De pictura, plastice, statuaria libri duo

171쪽

Lib. II. cap. XIV ciues

soro boario, qui triumphalis vocatur, atque et triumphos vestitur habitu triumphali praeterea Ianus geminus a Numa Rege dicatus Signa quoque Tuscanica per terras dispersa quae in Hetruria factitata non est dubium Volsini propter duo millia statuatum expugnati, Romanis, ait clinius fidem. Vide Liuium lib. 1. Procopius lib. I. besii Gotth. Iani Gemini estigiem quinque pedes altam fuisse ait Pausanias in Arcadicis imaginum materiam apud veteres fuisse ait, Ebenum, Cypressum, Cedrum, Quercum Smilacem, Lotum. Simulacrum Cylleni Mercuri fuit e Cedro Hercules aeneus Tarento delatus a Fabio Verrucoso, alter Hercules aereus dedicatus a P.Sempronio: uterque est in Capitolio,apud Plinium lib. 34. cap. 7. In Palatio Conseruatorum hodieque visitur Hercules ex aere adolescens inauratus,nudus,exquisiti ope-tis , qui dextera clavam, laeua mala aurea Hesperidum mouere digitis videtur. Plinius lib. 36.cap. I. Romae Praxitelis opera sunt, Flora, Triptolemus, Ceres in hortis Seruilianis,Boni Euentus,&Bonae Fortunae simulacra in Capitolio. Liuius lib. a. In aede Iouis Capitolini ait Victoriam auream fuisse ab Hierone Siciliae Rege is am, pondo QO.

Apud Festum,NixitDi appellantur tria signa in

Capitolio ante cellam Mineruae, genibus nixa, velit praesidentes parientium nixibus. Sunt qui dicant, capta Corintho aduecta huc Plauarchus in Camido. Valerius Maximus lib. I. cap. 8 simila lacrum Iunonis capite nutauit, loquutum est.

Ad aedem Fortunae fuit Minerua Phidiae Plinius lib. 34. cap. 8 fecit Phidias aliam Mineruam, quam Romae ad aedem Fortunae Emilius Paulus

dedi

172쪽

16, De Pictura, U Statoria,

dedicauit.Veneris Cloacinae simulacrum in cloaca maxima repertum Tatius consecrauit , apud Lactantium lib. I. cap. 2 .

IN primis utuntur marculo, seu tudite, halleo ferreo, qui nunquam sex pondo excedit. Fit c ferro molli,non aqua tincto, aut incudibus percusso,ne sit lubricum,& lapsans sub manu artificis, quae debet muniri chirotheca bubalina, Rei: Calium contrahat. Deinde sunt cuspides e cha-lilybe fornacibus excoctae, incudibus percussae, In

aqua gelida tinctae,ut sint firmiores.Tum caelum, seu scalpellum cum mucrone adamantino e fragmento adamantis , ut caelet, culpat gemmas. Gallice istauae Brettesai une dem, ou de Hux Ronde es, Recta a sine Martestines, ou marteauae qui ni me pomi Tun cofie γ' ne plane de rautre , es Aouehardes en potnte de Hamant, des aris es Foreis, Tre. pans Vibrequins Cochleatae terebrae, tenues tere- Deltae,irypanum. Consule Viginerum. In statuaria'

autem id maxime seruandum, ut primum ex ar gilla exemplar, archetypum fiat iustae magnitudinis, illudque diligenter,& sollicite reformetur, deinde marmoreum opus ad exemplar illud studiose scalpatur. Ita dicitur Lysippus duo exemplaria ex argilla fecisse , alterum ex ingenio suo, quod domi latebat,alterum in ossicina prostabat, quod ex iudicio populi quotidie reformabat;

demum

173쪽

demum utrumque exemplar proposuit, quorum alterum quod ex ingenio suo procuderat admirationi fuit, alterum quod ex iudicio populi reformabat ludibrioin risui fit qui, inquit ills,vestrum

hoc opus est quod damnatis. Quid alia si statuam

hominis sculpunt, ipsum quem exprimere conantur attente circumspiciunt , habentque pro archetypo Zeugis cum Venerem Crotone pingere vellet, quinque virgines omnium pulcherrimas in conspectu habuit, ut e singulis quod erat speciosissimum excerperet. Sit ergo plastes anatomiae peritissimus,4 humani corporis proportiones ad

unguem teneat, ne a vero aberrans extra oleas feratur Sculptores malleo procudunt aes , aurum,

argentum, caelo , seu scalpro cauant, excludunt, culpunt gemmas , metalla ebur, vitrum, ligna, perforant calices, toreumata faciunt. Diatretarij liint, cautiores, canatores , sculptores, scalptores. Vet lapis cauatores de sacra via , catillari , qui cauant, serforant lapides. Vet. Glo T. is ci et

eauitarim Palladius, λιθουργν ον λ γουσ1 ποδάριον. Cod de eaecusat artifici Pictores, statuarij, marmorarij, laetarij, seu lacharij, cauicarij, ut est in M. S. quos Basilicae αρδε- vocant a Sarda gemma, quae apud Plinium facillima est scalpturae. Ideo expetuntur , scalptoribus , serroque includuntur

nullam non duritiam ex facili cauantes Anaglypha sunt caelaturae, ait Eucherius lib. 3. Reg. cap. II. Caelata sunt vasa aurea vel argentea, signis eminentioribus extra intusque expressa. Haec alio nomine sculpta vocantur vulgo, releue ensesse. Apud Constantinum Porphyrog μινσουεια ἀναγλπα

Ll sunt

174쪽

16Σ De Pictura,s Statuaria.

sunt mistaria disci, fercula argentea exsculpta ut extent .emineant foras. ἀναζες αναγλυφrsi lances caelatae in tumorem. Vet. Gloss.

Anaglypha vasa superius sculpta, ut emineant. Anaglypharius sculptor qui eminentias illas, d umboneSessicit.

175쪽

INDEX RERUMET VERBORUM.

Iuxta numerum a nai m.

Damas nota nisi ex seipso inciditur. I 23

CCAEl xura, q

Cendree. IJ Cerae inurendae ratio. I 6 Ceris pingendi, ac picturam inurendi initia aci Cestrum. I 6.q6 arbon. IO Chimeret , vulgo grotes

steri. II Colores sti, cur a 2

176쪽

Diburades primus plastes apud Plinium.

EEgic sicera nigra fictaea Michaele Angelo, in Bibliotheca Vaticana.

Encaustum, seu sinalium.

Rerum

Encausto ingendi tria

genera. 6Encaute picturae genus si

Encre ae primerie cartate. ca vitis. q. 22 Eluierre. I OFEupompus , Arithmeticus, Geometer pictor eximius 2 Excusor. 6

Icastice. 49

Imagi

177쪽

es Verborum.

magines.

Lapilli. 36 aque de mense. I s

ichostrota quid, 'uado coeperint. 23 umenin umbrae. Po uti opifex primus quis.

Marmoris sculpendi ars statuaria 4ictura antiquior 334

Opera metallica maltanda stagnanda, ferruminanda. ISO

Parrhasius primus symmetriam picturς dedit.

Pauimenta ubi primo fieri coeperint. 23 Peinis en de frampe POS Pein re a fau. νος Penicillus unde fiat. 46 Pergula quid. 67 Alia straminea,aliauedificiorum est , ibid.

Phantastice. 9 Pictores eximi in Italia

nostra aetate sex. A

Pictura in genere. Pictura ex Polluce q9

178쪽

Inde Remm

Pictura vitri. II 2Picturae rationes ab opti- .

Eius umbrae, recessus, lux, radij. ibid.Pictur ae fiementa a Poesi.

ibid.

Eius regula, circinum, lineae, proportioneSac symmetria a Geometria ibid. Pi sturae laus. TPicturae tria genera Aa Pictura initia. I. Ioo Picturae natiuae. Honestae que Turpes ibid. Pieriot. IZOPinacotheca. 6 Pingere quid T Planches de culare en aliti

Plastes primus Diburades apud Plinium. I 24 Plastae qui qPlastice ii stura inae

1 olli

Pontif

Calamidis staturi iri, laudantur.

biam

hSAcellu subterraneuriti

gentis Mediceae Fic

rentia in aede S. Laurenti, admirandum. 3Salicor. I 2 Saphre. II 6. IaSculptura. 2Sculptura quae comprehendantur. Seliscali. II 4. Ia

179쪽

pulcrum Simandi Regis AEgypti milliare

unum in ambitu continens. 38gnum pro simulacro gna sculptorum. 46mulacra. q.JO.9 mulacrorum cultus Ornatus. 78Daltum, seu encaustum.

mdure Por. IImder 'or a chaud IIaratu T. 68. 8statuae viris bene meritis dari solitae. OFzatuae aereae fusae a 8tatuarum genera Varia. 87.9Otatues defonte. IO2

tatuaria. 22tatuaria Vnde orta. I

tatuari clari. 37. 68ymmetriam picturae primus dedit Parrhasius.

Enus nuda in publi

Vestes pictae textiles. Vibrequiss. 16o Vitrum ubi inuentum IIa

180쪽

IIO. T.

lege, Bene lignum. visu quosdam musculos. sine simulacro. Aristogitoni.

melinum.