장음표시 사용
171쪽
Historia; sed extat exemplum pulcherrimum apud An dinium Beniuenium in libello de abditis morbor. causas c. 16. cui titulus sagitta carminibus euulsa. narrat ibi Historiari militis, cui telum dextra parte pectoris illatum sinistrae sica pulte ossi usque adeo inhaesit, utS multi mucronem frustri euellere conati sint , nam redire tanto spatio non poterat
sine laniatione carnis Venarum,ac neruorum, eXquo subsidiculus es et facile spasmus,4 interitus. quare inquit) medi. ce artis praesidio destitutus , cum id citra mortis periculum fieri non posset, aduocat ariolum, qui duobus digitis plaget superpositis, & carminibus nescio quibus in su stirratis teistex osse iubet redire,&cued apud antiquos tanta erat horum incantantium ut ita loquar: copia, ut integri populi hac se
cultate praediti existim arentur. A. Gellius lib. I 6.cap.ri .ita de Marsis testatur. Gens in Italia Marsorum orta fertur esse a Circes filio Marso, ea Marsis hominibus, quorum diutaxat familiς cum externis cognationibus nondum etiam permixtae,corruptaeque sunt, Vi quadam genitali datum, ut serpeia iij virulentorum domitores sint, incantationibus, herba iriimque succis faciant medelarum miracula. meminit Verg, lib. 7. cuiusdam Vmbronis ex Marrubia gente sacerdotis,qui fuit incantator. de quo ait. Sed non dardanis medicari cuspidis idii
Enaluit, ne is iuuere in vulnera cantM.
Innumerabilia huius rei testimonia extant apud Poetas doueneficis, ac magis, quae ut nota praetereo, reij ciens ad Oui dium de Circe de alijs, Lucanum de Erichthone, Tibullum, Propertium, Horatium,& omnes denique Poetas,quae licet fabulosa, duxere tamen initium a rei ueritate. Incidi nupζῖ in Aetij locum pulcherrimum, ubi praecantationis Christiane exemplum proponit, imo duo ad spinas euellea das ex tonsillis, S aspera arteria,
. ἰγS αναβουθι ςουν,κ κατυβάθι, quae sic Latine sonant. Adtientem hominem e regione te conuertens desidenti , iubens illum tibi attendere dic, exi os, siue os es,siuς suae
172쪽
sile duid aliud quodcumque, ut Iesus Christus Lagarum 1 pta ea hia uulcro eduxit,& Iona ex ceto. Aliud dic apprehenso patie ii nure,Blasius Martyr seruus Dei dicit, asce de os, aut de- φ
seende. sic Cardainus de subtilitate lib. 17. ubi de praecanta- di eo, in ii6nib. agit,recitat sibi ipsi sanguine Christiana pr cantatio uentat. ne compressiam. Eius hςc sunt uerba, silc mihi contigit, ut alibquando,cum hςc scriberem, preciso labio sanguis nulla arte posset cohiberi, tum maxime, quia comedebam, salem imposueram, perstrinxeram, nihil proficiebat, praecantatione usus sum illa,que a passione Domini sumpta est,&1llico me
admirantecessauit, neque loquente, nec comedente apparuit sanguis, etsi locus egregie tuam doleret,& vulnus appareret, miraberis,nescio ego an fides, an Verba profuerint.
Verba non dedignabor sub ij cere: haec sunt: sanguis mane in te, sicut fecit Christus in te; sanguis mane in tua vena, sicut Christus in sua poena, san iis mane fixus, sicut Christus,
quando fuit crucifixus . ter repete, alia multa apud hunc,S alios legere, M videre est, Theodoretus, qui fuit episcopus Corcyrensis de spina extrahenda aliam ponit incantationem Ioannes Andreas a Cruce lib. i .tra. 2.c. 27. VarioS ponit modos ab empiricis usurpatos medendi uulneribus capitis,orationibus,& aqua; auctor libelli de incantatione, qui Gal. ascribitur asserit in libris indorum frequentem fuisse incantationis mentionem, M Medicos Indos existimasse incantationem , dc adiurationem prodesse per se, & ut dic, iurὶ immediate, graecos vero per accidens auxiliari, nemperatione spei conceptae, ac imaginationis, quare ait. Plato inquit, quando mens humana rem amat aliquam, licet narturaliter non iuuatiuam, sibi eam prodesse certificat,ex sola diem mentis intentione corpus res illa iuuat, verbi gra-xi , si quis incantationem sibi prodesse confidat, qualis' ςdmque sit, eum tamen iuuat, quae tamen medendi ratio nunc merito damnata est ab ecclesia. Quod vero huius-20di praestigia, & incantationes in hac peste adhiberent te R)tur Plutarchus in Pericle,quem dicit, ex Theophrasti te-itimonio pestilentia laborante amico ostendisse,appensas a
173쪽
13o In Thucyd. Narrat. Pestilensia
, scriptum reliquit Thed phrastus quod morbo correptus Pericles inuisenti cuida
amico ostendit amuletum a mulieribus collo appetasum male quidem vehemeter affectus, qui huiusmodi ineptia, sibi fieri pateretur; eadem enim erat professio inca tantiu in uoce,& appendentium incantationes,& ana uleia,qua in arcte celebris fuit quidam Iachen Aegyptius, qui sub Seny Aegyptiorum rege floruit, de quo Suidas ita testatur κήων, - ἐπαριδ' - αντιπαλα, id est, Vir appendens, & incan tans remedia , quem etiam multas pestilentias sanasse testat his artibus h Mutin εα ι έκμωρ εσβεσεν, idest qui pestilentiaru ς epidentias extimit. His vero duabusartibus adhiberi soli i)tihi. xj ad depellendos morbos ab antiquis, quas nobis propo dies f. suit Scholiastes tertia nos addere possumus ex Plutarcho,ne sem. pe Musicam , qua varios tum animi tum corporis morb0sianatos constat, sed potissimum etiam pestem, quod &hi. storia,&Ηomeri probat allistoritate ita enim in libro de
Thaletem Cretensem ferun t, ex quodam Pythij oraculo Lacedς monijs accermitum Musica sanasse & liberasse ab is 8ruente peste Spartam, ut ait Pratinas, verum & Homerui, istulentem pestem abegisse dicit Mustica, ait enim:
di elota placabant numina cant , Formosam paeana canens argilia uenim, Laudibus attvllensphoebum, qui mente tria bat, Hisprocul auditis. -----Vbi etiam Eustathius re co probat dicens cantatu tuncia ad depellendam pestem, ita enimjnquit.isi, A
' αυτ ποιουτη. id est, paean est hymnus quidam ut at in A pollinem non solum ad cessationem pestis,ut nun ς'
174쪽
Prale . Marc. Fab. Patal. Lib. I. tyr
intus sed etiam adcessationem belli imponenda, ut in se
ouentibus constabit apud ipsum Poetam. quaecumque intemplis. J Humanis Duo a sublesidijs destituti homines ad diuina animum saepe conuer uini,quare haec duo comemorat Thucydides,nepe supplicationes,siue sacrificia in te piis facta S consulta oracula. Vtru- suppliea due genus adhiberi ili trina a ueteribus δc si tam est claru ,δί tiones, si exploratum,ut actum videatur agere, quiid probarenitatur, , pauca tamen dicenda , 5c in pestilentia potissi inum id facctitatum praesertim cum eius esse causam Aομικιν etν, suspica rentur,declarat Vel Homeri exemplum, qui inducit Achille
medicum de Hecatombe,& supplicatione Apollini placando adhibenda. sic apud Livium legimus ubique in pestilen-lijsdijssupplicatum, & sacra facta, ut Dec. prim libro 3. ubi ait, cuius insanabili pernitie, quando nec causa, nec finis in ueniebatur, libri sybillini ex S. C. aditi sunt, duumviri sacris faciundis lectisternio tum primum in Urbe Romana facto
per dies octo Apollinem,Latonamq; M. Dianam, Hexcule, Μercurium, atque Neptunum tribus quam amplissime tu apparari poterat stratis lectis,placavere.yriuatim quoq; id iis . crucelebratu est De peste anni o. lib. io. CSeruilius Ponti su sisti sex piacula irς Deum conquirere iussius : Decemviri libros i nes adinspicere, Consul Apollini, Aesculapio, Saluti dona uouere, dare signa inaurata, quς uouit,deditq: Decemuiri suppli- 'cationem in biduum ualetudinis causa in Urbe, dc per Ona ni fora,conciliabulaq; edixerunt, maiores duodecim annis
nes coronati,&lauream in manu tenentes supplicave'
τὴnt: nulla fere est pestis descriptio apud hunc scrip rem, Qui non sit addita etiam aliqua expiatio , uel sacris factis, ueni R i institutis, uel clauo fixosues uotis nuncupatis,& simili hd i Dionysius quoque Halycarnasi eus frequenter memi'
liba d.de magna illa peste, ita ait. i
id est, Quamdiu igitur multitudini spes μ μ λ supererat de Deo ipsis auxilium laturo, omnes adfa-Πηςia,Se ex prationes animum uerteban& multa sunt Ro- φδdi innovata, quae non erant in more posita ad honorani R di dos
175쪽
131 In Thucyd. Narrat. Testilentia.
dos deos instituta non congruentiaIn nostrorum Vero,hoe est Christianoru Historijs, si eas percurramus, reperiemus omnes fere magnas pestilentias, nisi supplicationibus, &sa cris peractis, ac uotis nuncupatis, peccatorumque facta ex piatione cessasse, sic in lege veteri cessauit illa repentina Da uidis peccato immissa pestilentia,qua septuaginta millia h6minum paucis horis consumpta, quia David suorum perni tie consternatus saccum induit, ieiuniu egit, multis lachry mis,& humi sedens veniam est a Deo precatu S, eamque de naum im petrauit,sic in noua lege, ac testamento factum, ut in peste illa a partu virginis 3 3 3. in qua Romae visus Ange. lus Veria manu tenens, quo quot alicuius fores ictibus verberabat, tot efferebantur ex illa domo defuncti, quae cessauit erecto altari D. Sebastiano iis ecclesia D Petri ad uincula: ex reuelatione cuidam viro facta, qua rem recitat Paulus Dibconus lib.6. sic anno 19 o. in Pelagiana peste Inguinaria do' cta, cuius tantum fuit uenenum,ut qui oscitasset,vel sternutasset,repente concideret,unde mos ille inuectus inter christianos, ut oscitantes signent se crucis Symbolo, & sternintantibus dicant assidentes, aue,vel Deus tibi prςsto sit t. cessa uit enim Gregorij magni, qui Pelagio iam mortuo successerat,Orationibus, di precibus, qui etiam uidit Angelum emsem respersum sanguine abstergentem, S vagina recon dentem, ac illam ad Virginem mox cantilenam concinen tem audiuit, Regina coeli laetare,alleluia, quia quem membstiportare,alleluia, resurrexit sicut dixit,alleluia, cui addidit subdens statim Gregorius, ora pro nobis Deum, alleluia Viauctor est Platina in horum Pontificum vitis, sic nostra m moria in hac ipsa Vrbes eiijssima pestis cessauit Deo oppMax. Redemptori nuncupato Templi voto, ac persoluto in pestiiε , Oraculis. J Apud veteres in pestilentijs hanctii, eon fuisse consuetudine, Si morem, ut ad Deos, & oracula com fulta. fugerent,& ea de curatione consulerent,testatur veg ipsis tenus in Epid. ubi dicit: τουρ δ αγαντερ καλου Π τh P
περι ἰασεως, idest, Pestes vero omnes homines Voc phnorunt esse pernitiosos morbos, & mittut sepe qui P in consulant de curatione. Idem testari videntur verba illa N
176쪽
,tat aduersus ipsum scripta, in quibus dicit propter hono '' Christo praestitum cessasse oracula, b morbu pestilam Iem diutius occupare Vrbem Aesculapi, absentia: M ι δὲ
is,uενου τις L. δημοσίας ωφελωρ ἔσθιτο, idest, N une vero admirantur, si tot annos comprehendit Vrbem mouebus Aesculapij praesentia,&aliorum Deorum non amplius fauente. postquam enim Iesus coli coeptus est, nemo ullius Ex poeta publici Deorum auxilij comoditatem expertus est. Sopho.
cles in Tyranno, clim peste laboraret Thebana ciuitas dicit misisse Oedipum, qui de remedio sciscitaretur ab oraculo,
Remedium adhibui, nam Menoeci' ipsum filium, cui idem mihi gener, Creontem ad lapollinis Pythicas domos misei, si roget supplex Deum,ses id agens, loquensse Urbem hanc ab hacpene redisam. Et ante etiarn sub persona Sacerdotis:
ψημηνακοῖσαρ, ειτ ἀπ ανδροροισθαπον. idest, Rogamus uniuersi, o omnessupplices, Amis ut inuenias medelam aliquam, Seioraculum, vel eonfulens aliquem virum.
ςm imitatus in sua Tragicomoedia Pastorali Baptista Guarinus Poeta nostri temporis insignis in Peste Arcadiae
consultum oraculum dicit: Resio sol una speme In tanti mali et oceorso dei Ciel, & shebbe tom spia vicino oracoloricoso, h,enneri posta, ami benebiam, a modo horribile, e funesta
177쪽
γ In Thucyd. Narrat. Testilentia
Sursus ad oraclum Orngia, Phorbmq; remense
Et Ouidius lib. 1. de peste Romana, ob quam Ae sculapiu,
Dira lues quondam Latias viti erat anas, Pallidaq; exangui squallebant corpora morbo Funmbussit, postquani milli certi m Tiniamentarita, pilatarinpolamederitum, uti Auxilium υς e timediamq; entu i Orbis hum/sm Delphos adeunt pracula ob Utq; alutifera miseris succurrere Icbus Sorte velit, tantaeq; urbis mala finiat, orant. Et locus, ct taurici quai habet ipse pharetinant remuere simul toronaq; reddidit imo ' lHanc ady0 vocem, pauo emq; corpora morit, Mo petis hinc prolore locos mes e petisses, Et pete nunc propiore loco, nec inpolline vobis uui minuat luctus, opus en,sed ε olli nato, Ite bonis auibus, prolemq; accersite noram.
- .is , sed ne fortasse poetarum vobis fides in dubium veniat, viqistbrieo labulas putetis, Ad Medicos,& Historicos venio praeter si, tum fide. leni antedictum testimoniis, Thessali Hippocratis filij ora tio, quam legatus habuit pro Co patria ad Atheniense , testatur, ubi de Amphychionu exercitus peste ait, quod tan
misserunt,& quid faciendum sibi esset sciscitati sunt Inoq; respondit, ut Ceriai filium in auxilium addu cerent , παιδα. Di mox inuentus est esse Nebius Medicus Ascle piadis filius, qui exercituma peste liberauit. citur hinnulus,& ceruulds,sim ceru i pullus. Dibnysi lycarnassisus de peste sub Tarquinio, quae maxime Ie Φ.j gr uidas, testatur lib. . consultu oraculum.
υπὸρ που λοιμοὐ, idest, ad oraculum Del phicumstiscitat. φηde Peste misi i duos filios Aruntem, & Titum, & pauci jR teriectis verbis τΛντεαιτί 'γωναι παρὰ ἐεο ψλ νος, idest, Et causam morbi,& solutionem a Deo cup- Τ
178쪽
cognoscere. Pausanias in Phocidis auctor est Cleonaeos pe
sti lentia laborantes ab oraculo monitos, Ut caprum Sole primum oriente immolarent, & lue sedata, capru m etiam
Ineum Apollini Delphos misisse, idem in Beoticis test tur Potnientes ob interfectum Liberi patris Sacerdote in suis temulentis sacris pestilentia laborasse, Delphici Apolli.
nis responso iussos humana victimam caedere, Plutarchuscin parallelis narrat Laccdamonios peste vexatos oraculum consuluisse ,-redditum responsum mali vim cessaturam,
si nobilem virginem quotannis immolassent,quod sacrum dicebatur idest, Virginis mactatio, quae cessa, uit in Helena ense ab Aquila in iuuencae depascentis colludelato, ubi recitat etiam simile exemplum In Romana Historia Valerite Lupercae, quae Phalerios depascente peste, &ex oraculo iussis virginem mactare,iuuencam ense ab Aquila deportato occidit. Idem recitat in lib. de Musica ex oraculi responso Thaletem accersitum Spartam a peste ianasse Musica. Suidas commemorat in uniuersa totius orbis pesti
- ηαρβαροιρ - Α'ὸ να- idest, Ferunt autem quod peste per uniuersam terrarum Orbem grassante, respondit Apollo sciscitantibus oraculum Graecis, & Barbaris, ut Atheniensis popuIus pro omnibus supplicaret . Aoniam Boeotiae regionem montana ferunt pestilentia laborantem consuluisse A pollinis Gortynii ora ς' tu,qui praecepit, ut duos Eriunios Deos placarent, de qua supra facta est mentio. Stobaeus in cap. de fortitudine testa tur Lacedaemoni js peste confectis datum oraculum, si duo R Regi Xerxi mactandos pro patria offerrent, iri liberatum: βς quo supra. Sic tradunt Athenienses ipsos cum peste labor roni ob interfectam Vrsam cicurem, quae per regionem y-gδbatur ι quam ob interemptam sororem,quae illam irrix dera duo fratres occiderant,oraculum consuluisse,quod ἔςipondit noncessatura vim pestilentiae nisii nonnullae firgi. In omni-
ἡ ris in honorem Dianae initiari. Neque vero solu ' stilantijs mos fuit ad oracula confugere , sed in omni' lebantur βῖςriculosis morbis. Pierius Valerianus in Hieroglyphi' oracψὶ .
179쪽
13s In Thucyd. NArrat. Pestilentia
cis, lib. et r. testatur his Verbis. Medicinam autem multisatilab oraculis petere antiquorum mos fuit,&suis quoque temporibus petitam memorat Plinius, declarat id plures hist6.riar,ut Telephi, quem tradunt accepto lethali vulnere, cum medicamentis esse audisset insanabile,Vnde abijt in prouet.biuna, meAμ ατα, idest, Telephia Vulnera,queadmo dum M Chironia, ad oraculum cofugit, & oraculum ιιόρ respondit πο-, idest, vulgatum inquit Eusta thius) ο τρωσαρ ἰάσουται, idest, qui percussit, sanabit, & Argi.
uae Telesilae exemplum,quam narrat Plutarchus,cum obnoxia morbis esset, qm a medicis curari Vix poterant, Deos, ti oracula de valetudine recuperanda consuluist e,65 illi reddi tum responsum; ita demum sanitati iri restitutum, si MucRemedi sas ,-Ρoeticen coleret. Λ pud Medicos etiam non desunt a b U2 testimonia remediorum adhibitorum in morbis oraculo.
euiolum ru admonitu. Alexander Trallianus lib. I. cap.de Epilepsa, monitu in scribit, Democrati Atheniensi Epileptico ex oraculo scisci. Rςpy- remedium, Pythiam proposuisse vermem caprinum Oraculum extat apud auctorern versibus editu: & extant
adhuc tabellae complures repertae in templo Aesculapi j visque ad tempora Imperatoris Antonini, quae recitant rem dia ab oraculo aegris proposita, quibus sanitati restitutita bellas dedicarunt,quaru multas collegit Hieronymus Mesecurialis in sua Gymnastica, & eas mox congessit dissimula to nomine primi auctoris alter Hieronymus Bras auola illsuum Commentarium i. Aphor. Hippocratis: neque Vero solum ex oraculis constat petita remedia, M ab Aesculapio tantum ι sed priuatim etia caeteris Dijs vota nuncupata pro Valetudine recuperanda,iestatur Tibulli locus,de Iside:
Nunc Dea, nunc succurae mihi, nam posse mederi Picta docet templis multa tabella tuis.
In Athe--Oraculis. J Non temere oraculorum fecit m p iς0β pς' tionem Thucydides, quia constar in hac pestilentia consigi ta Oracula, & etiam ex eorum admonitu quaedam adbibit piata De- remedia, ne in pe de expianda Delo insula: quam rem ita iplus insula. citat in mentione huius pestis Diodorus Siculus Bibliothς cae ib. I a. Vbi de hac agit pestilentia: sub finem enim n xxytionis addit, α ιρε ίκναιοι διαῖαν νοσον Ιας
180쪽
λυ χρο ον, idest, Athenienses vero propter morbi vim nimis Delus in- sese efferentem causa calamitatis sciscitatum ad Deos
runt: quare & ob quodda oraculi responsum expurgarunt ora insulam Delum, quς erat quidem A pollini sacra: videbatut pestileti,
vero polluta,ex eo, i mortui in ipsa essent sepulchro manat Atheniesidati. Effosis igitur omnibus in Delo sepulchris transtulerutin Rheniam dictam insulam prope sitam ipsi Delo. Constituerunt praeterea legem neque pariendi in Delo, neque Ιepeliendi. Instituerunt etiam conuentu, Mnundinas Deliorum;i quae quidem antea fuerant, sed multo iam tempore fieri desierant. Mentionem facit huius expiationis Deli in 3.lib. Thucydides: neque tamen addit, cur falla fuerit: quare cum nullam fecerit huius in hac peste mentionem, in dubium posset reuocari fides Historiae Diodori: sed dicendum factam hanc expiationem, postquam cessauerat ipsa pestis, monitum, siue iussum oraculi tunc demum perficientibus, quod Irgente peste non potuissent; decreto tamen publi' Diodotico faciendu sanxissent,& factam, nisi tertio anno,clina reuer Histoxi/sa est peltis: nam secundo anno belli Peloponnesiaci cςpit, per biennium seu t, quarto anno belli cessauit; quinto Iurim,qui fuit tertius ipsius pestis, reuersa est,& sexto anno De lus expiata . Audite vero ipsum Thucydidem de hac expia- 'η ς'nfitinant m omnia, quae dicuntur 1 Diodoro: τού