장음표시 사용
71쪽
-. Icuiusq;parallaxes ad centrum Terrae recto natur rix cog ait 'nis ordine reducantur, cum contra mutilatarum refractionum, qua nec ad sensum aequales sunt physicis, nec per se certam habent ad illas proportionem, si amis haberi nequeant leges certar,uniuersales' nec planetis omnibus, rixis νιι η applicari eaedem, cum in varijs distanti, aequales non sint, sed inter se diiserant parte cuiusq;parallaxis differentiae aequali,tota illarum inaequalitate a sola parallax procedente. Ita restat tiones integras a suis veris, proprijs, ct immediatis causis utem deduco, earumque proprios effectus considero, quodque illis natura I. r. conuenit ab extraneis particularibusque accidentibu segrego, ni c. Od. vers 1lesque illarum passiones, quas habent in omnibus sideribus, a disserentijs distinguo, unde rite constitutis eorum principijs, quae in aeris densitate. altitudine radicantur, mensura refractionum apparentiam ad oculum in Terrae stiperficie variantium ad singulos gradus inclinationis ad Terre superficiem, quibus tamen esiae inclinationes in superficie acris certa lege respondent, geometrice deduco. Quae si Ricciolus facere sine huiusmodi distinctione, 'rogressu possiti posse autem non Video hanc tamen etiam ferendam putet methodum propositum sibi finem via regia consequentem. Monet secundo Ricciolus in eadem altitudine sive vera sive visa si te rica centro Terrae remotioris caeteris paribus maiores esse refracti 'nes astronomicas, esto secus sit de opticis. Et id quidem verum est de remotio- genere astronomicarum refractior una suo reducente loca per refractionem visa ad vera immediate, qui mihi est excessus refractionis supra ν. - parallaxes in Sole, minoribusque planetis. In Luna quippe genus ill id tiρ- refractionum interit, cum a parallaxibus superentur ista.dtiones, in qua cohaerenter loquendo parallaxes astronomicas vocari ab C Opporteret .nui CXcellum parallaxeon supra refractiones noua item loquendi formula strononio ab astronomorum usu aliena. Mihi vero etiam aequatio immediate re ducens loca per refractionem apparetia ad vera a terra centro, quae mi Ric Tinore existente parallaxi memoratus excessus est, maior prouenit in v. -υνbet planetis remotioribus, quia minore illorii existente parallaxi maior re linquitur refractionis excessus, ideoque maxima infixis est, quod ad eam aequationem conficiendam refractio assumatur tota n ulla inde deducta parallaxi . At vero refractio reducens locum per refractionem sua re-
Visum ad locum, qui per rectam lineam sublata refractione a Terrisu
perficie videretur,cum ad sensum sic ςqualis, res psidenti sibi physic ,quae αmbo, Optica Ricciolo est, in planctis , mnibus aequalis ad sensum est. μνisi Tertio refractioncs Solis sita plices ait obtineri posca bsque parali, ''' ae quamdiu hcc minorist. 11c ibi omine restaccionum simplicium mo
72쪽
ψs69 moratos excessus locum per refractionem visum ad verum immediath si a reducentes intelligit, obtineri quidem posse per obseruationes admittono sine non modo cum minor parallaxis cit, sed etiam cum maior, si adimatu . . ad tilitatem sufficientia non desint organa Si intelligit refractionem 11.,iι,.siis, tegram reducentem locum per refractionem visum ad eum, qui per re-veo ne ctana lineam Videretur, ea certe, cum minor parallaY est, non potest ob
I -,a seruatione distingui, nisi per parallaxis desectum a refractione ipsim
partim elidente exhibitum, quemadmodum cum parallόXim superat, haberi nequit tota ignota parallax partem illius elidente. Sed nec refractio decurtata locum Solis apparentem ad Verum immediate reducens deduci e certis principijs geometrice potest ad singulos altitudinis gradus,nisi inuenta prius refractione integra locum a radio refracto adrectam lineam oculum syderi coniungentem redi cente, inde subducta parallaYi; vice versa ipsa principia refractio nes arguentia e obseruationibus inueniri nequeunt, nisi supposita pa-ν rallaxi aliqua vel nullii refractiones ipsas aut sensibiliter, aut insensibi-Exeptu liter maiores, quam immediatis obseruationibu emergant, arguete. At- ώhisa ibi it in inuentione motus planetae veri ex medio, a quo duabus differit aqua rat aequationibus,quarum etiam una adiectrua sit, altera ablativa, necest ρης sario per inuentionem utriusque aequationis e proprijs principij pro cedendum, quarum una Planetam referat ad Solem, si ille circumsolaris sit, altera ad Terram; nec possit rite differentia a medio loco in Verum haberi, nisi per duas aequationes distinctas , licet ea minor sit, trauis aequatione: Sic ab apparenti sederis altitudine ad veram certo progressu ex proprijs principijs non deuenies, nisi per restat tionem locum a radio refracto adrectam lineam ab oculo ad sydus productam reduXeris per refraetionemintegraim, inde ad centrum terrae per parallaxim I ... Addit Ricciolus me in omnibus exemplis ad obtinendam altitudinem solis ex visa addere visae parallaxim, residuo subtrahere refra-πο raa etionem. Ego vero in exemplis omnibus altitudini visae subtraho re ,- - . fractionern reducentem sydus a radio refracto adrectam lineam ad Ob- ωχὸ e seruantis oculum, iesiduo addo parallaxim referentem locum sideris roram. a recta linea ab oculo ad rectam a Terra centro, vel certe excessum pre dicis refractionis supra parallaxim tantummodo subtraho altitudini vi sae, Ut immediate verum obtineam, ex quo videre tacciolus poterat τα meum excessum suae ipsius refra tionis astronomice vicem gerere
1, .u A qui, inquit,si refractio illa composta est e simplici refractione, &
praebis parallaX non potest ea adaptari Fixis, quae carent parallaxi sensibili posita, Mihi vero nulla compositio refractionis ex paralla Xi,& refractione me--er moratur Paractari tamum quando refraesione minor est, occasionem
73쪽
diath 7 initio praebet distin phiendi in ea cogitatione partes duas, quarum altera paral- uti su laxi equalis est,ab eaque obtegitur, sidus infra verum locum deprimen in 11. do qua efficitur ut refractio non a loco vero, sed a loco per paralla&imi re depresso ad locum per radium refractum apparentem obseruatoris si ob . oculo sidus attollat. Quemadmodum cum parallaxis maior est resta. ipsam ctione, ut in Luna, in ipsa parallaxi distinguere possumus partes duas, erat, quarum altera aequalis est refractioni, qua sydus nonnihil attollit a loco ad quem ipsum deprimit parallaxis , unde haec clucescere nequit tota
1iri Per comparationem loci per refractionem apparentis a vero, sed altera est ad pars tantummodo, qua parallaxis superat refractionem. Vbi vero nul- Icum la parallaxis est, ut in fixis, nulla ibi occasio est distinguendi in refractio- redii ne partem parallaXicqualem,qua illam obtegat, sed tota obseruationiustio prostat cum enim reduYerit locum syderis a radio refracto ad rectam ala lineam ad oculiim in terre supcrsicie terminatam , insensibile est quod1sibi requiritur ad illiina reducendum ad Terrae centrum . Quod igitur addite.At Ricciolus, si simplex est ergo frustra adhibetur parallaxis, non valet, si disse nomine refraetionis simplicis intelligamus eam,qua locus a radio refra ieees ad rectam lineam ad oculum in terra superficie reducitiar, inde enim pro per parallaxim solam ad centrum Terra reducendus est,si quidem carit,laris sensibilis. Vno verbo his dubijs omnibus eximetur Ricciolus, si hoc terum neat refractione meas sydcrum loca rcfcrre a radio refracto ad rectam
ravis lineam ab oculo ad sydus direetu productam,atque inde parallaxibus adigres centrum Terre reduci,si quidem sydus sensibilem l abeat parallaxim sint ara minus non alia praeterea reductione opus esse. In sole igitur reductio-Xeris i iem hanc per parallaxim adhibeo, non adhibeo in Fixis sola per refraim. etionem reduetione contentiS. tudi Quinto notat in mea Tabula non apparere prope Horizontem praeesta cep illud incrementum refractionum curia dcbita, ut putat, proportiC- , reta eoquod riaior sit differentia refractionum a primo in secundum gra-
1 ob dum, quam a nullo ad primum cum tamen oppositum supponat require deris lege refractionum etiam Astronomicarum,unde suspicaturis endum 1 pre . ijs irrepsisse Typographicum. Hanc ego notam ut legi cx principijs nivi in epistolis expositis iterum ad eosdem altitudivis gradus refra tioncs uerat Trigonometrice supputaui, eaedemque mihi itcrum prouenere, quae di geruntur in Tabula,quare nullum ibi mendum aut Typographicum, aut
te, Trigonometricum cst, sed recte iuxta Astronomicarum refracitionum allibili me exposita s leges proccdit Ratio cro propter quam maior est dis e me ferentia refractio uin a primo in secundum gradum, quam ab horizononem te ad primum est cuia ad primum usque ait uti linis gradum inclinatio ae rἀ-ij i ualio ad superi cicin accis variatur tantum minutis quindecim,
74쪽
&a primo adsectundum gradum altitudinis variatur fere minutis quinque, triginta, ut ex exhibita a me ratione altitudinis aeris ad Terrae semidiametrum geometrice deducitur, tanta autem variatio inclinationis ad superficiem aeris in secundo gradu altitudinis facta praeualet maiori proportioni differentiarum angulorum ad disserentias sinuum in maiori a vertice distantia, quae refractionis differentias exhiberet,quippe horiZontem maiores, prout clarius in mea refractionum Theoria, quam molior, intelliges.
ν Denique quod retenta inquit parallaxi Solis, refractione eaque
Mitit adhibita tam Soli, quam fixis proueniant in paucis aliquot casibus eaede: a, Poli eleuationes non praeualet certitudini quam habemus de insensibili
obserua refractione fixarum ultra gradum altitudinis et s. aut circiter.
ιώ, ., Verum non alijs forte adeo pauci videbuntur casus , quorum unde-ιεώ cim ediderim exempla selectis lima undique ex Principibus Astronomis
nostr te conquisita, quorum etiam nonnulla trium, quatuorue annorum solsti-r ' tiales obseruationes comprehendunt,in quarum subtilitatem comprObat conspiratio omnium in restituenda obliquitate eclipticae, cum ea perexigua nutatione, quam etiam hodiernae obseruationes in magno D. Petronij Helio metro euideter ostendunt, cum praesertim nemo unquam ad Tabulam refractionum comprobandam earum periculum ad tot tale' obseruationes fecerit Equidem , quae a me selectae sunt eam habent auctoritatem, ut nisi eas repraesentent aliorum Tabulae, vix fidem Vllam mereantur, eas vero ab aliorum Tabulis refractionum reproesentari non posse expertus ipse sum, idemq; alijs licet eXperiri, cum tamen meae&has,in alias exactiores repraesentent concilientq; ut constat ex
rubis; a Xemplis solstitialium Obseruationum, quas protuli, ex quibus postquama zz I ad solstitiales altitudines inueniendas rationem habui inaequalitatis O- obser tus in declinationem, valde miror etiam non habitam a Ricciolo in defi- .. . nicilis solstitiorum temporibus ac meridianis altitudinibus solstitio prostitialisi ximis, in quibus supponens diurnum declinationis motum secundor una sq/ secundis ex. gr. 7. quibus ratione inaequalitatis deberentur horae 17. p. dat horas i et .secundis 1 1.quibus horae 2 1.3. dat horas I S. D in ob-t seruatione valtheri anni 1 78. secundis 4 .atfigit dies fere 3 quibus vix deberentur in hac suppositione dies i. hor. 8. quam qnam id eruit
ex comparatione cum tributa mihi declinatione maxima gr. 23. 29.2o. quam ego ibi tunc erui gr. 23. 29. 'si Et si non committenda paucorum
secundorum discrimini solstitialia tempora, sed longe diuersa certioriq; methodo inquireda, quam cum obseruationum Xemplis tradam in Heliometro, interim namq; eYigua haec discrimina, qua magna in solstitiorum temporibus disseremiam instruntinon tanti momenti in refractionu
75쪽
Caeterum nullo fortasse validiori experimento refractionum methodum comprobabis, quam obseruationum solstitialium cum circumpo- laribus ad eandem poli altitudinem eYhibendam conciliatione, cum ad eorum dissidium conciliandum primo fuerint inuestigatae, Ut constat eXTychonis Progymnasmatu primo Quae enim tutior medela est, quam quae symptomati, cui primum medendo inuestigata est omnino subuenia: Non praeualet, inquit Ricciolus,certitudini quam habemus de insensibili refra tione fixarum ultra gradus altitudinis as .aut circiter.Ego Vero talem certitudinem hactenus nactus non sum, di spondeo demonstraturum me posita refra tione horigontali fixarum hyberna, quantam mecum fere ponit Ricciolus min. 34.2se non posse illarum refractionem ad gr. 2 3 saluis earum generalibus legibus expositis, non esse maiorem minutis saltem a. nisi aeris altitudinem minorem supponamus duobus nailliarijs Bononiensibus, quod ille proculdubio non admittet. Quare minime hic assentior Ricciolo satius esse arbitranti discrepantiam solstitialium obseruationum adscribere refractioni tantummodo Solis vel ordinariae, vel extraordinariae, vel vitio alicuius obseruationis. Quod enim ad refractiones extraordinarias attinet, consensus omnium a me conquisitarum in earum quae decennio Bononiae habita sunt, itis indicat eas esse in nostro climate permodicas,cumq;methodum habeaS, qua saluare eas cum obse ruationibus possis haud scio quo iure utramq; discriminis arguas. Equidem expertus sum refractiones, quae in solsti xij brumalibus deprehenduntur,simili tenore totam fere hyemem perseuerare,& singulis annis recurrere easdem paucorum secundorum diseserentia, eaq; continuato cursu a me Tabula meis hypothesibus iuncta Conciliari. At Deum immortalem quantum Riccioli Tabula illius etiahypothesibus iuncta hyemem totam ab obseruationibus recedit, tantum certe, ad eumdem modum tanditi, ut nunquam discrepantiam tantam possit aut obseruationum vitio, aut extraordinaria causae tribuere. Solem a solstitio hyberno per totum Capricorni signum CX eius nouissimis Tabulis supputa,& eius loci declinationem ex illius item Tabula, cui adde Poli altitudinem nulla correctam refraction ut habealcentri Solis meridianam a vertice distantiam. Huic adde. aufer semidiametrii Solis ex Tabula, quam exhibet, ut habeas utriusq; Solis marginis distantia meridianas a vertice, quas corrige per refractionem ex illius Tabula depromptam, ut habeas apparentes. Harum Tangente quaere, quolibet die compara obseruatis in Helio metro Tangentibus,& semper inuenies Tangiates ex Riccioli hypothesibus supputatas excedere Tangentes in Helio metro obseruatas sexcentis, quandoq; septingenti P rtibus, qualium Guomonis altitudo est Loo ooo. Hanc differentia,qus
76쪽
Ο isti ηρ quae plerumq; uncias decem palmi Romani in meo Heliometro aequat, tamdiu constanter perseuerat, tribuesne aut obseruationis vitio, aut H lima extraordinariae refractioni Θ irςsertim cum quolibet anno recurrat troqitati eadem proxime Θ Atq; ne id gratis asserere videar, ad eas obseruationes prouoco, quas ex me amicisq; collectas exhibet libro primo Astronomia: reformatae, quarum etsi nonnullas quandoq; lubricas vocet, in quibus tamen testor debitam a me adhibitam fuisse diligentiam, non ille tamen contendet dubium in obseruando unciam Romani palmi excedere , ne dum Viici as decem, si vel ab imperitissimis obseruatoribus fuissent acceptae.
si Inuenies exempli loco prima Ianuari 1636. mi Solis marginis di
Obber stantia a vertice refractione Riccioli correcta gr.57. 9.I'.cui respondet. tiones ex Tangens aq O
sormata Disserentia est 66 Q. Supremi vero distantiam avertice correctam gr. 67. 7. f. cuius ex illius Tangens et 3888 i. Tabuli obseruatio habet 238 L. -
thri Die secunda inuenies ex Tabulis Riccioli&calculo correctarum a Vertice distantiarum Tangentes et et ois 37878. Obseruatio habet et 3 37 ω 37 V o. Differentia est 63 728. s. Die quinta Tangentes ex hypothesiibus Riccioli et o r. 23 378. Vncia Sed fuere a 3 9 8 si sto. p - Differentia est 69 638
Dienona habebis eqRiccioli Tabulis Tangentes 3 6 29 42873ῖ
Ac ne putes hyeme hac extraordinarias suisse refractioneS,eXpendere etiam poteris sequentis hyemis obseruationes Sequenti enim Clitistio hyberno anni eiusdem 16 6.Decembris die et 1 obtinebis e Riccioli calculo. Tangentes et o 72 24ψI S, Sed ex obseruatione et Ooso z-3qqQ.
Differentia est 67 688. Et longius a solstitio ut decima Ianuari 16s . habebis Ex Riccioli hypothesia agentes 3 17οῖ χῖ *2
77쪽
At ex obseruatione a 3o966ω22 18 I. Differentia intercedente 737 7 4 Smne,& aliorum annorum obseruationes,ut quam ipse refert ad annum i 63 8. Ianuarijdie ς. cum Sol Capricorni gradum ultimum tenuit,& habebis distantiarum a vertice refractione Riccioli correctarum. Tangentes et I 3 Io 226. Sed ex obseruatione 2 1 38o lao9 6 o. Disserentia 77 766. Inquire etiam longius distantem obseruationem anni 166 Ianuarisdiei 8 Sole item ad ultimum fere Capricorni gradu existente,& habebis ex Ricciolo Tangentes 21637o Maria os . Ex obseruatione 213 7 a Maio 42 o. Differentiae 798 78 s. Vides tantas esse has disserentias locorum in Gnomone meridiano e Riccioli hypothesibus supputatorum ab obseruatis per totum Capricorni signum, ut non modo nostro Bononiensii, sed etiam longe minoribus sint evidentissime obseruabiles Etenim in Gnomone palmorum duodeciminciaminam facile eYcederent. Et ut ipse discriminis huius Ocularem consequi possis euidentiam, quaeso te per hyemem proximam supputatas ex Riccioli,& ex meis hypothesibus Tangetes in meridianam lineam in Diui Petronij Templo ante meridiem cuiusque diei transfer, Solisque per eam transitum expecta, videbis quanta praecisione signis ex me factis stet Sol, quantum a Riccioli deviet locis. Idcirco etiam statim ac obiecta in ni eam refracitionum methodum vidi, rogaui per lit-tcra comunes amicos DD. Augustinum Pinclitarium, do Galcatium ManZium, ut quam diligentissimam futurae hyemis obseruationibus d recti operam, ut qua parte starent oculari euidentia innotesceret. Ibi quantum praedicere licet,s expensis hic obseruationibus,&prioris meae hypothesis cum noua Riccioli accurrate conuenientis collatione cum noua mea obseruationibus satisfacient videre erit in hybetatis solstitijs omnibusini deinceps crcscat obliquitas Eclipticae hoXtremum imumq; solaris speciei marginem distare a loco ex Riccioli hypothesi eius adhibita refractione supputata AEquatore vorsus totis decem palini Roma ni unci)s, quia nempe refractio eius exigua non illum satis a Tropico retrahit, 'anc eandem differentiam dies permultos permanere. Deinceps vero cum primum accelerari motus in declinationem incipit, eandem differentiam crescere, tum quia Ricciolus praecipiti nimium decremento refractiones alioquin nimis exiguas ad sequentes maiores altitudines imminuit, tum quia eius hypothesis, quae Perigaeum plus duobus
Sradibula Tychonica hac in parte exactiori pronaouet quatuor hic
Has differentias instrumetis minoinribus e le
Modus idem ad sutura teporata exploram dia
78쪽
32 circiter minutis solem retrahit, imminuta aequatione adiectiva nainuri . quae retractio ab AEquatore ad Tropicum.Hic incipit sensii bilis esse cum quattuor minutis in longitudinem incipit respondere pars declinationissensibilis . Hac de causa maior differentia a vero in Capricorno quam in Sagittario erit, ibi enim imminutio aequationis, refractio ad Solem
ad Tropicum retrahendum concurrunt, in Sagittari vero imminuta
aequatio Solem retrahit ad AEquatorem, compensatque nonnihil refractionis defectum Solem parum ad quatorem retrahentis. Hinc non adeo magna in Sagittario loci ex Ricciolo supputati a loco in linea Meridiana obseruato differentia erit, licet nimia adhuc relinqua. tur. A Capricorno vero deinceps sensim imminuitur differentia Riccioli, tum quia quando iam nulla Ricciolo refractio est, vera refradiso in sui imminutione perseuerat,tu quia aequatio adie stitiaRiccioli ex maiori eccetricitate sensibilius incrementum accipiens, Soleq; ad equinoctium promouens refractionis promouetis defectum compensat, donec tandein aequinoctiis ea differentia maioris equationis supplemento in nihilum abeat. Nec enim dubito quin insuperiori Zodiaci semicirculo sartiaccurate obseruata repraesentet ea hypothesis, quiprorsus coincidit cum ea, quam in specimine estiuarum obseruationum nulla refractione limitatarum fundamentis superstruxera,quare easdem obseruationes,ad quas meam expenderam, exhibebit differentia aequationis refractionem a parallaxi attenuatam pensante;vides tamen quam multis nominibus commendanda sit mea,quae, laestiuas obseruationes, hybernas tam accurate repraesentat, quantum iure potest ab obseruationibus exigi. Quanti vero momenti sit in optimas Solis incidisse hypotheses non solum sui
gratia verum etiam in obseruatione fixarum planetarumque, melius scis, quam ut opus sit tecum ista commemorare. Haec habui,quς tecum fusius data tuis litteris ansa conferrem,ut si tibi forte negotium facessissent dubia in meas refractiones a Ricciolo inculcata, quid ad ea possim reponere ex hoc specimine non ignores, non λ- tum ut factum probem meum talium refractionii inuestigatione, Sc cum amicis collatione verum etiam tuum,& faelic recordat Marchionis nostri,qui eas experimentis vestris probatissimas non recepistis modo, sed& in omnium planetarum calculis euidentissime utillissimeque adhibuistis Medidistis,quod adeo Ricciolo non placuit,ut quoties obseruationes Vestras aut Saturni, aut Iouis,aut Martis reces et, toties dubia in meas refractiones commemoret, denique ut satisfaciam csteris, qui eas trationi experimentisque conformes excepere. Vale Vir Clarissime, &me tui amantissimum prςsentem breui expecta