장음표시 사용
21쪽
pr significare illius suturam amplitudinem & excellentiam. Oo seruatum est etiam a non ullis, quod ab Augusto Cesare, qui fuit Christi temporibus,q-bus lux Chi istianae fidei sedentibus in regione Vmbrae mortis illata est, totidem fere fluxere anni ad Carolum Magnum primum Germanorum Imperatorem, qui fuit lon Se potentissimus,& preter aliis os, etiam Saxones multis bellis annis triginta aegre tande domitos coegit rccipere fidem Christi, quot ab ipso Carolo Magno usque ad hunc Carolum V. qui fidem Christi in amplissimas ab ipso reperti &Occupati noui orbis prouincias,piorum hominum opera mirabiliter inuexit ac propagauit. Ut autem in Germaniam & alios quosdam huius orbis populos Christi fides tum illata est, cum Grsci tumultuarentur,& in res nouas auidi viderentur,nec a pra
uis complectendis dogmatis abhorreret, quod fuit fere state Caroli Magni: ita quoque nostro quo, duGermani & vicinae nationes,Luteri de alioru similium hominum peregrinas amplectu tur doctrinas,
S a veterum Germanoru toto orbe celebrata constantia deficiunt apud antipodes S in nouo Carolino orbe Sic enim vocat quidam catholica Christi fides & religio qua Luterus cum suis impugnat, i ab innumeris populis cupidissime recepta est. Sed hqc possent qui de fusius noli absq; summa horum temporum deploratione dici, sed suum habcbunt,
Por Hemin, Sub id tempus, quo Gandaui natus est Caro-Hnis Gam lus, porticus insignis e palatio in qdem D. Iohannis davi extru- producta fuit opere mirabili, & magno sumptu, cta. longa pedes ter mille quingetos, septem lata, septu. ctiam pedes in altum subleuata, ut infra commodὰ pateret transitus, triplici color flauo,rubro, diis dri
22쪽
IN ORBE GESTA RVΜ. 3do conspicua.Multa in ea porticu erant visu stupeda, sed quae breuitatis studio prςterimus. Ardebane in ea porticu ambulatoria bis mille & centu faces:
visebantur quadra inta arcus triumphales,portaria magnarum instar,e quibus tres citeris augustiores
erat,& una quidem Sapientiae,altera Iustitiae, tertia Pacis S Concordiar dicebatur. Fuit & alia mirabilis porticus aerea, ex funibus copacta e fastigio edis D. Nicolai ad apicem turris Capitolinae,plena ardestibus facibus .Per priorem illam porticum die te tio decimo, postquam in hanc lucem editus est, infans Carolus ductus est in temptu D. Iohanis. Μulti hoc sane admiratione dignum dux cre, quod puerulus salutari tingendus lauacro,ita ad baptisterium allatus est,ut terram no attingerent ij,a quibus adducebat. Et certe quam ille princeps postea terrena omnia facile animo excessurit atq; transcend
rit, opportunis locis infra videre licebit,& quidem tum vel maxime patuit, cum filio Philippo serenis. simo Hispaniarum principi regna & ditiones suas
omnes, porro Ferdinancio Romanorum pientisit
mo reat Imperij fasces sua sponte ac vitro tradidit, ut infra dicetur. Ad sacrum fontem duo aurei vel leris equites & dynastis clarissimi, Carolus a Croia,& Bergesii Satrapa,itemq; due regij stein malis horoinae,Margareta Britanica,Ec uardi V. Anglorum regis soror, & Margareta Austriaca, Maximiliani
Cssaris filia,spo res Caroli infantis fuere. Multa quoque hac cie ipsi eide infanti pretclarissima tum a sponsoribus, tum ab alijs quibusdam sunt dona oblata in ea quidem eiusmodi crant, ut haud obscuris magnifica & rara quidam de illo infante portende
re videretur. Porro vero si ad genus cius respicias, Gemusuit illud perquam vetustu, illustre & nobile: quip-roti R
23쪽
coΜΜENTARIVs BREVIs RRRV Μpe ex archi ducib' Austriae primo, deinde ex comi libus Habsburgensibus, denique ex antiquissimis Francorum regibus, fuerunt autem,ne quem id lasteat,Franci origine Germani,non Galli,ij que Galliam occuparux,unde hodieq; a Francis Germanis, Franciae regnu nomen habet e quibus primus Plia ramundus longe potentissimus Romanos Gallia expulit, Clodius rex Turingos compulit vectigal pendere,Meroueus rex Saracenos ab Aurelia pro Nigauit. Clodoueus primus Christianam est religi onem complexus.Et Pharamundus quidem rex te gem Salicam tulit,qua cautum est, ne foemini sint regni hqredes. Quidam grauissimus scriptor ait Clouium regem,huius, quem diximus, Clodouei patrem, anno regni sui Is. victoria ex Germanis re portasse,atque eo nomine baptismum percepisse ae
Remigio sanctissimo prssule Rheniensi, unctumq; fuisse oleo c litiis allato,eiq; lilia tradita esse, templumque eum D. Genoueta virgini condidisse, denique vita functum anno Domini sIq.Verum qua-do hec pleriq; omnes Clodoveo tribuunt, nec ullam faciunt Clovij mentionem, incertum cst quem in hac opinione secutus sit authorem. Cum autem deinde regum liberi multiplicarentur, regna suere distracta,& tum Austrasiae regnum succreuit, quod quidem duas habuit curias regias,altera apud Me tensium urbem alteram Coloniae Agrippinet: limi tes eius non ijdem ab omnibus assignantur. Sunt
enim qui putent ab Alpibus per Burgundiam inter Rhenum & Scaldim suos eam habuisse sines, quo spatio comprethendebantur,ut ipsi volunt, Vltraiectum, Colonia,Treuiris,Mogutia, Geldria, Clivia, Iulia,Holladia,Zclandia,Hanonia, Hasbania, Leodium,Limburgum,Alsatia, Palatinatus Rhenensis,
24쪽
IN ORBE GLsTARV l. r Sylva Arduenna, Barrium cum ea parte Campaniae
Gallicae,ubi Mosa sumit initium. sed alij longe co-
tractiores ponunt limites. Verum de his magnopere contendere Aihil attinet. Satis est ostendisse, Carolum nostium,de quo agimus,amplissimo & anti quissimo stemmate prognatum,sed ita tamen,Vt ille suum genus eximie illustrarit. Patrem autem habuit Philippum Austriacum,Maximiliani sapientinfimi & moderatissimi C saris situm, regem Castellae & Legionis, Brugis in Fladria natum: cuius uxor fuit Iohanna filia Ferdinandi & Elirabethae Ca tholicorum regum Castellae & Aragoniae. Sed hoc loco latum de Carolo principe dixisse sum ciat. locis opportunis plura dicetur. Potest quidem nostrae
Stas, tot agitata infandarum heresum & immanisu morum bellorum tempestatibus,non immerito sibi gratulari, quod eiusmodi Imperatorem habere me, ruit, cuius esset insignis & valde rara pietas in De um:&tot accessione regnorum atque affinitatum,
amplissima ditio & potentia. Nec quisquam certe dubitare potest, quin Carolus C sar vel cum potentissimis superiorum statum Imperatoribus co ferri possit, cuius vires vel fortunam potius csς ςm sol misistis dicere solebat etiam ipse potentissimus Turςδ Tufra Ca, rex Solim annus reformidarit. Quantum autem illς v. se pro Catholice Ecclesiae defensione egerit, dicςxux iuuam ..
infra.nec dubium, quin Turoru vires valde ener uari ab illo potuerint, immo etiam eneruatae suis
sent,nisi quidam Christiani principes eius sanctis
simos conatus multis modis retardassent.Vnde etiam factum est,ut perpetuis fere distentus bellis, no potuerit seuere animaduertere in hqreticos, si sub ieius imperio mirum in modu excreuere, sed ita ta men,ut etsi Martinus Luterus Augustinians mona
25쪽
chus, horum omnium primus pares non immeritia dici possit,adeo tame in multas sint distracti sectas, ut earum certum numerum inire pene impossibile sit,& Luterus ipse propemodum hodie cotemptus videatur,paucissimis eius dogmata omnia sequentibus,sicut alibi videbimus. Porro vero cum preuideret Deus, sore ut in Eu ropa breui existerent prodigiosae hereses & horre da schismata,cum non possit ille nisi in pace & ani morum & religionis suaui concordia dcgore, animum Lusitani regis potetissimi excitauit ad inqui rendas regiones ad Austrum sitas Iam antea Castelis
lani nouum repererant orbem & terras hactenus
conciliis. .'ny sontinentem amplistimam, insulas maximas &innumeras, auri & mionu feracistimas inuenerint: Lusitani vero per Arabicum S Persicum sin' ac In die littora,regnum Calecuthicum, denique ad auream Chersonesum & ipsa Sinarum regna longissi mis & prope immensis itineribus perlati sint. Neq; tamen hi rcges contenti fuere amplissimas opes &ingentes ditiones suis regnis adiecisse,verum etiam laudatissimo studio conati sunt eas barbaras gentes ad veram & unicam Christi religionem traducere. Qiis res eos paulatim habuit processus,DEO Opta Nax. suam gratiam tam sanctis conatibus adspirante,ut innumerabiles idololatrae ad Chrilsum conuersi, eam fidem avide receperint, quam in Europa plersque nationes ceu Papisticam,immo etiam Antichristianam repudiarunt,ut iam partim ante dictu
26쪽
est. Fuit in aula regis Hispaniarum quida Christo/phorus Columbus,patria Genuensis. Multo is teia Christophornebatur desiderio nouas orbis regiones inuestiga--Cvrum di :& cum a rege peteret eam in rem subsidium,non semel tum a rege, tum a regina irrisus est, tanquam qui res ludicras meditaretur. Cum autem iam octo
exactis annis non faceret precandi finem, rex attentior esse coepi t, tandemq; iussit liburnicam unam &eeloces duas egregie commeatu & armis instructas illi tradi. Itaque anno salutis I 92. soluens a Gadibus,primo ad insulas Fortunatas appulit, quas nunc tunat ho- ob canum copiam vocant Canarias: olim dictε sunt Ca, Fortunate,ob aeris miram temperiem & clli ci Cme'ria. tiam. Numerantur, ut quidam aiunt, decem Insulae Fortunatae, e quibus tres incultar,reliquet cultae sint. Ex ijs ea,quae Teneritia vocatur, cetio sereno longis me conspicitur,idq; ob miret altitudinis petra adamantinam, instar pyramidis acuminatam, quae per inde ut Aetna mons in Sicilia,ppe tuos vomit ignes. Qui cam petram me isti sunt,non dubitant affirmare, a terra ad summum usque verticem ad octo vel noue obtinere milliaria Germanica. Incolae frugeς
metunt in Martio & Aprili. Multa alia de his ferun- tur insulis,sed quia necdum satis certo coperta habeo,malui ijs annotandis supersedere. Olim cum Columbus ad eas primum g cferretur, incolae nudi incedebant, a veri DEI notitia alieni: sed pau-l xim pler que ex his insulae ad fidem Christi accescsere. Tenerii a & Grancanaria, id est, grandis Cana ria, caeteras vincunt magnitudine. Eas incolebant hac tempestate homines barbari, prorsus nudi degentes.Inde ad Occidentcm cursum tenens,aliquotroperit insulas: e quibus duabus vastissimis nomi- indidit, alteram Hispanam, alteram Iohannam
27쪽
Vocans. In Iohanna insula densissimae visebantur sylvae,& in ijs auium,presertim philomenarum, etiam mense Nouembri cantus audiebantur innume xi: flumina quoque limpidissima & ad potadum su auia, itemque portus commodissimi cernebantur. Diu ad eius inlidae littora nauigans, cum nultu comperiret finem, putaretque terram continentem esse, Hissana. ad Hispanam iter inflexit. Cumque cum & socio Scius incolae vidissent, mox fugerunt .Putabant enim Canibali eos esse Canibatos, qui sunt homines seri, carnibus anthropo- humanis auidisti me vescentes, quorum regionem
Columbus erat pr tervectus. Incedunt autem etiahuius Hispanae in suis homines nudi. Canibali e vi cinis locis hominum p r das agunt, impuberes CX e ctis testibus saginant perinde,ut nos gallos gallina Ceos:puberes mox perimunt,intestina & extremas corporis partes etiamnum recentes vorant: reliqua sale adspersa conseruant in usus diuturniores, Ut apud nos solent farcimina omnis generis. Mulieres non comedunt,sed haud secus atque gallinas seruat ad prolem. Inde Columbus in Hispanias rursus nauigat, relictis tamen in ea insula triginta Sc octo vi ris. Rex & regina red cutem eum honorifice admo Noua Aasiis dum accipiunt,eique nouam paranti nauigationem Columbo attribuunt liburnicas II.& celoces duodecim,in q- attrιbuitur bus pr ter commeatum & arma omigena, homineς erant mille ducenti. Multas in hoc itinere reperit insulas,quibus plerisque nomina imposuit. Quo da Archipela- In loco, quem Archipelagum nominariit, supra q7.gM. insulas inuenerunt. Vbi autem ad Hispanam insula Venerunt,viros 36. quos illic seliquerant, regis eius perfidia enectos compererunt.In ea insula condidit Columbus urbem,&in ipsis visceribus eius arcem
Diui Thomae.Fuerunt liqc initia Christianae ampli ficande
28쪽
scande religioni faustissima.Aliet quoque deinceps
nauigationes institutae sunt in has incognitas orbis regiones,& multa illic comperta rara ac inaudita. Albericus Vespuctus,vir egregie doctus, prius sub Alberiem Castili ,deinde sub Lusitano rege longissima maris Ves)-im . emensus spatia,mira se reperisse scribit, multasque inuenisse insulas:sed nimis longum est, ea omia hic Commemorare. Nos & possumus & dcbemus Deo gratias agere,quod nostro seculo innumeras 3etes a monum cultui addictas ad Christi fidem traduxit opera pijssimorum Hispaniae & Lusitaniae regum, in quorum ditionibus hodieque inuiolata perseue rat Catholica religio. De Lusitanis ita scriptum rς' r uois,o aliquit Paulus Iouius,nostrae statis doctissimus Hi storiographus, libro duodecimo Historiarum: Iu bente Emanuele rege Lusitaniae,Lusitani insana na uigatione Atlanticum Fortunatasq; insulas pretier uecti,promontorijs Praxio & Bonae Spei superatis, Aethiopicum littus adierunt, gentes subegerunt, Rubri maris ac Persici sinus angustias superariit, in Carmania atque India bello victis regibus Canno
rete, Cucini & Calecuthae,celeberrimis emporijs exercendae mercaturae sedes arcesque posuere. Dcin de cum nouorum ducum adue tu aucta esset classis,
ultimos Indis orbisque terminos sibi proposuerutratque ita felici ausu,eadem ducti peritia nauigandi, , ab Calecutha pr ter Indum ac Gangem fluuios,ad
auream Cherlonesum peruenerunt,ubi regem Ma- Aurea lachae armis defensionem parantem, tormentorum Chersone nouitate absterritum ac pr lio victum, tributarium fusexpus fecerunt. Ab alia quoque parte,Indorum classibus gnata a L.
stpe deletis,custoditisq; Erythreti faucibus, ac sinus sitanis. Arabici nauigatione Aegyptijs mercatoribus inter clusa,Indici maris imperium tenuerui. Hec Iouius.
29쪽
m eo MMEM TARI Us 2 rvrs RERUM φὶ sane pr dicanda venit diuina clemetia, qui tot tamque potentes barbaras nationes Christianorum armis voluit edomari, & per eos venire ad cognitionem nominis sui. In illis certe resionibus iam seruet religio Christiana, dum interim nobis aufertur regnum Dei,& datur genti facienti fructus illius. Vtinam resipiscant tandem a Lutero & eius infaustis nuneijs male fascinati homines, ne breui Christus totus a nobis demigret in nouum orbem. Sed de his plura congruis dicentur locis.
Hac fere tempestate BaiaZetes Turcarum rex, centum quinquaginta armatorum millibus Metonem Peloponncsi urbem validi sit me obsedit, noti, iis stri quo hominibus, post varia certamina, utrinque summa virium & animorum contentione edita, ad quinque Venetarum triremium aduentum e statio nibus ad mare,ut illas exciperent, inconsulto descedentibus, Turcae urbem ingressi, magna caede per petrata,Venetos pariter &Grqcos milites truc dat, R ipsum Metonesium cpiscopum, ita ut erat mitraetus & sacra veste indutus, obtruncant, nec ulli omino vel armato vel inermi parcunt infestissimi bar bari 'isi quem forte aut stas,aut forma vel seruituti,vel libidini seruauit. Erant eius loci supra mille Miax, his longis adstricti funibus,ad Baiazetis p rq reM.titis xQrium perducti, squissimi Tyranni iussu sub eiu uoculis immaniter perempti sunt. Is Baiaetetes post modum a filio Zelimo regno exutus, & paulopost veneno sublatus cst. Eius pater Mahometes Hydrutinam Italiae urbem cepit,atque tum de rebus Christianis propemodum actum fuis et,presertἰm in Ita slia,ubi est Romani Imperi j augusta secies Se antiquudomicilium,nisi illam truculentam beluam pr p tens Deus subitaria morte abstulisset. qui quidem
30쪽
t M o 1 Is cns TARUM, u Id temporis non tam irae suae laxare habenas, quInalvi mature resipiscerent Christiani, maximo allato terrore admonere voluit. Alijs deinde locis aliquot Christianorum expugnatis,Mia1etes Boatium re- dij t. Id temporis sere ad Orientem tres potentis. simi reges rerum potiebantur: Bia1ctes Turca, Ca-
sarum rex. Baiahetis erat inprimis formidanda po etentia ob copias militares longe firmissimas, quas perpetuis more Maiorum pace belloque alebat sti
pendijs: sed mitiori ingenio pr dit',ac philosophi et studijs addictior,post fugatum Gemen fratrem suum, qui postea in Europa ad Caietam peri jt,pacem
cum vicinis omnibus colere maluit. Sunt qui hunc Gemen Baia1etis fratrem, Ziγimum vocent, sed id imperite,Gum Gomes de nomine Parthorum inclyoti regis appellaretur. Conatus ille fuit, licet qtato minor, fratrem BaiaZetem imperio excludere:sed vis etias, fugae se mandauit,& Rhodum ventcns, a Bus sonio Rhodiorum equitum magistro,prqter spem in carcerem coniectus est,ac postea Romam perductus,ubi Baiaetetes quotannis eius alendi causa quadraginta aureorum nummum millia numerauit.
Sub hoc serme tempus Sophus Ismael Persarum sh, hos, imperium occupauit,& noua quaedam in Maho me a P. fissatis pseudoprophetet turpissima superstitione opinio im,desis, in cunctis sophi huius ditionibus disseminata est. et Perdomuit ille breui Persas,Medos,Armcnos, plu- 'resque alias gentes,& crebris victorijs celeberrimutoto orbe nomen obtinuit,adco ut Iud i, calamitos
sum hominum genus ob repudiatum filium D EI unicum & verum Messiam,stultissima opinione huc suum putarent Messiam, atq; per omnem fere Europam mirum in modum sibi gratularentur; festa