ antiquis Gedanam di-lDanti Letum, a Gythonibus fortasse. Extructum est a Vismaro Rege, atque muris cinetiam. Civitas hodie opulentissima est, Regiq; paret Poloniae.
148쪽
in hac Magni Magistri ordinis Teutonicorum sedes fuit aliquando. Anno M. D. XLIV. die XVII. Augusti studio Alberti Marchionis BrandenburgiciDucis Prusitae erecta ibi est schola.
Stetinum, vulgo /situm est ad Odera: olim vicus fuit piscatorum, postea in ciuitatis formam redactum. Emporio celebre est,quod ex mineta urbe eo translatum fertur. Estq; totiusPomeraniae hodie metropolis,acDucatus titulo insigne,amoenissimum habens situm.
ipse Aia, vulgo Sritifimali et ciuitas antiqua in Ducatu molgastensi in Pomerania, multa olim passa est a Rugiis. Schola ibi erecta estan. M. CCCC. L. XVIII. Februarii. Stra nHu, vii Siliit1 oberctualiunde I sita est ad
mare, a Simone II. Duce Francorum inchoata: postmodum anno M. CC. IX. a Ualdemaro II. Daniae de nouo
erecta&aucta;olim Principem suum habuit, qHem dixere Bartensem;Postea Pomeraniae accessit. Oppidum hoc tempore splendidum est.
ratistiura, Budorchis Ptolomaeo, vulgb aere salv/sita est ad Oderam; Duglossus scribit eam extructam a Mi- eslao DucePoloniae, paulo ante annum Christi M. Episco patus cum EcclesiaCathedrali anno Christi M. XLI.aCasmiro Regel: Poloniae ibi fundatus ; postea ciuitas ita cre uit,via veteribus Aureus Episcopatus fuerit appellatus, Passa civitas est haec varias cal mitates causa incendii, ita
149쪽
DESCRIPTIO GENERALIS. ζus ut anno M. CCC. XI l. die VIl. Septemb. tota fuerit ex usta. Postea a Carolo illi. Imperatore noua forma & artessint ciuitatis plateae & domus extructae ex lapide , atq, ita deinde ornatu creuit,ut hodie nulli ciuitati totius Germaniae cedat, imo priuatis publicisq; aedificiis magnifice ex tructa & platearum pulchritudine plerunt reliquas vincere cospicitur. Metropolis est Silesiae. Memorabile est, anno M. D. XXIX. die S. Matthaeo sacro mane turris templi S. Elisabethae sine damno ceciderit, uti sequentiaver. ba inscripta turri testantur: hMIRABILIs IN ALTIS DOMINUS. Cosi si es turris S Demadefacta cruore ramide hac nostra nemo cadente perit. Nam iussu Dominiexceptam:cui gloriaseli: angelica molem deposuise molem.
Si quis urbis huius situm, splendorem aedificiorum, turrium atq; templorum structuram atq; conuenientem platearum ordinem intueatur, item dcsblicirca urbem fertilitatem, mercaturam & rerum omnium abundantiam, quae in hac prouincia circa urbem nascuntur, &ex diuersis partibus orbis in urbem aduehuntur, consideret,cum prς-cipuis eam Germaniae urbibus certare dixerit, paucas aut
nullas ei praeferendas censebit. Quae vero in hominumssicietate summa sunt ornamenta, in hac urbe fiant praecipua. Aristocratica enim plena est dignitatis, & Senatui eximia reuerentia plebis obtemperat. Leges autem non ad ullius partis aut faetionis commoditatem latae, sed ad honestatem,iustitiae conseruationem,&aequalem ciuium consbciationem directae. Et senatus est viqilans & acer in S 1 legum
150쪽
legum defensione; in exercendis iudiciis, in disciplinὼeon seruatione,in puniendis delictis,&itituenda pace. Sed&de iure quo in hac urbe a Scabinis & eorum assessoribus,quibuscunq; in hac prouincia consulentibus respondetur. Sunt dc omnis generis artes viis Vtiles in Ciuitate. Iris, Episcopalis est ciuitas, eamq; cognominis fluuius alluit.
ista tis vulgo faecs sita est ad Mosesiam fluuium,no. men sumpsisse videtur a Metio Romano; putantur hanc olim incoluisse Mediomatrices. Hanc sibi subiecisse vidicitur Iulius Caesar: ut hi versus ibi in lapide excisi in uenati testantur: Temporequo Gallis,Casarssiis intulit arma,
Dagobertus Rex Franciae Ecclesiam ibi erexit Cathedralem; Clemens Episcopus I. fuit a Clemente Pontifice eo missus,qui ciuitatem hanc ad fidem conuertisse,&templuSPetri & Stephani construxisse dicitur: licet alii scribant aliter: Hodis ciuitas magna est, de ornata insignibus palatiis.
misceburgum. VVise burgum situm est ad fluuium Moenum, a Conrado Celte Ereb ossi i Ligurino Hexbrpolu, a Span- herimo, Marcopolis. a Ptolomaeo Arctauium, vulgo dicitur Nili tabum. Existimatur aliquibus a Graecis post bellum I roianum. Oxmii coeptar verum id aliis fibulosum videtur. 5. Laban a lxanc ciuitatem ad fidem Christi conuer-