De Hymni in Mercurium Homerici compositione, pristina forma et interpolationibus [microform]

21쪽

qua de causa hymno inter reliquos hymnos Homericos 4ustum locum concedere nullus dubito.

D partibus interpolatis.

Proposuimus nobis ex magno numero quae inveniuntur in hoc hymno corruptelarum praecipue interpolationes tractaro quas non pauca esse conStat. Sed in disquisitione carminis librariorum inscitia et temporum iniquitate corrupti, Viri Docti diversam inierunt rationem alii enim, ut Matthiaeus nulla sere rati0n habita artis criticae hymni partes quasi persecant circumciduatque ita ut quae minime offendunt narrati0nes inepta additamenta esse arbitrentur; alii sibi prop08uerunt carmen c0rruptum, quum lacunas fingunt, medica mauu adiuvare redigereque in pristinam formam. Ιntei utrosque mediam persequi iam optimum habemus, nam genuina et spuria ita inter se mixta sunt, ut munus difficillimum exquirendi quae vera carminis fuerit serma caute et moderate absolvendum neque praeiudicatis opinionibus concedendum sit. Praeclare in nostrum hymnum

quadrant qua Euhnkenius in Epist. ait de interpolationibus: . Sit carmen aliquod, quamvis multis ingenii doctrinaeque luminibus frequentatum simulatque interpolatur languidum fit et friget, divini ingenii vi su velut re

Versus 17 - 19 haud dubie interpolatoris manum produnt, quippe quorum cum sequentibus nexus sit nullus n0n 0tuit eadem res boum larium, adjungi verbis δ καὶκ. . L); Versus 1 vulgo legitur: ὴμ γεγονεῖς μέσφέιιατι ενιθύρι εκ SchneideWinus, quem verbum inusitatum ἐνιθάρι εν vexavit, scripsit με Gq1ιάτως κιθύρι εν, qua mutatione num quid profecerit dubito, qu0niam etiam Vocabulum μεσσημάτιος nullo loco reperitur. Si quis omnino hunc

22쪽

versum retinere vult, ei suadeo legendum μέσο - μαι ἀκιθύριζεν Τ ex mea quidem sententia hi tres versus e eon textu reiiciendi sunt, quum prorsus supervacanei sint et grammatici in sententiis variandis sedulitatem dilucido ostendant. -

Matthiaens et Hermannus, quos nuperrime secutus est Orevius, ea quae narrantur de lyra e testudinis putamine inventa deleri volunt, primum quod argumento a se ipsis constituto accomodare nequeunt, tum quia, ut ait Matthiaens dictionem habent a prooemio et iis locis, qui ad bovi furtum spectant, nimis discrepantem quippe coactam molestam languidam. Sed nullo modo adiuvamur iis quas Mathiaeus hoc loco dixit, quippe qui, quamVis erbis plane dilucideque dictionem diserepantem esse exprimat, tamen non disserendo et probando singula reprehendat. Quae spectant ad compositionem et sermonis e0ncinnitatem hunc hymnum valde discrepare ab iis quibus Apollo celebratur nemo est quin videat; nam quum de illius potentissimi et augustissimi res austere et graviter peragatur, nostri hymni poeta ratione non minus iocosa quam rei accommodata artes et dolos dei vix nati enarravit. Qui autem e versibus nonnullis interpolatis, qui cum in toto hymno tum hic quoque inveniuntur, prorsus totum locum pro purio habet, iudicio hic uti mihi videtur temerari ac nimis praepropero. Verisimillimum est poetam postquam dei genus ac stirpem exposuit, n0men ercurii explicare voluisse qua in re obvenit ei vocabulum las aro quod prospere inventam significat στυνγ ιαὶ Mercurius igitur ut furtum acturus antro exiit, testudinem fortuna quasi sorte invenit exque eius testa lyram sibi fecit, qua postea ab Apolline honores et magnas divitias sibi pararet.

3 Hane coniecturam ingeniosam Bernius V. D. meeum commu

23쪽

In versu 24 narratur Mercurius, qui antro egressus

Apollinis boves requisiturus est, invenisse testudinem : , αχα, ευρῶν ἐκτήσατο μυρον λ 'μ quo Versu poetam alludere praeclaris donis, quae Mercurius postero tempore ab Apolline accipit, SchneideWinus negat quum elocutio , μυρίον δηλωμ nimis obscura et lata sit. Sed id ipsum magnam poetae artem dilucide prodit, nam si hoc loco narrasset, quod insta explicare in animo habuit natura narrationis epicae ipsa pervert retur, quippe quae Saepenumero modo latenter attingere soleat futura. Errant sane qui hic cogitent de Apollinis verbis inversu 529: ιέτμ αειτα in v κ a πλουτουίωσω περικάλλεαραβδύν lanum, ut infra demonstrabimus, tota illa carminis pars m8pecta, ne dicam adulterina, si Quid autem obstat Verba , μυρίον λ ν reserie ad boum donum quas Mercurius pro lyra accipit v. 503 sq.); tantus enim boum grex a vetere poeta summo iure pro divitiis habitus est. Hermannus in praefat. hymnorum hac in ratione poeta perversitatem quandam inesse dicit, quum boves quaerat Mercurius et tamen eas non quaerit, sed citharam sagit etiam offendit, quod poeta de bra inventa tali modo narrat eumque aliquando aliter hac de re dicere coepisse putat. Equidem ne8cio, quomodo poeta aptius ad lyrae inventionem transire potuerit, quam si Mercurium testudine sublata et necata statim e testa lyram sibi conficientem finxit, igiturque poetam epicum recte Sic narrasse censeo aliter sane Apollodorus rem retulit, qui eandem sere de Mercurius narrationem tradidi atque poeta noster, excepto Excursu de inventa cithara, quam Apollodorus a Mercurio post boves abactas inventam facit sine dubio quia tunc demum, duabus bubus mactatis, intelligi potest unde ille chordas sumpserit.' Quae mar-

24쪽

ratio adeo a simplicitate epici poetae abhorret, ut eam emendatam et Apollodori ipsius consilio perpolitam esse probabile videtur esse qu0 vero, irae annus recte dixit, non de tota Apollodori narratione contendi potest, quippe qui, quamois hunc hymnum praecipue respexerit etiam alios auctores secutus sit. Discrimina enim satis magna inter narrationem Apollodori et hymnographi sunt haec: primum Apollodorus plectri inventionem addit; porro Mercurium carnes duarum boum mactatarum partim comedentem partim cremantem fingit deinde p0llinem non a sene Onchestibsed a Pyliis de surto certiorem fieri et claris verbis boves pro lyra mutatas esse narrat denique Sthographus Mercurium non Thrias sed divinationem per sortes re διὰ

Graviores haesitationes excitavit Versus 25, quem iam Ruhnkenius e lemmate marginali itum iudicavit. Schneide Winus duos versus 2 et 25 in unum coalesci iubet dicit in . Phil0logor III p. 62: In die Verdamni ungdes letgton Verses hancioli nichi line eiteres instim-men, den χέλυν τατη-τ' ἀοιδον kling ebens aechi te ἐκτήσατο ιυρίον ολβον inem aesfrige Versstiche istichsielit. Duos igitur hos versus ita c0mprehendit , ἔνθα

quam veri similius est; neque minus probabilitate arsit sententia Baumeisteri, verba versus 2 a grammatico satis bene litterat interposita esse e Pausaniae l. 7 e. 5. 4 de Olene Lycio ex oraculo B0eu l0quentis: hαρευτος 'ἀρ-

inus est censendus id quod statim apparet, si p0st versum 2 interpunxeris ita ut sententiarum series laudatur Mercurius antro uitium egresSus testudinem invenit. In sequenti deinde vii su poeta praedicit, puerum ex illa lyram sibi confecisse vel confecturum esse), quod uberius deSeri-

25쪽

here aggreditur, postquam paucis versibus, parentheseos signo ineludendis v. 26. x ed οἱ usque ad . 28 σαυλαστοσὶν βαίνουσα ubi Mercurius testudinem invenerit narravit. Versum 3 Gr0ddeckius textu removit scilicet ortum

mala grammaticorum in variandis poetarum sententiis se, dulitate. rationem habens versus 30: in ιβολοι - δη μοι ιιθ νήσμιονε et Vers. 34: οὐδέ s ιε πρωτιστον νήσεις.

Sed hoc ipso loco aptissimum mihi videtur quam plurimis

verbis quantam utilitatem Mercurius ex inventa lyra pereepturus sit exprimere. Ceterum codicum lectio ἡ δ' ἀποτιμήσωμ sine dubio salsa et corrupta est; postulatur otio Spernendi, non aestimandi, et quanquam uno loco sed uno tantum in Callimach fragm. 103 4 ἀπύτιμος idem est atque τμιος, plerumque tamen illud verbum significat aestimare, qua de causa non dubito commutationi sane sa-cili aptaeque 4 4αστατιμήσω assentiri. Qigenius autem - ultimas quoque verbi litteras mutavit, ut ad φελος, quod statim praecedit, referri posset, et scripsit; δ' μιαθινὶ ' quia quae sequuntur, δέ με πρώτιστον din σεις necessario ante se requirunt quidpiam, quod non tam in testudinem ipsam cadat, quam in id quod ercurio esse debet. t tam

concinnum sermonem potius a scriptore trosaico quam epico ex ectamus ut versum retineamus satis est Scripsisse απατι-

ιησέυ cst Hom. Iliad. , 113), quod idem est atque ἀτ*r ino. In versura haesit Matthiaeus, sin kenii coniecturam εχ ια pro alm recipiens, deinde vero versum nullo modo cum Ss. Petra cohaerere contendit, sive generaliter illa verba nunciata essent sive ad rem praesentem restricta et de testudine dicta Eiecto igitur hoc versu sensum loci ita exhibet Age vero in domum te asportabo et in usu meo con- Vertam v. 34. 35.ὶ duplicem enim tui usum video, nam viva incantationibus arcendis inservies, at mortua ad canendum

3 CD. Plin. II. N. XXXII. 4, i Terrestrium testudium carIleg

26쪽

apta es Haec vero orationis perpetuitas versu 36 minime interiumpitur. Si quis omnes quibus carere possumus e sus textu eiiciendos censet poetae nostri ingenium eo rum perspexisse probat, nam multi an reperiuntur loci, in quibus quis primo obtutu offendere potest. Hunc versum integrum legimus in Hesiodi Opp. et D. v. 365, quo loco poeta Persas fratri iustam liberalitatem et parsimoniam commendat v. 352 - 3623; post has exhortationes librarius versum illum, qui in proverbium abiit, inepte inseruit neque consentio cum iis interpretibus, qui eum ex Hesiodo sumptum et in Modiae quasi usum navatum esse iudiearunLImmo, nostro loco versus, iocosam quandam hilaritatem redolens, recte se habet et a poeta eo sensu adhibetur -N0nne scis quod aliquando dixerit quispiam, melius esse domi manere quam laris p Velim attendas ad grammatici adnotationem marginalem in cod. aris C: σνὶμεδευσαι τον modo κεκλοφor τὀν στέρον quae verba quanquam non sensu proprio intelligenda, tamen probant grammaticum quoque hunc Versum Hesiodeum pro purio habuisse. Mercurius testudinem de terra sublatam domumque asportatam interficit ut extemplo lyram sibi conficiat. Quod sibi proposuit statim ad finem perducit tanta celeritate:

sed huic comparationi asseritur ex vulgala leetione r

in qua plerique editores iure offenderunt, quum duae comparationes iuxta positae aut prorsus aliter inter se coniungasitur aut interpolat0rum manum expertae sint; χ0nseras

suffitionibus prbpriae magicisque rebus resutandis et eontra venena salutares produntur.3 Si Moseovi reliqui eodiee αἰ τε vel ας - Hermamus

27쪽

ut exemplum asseram duas comparationes, in versu 147 qui vero primum vald mspectus est, deinde comparationes obiter quasi et paucis Verbis expressas continet, quum nostro loco uberius per nonnullos versus amplificata exstat. Recte hune locum sanasse mihi videtur inmeisurus qui acili mendatione duas comparationes in unam si coartavit: conserendi sunt loci ex Iliad. lib. re v. 792 '

-δινευειν βλεν οι Postquam lyram consecit Mercurius se eontulit ieriam ubi boves immortales tenebantur in stabulo, quarum quinquaginta per prata pascentes secum duxit. Versus qui sequuntur 7 - 86 multas et magnas excitarunt dubitali nes, prae ceteris Hermanni, qui quae de bubus retro e-tibus narrentur interpolatoris manu addita esse uberius probare studet in praelatione hymnorum p. 49 46. Verba tradita sive genuina sive interpolata sunt ita intelligo Mercurius boves per arenam abegit retrogradas et ultro cur que capita ipsi obvertentes v. 2113; ipse retro cessit, sandalis cum vimento artificioso mutatis ut tonsus hoc modo vestigia Apollinem tutius allerent. Sed primum num putabimus Apollinem hae fraude decipi posse Sive boves retror8um sive ultro citroque abactae sunt tamen Apollini facili fuit vestigia persequi bovesque requirere, nisi VeSU-gia ipsa deleta essent. Deinde quomodo tibi fingis Mercurium retro euntem boves et ipsas retro cedentes ab

28쪽

gisse lapitibus sibi obversis Reetes Frankius dicit illos

versus, quibus hoc commentum contineretur, ita compar tos esse, ut ab eo poeta cui reliquum earmen debemus non possint scripti esse. Sed nihil issensionis praebere Verba ui ι' ποστρέφας, 'neque omnino totum illum versum ei non c0ncedo. Hermannus quidem haec Verba allato Vedis ex Hom. Biadis, 19 sic explicavit . ut Mercurius boves huc illuc per arenam egerit aversis vestigiis β. e. t. vestigia alio ducere viderentur quam quo boves abiissensi quae vero interpretatio mihi tot dubitanti qui Apollo quamvis maximis ambagibus boves abactae sint, tamen vestigia boum errantium ad finem usque persequi potuerit, non satis facit. mercurius non furtum Apollinem elare potest sed furem itaque Didala induit, ne quae pedum vestigia relinquat Animadvertit eum prope Onchestum senex Jo-Ves , ἐπιστροφάδην ' v. 10 abigentem deus mi minatur, ne quae viderit cuiquam prodat; v. 2) Apollinem vero bubus aetrorsum vel ultro citroque abactis recta Via non deerrasse, iam ex eo apparet, quod, quamquam non augu ratus, eandem ac Mercurius viam cingreditur, et a sene Onchestio certior fit, puerum baculum manu tenentum bovesis απροφάδην abegisse. Auguratus Apollo fratrem suisse iurem comperit. Quid igitur Mercurium iuverit boves retroducere non perspicuum est; etenim Apollini boum furtum manifestum fieri per se liquet quid tunc facilius est quam vestigia boum etiam aetro medentium reperire Dolus raMercurio factus non necessarius videtui' satis erat boves recta via ad Alpheum abegisse suaque ipsius vestigia ut socii, detersisse. Cons. v. 222 et 2233

Tota illa narratio mihi valde suspecta videtur; attae me quin hunc locum subditicium habeam a s impetrare

29쪽

non possum, quum alias in carmine inveniantur versus me

pertinentes qui minime interpolationis prae se serunt speciem et ab Hermanno nimis audacter pro spuriis habiti sunt. Plaest mihi sententia Frankii, qui 3 versus interiisse censet, quibus poeta illam rem descripserat pro iisque librarium id quod narrationis ordinem postulare intellexisset

suo Marte restituisse , i. e. versus 77 et 78 qui sarie praeceteris offensionem movent non modo ab orationem vix serendam Sed etiam quia verba κοτα δuhinatiW-rῖς ει ιαμ prorsus repugnant Versu 11. Frankio Mensus est Baii mei-sterus, qui non dubitavit, duos illos versus textu relegare. Recte qualis enim dictio est ,τας προςΘεν Orna omςθεν renuis.' Librarius Moscov. vitiosam hanc scripturam sensisse videtur et pro προσθεν scripsit προυτας, quod quidem

aliquand melius tamen dici non potest. Eiectis igitur his Versibus n0 modo locus dissicillimus sanatur sed vel oratio est elegantior et digna vetere poeta. Verba , δολίζ δ'ου δεθθετο τέχννὶς reserenda bunt ad calceamenta mirifica, quae Μercuitus e virgultis sibi fecit. - emannus etiam Versum inrelegavit quippe cum codicum lectio σάνδαλα σαυτ& ἔριφεν ἐπι φαιιήθοις myσιν corrupta esset. ι

profecto si legimus ερι o versus 79 nullo modo cum sequenti cohaeret itaque mutandus videtur ita ut protasis sit

eorum quae sequuntur verborum. Idcirco Mathiaeus coniecit ἔραφεν, quod Vero probaro non possumus quum επι φαμάθοις αλιῖσιν otiosa essent. Vitium quaerendum esse in voce, risin 'bene declaravit Schneide nus qui legit ,σύνδαλα σευτ' ἔρ- ριφεν ratione habita lectionis codicis Florentini, qui praebet: σάνδαλα ἱεριφεν, unde SchneideWinus recte collegit, libri, quem huius codicis scriptor sectus est lectionem non

Non praatermitto relleri in Mythol gr. vol. I, p. 300 annot. I. explicationem monstrosam: .naelidem e thnen die Vorderklanen hinis und die intern vorti gesetet have.

30쪽

doλέης σουληθετο Q ς, universe ea indicantia, quas insequentibus accuratius explicantur requiritur asyndeton scribere niavult , σανδαλα, καλ' ἴτ' ἔρεφεν. . . λη quas vero scriptura a vulgata nimis abhorret num σάνδαλα κάλα

eodem iura dici possit atqus κώλα iadia dubito; huius structurae nullum invenitur exemplum. Legimus igitur totum locum ita:

Restat ut verba ,πλωοδως - ἴχνι ἀποστρέφας interpretemur. Iam supra diximus hae verba non eiiciendasSS quippe ad quae nonnulli versus sine dubio genuini spectent, prae celetis vers. 22l: ἀλλὰ πάλιν δε ραπται ες

ἀσφοδελώοειιιωνα unde apparet Mercurium certe boves retrorsum abegisse Hermannus hunc versum purium habui quum sibi oratio senis Onchestii inepta videretur, qui si tantum miracultan, boves retro euntes vidisses vix tam

negligenter de ea re verba seeisset. Sed hanc causam vanam esse nuper Baumelaterus ostendit, qui contrario ea callide et cunctanter a sene piolata esse dicit e quibus Apollo augurat quid actum sit; nam ad hanc rem sine dubio spectant verba versus l3 , okὐνὰν Dora τανυσίπτερον, ' quae non de avi quadam sed de quovis ominis genere dicta sunt. Imno potius versus 2 minime supposititius habendus est et quum arctissime ad nostrum locumspectet nihil restat nisi ut locum qualem nos legere voluimus, tuterpretemur ita, ut Mercurius directa via boves retro euntes usque ad Alpheum abegerit. Sane quid ercurium ad hunc dolum commoverit mihi non perspicuum est. Mercurium senex pr0pe Onchestum in sepe ducenda occupatus animadvertit baculum manu ρnentem bovesque