장음표시 사용
131쪽
DEsCRIPTIO GENERALIS.sidio ae tractus marini,quem,sicut indigetant, defensioni maximis & innumerabilibus undique conquisitis saxisin. ter* compacta & festucata ingentium arborum robore eo actis at conclusis, ac loco fundamenti demersis, eam valida est ex ipse marisfundo educta, ut immanes p lagi fluctus magnis prouolutos procellis, atquead vallum murosque horriseno boa tu ac Demitu illissis, citra ullius
periculi metum sustinere queat. Mirantur exteri symmetriam & harmoniam structurae Italicam, mirantur quo quot hoc castium intuentur, qui Danica rura&maria Iustrant. Dixero,no esse ultu totius Europae castrum, Q huic arci coparari debeat. Hoc fatetur ingenue,quotquot in remotiss.orbis regionibus rerum visu dignaru curiosi obseruatores fuere,ia exteri quis Regiet Maiessisubditi. intus magnificis ac plane regiis conclavibus, cubiculis,porticibus ad stuporem magnifice exornata quae tapetis picturis 1 ue vestita', in quibus omnes Daniae Reges acu venuste
vim videntur,superne sculpturis polita& auro obducta resplendent. Tecta cupreis obducta Iaminiae, pauimenta
diuersigeneris coloribus variata nitenti Muri caesis ad normam lapidibus constant. Foueae aquis instruetie eo.
dem lapidum genere a fundo ad sammum usque utrinq; munitae. Regia in hae aree culina, prout etiλ Balneariu hypocaimum, in quo utensilla omnia, diue4 supel-Iex tota argentea. Media arce area est ampla de via tu cundissima. Nun quoquoversim oculorum aciem pandas,vel turres praecelsas,vel tectum,solesplendente ad instarauri nitenrivemurosmagno ingenio eleginti. str aurae artificio,i aestris conspicuis, ornata porticus, M
132쪽
raa URBIUM PRAECIPVARUM restiam familiam delectamque nobilitatem passim in ambulantem, & aream tam spatiosam ac latam occupantem videbis:in qua institutis theatris &Scenis comoedi ae exhiberi, ignes volatiles proiici inpectacula,ludi, triumphi,decursiones equestres, solennia hastarum ludicra institui possunt: .in & fons largus ex cupro conflatus nitenti bus aquis abundanti areae medium occupat, tantis ornamentis illustris,plane ut intuentibus sit admirationi cuius structura incredibili sumptu facta. Videntur illic statuae aere fusili opere,iusta hominis magnitudine,raro ac nobi li artificio factae, varias orbis nationes accurate repraesentantes,quae bombardas,clypeos,arcus,gladios,&diuer rum generum arma pronationum diuersitate gestant, ex quibus dulce arcis necessitatibus aquam copiosa ubertate emittunt. Ad arcis moenia,quae mare& Huenam insulam respiciunt, videre est admirandae molis & prorsius stupen dae magnitudinis saxum, quod plane nullis viribus humanis loco moueri posse videbatur, huc iussu Regis pertractum, cum hac inscriptione: Anno V. D.LXXX. Tride cusnDania Rex curauit hocsaxum a primo us loco, ubi vu/ssima-
Eusubrogatus es is,adhunc deuolui locum.
. INC Is VM FRONTISPICIO ARCIs CRO. neburgensis carmen. 'raclitus hanc celsis Fridericiis condidit arcem mine qui ut o sortessecundus erat. ἀRexpiinctiusta milesrobustas in arms,
133쪽
icanica ruravocant,nec non Zelandica,qua Mis
134쪽
O ibin his vis est merces refateantur,cor ista Subducta redintantpro rati eo Prouenit cauri se argenti tantinacem . Nunc regni ut neruum dicere iure Pea . Mirentur Reges auri, argent DLηαν. Q ι ipsis tribuit dextera larga Dei. Non minor en,quem de multorum mercibus inpuProuentum Dania rex Fridericin haberi
Honia vulgo-Daniae Metropolis,urbs in Zelandia maritima in planitie sita, abortu brumali ad meridiem usq; ad occasum brumalem ubique mari alluitur,adiacente ad meridiem insula, Amagger,quae portum incredibili commoditate celebrem praebet. Excurrit enim ad orientem in Balthicum mare ad stadia quatuor, vadosis & perpetuis arenis impetum maris Ape vehementissimum retundens ; quo fit, ut inter dietam insulam Α-magger & agrumHamiensemorientalem ad quingentos
pastus tuta Concedatur statio navibus. Huius autem urbis tenuia fuere initia:Nam Absalon Huide, Archiepiscopus Lundensis &Episcopus Roeschildensis,uir nobilitate
generis,sapientia,animi magnitudine, patriae amore, at in rebus gerendis felicitate & successu praestans,munitionem quandam in ea insula, in qua nunc est arx, magnis sumptibus extructa,fieri curauit,cui appellationem de suo nomine Axel huis indidit, ut eo melius aduersus piratas
locus ille defendi posset. Ilusit etiam iis in locis, ubi hoc tempore splendida aedificia sunt, casulas quasdam pisca torum poni. Estque locus postea Riobinaiijs id est,
portus Mercatorum Vocatus: Quod negotiatores, cum a
135쪽
piratis vrgerentur, ibi receptum haberent. . Histo-lue xccidisse perhibent circa annum Chrim M. C. eademve instituendae facultatem Rex Ericus Pomeranus inartin o RPontifice primus impctrauit. ob diuturna bella, quibus magno Regni in modo implicabatur,perficere non posset, Christianus OHenburgicus tandem anno Christi M. CCCC. LXXVIII. permissu sexti Romani Pontificis Imperatorin ab eo Academiae Bononiensis priuilegiis ad optatum finem deduxit. Primam autem Academiae erectionem fimdatoris filius Ioannes Rex confirmauit , & scholam noua fundatione stabilivit anno M. CCCC. XCVIII. Christianus vero lII.anno M. D. XXXIX. eam prosetarum & lectionum numero adauxit,additis quoque reditibus Eortis , sui bus viginti studiosi alerentur. Tandem autem Fridericus II. anno Christi M. D. L XIX. XXII. Iulii maximo feruente bello cum vicino Sueciae Rege Ec professbrum salaria munificentissime auxit, & superioribus reditibus, quibus viginti illi studiosa aliti sunt, annuas Ubuentiones arino M.D. IX. a Midit, unde uaginta alii liberaliter sustentari queanti Iram Eentum studiosi lilio Re a munificentia nunc vivant. Primatium urbis templum D. Mariae sacrum est, in eo sacrantur re ooronantur Daniae Reges, Canonicorum collegium olim fuit. Aliud est spiritus San M. Tettium Nicolai mari vicimus istum in arce: Quintum D.Petri, quod anno M. D. LXT XVI. magnis impensarum sumptibus a Friderico II restaura. tum est, ut in eo cis manicaenationis homines conueretus haberent.
136쪽
nariburgum arx quam plurimis varia exactaq; ratione eleboratis machinis Astronomicis referta,in summae illius scientiae honorem&instaurationem aTychoneBrahe nobili Dano, Domino deo se rus, circa annum M. D. LXXX. exaedificata. Helpingoburgum, Schaniae Danicae ciuitas'est maritima, arce editissima insignis, quam urbem Hel singorum nominat Saxo Grammaticus lib. XIIII. & Helungum oppidum,lib.XV. sita est in ipsis pene faucibus, & ad fretum,per quod in Codanum sinum illabitur Oceanus, ubi traiectus est ex Schania in Siolandiam insula breuissimus, Germani vulgo nominant den Surid. Orientalem maris ripam tenet Helsingoburgum, quemadmodum Hel- singora, una cum Croneburgo arce Regia & longe m gnincentissima, occiduam. Λ Septentrione in austrum porrigitur ciuitas, longior quam latior, monte nimirum perquam edito, qui huic imminet ad orientem, obstante quo minus in latum etiam extendi possit. In huius medio templum est virgini olim Dei parae dedicatum, non magnificum quidem illud, sex cocta enim tantum lapide extructum visitur amplum tamen inprimis&excelsum, cui turris adiecta est altior es ira ino: uniuersum autem aedificium eiusmodi plane 'rdinatiam quandam habeat, quod decenti lin licitati c-&copiosa luce in eo perfuri sem, Nusquam plura quam hic antiquae nobilis uiis Gnicae ad parietem templi Septentrionalem, ibim,isuntur insignia, sepultis in eodem templo ae tintibus nobilitate uiris. imn priscula templo prae um est ad Austrum, una. hri inquis
137쪽
DESCRIPTIO GENERALIA. γlmerces suas quotidie fere convehit frequens inania,prae-lter mercatum hunc quotidianum, iis quo ciuium potissimum, ac vicinorum seruitur commodis, alii duo annuuerserit,alter in medio Quadragesimae,alter sub Dominiscam Palmarum dictans, sic celebrantur, ut non ex Dania tantum, Verum etiam ex perrgeinis & procul dissitis regionibus huc commeet maxima hominum multitudo, comportatis eodem exoticis etiam mercibus, haud pamcis,ut vix in ulla panagyri Daniae, vel hominum sit, vel mercium frequentia maior. Ex mercibus tamen in hisce nundinis frequentiores sent equi ac boves venales, quO- tum distrahendorum causa, hae primitus sunt institutae. Oppido toti, qua in longum patet, mons imminet, ut ante dictum, ad Orientem praeruptus admodum' te editus, cuius fastigio super lidissima caute arx imposita est longe munitissima. Haec ab Heliingis hi Sueciae populi sunt, quorum patria Helsingia siab ipsam olim natiuitatem Seruatoris Christi in carnem Frothone lILDaniae Rege
ves circiter extructa membratur quibus quidem Helsi rgiae de nomen inditum rani M. , tui Κquae trans fretum est,Helsingbrae, id utem nomen lanat non tam oram seu extremitatem, quod videri alicui possit,quam arenam Heliingorum. Est quidem illa extrema Stalaudiae vςrsus orali aestiuum vel Bόreamparat, ubi sita
Helsingora est,hum aree Chonebutigui tarn ve norum lingui Oi. senum sonat ptopries s magna est etiamnum ci caveisios oram copia ibn isti tractumare procurrens ,raq; non adinodum profundum, aquaverisimile est nomen factum M ciuitati Et freto vicino,
138쪽
Ist URBIUM PRAECIPVARUM ouod a Danis appellari dixi Orfund u. quasi dicas, arenet
fretum, vel sinus. Et flexus, ubi nunc arx est Croneburgum,olim dictus est inta quasi arenae flexus beadem
nimirum arenae copia. De tempore extructae arcis Hel-sinburgensis circumferuntur Barbari quidam versiculi duo, qui sic habent:
Ea sane perapta est,ut per se ciuitatiuncula videri possit, in cuius meditullio turris quadrata, &ipsa ampla admodum, at*inprimis edita, Contignationum seu interstitionum sursum versus squae tabulata vocantur) complurium, ad milliaria aliquot procul sese spectandam exhibet. Hanc turrim duplex ambiimurus, ater proxime cingit eandem,qui autem remotior est, arcem totam, unaque aedificia compIectitur quam plurima; quotidianis igitur
eorum, qui arcem tenent, usibus accommodata,. murus
exteriori,qua parte plagam respicit orientalem & Aquilo. narem, fossa cingitur sic satis profunda , quamuis is locus minus videaturnatura munitus, quam latus occidentale. Id enim magis est praeruptum, seu arduum M natura inaccessum ..cironia vulg6-versus orientem dimidio tantum milliari ab urbe distantem,habet fluuium, quil in meridiem fluens acin mar: sese exonerans, cursum non nihil flectit ad Aquilonem , marique mixtus Coroniam praeterlabitur ,ac portum' effcir vastissimarum etiam n uium' Pacem,quo non est alius per Daniam magis commodus auropportunus se ea res; occasionem, praebuissα 'idetur
139쪽
detur condendae hoc loco ciuitatis: Vallo ac fossis cingitur,arcemque adiunctam habet, cuius fundamenta a Christiano lIl. Daniae Rege iacta primum sunt anno Domini M. D. XLIll. vel Circiter, paucis post annis peracta eiusdem aedificatione. Haud paruum momentum ad victoriam attulit Christiano portus Coroniensis, cum patre de functo,de regno is dimicaret aduersus seditio s& Comitem Oldenburgicum. Hic enim urbe occupata, tutam admodum reliquo belli tempore stationem habuere huius naues. Quae res videtur & portum&ciuitatem sic Regi victori commendasse, ut postea arcem quoque hic locandam duxerit. Quo loco nunc arx sita est,olim Coenobi um eratCarmelitaria, quibus sub ipsa huius ciuitatis quasi crepundia in Daniam introductis, domicilium hic primum statuit Ericus vi II. urbis conditor. Portae ciuitatis versus Meridiem & mare tres sunt: totidem etiam qua urbs continentem spectat. Orientalis una,altera Septentrionalis, tertia occasum aestiuiim respicit, &Corum seu Angusten, quae a vicina platea-nomen obtinet. Per has multum quotidie rerum venalium inuehitur, earum potissimum, quas regio seu prouincia vicina producir,quemadmodum per portas maritimas, quae nauigiis in portum apportantur, ex variis Europae regionibus, lLivonia,Rustia, Pomerania,& ciuitatibus Germaniae ma
ritimis : Hollandia item & Anglia ac Scotia, tandem*, ab extrema Noruuegia, & aliis locis infinitis. Nunquam
autem vel mercium vel hominum in hac ciuitate freque tia maior, quam circa selstitium aestiuum, quando mercatus in ea exercetur longὸ maximus. Non procul a porta R mariti
140쪽
maritima orientali ori forum est peramplum, iuxtaque praetorium magnifico extructum. Et circa forum, quemadmodum pasum urbe tota, maxime versus portas & Septentrionalem & Orientalem priuatorum aedificia saxtis splendida. Α foro versus Septentrionem non longo spatio templum est vastae mlignitudinis, & templo iuncta turris praealta, ex lapide colio constructa omnia , fundamento exeepto. Neque nunc alius est in hac urbe sacrorum locus praeter Nossicomium in ea platea, quae ad portam ducit orientalem. In hoc No comio permulti aluntur aegroti ac pauperes, ciuium potissimum liberalitate& beneficentia. Neq; enim Certos annuos prouentus hi habent, qualibus gaudent alia quaedam passim per Daniam Nolacomia,&prochodochia maiorum liberali
Lundia a Coronis versus ortum tribus milliaribus, atque mari uno milliari distat.Peregregia Collegiata Ecclesia Lundiam mirifice exornat, habet illa sub Choro, quam late is patet,cryptam, ubi olim non minus quam in ipse templo sacra fiebant. In hac Bernhardus Anglus quiescit, incertum tamen hodie, qua cryptae parte Birgerus, qui erat ex Archiepiscopis Lundensibus per Pontificem Romanum consecratus Zc confirmatus postremus, idemque inter Archiepiscopos numero XXVI. anno altero ante mortem obiit autem is anno Domini M. D. XIX. horas B. Virginis in hac crypta a se reparata, singulari diligentia instituit quotidie decalandas, additis aci sustentanem eorum, qui sacris illis operarenturi rediti haud