장음표시 사용
431쪽
Pompeius totis sectatur viribus hostem Iam pugnae cupidus ; sed non certamen iniquo Caesar inire loco statuit : Verum agmine moto Progressus , Salsi non magnas transilit undas , Ateguamque capit subita seliciter arte. Ategua anussa , Veritus Pompeius Iberas , Fortuna quassante fidem, ne perderet urbes Et reliquas , uni properat committere pugnae Spes Omnes , Viresque suas , hostemque secutus Ocyus, ad Μundae fatalia pervenit ama. Castra locat tumulo modico qui desuper Omnem Planitiem late despectat, Caesaris unde Ante oculos positas potuit numerare cohortes. Nulla hic auguria , aut tantae praenuntia cladis Prodigia implerant campos aut aera ', nullae Vel per inane faces , vel dirae arsere cometae. Non signis examen apum , liquefactave pila
Fulmine ', non Volucres , non exta minacia terrent. Plus tamen hic moerent Omnes , metuitque silentes
Turba Deos, tanquam clades immanior omni ostento his campis , & inenarrabile damnum Immineat Μundae. Tacito portenta timore Quae nulli secere Deum , sibi quisque creabat, In Pompeianis per moesta silentia castris cipites errant animi. Nunc improba vota Concipiunt, & spes diras , umbrasque Videntur , Horridaque ante oculos mortis simulacra futurar
432쪽
Cernere : lymphata rursus sormidine pallent. Nec quamvis sperare nimis fortuna vetabat Caesaris , exoptant victas producere Vitas. Danda tamen venia est illis , cum Caesaris audax Bella timet miles. , Latium qui saepe cruorem Hauserat ; & patriae toties in viscera sortes Incipiunt trepidare manus. Exercitus orbis
Ille triumphati domitor , Victorque Senatus Romani , qui tam praeceps in bella ruisset Τhessala , Thapsiacisque ausus praevertere campis Iussa Ducis, jam jussa timet, sonitumque tubarum , Nec sibi desuetum potis est celare timorem. Sed minus ut vulgi pavidos mirere tumultus , Tristis ad haec Caesar funestae praelia Μundae Ipse venit. Consueta deest fiducia , nec frons.
Illa Duci est , ex qua toties selicia belli
Ante tubas hilaris tulerat praesagia mitra. Lubrica fortassis moesto tunc pectore dona Fortunae eXPendens, quantisque agitata procellis Sint humanarum metuenda cacumina rerum, Per tot Magnorum quas fecerat ipse ruinas, Formidare suam discit. Felicia Magni Tempora dinumerat l, totque inViolata per annos
Prosperitas , similisque suae , Pharsalia donec
Tam longas evertit opes , in mente recursat.
Et blagni casum, postquam fastigia Μagni Attigerat, jam visa levis Fortuna minari
433쪽
Haec moeste reputat Caesar, mentemque labantem Corripit, iratus tacite ; tandemque cohortes Alloquitur vultu caecum celante timorem.
H BELLORUΜ COMITEs, qui mille pericula, millem Vicistis plusquam Herculea virtute labores , ,, En vobis toties truncata repullWat hydra , ,, Ultimus hic labor est ; infirma atque ultima colla ,, Exerit; hic virtus eadem, quae prima recidit , ,, Et robusta magis., resecet postrema, nec ultra is Crescere civilis permittat semina hellL. ,, Quae post tot clades imbellis Iheria nutrit. is Sanciet haec nobis pacem Victoria , totus M Exarmatus erit post haec certamina Μundus ,, Sed qui sunt, qui bella parant 3 qui Caesaris enseia,nEt totidem hellis victricia signa lacessunt, is Destituet plebs ista Ducem non sponte secuta ,, Sed casu. Num Pompeii pugnabit amore,, Quem non novit adhuc num Vanam nominis umbra m Plusquam Caesareas vires , quas nuper Ilerda M.Vincentes vidit, populus formidat Iberus pis At vero si qua est Legio Romana sub armisis Pompeii γ rudibus constat tyronibus, aut his,, Qui vobis Victi fugientia terga dederunt m Et Veterem adducunt secum ad nova castra timoremis Quae toties victus faciet jam praelia Varus is Hispanisve geret Labienus transfuga plusquam
is Aut prius Emathiis , Libycis aut gesserit arvis E
434쪽
H Ite , mei comites , helloque imponite finem n. Dixerat; at nullo excipiunt clamore cohortes Verba Ducis , nec stridentes accendere possunt Dejectos animos litui ; conceptave cornu Classica; nec quanquam ad pugnam de colle propinquo Decurrunt Pompeiani, procedere campo Longius , aut rapido ut mos est occurrere cursu Tum primum trepidus veteranus Caesaris audet. Quod simul ut vidit, magna inflammatus ab ira , ,, DESERITISNE Ducem & faciet nece Caesaris inquit νγ Vos timor emeritos hodie Simul arripit hastam Ductor, & adversos solus defertur in hostes. Obstupuere illi, quibus haec miracula, miles Caesareus timidus , temerarius ipse , Videntur. Vix oculis primo credunt, mox in caput audax Undique pila volant, donec , Vincente Pudore , Non virtute metum , cunctis exercitus armis Ad Ducis auxilium procurrit, & impia tanta Tunc rabie , quanto detrectavere timore, Bella gerit, redimat Romano ut sanguine culpam . Et dira faciat funesta piacula caede. At primo pugnae gentes utrinque furore Diffugiunt, solis peragendaque bena relinquunt Ensibus Ausoniis ; aliis nee egebat Enyo , Pallida nec plures Mecto optabat. In omne Suffecere nefas hae dextrae. Hic constitit atrox Pugna ἔ Pares urgent acies , animique , PareSque
435쪽
Irarum stimuli. Magnis hortatibus ambo Inter spemque metumque Duces discurrere primo Coeperunt, frustraque suos impellere , donec Lassati excedunt pugna : collemque propinquum Ductor uterque capit. Diri hinc discrimissu belli, Totque cruentatos enses , tot stragis acervos Dum tristes spectant, vix formidare vacabat , Vix sperare , Duces subiit miseratio sola, Feralisque timor, ne non Victoria moesto Ulla , sed ambobus lugenda tragoedia camp Restaret , Latiusque illic procvinberet orbis. Ultima Caesarei restare pericula Credunt: Et Pompeiani post haec sperare recusant Praelia. Pugnaces animos agit aemula Virtus Utque magis stirpeas , cunctis incognita bellis In totis subito sunt orta silentia eampis Dum media servent rabie ; nulloque Virorum
Audito clamore , manus movere furentes.
Ad Pompeianas tandem Victoria partes Se trahere est visa, & paulatim cedere retro Caesarei coepere ; fuga vix Centuriones A turpi retinere queunt, cum sortia Caesar Pectora denudans stricto sic ense profatur: ν, NON TIBI iam,Fortuna levis,quae condere summa ,, EXOptas potius quam condita summa tueri, ,, Irascor ; satis ampla mihi, quae nulla tacebuntis Saecula, secisti, fateor. Transferre favorem
436쪽
M Iam te, Diva, decet, mundo ne ignota potestas ,, Sit tua, meque Deum deceptus crederet orbis M. Dixerat; & certa fodisset pectora dextra. Sed Fortuna velut prope summa pericula mater Stare sinit puerum interdum , ut majora timenti Gratius auxilium veniat submittit alumno . Unde minus speratur, opem. Nam castra Bogudes Extra aciem positus , praedae perductus amore Pompeiana petit. Contra hunc ad castra tuenda Ex acie educit Labienus quinque cohortes.
Perdidit infelix Pompeium hic casus , & Omne Mutavit helli satum. Pro Caesare falsus It timor, & cunctis Labienus terga dedisse Creditur; illa suos debellat opinio , spemque
Caesareis creat. Errorem monstrare , metumVeTantum inhibere studet frustra Pompeius ἔ acerho Prodita diffugit casa miseranda juventus. Infelix Varus toties devictus ab armis Mareis , quem tot per clades fata tulissent, Jam male servatam cupiens abrumpere vitam Irruit in medios enses , in vulnera laetus Mille ruit moriens , post tot certamina cladi Huic superesse pudet, cumuloque deesse Virorum. At miser ut totis rediens Labienus in arvis Pompeianorum vidit fugientia signa, Erroremque simul fatalem audiverat , amensis ΜΕ Μ15ERUΜ exclamati Tantae, Fortuna, ruinae
437쪽
n Μe facis auctorem Per me crudelia fata νε Ausoniam subigunt Hac hac suge, prodite miles
γν Hoc aperi pectus , tristemque ulciscere cladem :s, Aut poenas sument pro vobis Caesaris enses Tum vero , ut leo Getulis in saltibus ardens . Qui. Venatorum telis cingentibus , ultro
Assilit in ferrum , sese ingerit ipse periclis,.
Et cupide Iethum gladio molitur ah omni. Tandem vita fugit Stygias irata sub umbras. Iam stragis cumulos & ineluctabile damnum Viderat infelix tumulo Pompeius ab alto, Et quamvis lucem damnat, sperare juventus
Integra persuadet; necquidquam a tristibus arvis Aufugit, heu tellure statim moriturus in ista. 'Sed fratrem Hispanas abscondent fata per urbes, Caesaris ut possit post mortem tristia rursus Bella , & Romanos olim renovare furores. Impia iam caedes oritur , passimque per agros. Palantes caedunt insano ardore furentes Caesarei , & tanto saturant crudelius iras Victores, quanto plus tristia bella timebant te tubas dudum. Nec jam fugientibus vitam. Vicinae latebrae , vel Pompeiana salutem Castra dabant miseris, infirmave moenia Mundae. Nam cito diripiunt victores castra ; citaque Vi Μundam eXpugnant; dum quod vix ulla tacebunt
Saecula, vel credent forsan pro cespite fossas.
438쪽
Corporibus complent, faciuntque cadaVera muros.
Nec solum ante tubas, sed post haec praelia tristis Caesar erat ε, quanti victoria constitit illa ,
Et quam moesta siet civili gloria bello
Sero animum subiit. Μiserae nunc vulnera Romae , Nunc sua, Victorisque nefas crudele recenset,
Invidiamque simul ; victricem poene coactus Fortunam damnare suam ; quae clade triumphum obruit, & tanto mersisset sanguine lauros. Τalia dum moesto volvebat pectore Caesar , Pompeii caput abscissum Cenonius affert. Ingemit, & tantae lacrymis agnoscit obortis Fata domus; subiit magni genitoris imago, Atque AEgyptiaco miserandum in litore funus. Quaerenti fatum iuvenis Cenonius insit e,, CUΜ ΜΟDo Pompeius Mundae sunesta per arva is Tot stragis cumulos , tot corpora caesa suorumis Infelix vidit, nec jam reparabile damnum , is Vectus equo celeri Carteiae ad litora fugit, ,, Ut portum nachius notum, dare carbasa Ventis is Posset, at insidias veritus, nostrosque sequentes , is Litora deseruit rursus, silvamque propinquam ,, Consilii incertus petiit. Nos terga secuti,, Instamus , silvamque oculis scrutamur opacam ;M Quaerentesque diu frustra , sub tegmine fagiis Umbrosae tandem defessum, & Vulnere elaudum MPompeium aspicimus solum, proh tristia sortis
439쪽
M Humanae specula, & pompae documenta caducaei is Pompeium illum inquam qui tecum o maxime Caesar, B Tot modo stipatus Iegionibus , & comitatusis Gentibus innumeris , tam longo tempore satis is Pugnavit dubiis , jam cinctum milite nullo is Vidimus. Ut tradat se hortamur; at ille minacis, Intrepidus Vultu, is ΝUNQUΑΜ me Caesaris, inquit, is F, CaptiVum , victum quamvis, Fortuna Videbit. D Abscissum videat caput, & cervice revaesam Haeredem agnoscat Magni. Nec dedecus illud. is Quod fatum genitoris erat, mihi Roma putabit.
D Non tam vile tamen caput hoc, certamine nullo,, Ut vobis tradatur , erit. Dum tela supersunt, BNon gratis moriar H. Tum pugnam ingressus iniquam H In mediosque ruens, sine spe, sine viribus, omnes,, Nos pariter sola adjutus virtute lacessit. H Nec Vitam, quam tanto animo projecerat ipse, is Servandi nobis conceditur ulla potestas. BInvasit serrum, ceciditque in Vulnera laetus , is Et tandem invito mortem sibi vindicat hoste. Μ Tum Caesar Iacrymans, generosum quaerite truncum .is Turiseris collecta rogis componite membran Cum capite , & dignam tantis date manibus urnam M.
Digressus Μunda Caesar securus ab omni Bellorum strepitu victricia signa per urbes S ustulit Hispanas. Iam Gades , Corduba dives . Hispalis, atque omnes, quascumque interluit inu s
440쪽
Baetis Anasve suis , victori tradere sese Non dubitant urbes. Populi, gentesque remotae Sub iuga iam veniunt: abjectis Cantaber armis , Callaicusque seroa , & Celta . atque impiger Astur Exposcunt veniam, Pacemque a Caesare quaerunt. Nil terris olim venerabile nomen Iberis Iam valuit Μagni. Cunctos Fortuna clientes Transtulerat ; solus jam possidet omnia Caesar. Nec mirum obtineat terras si solus Iberas , Qui sine rivali Romanas obtinet arces.