M. Hermann. Frider. Koecheri ... Nova bibliotheca hebraica secundum ordinem bibliothecae hebraicae B. Io. Christoph. Wolfii disposita analecta literaria huius operis sistens. Cum praefamine Io. Gottfr. Eichhornii ... Pars 1. 2.

발행: 1784년

분량: 290페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

PRAEFATIO.

post Esram librarii nomina divina inter se permutandi libertatem sibi Tum.

1issent, qui fieri potuistet, ut vera illa ac genuina nominum divinorum alternandorum ratio a Masorethi S ad nos propagaretur, qui tamen artificiosam hanc diversorum nec unius aetatis hiltoricorum in Genesi factam collectio.

nem ignoraverint, nec ad eam quidquam potuerint constituere.

Aliud eiusdem generis argumentum peti potest eX Iobo. Pertine. bat id sive ad artificium 11ve ut alii volunt ad aetatem carminis, ut I eho vae nomen, quod in prologo promiscue occurrit, in ipso carmine, hoc est, in Iobi eiusque confabulatorum sermonibus solicite cultaretur; nec ab hac lege recedunt libri nostri, nisi sequiorum librariorum nonnullorum incuria ali- uibus in locis. Quae constantia argumento esse Potest, Obscura ac supe itiosa diligentia ad Matrethas usque Iobum nostrum fuisse transcriptum. Nee silentio praetereunda est peculiaris orthographia, quae regnat in libris bibliothecae sacrae postremis ex antiquioribuS Vero exulat ; quam sive ut mihi quidem videtur ad ipsum autographon , sive ad exemplar valde amtiquum, ex quo libri sequiores dusii sunt, reserendam censeas, evincit l, men sedulitate s umma vel antiquistimos librarios Masoremas nostros aetate superantes textum nostrum biblicum propagasse. Verum haec omnia a me eo dicta sunt, ut quo loco textus noster

malorethicus habendus sit, perspicuum fiat. Procul certe absum ab ea sua

per interpolationis arguamus Quidquid ex superioribus statuas, in mendo eerte eurit.

Seribamus,ais,quod LXX. eum Vulgata ac Syro exhibent mri mn diu ma, ut omnia expedita fiant. Recte quidein; verum si olim ita seriptum fuerit, quo quaeso miraculo factum est, ut librarii ad lectionem delaberentur, quae vel piorsus omni sensu earet vel hebraismo puro foedum timaritanismum in seit 3 Ergo sta. tuamus potius, primam amaritanorum scriptionem cum malorethies 'riR Q, NI conspirasse, esse autem postea ab interpolatrico manu tentatam. Glossator enim ille, quisquis suerit, cum ex orationis serie intelligeret, de marito et uxore dici, eos in unum quasi corpus eoalescere, margini forsitan nulla quam textus exhibebat constructionis ratione habita allevit glossema D t tan ex ambobus iliis. Quod cumis la librarii cuiusdam tedulitate textui in truderetur, monstrum illud eonstructionis otiti debuit VIR zn UE'D ' ri , quod etiam in antiquissimo codice samaritana.

quein eonsulere possumus, in eo scilicet, quem interpies smnaritanus ante oculos habuit, expressum vidimus. Postea locuin inanifeste asseelum varie tentarunt se.

maritani ipsi; alii in verbo plurali Nn mendum quaesiverunt, sublatoque eo quasi zmavio singularis esset a nomine aliquo TIUD 'm in textum satis in. Duciter reeeperunt, unde lectio nune in i amaritanis libris regnans enata est; alii ut voeabulo iamdiu potestas sua vulgaris maneat, 'it a pro 'gra, seripsero nun 'κ Dpmdiora ex ambobus illis fieri bolet earo una) ut solus eodex 363 nune legiti - lam everso eui lectio D 'o innitebatur fundo, sua sponte corruunt

quae

n Quasi dieetes: du lieitao rerum fieri solet caro una. Conser similia exempla Deuter.

XXIII. I s. Dan. I. IS.

12쪽

perstitione, ut Omnem omnino crisin a sacro codice arcere, atque intramasbrae angustiam me ubique continere velim. Id vero lugeo, opes nostras criticas omnes ex uno tantum sonte profluere, nosque in siimma rerum abundantia inopes Vivere. Vt enim fatear, quod res. est, ex quo sta

dium illud, in quo iam decurro, ingressus sum, id mihi in primis molestum fuit, quod me a supellectili critica iis in locis prorsus destitutum viderom,

in quibus ejus au Xilium desiderabam, in ceteris, quae nullum novae opis desiderium faciebant, me ejus copia obrutum quasi sentirem. Vt enim in locis aperte corruptis libri omnes et interpretes antiqui conspirant in corruptelam, ita in locis mutilis hiant, vel ineptas pannis lacinias adsuunt. Quod mihi quidem argumento est, veteris Testamenti libros omnes, si unum forte atque item alterum excipias ex uno exemplo sive vetere aliquo codice sed temporis injuria male habito et mutilo ad posteritatem esse transmisios, e quo omnes codices antiquiores aeque qui Perierunt, ac recentiores quos habemus , tanquam e communi fonte fluxerint. Nee repugnat historia. Qui enim post cxilium babylonicum rempublicam Iudaeorum instaurasse dicuntur, iidem gentis suae libros sacros ex urbis excidio et populi exilio tanquam o naufragio serVatos in unum corpus collegisse memorantur. Iam vero easus ille, cui haec litteraturae hebraeae si agmenta et membra debemus vel servavit unicum tantum cuiuslibet scriptoris exemplum, vel eorum saltem in manus conjecit, qui inter rempublicam constituendam de bibliothe-

quae ipsi nostra praesertim aetate superstructa sunt, nee quidquam praesidii habent, qui voeabulum c vi textui malarethico inserendum jubent. LXX certe interpretes vel spuriam samaritanorum lectionem in illum, quem exhibent, sensum detorsisse, vel ex eodem sonte, quo interpolator samaritantu, ex Ierie nimirum oratinonis, bausisse putandi sunt; scriptoresque Novi Testamenti versionem graecam more luci sequuntur: versio porro latina vel graeeae versionis vel novi Testamenti vestigia legit. Neque movet me Pseudojonathcnis et compilatoris Targ. Hiero imitani erigua auctoritas, qui cum eo tempore viverent. quo malarethica reeensio lota inter Iudaeos regnabat, vocem Σπου de suo adjecisse eensendi sunt. Qui enim potuisset illud e libris Iudaicis prorsus evanescere, si recenti horum interpretum aetate sdhue in eodicthus ma rethicis aliquibus locum habuisset y Et eum supra effecisse nobis videamur, nullum illi praesidium vel e eodd. Saninritanis peti posse; sequitur posse illud libris Iudaicis, qui nuspiain eius vestigium vel leviter preliuin prodant, vana tantum conjectura intrudi. Tandem, ut uno complectar, onhelosi vetusti illius et seduli interpretis, qui 'diu illud ignorat major esse de-het auctoritas, quam valde recentium interpretum Pseudo Iorinthania et compilatori Ilierosolymitani, qui de suis tot lacinias adsuere solent. Nee prsietermittenda sunt verborum tenacissimorum Arabum , polyglotti et Elpeniani pro Masorethis suffragis. Sic equidem sentio, innixus etiam praeeepto illi inter criticos vulgari, respuen dam esse lectionem, quae sua natura glossam sapit, id quod profecto de CP upronuncianduin est; quidquid autem alii statuant, hoe tamen nemo negabit, textum R.

-- Φ. -- eri ἐν struolatione esse vitiat Im . t . . . . . . Ne

13쪽

PRAEFATIO.

ea etiam sacra reparanda cogitarunt, Vel si Plura forte exempla servata filo. runt, quod seculi illius a critica sedulitate alieni indolus ita serebat, nullo delegu faeto, quod ad manum proxime fuerat exemplum ad bibliothecam sacriam instaurandam est adhibitum, aut illud praecipue, quod vetuliate se maxime commendabat, ex situ autem aut cassi quodam vitium secerat. Quidquid horum statuas, nihil refert ; bibliotheca enim sacra semel instituta illud

exemplar principatum obtinuit, quod et omnes hebraeae antiquitatis rei quias in uno quasi corpore continebat, et, ut fert ingenium humanum, a sacro templi loco, ubi servabatur, nescio quam sanctitatem, praestantiae et auctoritatis speciem erat nactum. Reliqua, si forte adfuerunt librorum exempla negligebantur, sive quod aliquas Dantum bibliothecae sacrae partes continerent et pro corpori S mutili frustis tantum et membris haberentur, sive quod a religione auctoritatem nullam consecutae essent, sive quod im

troductis cui ajunt post exilium babylonicum quadratis, ut vel nunc habe

mus, litterarum ductibu S, quos a Patria chaldaicos nominant,. a paucis legi possent litteris antiquioribus eXarati libri. Iam cum membra haec actusta corporis illius sacri, quae separatim aderant. alibrariis, si unum so te aut alterum libellum, ut Danielem, Ieremiam, alios excipias, nova nulla scriptione propagarentur, et rePeterentur . ea Vetustate ac situ vel casu peri

isse probabile est. Scrib. Ienae d. v Mart. MDCCLXXXIV. PRAE-

Ne tamen in textum famar. injurii videamur, lectionem illam silentio non praeteribimus . cuius ille princeps est auctoritas, licet nec e codieibus malorethicis exulet. Scilicet Genes. I. H. Samaritani omnes, eum versione samaritana, LXX. Vulgata, SΠo utroque, et Pseudolonathane habent; textus vero maforet hieua typis expressus, ejusque codices quam plurimi, item Onkelosus, Aquila, et textus Orisenis hebraeo . graecus exhibent IV, omissa copula. Favet amari. tanis codicibus genius et structura carminis, quod de industria quasi asyndeta omnia vitare videtur, si a commate 27 discesseris, qui tamen locus est e genere prorsus alio. Posset quidem Masoretharum defensor paulo subtilior urgere, nec in libriam forethicis prorsus desiderari lectionein eum e puta, quain codioes duo, so .s3 et, a scribae saltem manu exhibeant. Verum in eonstituendo textu ma rethieo non dico textu genuino, et ad primam integritatem propius aecedente: audiendi non sunt eodd. supra memorati, quorum scriptio prior, nune erasa, IM J ex ve su Ia. procul dubio petita fuit, nee reprehendendi sunt codd. horum censores, qui ad mentem certe Malorae copulam vocabulo II a scriba praefiκam recte damnava. tint. Posset quidem in laniaritanis etiam libris copula ex versu II. in hunc translata videri, at id tamen h. l. pro eerto non assirmem, non quidem propter librorum famaritanorum in copula addenda constantiam solam multoque minus propter interis pretes veteres, quorum lane tum in se spectata exigua auctoritas est, quoties de eo-pula vel addenda vel demenda quaestio agitur, tum inprimis h. l. esse debet, eum copulam adjecerint ii omnes, qui l. X. interpretibus exceptis e libris Iudaicis versiones suas eonfecerunt, quos tempore adeo Aquilae et Origenis lectionem via. garem exuiuuisse vidimus.

14쪽

PRAEFATIO AUTORIS.

ν ropositum meum' de disponenda bibliotheca hebraica nova in Wolfiani operis supplementum publici iuris facienda haud displicuisse viris,

quorum accuratissimum in re critica iudicium mecum Veneratur orbis eruditus, vehementer laetatus sum. Horum excitatus aequissimis iudiciis, Leelori benevolo trado alteram partem huius Bibliothecae hebraicae novae res complexam, quae ad Criti eae sacrae Ueteris Testamenti et Iudaicae gentis reliquam literaturam spectant, quam ut aequi bonique consulat, etiam atque etiam rogo. Equidem haud ignoro, huiusmodi generis opus, quod molitus sum ex notitia bibliothecarum exterarum uti etiam ex commercio cum Iudaeis cuiuscunque regionis per literas instituto insignem in modum

augeri posse, et nullus huius literaturae peritus facile dubitabit, egregia eL se haec adminicula. Quae autem cum defuerint mihi, sicut etiam fortassis pluribus desunt, praestiti saltem quod potui, et si quid errauerim in his, et ego humani alienum a me Puto nihil. Neque detrectabo supplementa operis mei, quae potius mihi erunt gratissima, si eadem mihi suppeditentur eadem ratione, qua Partem primam Bibliothecae meae vir literatissimus

recensuit in Ephemeridibus Goettingensibus cuius supplementa ad usiimo peris mei adhibui, quod ex mantisia simplementorum Partis primae huic secundae in fine adiecta apparebit. De viris celeberrimis, Tychsenio,

De Rosito aliisque, quorum merita circa orientalis literaturae notitiam im ter eruditos satis constant, certissime confido, eos pro singulari qua pollent Orientis notitia proque ingenti quem possident librorum orientalium apparatu, si e re sua duxerint, uberrimam bibliothecam orientalem adornaturos esse. Interim, cum hi ipsi viri eiusmodi laborem huc usque non susceperint, symbolaS meas ad bibliothecam hebraicam supplendain ex quihuscunque quos adire licuit sontibus non absque futuro usu haustas esse, sperandum este censeo. 'Sed iuvat me nunc conferre ad ea, quae circa Partem primam B. H. meae novae monuit censor Helmstadiensis in re critica facile versatissimus. Reprehendit iste vir celeberrimus, me hae in parte istorum Rabbinorum notitiam tantum supplevisse, de quibus iam Verba fecerit Wolfius, alios autem sicco pede praetermisisse. Probe hoc scio, sed suo tempore omnia perveniunt

15쪽

PRAEFATIO AUT ORIS.

Namque capellas Ipse, ubi tempus adest, omnes in sonte lavabo. Nondum summa procul villarum culmina fumant,

Maioresque cadunt nondum de montibus umbrae. Neque ego nego neque umquam negaui, me praetermisisse in parte priori omnia, quae in sequenti posteriori id est suo loco et tempore mihi indicanda erant. Quod si quis velit dicere omissionem, per me licebit, sed

eiusmodi omissionem, cuius necessitatem scopus meus congerendorum Analectorum ad Wolfianum opus mihi imposuit, hine cuivis aequo lectori ut spero

excusatam. Ne nimia mole exeresceret liber, Iudaeos exiguae famae transii sicco pede, et imprimis tetigi memoratu digniores eosque de interpretando sacro codice, illustranda Critica sacra aliisque sublimioribus disciplinis optime meritos. Quae Wolfio debui, et non detraxi, ne istos imitari ubderer , qui huic immortalis nominis Viro plumas detrahentes, ubi in narratione editionum scriptorum Rabbinicorum versantur, ea, quae Wolfius iamdudum tacta reliquit, pro suis venditantinuentis. Exempla, nisi odiosa eslent, haud ex longinquo forent petenda. Fontes meos, ex qui bus hausi, optima fide indicaui, ne aliorum honori aliquid eripere viderer. Reliqua sere omnia, quae monuit censor doctistimus Helmstadiensis, ita sunt comparata, ut Partem primam in lucem editam plane non spectent, sed occulta concernant, de quibus ecclesia non iudicat, nimirum editiones bbhliorum hebraicorum in parte secunda huius libri demum recensendas,et nonnulla supplementis nostris ad partem Wolfiant operis quartam addenda, quae tute secundae parti inserenda eranti Hinc valde miratus sum, me loco me morato fuisse monitum de omissa editione consessuum Haririi per Io. adornata, cuius notitiam non demum ex recensione Helmstadiensi, sed potius ex Perili. Michaelis Bibliotheca orientali haustam sedi in silpplementis meis ad Tomum IV. Bibliothecae hebr. Wolfianae pag. 776. num. 2I8. ad quem locum eadem pertinet. Fortasse autem censor meus eodem fonteusiis amice mihi acclamare voluit illud Virgilii: Sunt nobis mitia poma, Castaneae molles, et pressi copia lactis. Dies diem docet, et eiusmodi opus literarium, quale ego molitus sum. etiam in posterum augeri poterit supplementis, quae omnibus, quorum imierest et mihi erunt gratissima, si cum humanitate, quae Criticum decet, suppeditentur. Caeterum vale L. B. et hil utere seliciter. Dab. e musto d. XXV.

Mart. MDCCLXXXIV. ANA

16쪽

ANALECTA AD TOM. II. BIBLIOTH. I FIANAE.

AD SE . L DE CANONE BIBLICO.

PE. 2. Inter eos, qui sententiam, quod Udras eanonem biblicum seripi rum Ueteris Testamenti eollegerit, impugnarunt, eamque pro somnio me re Iudaieo' et Talmudico venditarunt, fuit etiam Iohannes Menardus Rauius , Prosessor quondam Herbornensis, qui hane sententiam palam damnauit in sua Diatribe de synagoga magna in qua Iudaeorum da senain quodam mero ο*mitano post solutam captiuisaim Babyloniorum ab Esdra tonscripto famosa traditio exa- . minatum Thaiecti ad Men. I 726. 4. Vestigia eiusdem quoque pressit Chrisoph. Hau annus in Symbolis literariis Bremensibus, Tom. III. Para. II. pog. 63. qui simul citato loco varia erudite satis obseruauit, quibus ex Talmudis et Rabbinorum scriptis illustrari poteli is a sententia. Pag. s. Honcampii liber media sere hae pagina a Moso adlatus excuses est Moguntiae I 69o. 8. et constat plagulis I s. Pag. 22. Tom. IU. pQ s. Uestigia nonnulla memoratorum hie a L Montur et Tithun Sopherim memoratu digniora Christophorus Hauemannus in suo Hy- is ex scriptis Iudaeorum ad criticam satram spectante adduxit. Vid. Symbol. Iiterari Bremenν. Gm. III. III. pM. 489.sHM. Pars IL Λ 3 . me.

17쪽

mg. 23. Iudaeos vel in ipsis minutiis sacrum eo dicem spectantibus maxime diligentes imo superstitiosos se praebuisse integritatis sacrarum paginarum custodes. praeter alios imprimis eitatus Hau annus ex Talnaude probare conatus eis. Vid. SymboI. liferar. memenis. Tom. III. Puri. J II. pag. ψ83. Caeterum de uniuerso argumento, quod scilicet Iudaei ab obiecta iisdem criminatione corruptionis librorum antiqui foederis merito sint liberandi legi meretur Iohannis Baμtims Burthardi Commentatio de Iuda.is eorruptionis Heteris Tesamenti falso in mulatis, quae separatim prodiit Boi eae I 33. postea autem etiam Miscellaneis Duisburgen bus a D ieis Gerdeso editis Tom. II. Fasis. I. pag. 96. II . inse

PM. 2S. IV, 7. Vitae Iohannis norini uberiorem descriptionem suppeditavit Iohannes Petrus Niceronius in Memoriis de rebus gesis et scriptis eruditorum clarissimorum. Pari. IX. pag. 3o. 48. Verson. german. Ibibrum vero eius doctis viris notissimum , qui inseribitur: Exercitationes ecelasia sicae et biblicae, eiusque editionem auctiorem Parisensem posthumam .plenius recensuit b. Bau orienistin Relationibus de libris memoratu dignis. Tom. X. Part.' . Fog. I 8. 24. g. 27. lin. I s. D. Cooperus. Rectius vocatur Iosephus Cooper. Liber eius, euius pleniorem deseriptionem Baumgartentus Ioc. cit. μου. 24. seqv. exhibuit , non tantum Cappello, sed etiam omnibus reliquis impugnatoribus et adue sariis integritatis rextus Masore thiei est oppositus. Ρlenior titulus eius est sequens: Domus mosaicae clauis sue Legis sepimentum. In quo punctorum hebraicorum adstruitur antiquitas: eaque omnia, cum neeentutilia tum vocalia ipsas litteris fuisse eoa uo, argumentis undique petitis demonstratur. Quna vero in contrarium ab Elia L vita Primipilo, Ludotiito Cappello, D. Doctore Ulahono , Iohanne Moritis et Gomonio Hunilaeo, eius asseclis et interpolatoribus . tum paucis aIlis in infra Eliana veteratoria pertractis adducuntur , multa tum fidelitate examini subiitiuntur et diluuntur, quotqusi sunt omnia. Auctore Iosepho Cooper, Anglo Londini I 6 3. 8. Commendatur hoc s riptum potissimum a Bativagarienio propter breuitatis suae laudemiis ipfloribus, qui aliorum librorum inopia laborant, licet alias eius auctor tum nihil noui protulerit, tum bonum ordinem saepius neglexerit. Ad scripta Audouiei Cappelli quod attinet, prius, quod Criticae sacrae praemisit, cuius I Isus noster mentionem feeit, sequenti ratione est inscriptum: Ludovici Cappelli patriha de veris et antiquis Graeorum siteris, opposta D. D. Buxtorsi de eodem argumento dissertationi, item Ioseph. Stasegeri aduersus eiusdem reprehensiones defenso, et ad nbscurum Zoharis Deum illainandum brevis exercit lis. Amseladami I 64ς. apud Eleteuir. - Hoc scriptum excepit Critica eius sedicra Veteris Testamenti, quae una cum eiusdem Commentariis et notis eriticis in m tus Nestamentum primarium locum in numero scriptorum Critiei huius tenet. Edistionis tempus huius Criticae sacrae non cum Mosso ad annum 166O. reserendum erit, sed potius iam anno Ioso. prodiit, uti obicruat b. Laumartentus De eitat.

18쪽

pag. 14. eui uberiorem reeensionem huius prioris editionis debemus, quae extat in eiusdem Relationibus de libris memoratu dignis. 2'Om. X. Port. s s. pag. 9. I 4. Cum vero nostris temporibus rarior fieti inciperet haec editio originalis inter Gediimanos, di Georgius Iosannes Ludovicus Vogesius, Prosessor quondam Halensis, nouam editionem eius edere curauit. Partem primam tantum ipse edidit, quae Ibbros tres priores eius complexa est, Halae ITT,. 8. maj. Cum vero mo re praematura impediretnr m Iius, quo minus telam coeptam pertexere posset, post eius mortem celeb. D. Gothoreae Schamenbergius libros tres posteriores seu Partem secundam huius operis Halaφ I778. maj. prodire curauit. Quatuor appendiees editioni Purifens adiectae in hac editione omissae sunt, adiectae vero iunt loeo earundem doctissmae animadversiones ad ipsum Cappelli opus. Caeterum laudatur et valde commendatur haec editio recentissima in Bibliotheca mitia utensii theologien uniuerjuti Trim. XII. pag. 1 f. seq.Pag. 28. in medio. Distolas Arnoldi Motii et Ludouiei Cappelli ad Lieob. UPerium datas, quarum Mobius hic mentionem fecit, quae Criticam Cappelli et controuersiam de i .tegritate textus hebraici veteris Testamenti concernunt, plinribus reeelisuit b. Iacob. IVAem. Elaufusus in vermisHen Mytragen zur Eris LDrung der Muninis fiatener und mersimili diger Bucher. Tom. II. pag. 276. 279.fequ. Pog 3 s. lV. 8. Richari Simon De libro eius huc spectante, Hisotracrilique si Visux mament inscripto. pluribus conserendi sunt Iohannes Fabritius in resoria Bibliotheene Fabritianae. Toin. III. pag. 4o . seqv. et b. Bau artentus in Resalion. eitatis. Tom. X. Part. 6O. Fag. 693. 498. Pag. 32. Ambriιni responsio , quam hic Go Ius lin. I in memorat, recenissetur a Bau artenis loc. cit. Vog. 498. 49 P. Pag. 34. Apologiae pro auctore hi soriae criticae Veteris Tes amenti, quam I us noster sin. a. negoti Simonii tribuit, Simonius ipse auctorem se professus est Simouius Tom. III. Bibliothee. eritis quae sub Monf. de Soinjore nomine prodii cap. 39. pag. 489. Vid. D. Chrsoph. Mysii Bibliothec. Λnonymor. et Psevdsnymor.

Pag. 33. Opuscula critica Rinardi Simonii iuxta inscriptionern suam Mimburgi 68s. 4. maiori, typis Ioannis Calderri ood. impressa esse obsemat mo us. Pro. dierunt autem eadem vere mimodami typis Leersi. Quod idem etiam asserenis dum erit de scripto a Rich. Si monio sub nomine ncto Hieronymi Ie Camus edito, cuius Molpus paulo infra mentionem steti. Caeterum utriusque seripti rarioris recensionem dedit Bavmgaraenius Relation. de libris memoratu di nis. Tom. X. Part. 6O. pM. SCO, sequ. Pag. 37. IV. 9. Librum Marci Meibomii huo spectantem , in quo etia in iste auctor cogitata sua de novo Poeseos hebrateae systemate expressit, data opera recensent Bau artinius in Relationibus de Iibris memoratu dignis. Tom. I. Part. U.

19쪽

pag. 3M. 399. et Georgius Ludoimus Otto monius in histori M. eriti hen Nat,

risum Don elare Brauochwrigifchen Bibesammiung. Part. I. pag. ψ2.stqu. Pog. 38. Aduersariorum integritatis textus hebraiei Veteris Testamenti agmen claudant duumviri donisii mi, quorum hie mentionem sacere eo libentius malui, quo maiorem famam et gloriam seriptis suis conciliauerint sibi prae anteo cessoribus suis, licet non inficiari possit, posteriorem priori palmam gloriae sere praeripuisse. Sunt isti Carolus Franciscus Houbigantius et Beniamin Kennici itus, viri in re critica Veteris Tessamenti memoratu dignissimi. Recensenda mihi erunt hie utriusque scripta historice, quae ad Critieam Veteris Testamenti spectant. quae huc proxime pertinent, cum posterioriq merita in collatione codicum Manuseriis piorum Veteris Testamenti et nova Bibllarum hebraicorum splendidissima editione adornanda infra suis loeis sint praedieanda. Prius scriptum, quod Houbigantius in lucem publieam prodire curauit, sub titulor Prosi gomena in Scripturam Deram, editum est Par is I 698. et postea I 48. q. quae recensentur ab auctoribus Rolationum tinensima de libris theologicis germanie. Tom. VI. Pan. I. pag 638. seqv. Pollicebatur in hoc seripto eruditis, sese post aliquod temporis spatium editi nem bibliorum erilleorum hebrateorum in lucem editurum me, in quo textus ma- serethicus ex variis codicibus manuscriptis hebraicis Parsensibus eorrectius exhi- .hendus sit. Obseruauit simul ibidem, eodices munuscriptos hebraicos, quibus, huc usque in describendis editionibus saeri eodi eis usi fuerint Philologi , maxima vitiorum et mendorum mole esse refertos, id quod praecipue de iis codicibus ma- ο

' . .

nuscripsis, quibus doctissimus Rabbinus Iacobus Ban cisim in adornanda seeun, da Bibliorum hebraicorum Bombergiana editione usus suerit, asserebat. Ipsum hoc assertum ei occasionem praebuit longius procedendi et regulas eriticas constituendi i quibus in sua editione eriti ea uti vellet. Reeensuit quoque diligentissime praecipuos fontes et subsidia, ex quibus materia obseruationum suarum criticarum sit haurienda, quo imprimis resert Pentateuchum Samaritanum, versionem grauam Alexandrinam et latinam Hulgatam. Tandem aliquando opus istud longe exi pectatum criticum omni nitore typographico instructum sub titulo, Biblia hebraica eum notis eritieis et versone latina noua ad notas crustas Iacta auctore Carolo Francisco 'mubigant, Oratorii Dyu Sacerdote, Pari s r s 3. quatuor ramis in solio prodiit, quae editio textum hebraicum sine punctis exhibet. Notarum eritiearum recentior editio prodiit postea Francofurti ad menum I 777. in Quarto maiori, quae inscru pta est: Caroli Francisci mubigantii - Notae eriticae in uniuersos Reteris rasa. m Mi libros eum hebraice tum graece sco ipsos, cum integris eiusdem Prolegomenit ad exemplar Parisiense denuo remisiae, Tomis duobus comprehensae. Recensuit editionem istam vir doctus in BiblioIstrea Asnauiens theolo ea uniueryali. Tom. IX. pag. s. . et in Bibliotheca Lemoviens. Part. XIII. p. a*I. 246. Omnibus ne sn- gulis fere libris Veniis Testamenii praemissa est in hoc opere ab Houbigantio introductio erilita in eosdem, et vix dubitari poterit, quin in his Protegomenis bi-

20쪽

.' ' '. bIicorum librorum Veteris Testamenti permulta occurrant, quae assensum cordat tiorum Philologorum omnino increntur. Licet vero is non sim, qui praestantiaei huius libri aliquid detrahere audeat, id tamen non negandum est, Hotibigantium . . nostrum in peruertenda integritate textus malorei hi et audacistimas saepius maniis

adhibuisse. Hine non immerito b. D. D. Georgius Malchius in Bibliotheca theo- Iogica besecta Tom. IV. pag. t 78. de hoc opere sequens iudicium exposuit: isopus ohoe ob virtutes suas lavdandum, ob vitia autem, quibus haud caret, Duverandam, est. Adiunxit se auctor ad tales triticos, quales Canesius, Morinus, Simon al- , que alii fuerunt, ac facultate sva de codice Dero eiusque effatis iudieandi usus es nouisui debebat, sed ut voluit. is Ut vero de veritate huius iudicii eo melius constet, nonnulla breuiter hic de praecipuis et fere singularibus Gubigantii placitis et hypothesibus adseram. omnes fere codices manuscriptos biblicos hebraicos hactenus cognitos damnat tamquam incertos, niniis iuniores et recentiores, a se iiiiii

cem ita discrepantes, ut vera lectio textus hebraici ex iisdem definiri nequeat. Moseram uniuersam et Hidia Musoretharum pro ridiculo et sere inani labore venditat , qua hypothesi imprimis nititur sententia eius de recentiori aetate punctorum vocalium hebraicorum. Imprimis omnem operam adhibuir, ut praestantiam Pemtateuchi Samaritani quacunque occasione eonfirmaret, quippe cui primarium lo- eum inter subsidia criticae interpretationis Ueteris Testamenti assignat, euinque a omnibus sere codicibus hebraicis et nostro textui maserethico longe praeserendum esse censet. Hinc occurrunt in opere eius praestantissima et aecuratissima Penta-ιevehi Samaritans excerpta, quae Omnino laudem merentur, qua ab eruditis Criticis excepta sunt. Ad emendationes eius crisitas quod attinet textus sacri, paratissimum sese ostendit emendandi, resecandi, inserendi tum voces, tum segmenta, ubicunque vel minima obscuritas textus Maserethici ipsi appareret. In diiudicat da Masora et hypothesi de textu Pentateuehi Samaritani Morini vestigia sere prec' sit, in eritiea autem tractatione et lectionum variantium examine propria sua prin- et pia secutus est, quae interdum ex sententia summorum Philologorum veritati respondent, saepius autem per abusum illegi rimum precaria evadunt. His ita comparatis non mirandum est, quod varii lique doctis imi viri surrexerint, qui sese

conatibus Gubigantii audaeibus sortiter opponerent, et integritatem textus hebrai- ei Veteris Testamenti contra eundem mascule tueri conarentur. Primus ex horum numero meretur nominari Sebaldus multis , Philologus Traieelinus, cuius

Exercitationes adversus Caroli Francisci Hovbstantii Protegomena in Scripturam fa- eram quinque annis II 6 I. et sequentibus prodierunt, et postea quoque a Io. Oe ths sui; opusculis Belgii literati historico . philologicis Tom. I. num. 4. S. v. Iz. insertae sunt. Legi meretur earundem recensio doctissima in D. Ernesi Bibliothec. theolog. nou. TOm. U. Part. a. pag. I I9. I 8. VII. Part. I. pag. 78. sqv. Vt II. Part. 7. pag. I. seqv. Postea eidem Houbigantio se opposuit Iohannes Chrisianus Xallius in Examine eriseos Noubigantianae in codicem hebraeum, cuius Α 3 K r ' SUA

SEARCH

MENU NAVIGATION