Io. Baptistae Portae Neapolitani De humana physiognomonia libri IIII. Ad Aloysivm Card. Estensem.

91쪽

OP PIAΝV S venaticos canes , ue robustos , iue molossos dixeris, s imo ro Iro describit. Venerosis enim canibus imae nares rotundae, , solidae , fere obtus unt. Aertus eadem habet ex Platone, sed ex Polemone potius .

Hac figura hominissimum natum finximus, simiissim illimum quem in Uinis obseruauimus.

Nasus simus. ASVS simus est impetuosus, ait Aristoteles ad Alexandrum sed eius vetus translatio

satis corrupta est, s corrigenda,luxuriosus: velimpetu us in tenerem', aliter enim sibi, caeteris; claris aut horibus contradiceret. Inssis enim Phasiognomonicis ait. Tui timsems imum habent, libidinosi,referuntur a ceruos. Ceruis sunt, stes adeo luxuriosi , it coitus tempore inseni reddantur. Polemo , , Adamantius. Nas simita cortationis indicium. Et Polemon alibi.breui, essiimo nas praediti fures, s lasciuisiunt, adceruos, apros hoc genus hominum referendum ipse enim αγρiρσυς retulit, se puto mendum in textu, quippe non luestim suci ed simias referunt, reponendum H -ς . Albertus ex Loxos imiae tribuit simum nasum, es libidinosis. Rhasis Cuius latae nares, luxuriosi. Simitatis rationcm, o luxuriae videtur Aristotelem tradidisse in problematis, ait enim. Crispitudo capisiorum, oe simitas in cra pitudine sita est,cra situdo non sine duritia condiat, o durities in calidiori anguine sita est, oe calor mat riem excrescere inutilem minus patitur, oe os ex vacante materia consistit, o cartilago non nisios e i, merito diminutio nasi consequatur. D litium aetas adhibet puerilis, sunt enim puertomneso . resimato naseo. Iris, si ad animalia referre licet, ad simias referemus: Natura enim simi s.

narese; a fronte remissas. Contundit, 'Vc Oppianus 'ob id multi putant ab huiusimodis imitate simias dictas spe Constat eas bbidinosas

92쪽

LIBER SECUNDVS.

orbes non adducitur, quippe quod 'teneris libi ne adeo inflammantur Ct ad muliebrem simum furiant. E T stes delphinus resimo rostro, m ob id simonem vocant, nomenq; simonis miro modo agnoscunt,pycatorum1; relatu, luxuriosi ut .

Etiam simum cerui nasum depinximus cum Socrate comparandum, cuius egigiem ex Musaeo fratris,er marmorea Ralua decerpsimus.

Dad 9 naso Socratemfuisse narrat Plato in Theaeteto , s ab eo cAmmonius. Polemon Socratem luxuriosiu uisse dicit, quod illius locis reficiem concauam haberet,q naso, ac mento interiacet. Plautus in rudente sum Lambracem depingens luxuriosium, ac nefarium ait. Recaluum silonem, Pentricosum Euellius gallus res malo nasi uis, sy luxuriosus Fuerunt nonnulli opinantes Horatio Cocliti, non quod oculum 'mum in bello amisti siet sedem nasi fmitate cognomentum Cocles inditum fulse: nasi s enim sub fronte ita depressus, demissiusq; erat, ut nullum fere inter oculos discrimen extaret, ipsaq;supercilia commixta inuicem, confuseaq;frent , iccirco Polentibus illum appellare ciclopem,tila a loquendi confiuetudine obtinuit , ut 6ο-

oles diceretur.

93쪽

V I haben oramina nasigrauis compactionis, gel durae,e i ira ibilis, ait oristoteles

ad lexandrum. Sed antiquα, translatio ex arabico textu false , oe mendax est, nec quid sibi velissatis con lat. Clarius ergo in His Ps siognom. Hui hiulcas habent nares, ae Iuantis iraesunt, oe adpassionem referuntur, quaest in ira, quippe tuere licet irata excandeficentes tales nares obtiner ,per eas enim fit 1 iritus reciprocatio quidem epromptuaristintimis cordis respirationem pulmonis oscio capientes extra excernunt, )nde non iniuria qui apertas habent nares ad iram sunt incitatiores. UPolemo . Patulis naribuspraediti agrestes , pertinaces, , potente sunt sicut tauri, oe leones.

Alibi

Geηeros equi Mulcas nares,er bominis appinximus.

94쪽

LIBER SECUNDVS. D

ALIBI vero. Patulae nares resimae iracundos demonstrant, Freferuntur adpaFonem,quot in ira, 6, adgeneroseos equos. Et in figura iracundi concauas nares ei tribuit. damantius. Expans aures iracundi sperociae testessunt. Suetonius C.Caesarem pumante ricitu, humentibus naribu uissescribit, esset raecipitis irae. Obstructae nareSONSTI AE nares e nos demonstrant, Polemon. damantius vero aliter, oe melius. Angustae,rotundae, obfructae nares oesanitatem mon trant, eadem Albertus.Obstructas iue obesa veloces aqviparum olfaciant.

Sursum distantes nareS. N idaea misericordis Aristoteles in Phasiun. tribuit ei naresursum dissantes. De Vultu. Cap. Po. DIC E V S de vultu primum oti de partibus eius,nam totam simul aciem vultus, motum, habitus, , passiones repraesentat. d totum hunc vultum figurandum omne aciei partes concurrunt, oculi, istans, nasius, oe' caetera membra . E I et eroetultus index ,σ obtector conficientiae nostrae, qui incertus, inconstans, m varius es, qui totus ex animorum configurationibus configitur , quin etiam earum simulator , , di imulator . L Σ are

95쪽

uare haud temere re omnibus horis djudicandum,nisii cum ab huiusnodi animi motionibus de ferbuisse Pidebitur. CIPolemon , o S damantius de vultu haec habent. Ex ipse nanq; iustupor imum apparet magnificentia, oe illiberalitas, probitas, , improbitas, anxietas, Eudium, eruditio, iucunditas, m trinitia, Pigilantia, . somnolentia, . singula, vis natura habent, oe secundum ea necesse est physiognomonicam disciplinam exercere . . eletis non ob curus phylo hus, Facies, inpiit, Esa est, quae assectu acile repraestenta cum autem ipsa laetitia a citur, frena, hilarsis apparet, i ero tristitia marrorem, perturbationem prae eri, cum ira excandefit,liuida, .sanguine perfusefurioseaq; redditur. fuamobrem, ut inscra fiter apositum est in cordis gaudiu acies ipse exhilaratur, cum Pero ipsa tristissi, demissa es Pitur,m homo ira occupatus, turpis est. Iacob exfacie Laban in se odium deprehendit, ad Oxores as, conuersus dixit. Cognovi exfacie patris Peli non esse amplius in m , qualis heri fuerat. Solent enim, qui nos odio prosequuntur auertere a nobis faciem, qui amore deuincti, beneuolentia laetum,hilarem , oris sectum, oe blandientem exhibere olent. Cicero ad Pisonem ait. Non deceperunt me oculi tui,- ultus,qui tacitus est sermo mentis, Vultus i speculum est mentis, quando taciti oculi mentis fatentur arcana . Subtristis, & varius vultus.

IN Idaea timidi orinoteles in sivis Thysiognomonicis tribuit ei faciem mutabilem, is su

maestam. Idq; ad apparentem morem reser posset, nam timens tultum continue zariat, veluti timore, . iuspicionetlenus. Stupidus Vultus.

Fysi R V tribuit insensitivo in sua id ea orifloteles in siis Physiognomonici mmorem,qui apparet infacisecundum similitudinemscilicet infensitivi, o Rupidi. In terim corrigendus est ristotelicus graecus textus: nam pro την ω i. τα , idest similitudinem habet ταν , quod valde a proposito abest, ut satis infeliciter Suessanus transfert, oedum 3erbasensit aliena accommodare nititur,ineptias multas sano viro indignasprofert. Somniculosus vultus.

IN figura iucundi Aristoteles in Physiognomonicis. ω simulatoris tribuit eis faciem Fomniaculoseam. Polemo , damantius in eadem figura, eadem referunt. Tribuit enim ristoteles omniculosa aciem,eandems Polemo . Sed ristotelis textus pro, ut Polemon habet, ipse retinet. Ob id Suessanus satis misere cum edem transtulit , so, quem cur uipedem dixi assimilauit.

96쪽

LIBER SECUNDVS. o

Bonus, & non praecepS Vultus. IV CV N D 0 tribuit oristoteles in Physi gnomonicis diuitum nonfestinum celerem,

sed bonum. Suessanus πiπ mi faciem non sinam, celerem se subdolam interpretatur satis incuriose ex naturalibus caussis deducit. Humilis vultuS.

T DE UM eossim loco,i chaemate trinis misi humilem ei tribuit figuram. Remissus vultuS.I T in figura amari iri tribuit ei faciem remissam. Polemo , γ damantius in emdem figura etiam remissam faciem a cribunt.

Gravis vultus, T mansiuet orem,robustam,σgrauemfaciem tribuit, eandems Polemo , , ὸ δε- mantius. Seuero, fgraui vultu fuit Ofonsius Diensis Ferrariae princeps auus tuus, amphi e Cardinalis, Iovio referente, unde ingeniumpraecellens, m Pis eius ιεllica comiectatur,qui trium maximarum hostium arma infracto animo se inuit, , superauit, abdicatis a se adulationis, my moro grauitatis lenocinijs Mulas cogitationes corporis exercitame ta adtirtutes, , bellicas rationes intendit, magnanimus in besto Dux, optimus in pace princeps semper extitit. Probo ore, . venerabili Bessarion bardinansfuit, nemo probitates ectatior,nemo admirabilior doctrina,nemo denis, generosis morisbus splendidior. Temerarius vultuS.IN figura iniuriosi, Aristoteles in Thysiognomonicis, tribuit eiproteruum, o temerarium

tultum. Sed Polemonis textus ex Aristotele corrigendus,qui ματω ἐπ' dicis,' r sutelicus. Iucundus vultus.

IN figura iucundi, hilarisve Tolemo ,- damantius tribuunt ei hilarem figuram , vel mores. Iidem in figura ingeniosi tribuunt mores iucundos, sic tranquillus animi tranquillitatem monstrat. Tradit Suetonius Augustum fuisse zultu, o sermone , vel tacito adeo tranquillo, Pt animo erasereno, o pacato. Hilari etiam iuit uisse Ulixem narrat Dares Phrmius. Ter iucundi, , grauis vultus fuit Pompeius Columna Cardinalis,qui miro ingenio, sacra purpura mitratus, oe militaris o galeatus,viri 1; muneris partes apti lime adimpleuit. Ioannes Ag mbeius Usumcessanus,iato, m hilari vultu fui magnamgrauitatem,dignitatemque pari comitate conditampraeserebat,in dandis benefici,s miram serenitatem, eandemq; in a cipiendis ostendebat siuauis insermonefacilesi; erant ad eum aditus. HAsmael Sophus laeto, insereno vultu,benignus,equitandisagittandiq; peritus epidus in eoorgan do extitit. Elcgans

97쪽

Flegans Vultus.

POLE. 0 IV loquaci tribuit figuram elegantem. Sex testus Arictotelicus omnolento

siluacis notas tribui quod ex Polemone , cui integrior es textus, consci potes, nam ni nolento elegansforma non conuenit. Sed Polemon, Ο damantius elegantem formam simulatori tribuunt. Emanueli cir seisi praeclarasit faciest clarum ingenium, oepraeclari a doctrinagraecas literas in Italiam reportauIt. Illiberalis vultuS.IL LJB ER LES multus pusillanimes, , illiberales animo censend ex Polemone. Pontianus facie neque liberat neque ingenua fui ob id distortis moribus, o male compositus,eti nimis in aliena inueheretur. Maximilianus 5 fortia illiberali vultu, nequicquam furtianaestirpis dignofuit c ingeni, indole, , moribus ingenuo principi indignis sordidi anim et metardis, m rudis extitit. Subagresti vultu Iovianus Pontanus,vir maxima ingeni, dexteritate, sed mordacitate insignis. Venerabilis vultus. HECTOR Cenerabili fuit Pultu, es animo, o viribus insignis, clemens, F dignus, t ex Darete Phrmio. chilles graui aspectu raeferebatque pulchritudinem non satis laudatam, ob id eius pecies non iactatoris, ut plerique indicant sed irili ut ex Philostrato habetur. Solimanus Setini lius august acie, m dignitaleptenata, iussitia celebris, prudens, bellator maximus, no uel fiagus. Sic Gotthostedus Galgus, Lothoringiae Dux, Bollonus,

sacri belli aduersus Turchas imperator,vultu erat maiestate augusto, religionepraestans, m miliataris artisperiti simus. Carolus Francorum Rex agestarum rerum magnitudine Magnus locitatus,etuis uit maiestatis pleno, augu I acie, anitie reuerenda. Cublatenus Scytharum imperator, quos Tartaro vocamus,ore fuit augusto,ac fulguranti, sacrorum cultor eximius multa rum gentium domitor, ac bello infractus. Probo ore , , Pultu hoctibus etiam venerabili fuit Franciscus 5 fortia luit corpori et inuicti animi robore, naturali facundi doctrina1; praeditus. Histerus vultuS.

Dy0 MED ES ausi ro fuit multu, Pt Darescribit, , in bello audax, acerrimus, clamosus, calidus, m impatiens. Tamertines truculento iustu, es minaci fuit se euitiae maximum specimen dedit, Pt orbis terror diceretur. INemo efferatiori in cruorem animo. Truculenta voce profitebatur si Dei maximam iram est , . Austero ore uis Baia etes primus Turcharum Rex, qui a singulari celeritat repentinoq; bellicarum actionum impetu, ter

rificum terrarum fulmen es appellatus. Multis Pictorijs clarus extitit. Franciscus Busonius Carmagnoia dictu tetrici, es agressi oris fui contumacis ingeni, , prompti,, audacis,ut maximas bel icae virtutis laudespromeruerit. De

98쪽

LIBER SECUNDVS.

De facie. Cap. 2. INFREA oculos maia Plinius Haesidespudoris bimaxime ostenditur rubor . infra enim hilaritatem , risium e indicant buccae.

Bouis imago cum magna facie lectanti se exhibet.

valde magna facies VISU S facies magna gnaui,referuntur ad asinos, o boues. raoteles in Phys ignomonicis. Valde magna facies tolidos, sty indociles arguit. Polemon, Adamantius. magna faciei subsequitur imago, quum prior tabala bovinam ostenderit .

Cuius

99쪽

'VIV S facies magna piger est. Z ases,oe Conciliator,sed Aenus ignavum, ' quoruptatibus deditum dicit. Et alibi . . agnum caput, cum magna fronte,,facie ta erum, . albuando indocilem monstrat.

Hac tabula filii, o parua faciei detegitur imago.

100쪽

LIBER SECUNDI S.

Valde parua facieS.

F CIES valde parma, i toteles in Phlysiognomonicis, qualis ' elis, s simia,

hominempus illanimem arguit. Interim admonitos ves graecum Ars stote by textum corrigendum: nam locos iei habet νωτια , illi tergus nec congruum erat, ibi de sacie loquebatur, tergoris meminisse, quum de tergore suo loco assatim satisfecisset. Praeterea insequenti habet. Mediocrem habens faciei qualitatem, optimus erit, quum neque magnam, nequeparuam oporteat esse. Suiq; non immemor in figura pusilianimi, paruam e aciem, accommodat, non tergus. Testimonia demum Polemonis, damantij accedunt, qui diligentissime CAristotelem destri erunt, facie non tergoris meminere. Sue sanus tergus Pertit, oe circa hanc suam malam interpretationem male se torquet, dum falseam doctrinam Peritati accommodare nititur. Gefuerus etiam suo quadrupedum libro ex textus corruptione fallitur.

Sequens eiusdem saciei paruitatem,s simiam exprimit, perinde ac si praecedentemsubsequeretur tabellam.

P I faciesparuos quoque redarguit mores. Adamantius. βιius faciesparuata,

callidus, adulator. Myasis, Conciliator ab eo . Facies vehementer parua timuedo callido adulatores, , illiberales. Polemo , , damantius ex Arictotele in ginra amari; qui faciem paruam ei tribuit. Albertus Fatis inepte infert, diductus dependens γultus. Parua