Paruum theatrum vrbium siue Vrbium praecipuarum totius orbis breuis & methodica descriptio. Authore Adriano Romano E.A

31쪽

ao URBIUM PRAECIPVARUM sia. Sed pulcherrimum apud Matisconios aedificium est lDominicanorum coenobium, quo loco ante Comitum erat palatium a S. Ludovico extructum. QAod coenobium Hugonotica rabie, anno M. D. LX l I. &rursum anno M. D. L XVI. vastatum fuit, quod idem dc Minorita. rum coenobio &iudiciali foro & collegio & carceribus S omnibus fere urbis Ecclesiis,accidit. Cabisionum vulgo Chasion Matisconae finitimum in Prouincia Lugdunensi. Hic Cathedralis Ecclesia initio consecrata fuit, sub nomine D. Stephani, quam Childebertus,primus Galliae rex,cum misere iacen tem atque afflictam offendisset, restaurauit, multisq; donauit immunitatibus S priuilegiis, collocatis ibi D. Vincentii reliquiis quas ex Hispania secum deportarat. Eis factum est, ut EcclesiaD. Stephani appellari desierit, S. Vincentii deinceps nuncupata. Est&alia Ecclesia D. Georgii nomine, in qua & Canonicorum collegium & sacrorum urbis curia: Eavero est Ecclesia, quae sola,quo tempore Lotharius Ludovici Pii filius, Cabillonum & quatuor eius suburbia vastavit,incendium euadere potuit: praeter Ecclesiam parae- cicam seu Curialem, quatuor Coenobia prioratuum cui vocant nomine egregia sine ac splendida fuerunt: S. Cosmi,quod Cluinacensi, S. Crucis, quod S. Petri Matisconensis urbis, S. Mariae, quod S. Benigni apud Diuionenses &S. Laurentii, quod Insulae Barbar apud Lugdaeum subditum & veluti municipale est. Duo sunt eorum qui mendicitatem voverunt coenobia, Carmelitarum in D. Ioannis , cui a macello nomen; Minorimi iuriaris

Laurentii,ut illi vocant, stiburbio, a Pliiliis, se extru-

32쪽

DESCRIPTIO GENERALIS. arcta.In eo autem suburbio, quod S. Mariae nuncupatur,ex tat Virginum coenobium Ordinis Benedictini, quod ante hac a S. Clara nomen habuit. Atq; ista quidem de rebus Ecclesiasticis. Qsod ad statum civilem attinet, Cabillo. num Comites habuit, dc sedes olim Regia fuit Gontrant: Et exinde nundinis, quarum omnimodo esset immunitas, binis ornata, utrisq; ad totum mensem durantibus, alteris Brandoniis, alteris ab Augusto mense nuncupatis. Cabillono post magnis affecto cladibus, hae quoque nundi nae alio transsatae fuerunt: primo quidem Geneuam; deinde Lugdunum,ubi nunc quoque habentur. Atqui nulla tamen huius transationis habita ratione, Cabillonius

Nomarcha usurpa nundinarum ac mercatuum magistri nomen, ob id certe, ne praerogatiuam amittat suorum maiorum, cum neque alioqui Cabillonum antiquas immunitates amiserit. Nam & hodie, quo anni tempore

illae nundinae habebantur, nemo Cabillonii apparitor seu regius, seu alius potest quenqua iure sistere, vel in eius bona manus iniicere. Cabillonii praeterea patriciorum a liquem sibi vicinum in suae urbis Ducem militarem abs sese delectum repraesentant sistuntq; non illi, qui nomine Regis urbi praeest, sed urbis Episcopo. Nam antequam Burgundiae Duces Cabillonensem Comitatum sui iuris fecissent, acceptum a Comite Cabillonensi , Ioanne, filio 'tephani Comitis Burgundiae,salinarum Principis quod quidem accidit anno I 216) Episcopus erat praecipuus urbis Dominus ac patronus, &edicta promulgabantur sub, nominibus Episcopi&Comitis' sed Episcopi, honoris &praerogatiu ae causa nomen praecedebat. Nunc ciuitas pro

33쪽

. VRBIUM PRAECIPVARUM dimidia tantum parte in Dominatu est Episcopi, pro rc liqua ipsius Regis,& Episcopus suum nunc quoq; habet in urbe Praefectum, & urbs ipsa in duas diuisa iurisdictiones; partim curiam habet iudicialem castelli, quae Regiae itipartim Episcopi & Canonicorum Cathcdialium collegii, in qua Epilcopalis ille Nomarcha ius dicit. Cabillonum olim Rem p. habuit optinae institutam, Δ plateas pro arti h cum varietate distin stas,eamq; urbis partem, in qua Cer dones agetent, a patriciorum magistratuum simulq; Ecclesiasticolum rcgione seiunctant; Ciues autem Omn Sliberos,eX quorum tam illis,quq antiqui late praecelluerur, deligebantur ad Rei p. admi strationem Senatores, quibus lolis in conuentibus publicis sententiae dicende autotitas esset. Nunc Cabillonii Praetorem, seu, ut vocant, Maiorem habent Senatorem urbis Pi incipem, isque in causis ciuilibus ius dicit,in ipsius urbis praetorio, quod S in aliis Burgundiae ciuitatibus solenne atq; usitatum est. Olim autem eiusmodi Maior potestatem habebat non modo rerum ciuilium, verum etiam criminalium; sed eam qui se-

quuti sunt, Nomarchae iustulerunt Permultae sunt Cabilloni patriciorum ac nobilium Burgundiae magnificae do. mus. Olim enim Burgundiae Duces ut plurimum illic agebant, eoque factum est,ut Cabilloniorum plurimi immunitatibus fruantur, seli nobilitati concessis. Et vero interi caeteros Gallica lingua utentes, Cabilonii morib. sunt ornatissimis, atque ob egregiam in conuictu suauitate quam ipsa quoq; sermonis elegantia & fcstiuitas commendat)omnium, qui Gallico ornatui studeant, longe dissertissimi habentur. Cabillonum ab Attila Hunnorum Prin

34쪽

DESCRIPTIO GENERALIS.

cipe vastatumii Gontiano Rege restitutum fuit. Isque in coenobio illic S. Marcelli conditus pro dignitate Regiam an olum habebat, quod Caluiniani anno II 61. euerterunt Alia deinde Cabilloni vastatione sequuta, per Lotharium Ludovici Pii filium rursum tamen instaurata , urbs priores vires N pulchritudinem recepit. Iunia oppidum in excelso colle, ad Sabaudiae limites positum, nivibus sylvisque opacis grauanm: in hac ciuitate

est transitusi non iis . Iura,&vcchigal exigitur rerum, quae alio exportantur. Lugdunum. Lugdunum vulgo D on,ante Christi natiuitatem anno XXIII. a Numantio Planutio Romano ProconsulestibCaesare Augusto extructum; Urbs sita est in monte, ubi fiu radunEuius

35쪽

unum.

a urelia.

a . URBIUM PRAECIPVARUM uius Arar miscetur Rhodano, atq; ad mare tendunt. Fuit antiquitus Schola Latina valde celebris, hodie Emporium Galliae celeberrimum. Doti ciuitas est Burgundiae regionis omnium cele. berrima, studiisq; referta, ad Dubium suuium duobus brachiis scissum, loco pulcherrimo posita, pontibu S,ma nibus, stupendis propugnaculis sumptuosissimisq; aedificiis magnificentissi ac extructa. Dispa ciuitas Normanniae, mercatu clara, portum habet pulcherrimum , unde quotannis naves soluunt versus Brasiliam. Campodunum uniuersali studio clara. Aurem praeclara ciuitas ad Ligerim fluuium sita.

Lutetia. Lutetia

36쪽

DESCRIPTIO GENERALIS.ast vulgo Paris, ad fluuium Sequanam sita, caput est totius Galliae,sedes Regia,frequens & populosa,vna ex maximis totius Europae. In hac urbe florent omnes sci entiae. Collegium habet Sorbonicum, in quo prae omnibus aliis locis viget Theologia. Continet Partamentum totius Galliae, imo totius mundi celeberrimum, distinctuinquatuor Cameras, quarum prima quatuor habet praesides,&XXX. Consiliarios , secunda totidem praesides ocXVIII. Consiliarios,& sic de aliis. Sumpsit nomen aluto. Nomen autem Pari siorum a Paride filio Priami Regis Troiae, qui ciuitatem hanc aedificare coepit, deductum putatur. Postea aucta est a IulioCaesare, unde & Iulia vocata est. Universitas erecta est a Carolo Magno anno 79

De hac ciuitate ira Iulius Caesar Scaliger scribit: Framigena Princepspopulos Lutetiagentis .

Erexis immensum corasub asyra caput. His cinis numerum,ars jramium apientia sinem Exuperant veranr thura prece Deos.

Audiis ob pulti hospesfacturi, visibis

Visi: o haud oculis creduit ipsese in a ciuitate Parisiensi distat duabus laucis, in qua ciuitate conspiciuntur omnes Reges Galliae mira- ρ bili artificio sculpti ita ut ex imagine illorum vita & res gestae conspici queant.

Comte du venisse.

Auenio caput est regionis, utramque Rhodani ripam loccupat, ponte lohgissimo pulcherrimoque interiecto:

37쪽

Ambianis

num.

asi BIUM PRAECIPVARUM Vrbs antiquitate nobilis, Pontificum Romanorum quo dam sedes, ad eos etiam nunc pertinet. Conditoribus huius urbis septenarium numerum mire placuisse argumento est, quod tot ibidem portae, tot templa, Collegia Canonicorum, monasteriaVirginum,Xenodochia, Conuentus, alia .

Ambiamum Hesgo Amiens, Metropolis Piccardiae, templum habet totius Galliae pulcherrimum. S. iminum oppidum Veromandorum , S. intin6Patritio Romano sic dictu, qui imperante D iocietiano illuc transgressus Veromados Christi religione imbuit. Reins ciuitas Campaniae, in qua portae adhuc retinent nomrna a Diis Ethnicis, videlicet ,Venere,Baccho, Marte,&c.Hic ex ordinatione Clodouari coronantur Reges Galliarum. ' i Oviodun m vvsgo Nyon,Episcopalis ciuitas, &vna ex XII. paribus Galliae. , Moma duplex est, inferior & superior; inferior vi cus est non septus moenibus ante Anglorum aduentum. Ibi fanum D. Nicolai & aliud Franciscanorum sodalium. Mare Anglicum vicum alluit. Superion abcst ab inferio re centum fere passus, vel paulo amplius: haec ciuitas est cincta moeniis validissimis, iucundes valde loco sita est. Extat ibidem etiamnum hac aetate turris quaedam fortissima Iulio Caesare extructa, gratia muniendi eius loci pro exercitu suo contra Gallos vicinosque Britannos, quos eo tempore debellabat. i

38쪽

DESCRIPTIO GENERALIS. . a Calesum oppidum nostris temporibus be/lis fama- Ulam,

tum. .

Raraeum septem olim Viarum staturis quas hodio bacasam. Lessept Uostes vocant nobile. '

Doraeracum vulgo Soris quatuor fluminum concur- Dorctata sit in insulam redacta; Mosae nimirum, Vahalis, Lingae ac Meruae, unde versius: rati Mus o Vnλω, cum Liniga, erus , cingunt Aeternam Batava virginu ecc dem. Hi fluuii Dordracum anno i ii. arrosisse dicuntur a Con- tinente; Brabantiae enim cohaerebat, quo tempore criam plures quam septuaginta pagi inundatione per: cre, & ad centena hominum millia cum omnibus fortunis ac possessionibus interiere. Ciuitas est ampla, pulchra, opulenta ac praepotens, aedificiis elegantissimis ac magnincisor

nata.

Viromium , vulgo Dasscim omnium quae in Hol landia sunt urbium amplissima , cui incolarum suorum testimonio Typographicae artis inuentio debetur ; quamuis hoc beneficii Moguntinensi urbr acceptum referant alii.

Delphivulg6Scss' I oppidum a fossis seu aquaedu tot Hi ictibus sic appellatum fodere enim Sessseu sua lingua.

Hic locus est toti Septentrioni fere notissimus ex cereui sia, quam abundantissime eius incolae coquunt & distrahunt. Leida vulgoόcid nfantiquis Lugdunum Batauorum: civitas amoena valde. Schola iam Continet valde celebre.

39쪽

a I URBIUM PRAECIPVARUM Guda ciuitas est populosa, diues,l;; ad Isaiam fluuium posita: AEdificia habet tum priuata, tum pu ica praecellenti apparatu constructa. Peraugustam inprimis &magnificam Ecclesiam, quae unica in urbe parochialis est,& media quasi urbe tam ampla conspicitur, ut similem

unica Hartemsi excepta) non alibi exhibeat Hqllandia;

magnitudine enim Metropolitanam Coloniensem Ecclesiam aliquot pedum mensura excedit. Cunctis olim ante conflagrationem propter amplitudinem&ornatum ad miratio ni erat, habebat altaria LII. Campanariam habet turrim altitudine & pulchritudine praeclaram, in qua Campanarum harmonia pro temporum festo festorum

mutatione varia modulatione editur. Hanc autem tam

conspicuam & amplam Ecclesiam iam secundum rabi dus deformavit Vulcanus. Anno nimirum i 38. inccndio, quod oppido cum Ecclesia erat Commune. Et anno salutis is 81. fulmine tacta, sola periit,locis circumquaq;

vicinis plane illaesis. Post hoc autem postremum incendium, solis oppidanorum impensis & oblatione annua, quae dedicationis die Dominica post Decollationis S. Ioannis) penditur, pristino nitori & magnitudini restituta, intus elegantissimis praestantissimisq; fenestris vitreis de pictis excellens, quales vix.alibi conspiciuntur similes; 1as quidem fenestras oppidani funesta etiam aetate, quς

in picturas&statuas immaniter saeuit,annua restauratione conseruant. In foro triangulari, Ecclesiae parochiali vicino, admodum amplo, ubi tor annuatim celebres habentur nundinae, insularis& ciuica domus est, quadrato ad normam secto lapide eleganter constructa, cui amplus

40쪽

DESCRIPTIO GENERALIS. apin circumferentia locus relinquitur: habetque haec praetoria sua sic iuri dicendo & Senatusconsultis habendis di stincta ornata triclinia, ut pulchriori ordine constitui non possent, sub ipsa ciuica domo ascenditur enim ad eam per gradus lapideos,eleganti circumferentia ornatos, ubie diua S plebiscita publicantur in posteriori parte macellum est publicum, elegantissimis fornicibus ornatum, in

anteriori armamentarium. Inde concamerata planicies strata, quae lapideis columnis sustentatur, praetoriae annexa, in qua spectante plebe supplicia de condemnatis Q. muntur. Habuit praeterea haec urbs ante motus hosce publicos monasteria Virorum III I. ZI VI. Virginum, Xenodochium nunc etiam habet unum amplissimum, Hospitalia III I.& alias pietatis Officinas,in quibus viris & iceminis aetate e senio confectis, pueris etia exposititiis charitatis& misericordiar opcra praestantur : Item oratoria elegantia VI. S leprosorium cum Ecclesia extra moenia. Haec autem monasteria&oratoria avorum pietate excitata &fundata, nunc partim solo adaequata, partim direpta in priuatos usus conuersa, ruinosa sunt & deserta; Quemadmodum &Arx principis, quς ad Halae ripam probe munita fuit, unica tantum turri relicta,in qua Comitum Hollandiae priuilegia conseruantur,quae certo delectu singulis annis a deputato per Magistratum Commissario,assignato in hoc annuo sexcentorum florenorum stipendio, disscutiuntur &reuidentur , ne situ intereant.Habebat praeterea Gouda Catechisticas scholas , in quibus utriusq; sexus iuuentus ad pietatem gratis erudiebatur, sed & istae pietatis ossicinae sunt euersae. Tanta insuper aeris salubri-