장음표시 사용
41쪽
xicana montes Sulphurei in Insulis Guadaltipa , ercera, aliisque Insulis Acori S innumeri fere alii montes Jonivonri, qui in jugo Montium eruVianorum inveniuntur, disti e Cordi lieres Quos R. . de Turre dinumeravit I). Caeterum si sedulo consideremus Phaetontia fabellam male currum solis regentis montes correptos lamnis, flumina , Maria exaruisse . Tellit rem querentem cum Jive ex tot adustionibus de Orbis exitio quod perbelle vidius prosequitur ah Si Homerum describentem Vulcanum Vomentem innumeros ignes a); Si Saturni fabulam
sive in Italiam , tot Vulcanis refertam: dicendum est vere Historiam naturalem sub istis fabellis involutan1 contineri de igne, qui ubique terrarum, etiam in Mari, in Fontibus t Fluviis aliquando arsit, nempe ad aquaA super terram uniVersam disjecta arcendas , compescendas, deprimendasque. Et hic pro coronide addam , ab iisdem Vulcanis in fine Mundi ignem erupturum, ad Terrae Machinam consumendam ; quidquid nonnulli Astronomi quo rundam planetarum incursione eventurum judicaverint
Μundi quippe achinam meo Optimo Maximo sic edicente, quae principium habuit , sinem, in combustione habituram necesse est quoque in fatis reminiscitur ast ore tempus Quo mare, quo Tellus, correptaque Regio Caeli Ardeat, o mundi mole operosa laboret 5 . s. XXXIX. Et a diverticulo ut in viam redeamus inter maceries illas acui adjacentes, Ego inveni lapidem
42쪽
coloris fusci , granit ad instar , cui conchilia inhaeret, vere in lapidem versa , qui in meo Museulo asservatur: Lapis quippe iste congestio creta ce , t arenosa est , in lapidem conversa Caeterum in Lacus planitie adjacente x circa ejus latera, exiles cilintricae lamina gypseae reperiuntur , ipsaeque cristalligatae, peducidae inter scajolas certe numerandae , quas attioli peculum stiri, Plinius, Lapides peculare , comunique Vocabulo Seianire appellamus , quae quidem per Loca adjacentia ad Lacus inter Septentrionem , t occidentem abundant , licet forma di versae, figura , veluti reliqui communes lapides , intequale pellucida sunt facile in exilissimas lamellas
dividuntur, non secus ac talcui varios colores suscipiunt, prout in prismate cum aqua forti non fervescunt , nec
aqua naturali solvuntur, aut oleum ipsas absorbet in igne confestim calcinantur, mirum in modum dea bescunt . . XL. Praeter selenites , gypsum naturales, sive armor Fuga Lirine abundat ad Lacus inter mari diem Septemtrionem , ex quo Loca, ubi effoditur Vulgo dicitur a Gessares varios colores dant gypsa mure in locis istis excavantur, album nempe gri leum o viridem alia aliis sunt duriora ; effoditurque ibi gypsum micis Scajolae intermixtum, quod reliquis mollius eli cum acidis aliquam fermentationa gypsula hoc producit, Veluti si alabastri calx esset in calcem ad ignem radactum, caetera antecellit albedine , N: cum acidis flervescit.
q. XLL Prope acum in planitie ei adjacente
excaVatur quoque Terra creta ce coloris savi , quae ad ignem applicata sit rubra hanc Ma ora appellant vulgo Haec creta abundat etiam in Vicino die more Frequentino,
quod diximus M liano appellitari macra , quae circa
Lacum X caVatur, partes nitri in se certe habet , igni
enim admota , postquam incaluerit, Velut pulvi pirius,
43쪽
erepitat', in frustas abit' ipsa Pastores iituntur , icipr prias grege , certo signo obsignandas Ego licet ex rudi Figulo , urceolum efformandum curavi, Si quod autumabam Vere e Xpertu sum, cretam istam Figulis potius eis utiliorem urceolus enim praefatus , etsi rudis ob rubrum tamen quem exibet colorem, elegan , Dexi-ntius est uod si Pictoribus possit in servire , vel si partes nativi cinabari creta se haec habeat, id medicis , sive Chimicis , quando his in locis , providior Natura eos excitabit , expetiundum relinquimus. XLII. clam supra 3. U. notavimus , ex sentibus hi perena inentibus aqua in Lacum convenire, quorum ad tres ex mineralibus aquis jugiter scatent primus qui deni ad Lacus occiduum latus ebulli proprie in Territorio Reverendi . averti Santoli , conomi mei amantissimi , licet laquae ejus frigescant parum habent bituminis , sed insecta necant : in crustas abeunt spumis cretaceis Vesuvianis simillimas , prout in loco acina irantur: alter tertiit ad Orientem Lacus excurrunt, a quo distant astris centum morum aquae sulphureae sunt saporem dant non dissimilem ab aquisi ulphureis scatentibus sub Monte Echia in Civitate, idemque non secus ac illas salubres existimarem . In Locis
circum circiter Lacum adjacentibus quamplurimae OLcre..tiones sulphureae, non sine bitumine contemplantur: ex
quo loca sit, ideo Amsancta dida , quasi undique Sancta
Servius existimavit ij Et re qui Gem vera , praeter loca immediate acu contermina , ad latus occiduum Lacus, in medio viae , quae ducat ad vicinam Civitatem Jesualdi in dis antia unius milliari , cum dimidio, eadem sulphuris, bituminis strata admirantur , exiccata quidem tempore aestives, at aqua pluviae superVenientes ibi bulliunt, licet violentas Vapuratione non emittant , nec graves Mephites exalent : Simillima sulphuris 4 bituminis ix Sem in Virgil. AEneid. 7.
44쪽
3onis aggregata conspiciuntur Versus Vicin una oppidum Villae Mani es, ibique aquae bulliunt etiana cistantque a Lacu per tuo milliaria ad sud el : Et de quibus inferius. 9 XLIII. Instituti demuni ratio expostulat, ut Lacus
fornaam , latitudinent; nec non superciliorum ei ina positor uni altitudinem , quin imo, exactas de loco ad locum distantias inunae rem in Super quibus paucis me expediam Lacus fornia, ut diximus figurae ovalis eis; ejus circunaferentia est palmorum Neapolitanorum centum quinquaginta: latitudo ab oriente , ad occidentem , almorum se , t sexaginta latitudo a nieri dies, in septemtrionem, palmorum qua traginta trium Altitudo aquarum est palmorum quinque in Lacus medio in ejus margine, quinque , aut sex digitorum inVersorum excepta nova voragine , ubi aquae abundant usque ad altitudinem paumorum sexdecim ejusque circumferentia , est palmorum viginti ut supra notavinius . 29. Planities adjacens Laevi , longa est palmis 63. lata in sua medietate inter torrentem canalem , quibus includitur, palmis centum octuaginta quatuor in ejus margine , t ad Torrentis ripam , palmis bis centum Altius supercilium incipiendo ab ejus vertice ad Lacus marginem, distat a Lacu eodem palmis bis centum triginta duobus reliqui colliculi, palmis sexaginta tribus: excepta proe nainentia illa occidem
tali , quam diximus , vulgo appellitari acca quae distat a Lacu palmis centum sexaginta octo is Locus alter , quem diximus appellari resibi , qui distat a Lacu palmis bis centum sexaginta quatuor sicut S: Locus Vorticosus, quem vulgo dicunt Vado Mortale , distat a Lacu palmis bis centum octuaginta septem , prout exacta a Ghibita di Inentiones, non semel , nec sane periculo , ipse laudatus Aconcmus , cum D Johanne Baptista Santoli, Fratie meo ea mano , expeIti sumui. LI-
45쪽
EX modo enarratis , t ex iis , quae sequuntur conjicere auderent , acus noliri craterem , maXiniani h i- here extensionem , vel cum Vesuvio , in Campania communicare , ive etiam cum in in Siciliaci Scio ab eruditis dubitatum, an Vesuvius communicet cum Sulphataria utevloium , quin imo ab aliis omnino denegatum , etiam cum aquis ter malibus . Anaris, sive Iictae Issulae i): At haec mea opinatio cum eo usque non procedat, ut VesuVium communicare dicani cum America
ejuique Urbe Lima, quod Baglivi asserere non dubitavit et); super re ista Amici Lectores dijudicent, prout
ipsis melius videbitur. . . Iam diximus , nonnullos fontes circa Lacum aquis mineralibus scateres concretiones sulphureas per loca adjacentia commemoravimus , ipsasque mephites exalantes, atque insecta necantes , quae quidem loca dubio procul cum Lacu communicant. III. Praeterea ad Septemtrionem Lacus, in Nemore Frequentino , vulgo dicto M liano , quod a Lacu distat uno milliario plus , minus V concretiones sulphureae abundant , ubi plurimis in loc a quae bubiunt, etsi frigescant , piarumque exalationes insectis ad necem usque sunt infestae exile talci partes ibi conspiciuntur , nec ferrum desideratur IV. Et ulterius progrediendo, septemtrionem e sus , ad radices ontium Tritici, qui montes ex calculis litoralibus omnes lunt , quos inter spolia congli iliarum L ostrearum inveniuntur, nec non per strata , erranigra , ex sulphure bitumine concreta, contemplatur
46쪽
ambi ista proprie in erra Castri, quam vulgo dicunt
Costello desta Aaronia quae sub ditione . Nicolai Maiiae Caracciolo , Regis noliri amissionis intimae ubicularii Sancti it Ducis Excellent iiiiiiii c. , Viri Nobilitate Ingenio , omnique Virtute insignis is sub cura Illu1trissimi D. Josephi a squalis Rogant; Praesulis ejus optimi,
moribus floret, Wicientiis in Terra in qua ni ita , in loco , ubi dicitur Ilo alioues, aqua sulphurea scatet quoque in Territorio laudatae Tri Vici, Scajolae exca Vantur a quae abundant in contermina ei Terra S. Agata: quae distant a Lacu nostro M. VIII Castrum scilicet Trivicus X. S. Agat a XV. f. V. Ad occidentem vero : in Civitate , nunc dicta Mira bella , antiquitus Vero qua putridi, ab aquis nempe sulphureis non secus ac antiqui illina icearchia , quae
postmodum fuit dicta Puteoli , ex aggregati sulphureis ibi mire exiisentibus ut Strabo loquitur i), Si hunc sequutus Capacius a); in ira bella , inquam . Si in loco,
ubi dicitur Li ozzi inter ruinas Civitatis culani , eae antiquo puteo, adhuc existent , aqua hausi a , a me degustat , sulphurea Xurgit de antiqua cui ἰno Ibe, aliqua inferius adnotabimus hic tantum dicam , ipsam occidentem versus a Lacu nostro distare M. P. X. plus, minus ve cujus ruinae hinc inde in Via Appula Regia , quam iam Novam dicimum, contemplantur. f. I. In Terra , vulgo dista an ista Paulina , quae duobus milliariis distat a Civitate Montes ut coci quae nunc Provinciae Principatus ulterioris caput est', secus viam, quae ducit admontem fuscum, in rupis radicibus , aggregata terrae nigerrina inspexi , quae igni admota gravem sulphuris bituminis odorem emittebant: aggregata ista quandam habent similitudinem cum Terra bituminosa Siciliana , mihi a Vir Clarissimo D. Dominico
47쪽
Tata, humanissime , ut ejus moris est , mutuatara distat autem Terra isthaec a Lacu nostro . . XUL ad sudest. q. VIL Nec desunt in toto Territorio Beneuentano loci sulphure abundantes id evincitur ex assiduitate motuum Terrae, quibus Civitas BeneVentum non semel ruinas immodicas fuit experta; c signanter sub die quinta Junii A. D. 168M; tunc temporis in Valle Beneventana fluvius ardentis bituminis excurrere visus fuit , sive ignita lava teste agnati i); quani a radicibus Vesuvii permeatus subterraneos ibi eructasse crederem , sive ab alia particulari accensione sequuta in contermina Campania cujus campi, ex jugi, in qua erant conflagratione, FD-grae olim appellabantur a).f. VIII Ad orientem Lacus , in Territorio atriae
meae, in loco demantali Universitatis ejus dena , ubi dicitur a Patombara , c in latere orientali demantalis defensae fons aquae salsae excurrit, cujus quae salem comunem , cui partibus alumi nosis decantatae deponunt , dis atque a Lacu uno milliario , Vel circa inter orientem , meridiem ad Est sud Es montes Terrae Guardiae
Lombardorum extenduntur, ad quorum radices scatent aquae
Torrentis , vulgo dicti Fredrae, ut in Fig. . qui pol varios sexus immittitur in flumen , vulgo dicto Calore, quod intelligas , de Calore Hirpinorum , ne confundatur cum Calore Lucaniae N e praefata scaturigine, in Anno II 32. post terraemotum , per plures dies aquas rubras continuo emissas concives mei testantur , ipsasque subure redolentes . Et ulterius, in Territorio Mel tuno
ad radices Montechii; sic locus appellitatur quae mi-n rates abundant distat autem Civitas praedicta a Lacari stro M. P. XV. ultra In . Terra teliae , Napolia ubique scatent aquae nainerales Terra vulgo dicta Burile
48쪽
1ita est, ubi Mons Vultis r , cui igni Vomus lini fuit, observa me Viro Clarilii in D. Donninico Tata , qui eruditam dissertationem de Monte isto ipis mandavit in
Ama 1 78. quique concretione sulphureas, laicus , anta quas lavas ignitas , selenites in loco abundantes , quasiaque minerales in girum scatentes accurate dinumeravit t).
. IX. Inter Meridiem Occidentem Lacus ad sudovest , in vicina Terra illaemaniae catent aquae minerales , quibus ad Balnea utuntur distat Terra isthaec a Lacu nostro duobus milliariis: Aquae istae dubio procul a Lacu nostro originem ducunt aliisque per subterraneos flexus mineralibus , S: dulcibus collectis aquis, quas in locis supereminentibus inessse diximus , multiplicantur scatent autem ad radices colliculi abundantis stat agni itibus , productis ab aquis istis , ibi decurrentibus : Iam
supra notavimus , quas Lacus in crustas tofaceas , suapte natura abire: quod experientia diuturna comprobatur : Per loca enim , ubi aquae istae fluunt , tot diversae concretionum istarum figurae contemplandae occurrunt quot sunt aquarum fluentium motus diversi , sive undulationes. Vegetantia si diu aqua ista abluantur , lapide- fiunt, quod per ambitum locorum istorum videre est
Et penes me asservatur lapis unus coagmentatus ex Ve-pribus , rubii, paleisque , quem a majore consimili molescindendum curavi ; autumabant super egetantibus illis aquas minerales crustan tantummodo induxisse, Si in poros vegetabiles abi ille; at ipsos vere lapides actos inveni Aquae igitur Lacus , per meatu recipientes , ut diximus, aliaeque in girum scatentes aquae aliae , in loca ista deportantur, unumque perennem constituunt fontem, i laterclusum in domo quadam rurali, ubi annis non multis ab hinc retroactis ad Balnea con Veniebant' a domo
ista per subterraneum nuper excaVatum ductum, in unam grandiorem fluunt casam, prope Torrentem constructam, ipsam- ih in D. Dominis. Tata de Monte Viatur DL 28. seqq.
49쪽
ipsamque ne tecto , ad hoc ut aquae , sub Iove aperto
detentae, salubriores reddantur Casa isthaec per parietem intermedi una apposite divisa , duos efformat alneos , pro viris unum, pro mulieribus alterum: Ipsamque habes Fig. 1. N. V. ibi aesti Vo tempore , tamquam ad frequentem emporium , undique conveniunt Valetudinarii , nec aquis ablui contenti, ipsas nonnulli ebibunt etiam: quae si prosint, nec ne Medici dijudicentci Ego qui deni ab aquarum illarum potu adhorrerem, quippe quae in stata nites, ut a in notavimus , abeunt. Caeterum aquae litae tepidae sunt; fulphure sapiunt , ὀ bitumineci crassum velum ejusdem bitum in s super aquis innatat , quod in fontis alveo praecipite videre est at quod vis jucundunt , ibi velum obdustum post triduum , quae in fundum deponunt , ipsaeque in
melius depurantur: idem evenit in novis istis Balneis si per triduum aquae ibi intercludantur; crassae enim bituminis, sive etiani petrole partes , immixtae cuni falphure , ipso , alumine, aliisque mineralibus coagmentationibus , inter se copulatae , propria sui gra Vitate , necessario funduna petant necesse est quod evidenter convincitur, perpendendo OVO ad Balneo aquarum nuper excavato ductu qui continuo expurgari debet a stat actilibu istis , ad hoc, ut aquarum fluxus , ab ipsis non in
Igneam quoque laVam in loci istis aliquando excurrisse apparet in Torrentis alveo incipiendo a Lacu Mephitico, ipsius frusta dispersae conspiciuntur, quin imo lori igne , sive pumice , Vesuvianis simillimi Admiratu digna quoque ibi est, ad ripam Torrentia, Crypta ex stata litibus efformata : in ipsam penetrari facile potest, at in ea diu immorari , nec quid jucundum,
nec tutum omnino est talectites enim illae, sic in equaliter inter se dispositae contemplantur , ut ficilem ni initentur ruinam In ipsam Ego introivi , quam conicam
Cellulam inspexi autumabam , ut vulgo actitant , P0- tuisse
50쪽
tui si illam longius in girum discurrere , subterraneam ipsam credens cavernam olim habitatam: prout in Lacu Averno de Cimeriis commemorarunt historici , ut infra dicemus' at ipsa perlustrata . ad ejus partem occiduam , vix anguitam rimam inspiXi, quam penetrari homini dissicillimum est ceterum ipsam sedulo perpendens. id mecum statui Gryptam ab aquis istis mineralibus es fornaat an ideo ex alectilibus esse . Praeterea in i strictu ejusdem Terrae Villae maniae, marmorea fodina nuper reperta fuit, ipsaque isci nomine obsignata . quae
istae , ut dixinius, profluunt in Torrenteni eundem , qua prope ac uni nostr una excurrens , eo usque ducitur ad
Loc una, vulgo dictum terro des Lapillo, qui jacet ad
meridiem dictae Terrae Villae maniae , ibique immiscentur cum flumine, seu Itius torrente, Vulgo dicto retine ut in Fig. L . ΙΙ , ex quo in flumen dictum Calore Hirpinorum deportantur .
f. X. Porro in Terra , Coiri Francorum in loco vulgo dicto se Piunes, per cujus Valles flumen Calore
excurrit, quae sulphureae abundant, quibus valetudinarii bene , ut sunt, utuntur distat Terra isthaec inter aeridiem, i occidentem, a Lacu nostro M. P. IX. plus minusve.
3. XI. Nec multum a Terra ista distant Montes Syrinates , vulgo dicti Monti remoli , quin imo inter
ipsos, mons praealtus dicitur vulgo Montagnone di remino sic forsan nuncupati, quia non raro , e subterraneis accensionibus contremiscunt aeterum Montes isti Mira cryptas, cavernasque in suis Visceribus exibent
inter quas contemplatione digna est vorago illa , quam Videmus , non naultum dissitam a Terra Vulturaris ibi tempore hiemis aquae pluviae , ni Vesque , lacum praegrandem efformant talis certe excresceret , ut loca illa non hominibus, sed piscibus inservirent A natura bene hominibus consulente, ad planitiei meridiem, ad Montis supereminentis radices , inter saxa voraginem vide