장음표시 사용
41쪽
Regio acciperet Atracio, pro singulis centenis aureis, quatum annuos in Erari utra ut referret. Is qui tum aderat Eques: o Rex, inquit, quo apud te commendatior multo sim, id tibi dederim consilii, nobis omnibus, quos&pas s&vestis, ut victum eripias: vestitum Jovian Pontan, d. Sermone, b. scap. t. Sane Catius esset, si Migistratus Subditis omnia eriperet simul una variis quam excogitatis rationibus subtilibra lente torquendo, ad inopem miseriam rc digere eosdem. Si qui sunt Consilliarii, qui se nota Justitiae, sed utilitati Domini sui inserviare debere putant ; hi maledictionem attrahendo Divinam , multo plus Principi nocent, quam prosunt.
III. Nunc modo nonnullos, quibus augeri Aerarium, licite forsana regulariter potest, enumerab qua de re prudentissimias extat discursus genuini illius Socratici pulli Xenophontis, de Proventibus inscriptus. Acquamvis Henning Arniesaeus, tales modos 1crupulose non conquiri debere putet cum nec nume.
rum nec scientiam habere videantur: S e re nata pro cuiusque prudentia excogitari possint libr. a. dο Ir. mlitic cap. I. Ol. 66 iuvat tamen aliorum exempla prae oculis habere ut vel ea imitemur, vel evitemus, aut pro parte saltem cuique Reipublica accommo
IV. Ac sane a Foeneratoribus, 'id Sod Dium, . delas lib. cap. a. uum. 667. Blasphemis, calumniatoribus, aliisque similibus, condignae si poenae exigerentur ad temeritatemqne inlitibu praecavendam, ad Antiquo, rum prudentiam si recurreretur fide, quae pod odianum, d cap. r. n. οῖ dixi mira l. d. Adpellat. cap. 13. . Q
42쪽
tam hodie moribus, quina etiam L amo melius conis suleretur. Sed tarnen quam maxume hei est caven. dum me illectione lucri, ulterius progrediamur racmagis pecuniam, quam criminum punitionem amare videamur aut Delatodibus improbis locum esse patiamur. Vnde merito Antonua Philosophus imperator, delationes quibus Fiscus augeretur, contempnt. Capitolin apud malos e contra Principes, crimen saepe fuit, divitem esse.
Romani, quos pro criminibus oppido gravibus supplicio alliciebant, illorum bona publicare,illaque publicis usibus consueverant destinare ita ut Doministipplicium, bonorum publicatio sequeretur Alex ab Alex. s. genial c. 23. Hodie vero in solo crimine Maiestatis, poena vulgaris est Publicatio bonorum 4 qui quis ad L. Iul Mais cap. quae t Regal. etiamsi descendentes aut ascendentes extent cum d. l. Quis quis generaliter loquatur. In caeteris criminibus, communi consuetudine, a jure confiscationis est recessum. Non immerito autem Politici disputare videntur. Utrum praestet bona damnatorum propinquis quam Reipublicae ad judicari' id Bornti. h. o. ' Frid. Martini tr. decensib adsin ubi interpretatur arto en Consi crim Car. V. Certe id propterea haud consultum esse videtur; quia alias res iudicatae,sinistram suspicioni na incurrere possent.
V. Totis viribus in id incumbere Respublica de
bet, ne pars ulla Regionis deserta, vel rebus minus utilibus si destinata utque Masinissae encomitam mereatur, de quo legitur 1 quod totam Numidiam ex inculistia deserta,omnium fructuum abundantissimam reddiderit. via. Boteram de Polit illustr. 7. cap. E Recte
43쪽
Recte loca deserta, inculta, nullique distributa, ut
montes similia, quae nec occupantur u privatis, aut ab Op-pjdis, vel pagis ad Rci publicae doria intima pertinere judicantur Pro quorumpet alii itione, rccitiis me olim in tituti sunt in J:itutores diligentcs, qui ea inventa dominio adii ingerent operatorum. Divise: unt deinde P incipes aut Rc publicae, steriles Mesertos inventos agros Colonis excolandos , ab initi quidem gratis, d line pensione, postea vero constituta pensione Petr Gregor Thol . . cap a. num st- a Considerandum Arillo teles ait, et O conom quinam fructu S, aut non proveniant, cum possint provenire aut cum exigui sunt, an tigmentum admittant f Sic maxume, ut puto, accommodum si utile esset sis bdui cog rcntiar ut infundis imis pCmos, piros, prunos, cerasos, petit cos, alias i e screrent arbores iugiseras idque in publicis etiam locis clanc-gligeretur: ita ut nulla pars foret Regionis,qua non arboribias pro soli genio opacaretur Sylvarum, & vastatio Omnium fructuum terra quam pia ferarum atrgere putatur,salubri consilio inhiberi posset ut vaticinium Plui Melanchthonis impediretur, quo dixit Tria Mundo defutura aliquando; nempe Ligna bonam Monetam, bonos Amicos. Lecherm. I. polit. c. aifo . 33O. Abicies, aiunt, i Elici fatu provenire quod nolent qui vivunt in locis, ubi olim multa, nunc nulla ligna.
VI. An Respublica reriam venalium On OpO
controversa de qua videri possunt Bodinus 6. d. c. a. m. 6SO. Erc. P. Gregor. Ibolos de p. c. 6.anu. s. usi si Hippol a Collibus,m Principe,c.ῖ . Boisteriis, ae polit illust. 8. c. q. Kecherna dise pract. . q. II.
Nos id in publica pecuniarum indigentia, cum Aristotele
44쪽
stotele concedimus. i. politicor. . extra quem casum nili ab anti lito ita fuerit observat tum caute hoc medio est utendum tantidem enim Subditis, eo qui mercimonii genere sustentantur, detrahi, nemo non videt. nec facile rationes ordines singulorum, cum publi
cis confundi debent. Hincque Theodotius Impera
tor ad uxorem Cum me Deus Imperatorem delagratiirit, tu me Vercatorem facere contendi. Scito autem, Mercaturam privatis hominibus esse concessam, ut eum tolerandae vitae modum habeant quod si nos prae. ter Imperii opes, etiam Mercatura emolumenta interceperimus,undenam subditi victum comparabunt
inuaras annal tum. Mercatura alias ni Subditis obsit, dedecori non videtur
esse Regiae dignitati. Ego ait Bodinus si statuendum mihi sit,
P. incipem Mercatore nolo; sin optio detur, Mercatorem in lo quam Tyranna in Patritio viros negotiari quam praedari. Et sit Lusitaniae Reges, cum angustissimis Regni finibus coe cerentur, necJura tuae Maiestatis commode tueri possent, nec Subditos rodere vellent mercaturam abundantissimam quaestuosissimam, sine coentumeli in maxumo Reipublicae commodo exercuerunt Verum cautionibus atque limitationibus sequentibus hic opus esse videtur. i. ne inde commercium, emendi lites vendendi commoditas dissicilior reddatur sed potius subditi a Mercatorum imposturis liberentur. i. Non nisi ei Mercatura se immiscere Princeps debet, quae peregrinis potius Mercatoribus, quam incolis emolumentum adfert Haut quippe improbandum csse videtur; si potius publica res, quam exteri eiusmodi percipiant utilita
45쪽
cet Mercaturam, quam singula membra non possent. Eo αh. a. c. I. ser. Sicque de Salomone dicitur, I. EN- I9. versaa. cta. Parat . . et .so. quod cum Rege Churam Maritima mercatura operam dederit cuius nempe sumptus Subditi toler re non potuissent. At consultius esse puto, si ad uvandam patriam necessariis rebus externis, Principes pecunias contrubuant industriis Mercatoribus unde etiam suam cum publica augeant utilitatem Mercatura enim totum hominem exigit, plerumque Principes ab Institoribus decipiuntur. Ubi notandum est, quod de Portiagallia Regno scribit Compit torThesauri Politici,parim . . o. ueste tante mercantie, che dat India, Ma tulte te parti de mondo, Vengono in que si citia Limona si spargono pertuita ' Europa, conmolia utilit de Portiaghcs; molto magiore carebbe stata quella det Re, chelia 'eva e spectarie per suo conto, se alle proprieministri non fosse stato gabbato Ma sipuo vera mente dire, che da alcuni anni in qua, i Re si saltu tosto impoverito,
contuito chelenaercantiesiano utilissime ondela concessis
a particolari di poterie fare, con risei baisi alciani Datii; de' quali ne ha trovato settecento mila Ducati, olire ogni spei aper conto delle Mercantie s . Annonas&similes neces ,rias res, quae ab exteris exportantur, coemere Princeps potest; ut postea, tolerabili pretio Subditis, cum iis indigent, vendere queat quod consilium fuitIosephi, Pharaoni suppeditatum. E contra Alphonsum Regem Neapolitanum suis aeque ac exteris odiosissimum fecit quod olei ac frumenti, quicquid in Apulia concrevisset, vilissimo pretio emebat, ut summa annonae egestate ac inopii, arbitrio suo addiceret non permittens Dominis suum vendere triticum oleum, donec ipse dis uaxisset. Comin a. 7. Neapo s. Modicum lucellum ex rebus minutis aucupari, non minus indignum Principe, quam reprobandum censetur: apud quem non locum habere debet
46쪽
Zontra odor lucri qualibet ex re, Sive unguentum sit , e cortum. a. Ex quibus subsequi puto, recte vii in pluribus negotiationem non tantum sordidam, sed& crudelem, qua aius fuit Antonius Leva a Carolo V. imperatore, Mediolano prae- sc ius dum Lege prohibuit, ne quis Civium triticum moleret,aut pan 'na penes se faceret,ic cogeretur emere a tabernis, eidere A illae ligi oi signitis. Sabest in plem Fere similis ratio est, i Dominus Stibditis suis mandet, ne ab aliis, quam a te cererisiam emant, ne alibi molant,&panem coquant
no: aut simile quid jubeat, quod voluntati: libero arbitrio merito relictum esse debet pulchre nis Rauchbar, quae . Iur pari r quaest. I. Amplo . Eu eruulant, decisa . DACopus, decis o.
VII. Suadet Bornitius, in Erario i. c. . Ut Principes ferarum usum capturam qiae ad Ius gentium re, vocent iure tarmen Regali illibato, sibique vectigali in singula capita reservato. VI II. Imitandum itidem suppeditat exemplum, Macedoniae Rex Philippus Persei pater Qui vectigalia Regni, non tantum ructibus agrorum auxit; sed Metalla, vetera intermissa recoluit,ac militis locis instituit nova. mim 39. Hoc lis crum vera stiriniscipum Mercatura, quibus nemo praeteririncipem manum admovere potest. Diu bba ar. 8 Res publica quaelibet id haud negligere debet. A nos bim uir d. proPentibus LX his que pro rentibus, Electores Duces Saaeoniae, intra Annos V ex oenis Schnee-
47쪽
bergensibus, ex decimis uignatione argenti, iii 8. tonnas auri collegerunt Albinus inter bMei nil cudag ronis tit i. I. Boi tu b. I. c. s. IX. Pectiniae etiam publicae accumulandae ergo, Mons Pietatis, ut vocant, erigi potest. X quo pecunia publica ad legitimas,vel paulo maiores Vsuras mutuo conceditur is pignore auri vel argenti non signa
ti dato Ceo iner Selsi s. qua ratione
neratorum fraudibus occurri posse videtur. Bo iuus, s.c. 2. Num 66S Bora timi. I. c. 7. Huc resero,quod in quibusdam locis usurpari solet ut certam pecuniae summa a privato accipiat Fiscus ei li vel alimenta,vel pensione usuris vulgaribus maiore ad dies vita concedat pirunditatis Alicubi in Italia praesertim, cui Filia nascitur,incisirarium Pietatis, pecunia dotalem quam volet,lia legeius erre licet, ut non repetere possit sed clim puella anna 8.a, tigerit, decuplam pecuniam maritus puellae, dotis nomine ab AErarti Quaestoribus recipiat, Rodin num. 66s.
X. Ollam vero Fortuna publicam Clusscia ollae fotter eno improbamus. Borantium b. a.
c. q. Belgae tamen, ad colligendos reditus pro Pauperibus, illas instituunt publicas sortitiones lucrum quod exinde capiunt, conserunt ad nos dochia aedifi, canda, eorumque reditus instituendos Reche au. 1. pol. i.f3 a. . v. u/id. c. 22. f. 61.
XI. sum item Alchymiae, ad pecuniam publi,
48쪽
privati iniic rei lucri cupidit ite moti, studi rant, sanciendum esse reputamus cum Lechermanno Q lisa plentem omni lao Legem esse, ait, quae lata fuit m Angliae Regno, ne quis privatus sine consensu Regis eXerisceat Alahimiam. i. )obi. 22. . 62. I'. und. praes. dis a. u. si iii Noue, di Ours. 7. Frustra sane Veis ter in sc pia de fullone argenti atque auri, combussit Diocletianus, ne ex illa arte dilati Egyptii,rebellarent. Suidas tutius ea iplis reliquisset, ut stultitia huius praemium acciperent Paupertatem. Sine Spagirici seu Alch ymia frusti a Nature arcana sollicitari, nonnisi quorum oculi lolio sunt vitiati negabant. Sed sugiendi sunt aucupes crumenarum qiii aut una quod postea aliis pollicenter sibi captant prius quibus si qui adhibent fidem, eos false ridet Georg. Tollen ha4 ni gros et Iri
s clar. lib. I. c. is Moibus is est certae atis,acca si laboris comes culi is di avaris ingeritis .il illi. .riS quibus sequens receptum care, nditur haut raro on mi oratum ae iuras
γὶ mydas hic e et ni t irae; es t o in aeri niin imo; H. Ex testamentis quoquesamicorum , a gnam olam pecuniam accepere Romanorum Imperaistores eorumque is cusLegati xhereditatibus testamento relictis, redes: nda bat Augustu quamvis hereditates ad se tectameto delatas i Liberis testatorum redis
di iuberet, nec acciperet quicquam ab ignotis sed absis
49쪽
iis tantum qui orbi mortui estent, quos lene cognitos haberet tarnen immanem summam pecuniarum,hic ratione cepit, ' nempe nostrae aetatis milliones Bodin. 6. c. a. num. 6 7 Hacc collatione, honestius nihil nihil laudabilius censeri posse inter vivos apud posteros, Bornitius censet , quem id lib. 9. cap. i. ci a quippe quae Patriae fit amore, quam omnes amare tenentur. Sed hic coactio omnis abesse debet:& ne cum Caligula, Testamenta eorum qui Principem negligunt, ut ingrata rescindamus. Vicol Bestiis, des a. t. imi cap. ult o TV. X HI. Quam plura morum olim divitiae, in Sex-vorum multitudine consistebant hos S princeps sibi comparare posset, si fures, alii 3 deliquentes quibus suae laesone Divinorum praeceptoria vita concedi potest, Sc qui sine fructu, Relegatione aut Fastigatione puniuntur,in Metallum, vel alia publica opera, ad tem
pus vel in perpetuum condemnarentUr , aut eorum
opera, privatis illorum servitio indigentibus certa mercede addiceretur. Possent etiam Belgarsi laudabili instituto, prodigi, immorigeri, mali vagi plommes, ad laborem aliquem Reipublicae utilem compelli, aut singulari modo in Carcere quodam publico exerceri: ut ictum laborea manu mereantur, & tandem ad frugem vitam 3 meliorem regressi, emendatiores, cmansuetiores, laboriSψ patiente dimitterentur Pici.
50쪽
Vippo a Cossib. L increm Iob. cap. 27. cc Isac. Routaanum, ius elidamen . a. cap. 9. . q. Quan' tum vero compendii Sc lucri ex operibtis istorum lio. minum fisco procuraretur, facile coniici potest. Huα ius item poenae metu, paucissima inveni rentur in trivio mendicantes validi, otiosa prodigi es id genus u. utilia pondera terrae. Xl V. At hi, limitesque Erari augendi modio mnes, tum demum sunt usurpandis, Reipublicae si ratio, Regionisque S. Populi natura ac conditio hoc ad, mittat quae lingula, maturo prius Iudicio sunt diiudicanda. Est enim longa differentia inter artem Civilem, Quae praeceptis sere generalibus insistiti, S inter Prucientiam Civilem, quae genera illa ad singularii Mae infinitavi varia, variantibus circumstanti js applicat& transfert ad usum. Quo discrimine non observato, multi errore decipiuntur enormi qualiqua vis prae. cepta S modi,adeo 3 omnibus ac lingulis ebus ubii, cis adaptari possent Boi ut h. bb usi cap. ῖ. CAI'. IV.
QVemadmodum Paterfamilias, cum res non neces sariae ad alendam familiam tuendamque domum non satis suppetunt, quaerere per facultatem quaestuariam cogitur Sic in Civitatis inopia, ad varias pecuniae faciendae extraordinarias pervenitur rationes.