De poetis scaenicis graecis hymnorum sacrorum imitatoribus

21쪽

De oetis scaenicis Graeci hyninorii in aerorii in imitatori , iis 23lTh00er I 123 sq. Vergil. 00rg. I 16 sq. Aetna u. 5 sq. Hi ni tr. orat. XIV ri orat. XVI S. h. Orph. XLII 5s l. LIX 5 sq. LV 15 sq.

Est otiam tertiunt quoddam genus quo epitheta una cum sedibus quam plurimis enumerantur hac Dre sempor sontentiarum sorma adhibita hi te uocant hunc illi . . illum, alii . . altu ni hunc non ita frequentem dicendi usum Selinuid0winus in Philol. uol. III p. 259 sq. exemplis illustrauit qua hoc loco non iuuat repetere. Transo ad alium qu0ndam dicendi locum hymnorum sacrorum linguae proprium qui dum est deorum honoribus amplifieandis

uorumque gratia aequirenda illud animaduertas quod si se deo nascend narratur siue de appropinquante precibus cultorum commoto, seius opiphania ita solet praedicari ut qua mira tum u0nerint aut eueniant amplioribus uerbis describantur ita eum deus nascitur, Summo gaudio homines exsultant montes eo tremiscunt mouentur terrae exaestuat mare sidera ipsa saltant, item cum ille appropinquat precibus piis aduocatus, omnis mundus pavore quodam percutitur uenerabili. Atque horrore perfundi uenerabili Omnem mundum de appro

deos appropinquante perturbata atque pavore percuSSa. tamen quam uulgata fuerint tales sententia do deorum ui ac potentia celebranda, uel optime ex papyris magicis ognoscitur posteriorum temporum quae in dies plures e terra prodeunt quibus ut multarum aliarum et caeremoniarum et Opinionum religiosarum quae quidem longe uetustissima ceteris litterarum in testimoniis sere nusquam commemorantur repente clara et perspicua videmus uestigia, ita a quoque de quibus agimus sententia in hymnis illis arminibusque magicis fere legitima fuerunt ut deseriberetvi quo modo pserturbaretur terra cae-

22쪽

tum omnis mundus deorum uel daemonum nomine aer audito e

Diqierichium in Fl. Iahrb. f. u. Hi suppl. XVI p. 774 sqq. In hymnis autem sacris de quibus nostra res est longe plurimili sunt loci quibus quanto gaudio omnia afficiantur deorum epiphania

siue nascendo Sive appropinquante rem fuisse Crustus p. 39 summo iure animaduertit. f. quae leguntur uerba u. 16 sq. Tinai' TεTa-θε TE fi V0rlc . . . V V0M V. De Dionyso in hym. Delph. Bull.

1 sic siilius coniecit Dielsius Ουpavida x in S. B. Beri. Mad. 189 p. 457, sed mihi non persuasit. 2 nescio an huc referenda sint ac de Dionysi epiphaniae descriptione intellegenda qua Antigonus hist mirab. CXXVII 141 tradidit o Δελ-

23쪽

DO lis otis scaenicis raucis hymnorum sacrorum iniitatoribus. 233

50 sqq. aspice conuessio nutantem pondere mundum, terrasque tractusque maris caelumque prost indum, aspice, uenturo laetentur ut omnia

1 imitatus est Horat carm. 12, 27.

24쪽

Serenae ac parentum egressum celebrat tunc et Solis equos, timoeaesul asse choreis astra ferulint, mellisque lacus et lumina lactis eru-13isse solo liceat autem finire hanc exemplorum seriem Synosii piseopi uersibus quos de Christo uietore iisdem fere coloribus usus cantat h. IX 30sqq. tiui OVTu ε . . 9ε ε ε0Vε dulluOV V . . tila pric . . Ostoc . . ocTε9 V, ul0 9 . . Teλuccuc . . μεibricε 'ε c popoc. Perventum est denique ad ea quae de ultima carminum partu disserenda uidentur preces fere Semper continente atque illa quidom hoc loco monenda sunt, primum quibus formulis ad pr000s mittendas transitus fiat, deinde quibus ipsa uerbi exprimantur, denique quaenam his addi soluant et adici quo efficaciores preces fiant ad ea qua0 petuntur impetranda.

Ad preces autem transitur uocula GV h. Orph. III 12. XXI 6.

precandi uero uerba haec sunt u8itatissima uiTOυluui . Orph.

25쪽

Volci rupi Tucuc.. 0V UT latiλi Tti με 'iλui 'A0rsvrs. ita Sappho duam ut antea ita nunc quoquo benigna adsit dextraque, admonet c. I 5 sq. ui TOT KuTε9 Tu Tuc luuc Ud C . . Kλυε . . u. 25)ελθε μOi ut 0V. Nec uero in his tantum uerbis formulisque procandi illius carminum ultimae partis uersus uersantur, amplificantur tiam haud ita raro adiectis quibusdam, e quibus ut sunt haec eadem precationum iugitimarum propria, quanta sit affinitate coniuncta haec hymnorum pars cum precationibus Graecorum legitimis clare intellegi pot0st. repetuntur enim deorum epitheta non pauca, repetuntur sede quibus inprimis illi fouent, repetuntur ea quae de illorum propaginibus siue parentibus siue filiis narrari solent, ut complectendo ita breuiter qua0- cumque prioribus carminis uersibus ad deorum laudes efforendas allata sunt tamquam ultimus capiatur impetus collecti omnibus copiis subsidiisque in oppugnandos deorum animo atque flectendos.

1 cuius consuetudinis testimonium licet a reo lucidissimum Philochori fragm. 175 F. V. G. Militer I ap. Natal. Comit. I p. 36 erant

autem cantilenae in sacris iihil aliud quam commemorationes oriιm bene siclorum, quae dii ipsi in homines enim ii contiuerant, cum uirium ipsorum deorum et dementiae et liberalitatis amplificatione, et cum precibus ut

benigni ac faciles precantibus accederent, ut ait Philochorus in lib. de sacrificiis. 2 de locis Homericis f. qua breuiter exponuntur a Naegelsbachio Homeristae Theologie I p. 15.

26쪽

minis causa confecit Rhet. r. p. III p. 45 l. 26sqq.): λλ' B

1 uerba quae secuntur Jai αέτα Δελφub valde dubito rectene Crustus p. 88 iudicauerit ad Apollinem esse roserenda comparat hymni Delphici Cr. p. 4 u. 2 valui Δελφib 'ulum πεTpav. nam quod ille quo haec coniectura confirmaretur apud Isyllum . 2 εicατε aol, a0εac VVαετα v Tacb' 'Erribaυpo legendum esse dixit contra Wilamowitgii ευvαέτα il quod ad cio reseras , assentiri nequeo immo formulam illam legitimam Sse VuaεTat . . 'ε ribaυpol ut Wilamowitgius ex C. G. 116 intellexit

es Phil. Unters. IX p. 14 ita ex hymni Delphici in B ιll. Ol. XVIII oditiu 3 clare perspicitur: a vaέτα Δελφub T ελεi0 ala τεκVOic Ulu pioic. quae uerba si cum uersu illo fragmenti Delphici unde progressi sumus comparantur, nescio an quid profici possit de contextu illo recte intellegendo restituendoque.

27쪽

DO O tis scaenici ci rauci liymnorum sacrorum imitatoribus 237

In Sophoelis Antigona qua inseribitur sabula iam eo seruenium est ut Croontum uerbis Tiresia porterritum pa0nii sero ita erit l0litur in Antigonam saeuisse itaque seruos mittit, ipse properat noi uod fieri iussit puragatur senes autem Thebani permixtis animis ancipiti sp ut motu qui remanserunt Dionysum comprecantur Thebarum deum ipso ut auxilio ueniat uosque eruet v. 11 158 sq.).Ρ0rquiruntibus autem his in uersibus componendi quantum Sophocles hymnorum sacrorum linguam sollemnem reddiderit eorumque obseruauerit componendi rationem atque consuetudines, quoniam in Dionyso celebrando uersatur, ex iis qua priore capit ad illustranda hymnorum astrorum propria collegimus illa quidem sua ex hymnis in Dionysum confectis potita sunt uel maxime ut comparentur adhibenda esse ipsae res docent sed etiam ea quae saeculi licet III p. Chr. n.

Monander rh0tor de hymno in pollinem Smyntheum conseribendo tradidit pra000pta non nihil praebent utilitatis ad eas in quibus elaboramus quaestiones pertractandas eandem enim rem agit quam hoc

carmin Sophoetus: Smyntha ut ille orationem in Apollinem Smyntheum scribendam sibi proposuit ita hic senes Thebanos indueit Th0ha

norum deum celobrante Dionysum. Sed ut ordino ac uia procedat haec disputatio, primum quidem de carminis totius composition d0inde de sententiarum ipsarum et genere et Struetur tum de uerborum electione denique quibus opinionibus de Dionyso doctrinisque poeta usus qualem acceperit deum disserendum erit. Atqu0 ut inde ordiar quod primum perquirendum propoSui, Si de carminis composition videmus, ipsis iis orbis quibus carmen incipitur illud hymnorum sacrorun proprium comprobari inuenimUS quod cum ipse deus inuocetur, quam plurima congeruntur epitheta cognomenta alia quibus qualis illo sit quanta tu potestat deseribitur. nam quod Πολυ V Uluo Dionysus uocatur, hoc ad sollemnis dicendi generis usum et morem diligenter recteque a Sophocle Obseruatum reuogandum esse illustrare licet exemplis his ex pag. 21 sqq. huc repetendiS.

lumque bimatrem, additur his Nyseus indetonsusque myoneus et cum Lyaeo enialis consitor uuae Nycteliusque Elilei Sque parcns et Iacchus et Euen et ita praeterea per Graias plurima gentea nomina, Liber hibes.

28쪽

sunt anonymi hymni in Dionysum Orph. d. bel p. 284 uiginti sex nihil continentes nisi opitheta secundum litterarum ordino disposita quibus adiungere licet quae eodem amplificandi studio permotus rhetor ille in exordio orationis in Apollinem Smyntheum conficiendae posuit haec: Baluiv0i Arronou, iv cc

με Tu TE VO quibus quo gener deus natus sit explicatur quod illud proXime sequntur epithetum Πολυ νυ ioc, O loco colloeata esse ob-Seruanter reSerunt communi hymnorum donSuetudine quam pag. 226 sq. illustrauimus quis est qui non uid0at 3

Versibus qui secuntur loca numerantur in quibus inprimis Dionysus colendus haberi dicitur nominantur autem Italia Eleusis Thebae Parnassus mons Nysa Thebae. hanc quoqu0 88 hymnorum On Suetudinem exemplis pag. 227 sqq. collecti statuimus. quem morem ea ratione secutus os Sophocles quam rimariam essent lue genuinam pag. 230 Xpositum est namque in eum Sensum SedeS hic nominantur ut quam maxima illustretur Dionysi potestas eiusque laudes luculentissime appΛreant. nec uero praetermisit poeta quin quanto maiore studio et amore luam alias deus Thebas urbem coleret atque adiret, senes Thebanos his uerbis faceret gloriantes: civ K rruca Tila cic Πε9T6TIV

29쪽

De Poetis scaenicis insicis li3ninorum sacroruui imitatoribu 239

Consumuntur ita stropha et antistropha haec quidem non tota. reliquis autoin uersibus prece emittuntur ile tu desunt in hac carminis ultima parte ea propria in quibus hymnorum uersus ultimos sa0pissime uersari pag. 35 Sq. uidimus in his primum posuerim

illud quod opitheta congeruntur, inter qua ne illud neglegas quo dei

genus Xprimitur: OpuI . . TriCKO7r . . ruitio 3ευε0λου λ)sic in mulierum learum illo carmine Et τα0pε, gi τα0pε repetitur. h. Orph. XLV . ἐλθέ, a Rap, κipTηTu. XLVII 6: 0έ, μοκαρ, βακχευTu. Sic etiam rhetoris illius oratio in Apollinem Smyntheum iisdem fere epithetis quae initio . 438 l. 11 sq. deo tribuuntur . 445 l. 26 sqq. repetitis finitur recibus. Deinde ne uerba quidem ut 0 . . . μολε i ab hymnorum die0ndi usu aliena esse atque remota iudices, formulam quandam iis roddi sollemnem ex iis lueet qua p. 23 4 sq. conscripsi de more illo precantium quibus magis ualere preces uidebantur si deos eorum admonebant honeficiorum quibus prioribus datis occasionibus ben0uoluntiam demonstra SSent. A TOTO quendam esse in hymnis aeris quo deorum potestas honorosque ita illustrentur ut describatur, deus Sive cum nascatur siue cum uenerantium precibu commotu benigue appropinquet, Omnem mundam pauore quodam perfundi uenerabili, maria atque terras summo gaudio asseetas altare turbari moueri pag. 31 sqq. uidimuS.

hinc t Na0kius nil leet Bonn. est. 18 22 et obesthius Aglaophanai p. 218 sq. repetendam esse docuerunt rationem uerborum i Π09 TVεio VT V Ost IT ac T9 V. quibus quanta laetitia ipsa ustella aduentu Dionysi afficiantur ita exprimi censent ut saltar illa odicantur cum choro bacchico deo ipso duce. )1 Quae si quis suspicatur his epithetis addendum esse hanc Bergkii

coniecturam non comprobo, quamquam Omnes fere in contextum recipiendam eam esse iudicasse uidentur. sed cf. Maurerum Die Cantica dei Antigona. Progr. Orm 1892 p. 20 qui ciei scribendum et ci πουδα- suo πολic propOSUit . Sed ne pus est quidem ut codd. lectionem Na-ξiai dxia πεprir6λoi mutemuΗ. nam quod metri rationibus eam refutari dicunt iam exius a. 1829 recto mihi iudicasse uidetur transpositis uerbis πολic ruvdaluo omnes tolli difficultates, quem mirum quantum negleXerunt qui post eum hanc fabulam edendam curauerunt haec autem XPlicandi causa addidit Haud scio an a librariis propterea transposita Sint, qui alias constans est dictio arti v bri suo πολic f. Supra u. p.

2 refutanda est enim quam scholiasta set Eustathius ad Il. V . 514 45 proferunt Sententia aT Tiva sui)criκ6v oro λ'po Eust. illa uerba intellegenda esse quamquam oeckhius quidem alii cum his facere maluerunt quam illam Naelii Lobockiique intorpretationem accipere Sed quaenam esset illa doctrina mystica uel potius qualem illi quidem uetere Interpretes intellexisse uiderentur aut quid sentirent, ne uno quidem uocabulo Xplicuerunt attamen uix dubitari potest quin de tali fere illi cogitauerint sententia qua Orphicos usos esse Macrobius testatur Sat. I 18 12 - D. Orph. 167 Abel): Orpheres quoque Solam uolens intellegi ait inter cetera . . . u. 3 3 hi v0 καλέουci pitvrir τε aiΔioVUco . . u. 6 . . . iuivυcoc ' ἐπεκλη0ri et leo eX tym m. Og-

30쪽

In ligondis igitur iis qua huic carmini insereret et in disponendis Sophoelem uol maxime hymnorum sacrorum similitudinem imitando respexisse satis mihi uidetur expositum esse; sed etiam in eligendis orbis eum ex linguae sollemnis copia hausisse uocesque adhibuiss sacras et quae consuetudine sacrati constitutae essent nunc iam disserendum uidetur.

Sumeta aut0m ab μεia υμφα dicitur similiter in h. Orph. XLIV 1 Ουprsu ad arsida bubuleus uocat animaduertas Similem locutionem in h. 0lph. r. p. 4 u. 5 Kolo KOpac adiecto nomine Aaro0c filius Apollo colebratur, in h. Orph. LVII 4 IIa pii l κου- pric nomine addit 'Asypobirric Mercurius filius est.

Semelae uero filium ess duum uerbo aTαλμα exprimitur de hoc uocis usu qui hymnorum Sacrorum proprius esse uidetur cf. h. Delph.

noscitur: i5υυcoc . . . . rapti a 'Hλεioi 6 UTO TUI λivi OlaizεTui. inde commoti de Sol illa uerba intellegentes quod Dionysum siderum ducem nominatum esse censebant, cui mirum hoc fero modo illa scholiasta et Eustathii uerba recto intellegi mihi id sentur satisque explicita. at in Sophocle poeta quinti a Chr. n. saeculi nihil ea ualere uix opus est ut moneam namque tales doctrinas quibus complures dei in unum confunderentur posteriorum demum fuisse temporum Graecorum nemo nescit.