장음표시 사용
91쪽
xiii. ECCLESIAE SCOTICANAE. 49
vel presbyter duodecim annos i et auten deponatur si in consciencia in Jpopuli venerint sua commissa Quod laici domos vel bona personarum ecclesiasti earum non occupent . fl04. Cum bona ecclesiastica in usus pauperum sint convertenda . nec laicis in personis vel super rebus celesiasticis aliqua sit attributa potestas quibus manet obsequondi necessitas non auctoritas imperandi , et gravis ut soria exorta fuerit querimonia tam a majoribus quam a minoribus personis oeclesiasticis quod bona ecclesiastica depredantur de ruuntur et uvastantur monasteria tam in capite quam in membris domus rectorum vicariorum ac virorum ecclesiasti eorum et eorum bona destruuntur per accessum magnatum et suorum ne aliorum laicorum in qua an et sana conscientia fine periculo animarum non est dissimulandum nocoeulis con nivJentibus transeundum qu si ni mino hujusmodi maliciis ot
oppressionibus occurratur et salubre remedium imponatur , aer approbant occlusio Scoticane Consilio statuimus et sub pena excommunicacionis ex nunc preeipinuis ac inhibemu ne nullus uicus cujus
cunque preeminentio dignitatis vel ossici nisi specialiter rogatus, invitatus . Domino Ilog o et liber is suis patronis locorum in casibus a jure concessis et miserabilibus orsonis quibus hospicia caritative sunt concedenda dumtaxat ex copiis . hospitalitati vel hospiciis vendico vo mittat
so dimittat homines suos equos aves vel enne perhendi nandos in monas teriis seu in grangiis eorum domibus rectorum vicariorum vel clericorum vel aliorum virorum ecclesiasticorum vel bona eorum per se vel per alios occupet capiat vel devastet seu per aliquam exactionem vel machinationum contra personas ecclesiasti eas vel jura hujus statuti attemptare procuret Si quis autum laicus salutis suo immemor hujus statuti in toto vel in parto temerarius violator extiterit sententiam excommunicationis lato in ipso lenoverit incurrisse . Passiis vero injuriam illam loci Episcopo Archidiacono seu eorum ossicialibus infra mensem sub pena suspensionis denuntiet . qui
92쪽
comperta veritate hujus imodi transgressores absque more cli1pendio in singulis ecclesiis sue diocesi singulis diebus Dominicis et festivis pulsatis
campanis et accensis candelis ex Conim unicatos publico ut solennitur faciant denunciari in qua sententia nullatenus absolvantur nisi per Conservatorem Consilii tam parti luso quam ecclesie sati tactione prius prest ita competunt . Precipimus etiam hujusmodi s atutum in singulis ecclesiis parochialibus ot capellis militum quater per annum quando alie sententie nominate excommunicationis publieantur ne aliquis per ignorantiam 10 pos ut excusares publicario reservata nobis potest ato addendi minuendiso si alii tum illud immutandi ut ponam gravem infligendi secundum quod Deo et occlusio nobis et Osstris aut subiti animarum melius viderimus
De clericis alienigenis I05. Adidionios quod quicumque oriundi extra regnum Seoti Cujuscunque sueri nJt nationis et etiam si secum literas eortas commendaticias portaveri n)t ad servitium ecclesiarum parochialium nullatenus admittantur ad deserviendum . nec tantum ad deserviendum in capelli curam animarum non habontibus nisi ad colobrandum de Dominica et pro defunctis . nisi eorum diutina conversatio honos a uerit probata per iocosanum vel ejus Archidiaconum aut per curam animarum . et Diocosanis fuerint prosuntati et eorum auctoritate canonice admissi cininaicis notoriis penitus et omnino
l06 Itoni antiquam consuetudinem morum predecessorum nostrorum Observare volentes statuimus quod capellanu nussu conductivus et parochialis conventionem ultra centum solidos pro servitio suo annuo exigat vo recipiat sicut propter intollerabilem caristiam aliquibus temporibus retro actis alitor
93쪽
suit observatum . Et qui contrarium securit ipso acto a celebratione divinorum fit susponsus et solvens ad arbitrium superioris puniatur erumptamen si aliquis rector vel vicarius capellan suo non ex conventione sed specialitate curalitatum aliquam facere voluerit de antiquis vestibus vel aliis ad hec nullatenus inhibemus . Si oro in aliquibus iocosibus fuerit consuetudo quod pro annuo celari capellanis minor sumnia solveretur per hane consuetudinem sive sanctionem id te consuetudini nequaquam in tondimus prejudicare
Do decimis minutis Jfl07 ota quod tam in decimis pullorum vitulorum et agnorum quam indecimis laneis lactis de color si aluimus Observare licet contrarium ex quadam curruptila hactenus existit observatum videlicet quod in decimatione lane non crescat per totuna annum omnes menses anni in divisione computentur . In decimatione agnorum vitulorum et pullorum s aluimus quod fiat computatio mensum a tempore conceptionis eorundem usque ad tempus ablactationis et in decimatione lactis computentur menses quamdiu vacco et oves sunt lactabiles sed de tempore quo sunt stori te nulla
ratio habeatur Do vita et honestate clericorum Jfl08. Qtatuimus etiam quod sacerdotes sint proni ad infirmos visitandos . quod suporaltaria sint honesta , quod panni crisina leJs non convertantur in usus seculare . quod verba in divinis integre proferantur cum lentis intentione . quod intenda n)t locutionem et orationem quod instruant subditos in Oratione Dominica o Sinibolo quod sint continentes . quod
non sint uxoratio quod non frequent e ni sanctimonialium monasteria fine causa rationabili quod non teneant mulieres in domibus suis doquibus ulla possit haberi suspici quod non in ebriosi aut tabernas
94쪽
srequentantes . quod negociatores non sint aut usurarii . quod non dent occlosias ad firmam nisi in casibus concessso quod non sint vicecomites aut justiciarii . quod cum sacerdotibus non fiat pactio ut fercipi antan nil alia vel triennalia , quod habeant rationabilem sustentationem
quod lateis non dentur ad firmam libero terro ecclesiarum . quod non odi seon do bonis ecclesie in late feodo nec decimas reponant . quod redditus assignati ad luminaria non con vertantur ad proprios usus quod late die Pasche non simul osserant et communicen . quod non intendant histrionibus aut ludant ad aleas vel taxill OJ . quod clerici arma non porton sod habeant tonsuram et habitum convenientem . quod nullus habeat plures curas nisi per dispensationem . quod filii proximo administrantium dimittant beneficium . quod sacerdos non injungat ponitentiam pro cupiditate . quod diaconi non audiant consessiones aut sacramenta ministrent solis sacerdotibus concessa , quod saeramenta elysacramentalia non vendantur . quod beneficiati ordinentur secundum exigentiam cure , quod saciant rosidentiam , quod majores ecclesie habeant diaconos et subdiaconos . quod mercatura non sit in locis sacris . quod cimiteria sint clausa quod Festum Stultorum penitus tollatur . quod non celebr e ni cum acuto . quod audiant et Oceant leges clericatos . quod a non Misso fit correctus . quod ludi in quibus decertatur ad bravium assequendum prohibeantur . quod locis sacris non sint ludi vel placita secularia quod parvuli non jaceant juxta matres quod matrimonia clandestina prohibeantur , quod nullus teneat in hospitio suo concubinas , quod latet non sint in cancello cum clericis quod excommunicationes Consilii
95쪽
xiii. ECCLESIAE SCOTICANAE. 53
Ad pastoralo spectat ossicium circa statu fm ecclesiarum sibi commissarum et subiectorum instructionem curam pervigilem impendere ut dogrogo sibi commisi ration om redditurus de talento suo lucrum Domino
valeat reportare . Inde est quod ex hiis que ex antiquis patribus statuta sunt quedam ad presens revocamus ad memoriam aliqua de novo adicientos ne omelum nostrum quod absit contempnere videamur .
Quod imiterii claudantur Jfli)9. Circa statu m occlusiarum in primis prouidendum statuimus ut cimiteria per circuitum honeste claudantur ne immundis vel brutis animalibus pateat ingressus . munda enim debent Observari loca religiosa tque rite per pontifices sunt Deo de dic ata Do imitoriis claudendis et celesiis reparandis et ornandis . Il0. Statuimus otiam quod per rectores ecclesiarum imiteria claudantur per circuitum quantum se extendant cancellio residuum per parochianos i nisi consuetudo se habeat ut per parochianos imiterium totum claudatur Itom tocte stiJnt ecclesie pariet eJ integri non ruinosio senestre vitreue integro quo circa cancellum sunt per rectorem reficiende . que vero circa ecclesiam aer parochianos expediantur Item quod clerici per si 11-ponsonom beneficii sui quo usque de eorum beneficio resecta fuerint quo 1 unt roficiendi laici per suspensionem ecclesiarum I ad id compellantur Adicimus etiam quod quelibet ecclesia sive capella quo sussiciens hosti incerdoti proprium habeat sacerdotem tali cum argenteum habeat ad quoniemendum sicut et alia que altari sive vestibus sive libris sive in lucerna sunt neces aria compellantur rectores per suspensionem beneficii quo usque de eorum beneficiis fuerint que do sunt empta et perquisita sint ecclesiis
96쪽
d uratura . Debeant enim uteri suo ampulle ad conservandum vinum et aquam in Eucharistiam Domini esse argento vel stannui I sacrarium honestum et integrum 'aptigarium quoque non fit ligneum sed lapideum
lionestum , et in alios usus non OnVert a tur
Crisma Eueharistia ut baptigaria sub ora claudantur J lli. Qtatuimus etiam ut in cunctis ecclesiis crisma Eucharistia et baptigaria sub fida custodia clavibus adhibitis conserventur ne possit ad illa temeraria manus extendi ad aliqua horribilia ut nephanda exercenda . Si is vero ad quem spectat custodiata incaute reliquerito tribus mensibus ab ejus ossicios uspendatur fe t si per ejus incuriam aliquid nephandum inde contigerit graviori subiciat ultioni J Do visitationibus Archidiaeonorum JflL2. Volumus etiam ut singulo occlesie piscopatus nostri per Archidiaconos
nostros vel corum decanos in quolibet anno visitsentur set ofectus singuli circa celesias et Cimiteria libros et ornamenta ecclesiarum per scripta ad nostram perducant fur noticiam ut de nostro consili per eos emendenturque suerint emund a nda . Do vita et honestate clericorum J II 3. x retore statuimus ut transes lorici in quocunque ordine sint et maxime in sacro qui curam habent animarum patentibus auribus per cere ui Jtum tondeantur et Oronas grandes et honesta habeant 'acerdotes vero non habeant capas municatas sive rugata s sine manicis sed rotundas . nocsotularos nec mani eas liguantes . Hiis adjicimus ut omnes clerici foJι precipue sacerdotes nisi in peregrinatione vel alia necesssitate urgente in tabernis non dant vel bibant nec intersint publicis potatoribus . In aleis vel in
97쪽
xiii. ECCLESIAE SCOTICANAE. 55
aliis ludis non ludant . Si tali buJs transgress ,ribus hujus constitutionis quoui Odolibot a lateis injuria circa violentem manuum injectionem fuerit illata nulla ab ordinario sexhibe a tur audi sentia . Presbiteri vero per tres menses
suspendantur . Precipue autem volumus et sanximus ut sacerdotes qui
cotidie tractant carnem se sanguinum Ilios Cliristi, ubi obsoqui ha boni deservire necessu in domibus suis se in alionis socarias non hab0ant sed munda sint et honost eorum hospicia me etiam consanguineas habeant in domibus suis nisi sint talos do quibus nulla potest esse suspicio . sed sitat ibuJs voluerint exhibero a se procul in locis remotis et non suspectis exhibeant mulius autem focariam sacerdotis vel concubinam in domo sua receptet hospitet vel retinent . Quod si quis contraseeerit usque ad dignam sati stactionum ab ecclosia arceatur alias pro arbitrio judicis puniundus sic ut quos timor Dei a malo non revocat temporalis pensa saltem coarcer e valeat a peccato De socariis vel concubinis clericorum J li4. citatuimus ut quicunque sacerdos socariam vel publicam fornicariam post hoc habere suerit inventus et post penam pecuniariam se eundum facultates ab eo semel exactam ad illam vel consimilem redire convictus fuerit volsama denunciant super hoc se purgare non poterita ipsum sex tunc auctoritate nostra abs que spe venio volumii est suspensum . Caueant press)ytori ne suas penitentiarias cognoscant pro quo excessu canon quindecim annorum punitentiam infligit et postmodum in monasterium . non enimniinus peccant quam si eas cognoscant qua de aer sonte susceperunt . Et quia quandoque Oportet novas invenire medicinas adicimus qu sed socario press)yterorum non recipiantur ab aliqufa ecclesia in osculsum pacis nec ad aquam bon0dictam in si in domibus prest yterorum usque ad mortem permanserint celesiastica careant sepultura et si predecesserint acor dotes concubino sue nichil recipiant de eorum testamentis . Item concit
bina sacerdotis nichil consequatur ad ipsius promisnonem fel ob turpitu-
98쪽
dinem proprii corporis factam Hiem nullus sacerdos concubina mJ sacerdotis ad ponitontiam recipiat nisi suum voluerit deserere peccatum . nunquam enim dimittatur peccatum nisi prius deseraturis et hoc de quolibet observandum est publice existente in peccato mortali Do colobratione Missarum J ID. S. Itoni summo opere providendum est ut in consecratione corporis et sano uini Domini aqua in tam modica quantitate apponatur ut non vinum baqua sod aqua a vino absorbeatur Ninum vero potius sit rubeum quam album . in albo tamen conficitur . Caveant presbyteri ne vinum sit acutum
vel corruptum et preeipue ne conficiant de acet cum acetum Omnes
substantialos proprietates amisit Hostia sit de puro frumento rotunda et int0gra et fine macula quia Agnus Dei sine macula est et os non fui t omnii nullum ex eo , Antequam a Domini dicatur in qualibo Missa svo pro dolanctis sive alia semel in die in singulis ecclesiis cum pro Γ tration et perpulsatione campano dicasn tur freces pro reJ missione Pater noyler imis 'en erunt . Leuaui . et orationes pro RJege et Episcopo et pro adversitatibus et periculis ecclesius quibus finitis dicantur triete fontem Paterno lem. Et ne nosse postmodum hee preces EXurgat Deus . Domine fultrum me fac I Fiat par iratio Deus in cujus et in oratione addatur Regi nostro et Legineo et eorum literis oratio Deus qui caritatis dona . oratio
Ecclesie tue quesumus Domine preces et Cum autem ad perceptionem corporis ut sanguinis Domini perventum fuerit si oportet sacerdotem eodonidi secundo celebraro quod non alicui licet nisi urgente necessitato sacer vinum vel aquam que post Consecrationem effunditur ad lavandum calicem non sumat . tam per omnem cibum vel potum eiunium solvitur quo ad hoc celebrare non posset Loturam illam calicis alicui faJ1 filmundo, honost huic usui et non aliter specialiter deputiat o infundatoamque post secundam celebrationem sumat . Si autem puer vel ministor
aliquis de cujus pietate sacerdoti confit iter fit pr esen J fuerit prodictas
ablutiones eidem secure dare poterit
99쪽
xi 11. ECCLESIAE SCOTICANAE. et
De eodem Jfll6. 1 tom nullus oloulo in altum Eucharistiam sed coram pectore suo retineat
quousque expleantur illa Verba HOC EST CORPUS ME Um. Item ne ullus
sacerdos duabus occlesiis serviat prohibemus estem parochialis sacerdos Missas pro defunctis mercede interveniente vel spe mercedis non celebret Itonii pro vivis aut dolanctis alicui fuerit commissum ut Missas faciat Celebrare executor quocunque vel unum ali proponat in isdem Misius celebrando quamcunque speciem mercedis recipiat D custodia Eucharisti et visitatione infirmorum J lli. A die statuimus ut in civitatibus burgis et castris quando ad infirmos difforatur Eucharistia ponatur in pixi de munda et honesta et ipsa pixisponatur in calice stannuo si habeatur et circumvolvatur lintheo mundo et lucerna et cruce precedentibus et aqua benedicta j sacerdos in super- polliciora styeris temperies hoc patiatur elevata pixide honeste et devote prodeat nisi eger valde remotus fuerit . deseratur Eucharistia in pixide munda et honesta existente in capsa que ab ab eris temperie posset pixide m tener e . Renouotur hostia infirmis danda singulis Dominicis diebus et ponatur in loco honesto et securo . Aliis tamen diebus ex necessitate poterit re novJari .
De baptismo et forma baptigandi Jfll8. Diaconi baptigare et ponitentiam dare non possunt nec Eucharistiam
ministrare presumant , In mortis periculo diacotius etiam et laicus poterunt bapti garo . De hiis parochiani in ecclesiis debent edoceri et quomodo
100쪽
tatis articulo puer baptigatus si convalu1cat ad ecclesiam dosorri dobo sed non exorcismari ammo non ultima que precedunt inmersono in in baptismate sed ea sola que sequuntur per sacerdotem expedia nJtur . Adicimus otiam si do baptismate alicujus dubitatur modis omnibus baptigetur quia non potest dici iteratum quod nescitur fuisse collatum super hiis verbis . I
De penitentia J J J9. A sacordolo ad symoniacam pravitatem extirpandam iis adicimus ut ipsi nullo laico sano vel infirmo Missas injungant pro penitentia . Precipimus etiam quod nullus sacerdos alterius parochianum ad penitentiam Jreeipiat nisi ex licencia proprii sacerdotis , Si autem parochianus petat transire ad discretiorem sacerdotem cinde pro prius facerdos o i licentiam benigne conserato Caveat tamen inde parochianus ne confessaonem dividato sod nisi cum licencia rius adeat nullum Proponat autem sacerdos nichil infirmo quod ante gritudinem suerat licitum post convalenciam per extremam unctionem reddi illicitum troponat et iam quod extrema
unctio illa quotienscunque opus fuerit licite iterari possuto De sepultura J 120. V olumus t iam ut si quis morte subita preoccupatus uersiJ sepultura
non careat Christiana nisi excommunicatus decesserit vel in opere aliquoquo peccatum mortale committit interfectus fuerit . Cui enim communicamu Viuo et mortuo communicare debemus J De matrimonio J
l2I latrimonium intor ignotos penitus non contrahatur nec etiam inter