장음표시 사용
161쪽
troducuntur seminaria contagionum permixta aeri,quitus recepta non eadem facilisate protruduntur per expirati6nem: agglutinantur enim humoribus, & solidis, interduci etiam spiritibus qui contrarij speciem fugientes ad cor secudelato host esese recipiunt: non enim probat eorum sen tentiam, qui putant contagia,S venenum suapte natura cor petere, atque aggredi quasi inimicum, cum illis non insit V, luntas, cognitio, licet fieri ego posse credam ratione anti pathiae: quare quae minus acria seminaria, quae crassiora, latentiora, quasi habentia analogiam ad crassicies humore, tardius penetrant. Tertium postremo per dilatation θ; quia Omnis evaporatio de angusto in a implum facillime dissum ditur, sic cum in summo corpore angustiores sint meatus,es venae, quo Vero ad cor propius itur,eo maiores,facile ab illis . ad has, addito maiori calore, tanquam calcaribus peruenire, atque diffundi testatur. Cardanus lib. l.de Venenis,cap. I 2. quinque ponit modos,
figi 4r quibus dicit propagaTi contagia. Primum,epi inem v0ragiu ex cat, scilicet per aerem attractum non sol una peros I sed per cardano. oscula arteriarum diffusa in ambitu totius cor ris,& hunc esse modum celerrimum dicit, quo communicantur Onmnes morbi cordis, pulmonis,pectoris, & Grebri: maxime vero Iulmonis, qui primus occurrit aeri;&ideo facile patitur. Secundum,asserit fieri per concubitum, quo morbi diutur ni,qui totum corpus occupant, cum putredine comunicam tur ut elephantiasis,dc lues indica, ob semiliis retentionem. Tertium,dicit esse modum,ex communi cibo, ac potu,quo morbi, qui saliuam inficiunt, communicantur, ut phthoe ,
aphthae,tusses,& huiusmodi. Quartum, esse per contactura autumat, & per lintea, infectasin vestes; quo omnes morbi cutis inficiunt sanos,ut elephanti assis, lepra, scabres, pedicinit,lues indica, capitis tinea, ac impetigo intum, mo gesse dicit, clim per radios contagium propagatur, ut in Oph thalmia,&lippitudine, quos morbos ex sim intuitu conu tyropagari: & ideo dicit Fracastortu credidisse eos propas xin per radios,sedesse deceptum: nam dicit propagari per V pQ res , quos magis excipiunt apertis oculis , se ideo ex fixo,' tuitu. Pestem porro asserit m municari omnibus his in
dis,ut qus putredinem secum habeat maximam, calONM
162쪽
tenuem . Sed hi modi omnes ex ipis sunt Fracastorio acce pli,eiusq; doctrina,quam omneS delibant,& hauriunt, mox parum grati conuellere conantur, dc labefactare, ut facit
simile vero videtur hoc tertium genus contagij ad distas, contagio illi quod fascinum appellant, de quo miranda quaedam praedicant&philosophi, V Poetae : di eisdem etiam potest fere ' modis fieri illud enim fit quatuor modis,ut a me est alibi demonstratum in quadam mea disputatione de amantium . lentio, oculis,tactu, Voce,& etiam imaginatione,quibus addi praeterea potest etiam Odoratus in peste: nam de tactu in dubium reuocari non potest, de oculis etia habemus exempla,ex Historijs: nam Euagrius lib. I. histor. Ecclesiast. SEN, cephorus, Callistus in ea grauissima pestilentia testantur aliquos interdum fuisse infectos ex solo aspectu intra domos: quod videtur innuere etia Cicero,qui in oratione pro Cluetio per metaphoram dixit, nemo inuentus est,qui non coimtagione aspinus illius fugeret. M atthaeus Villanus in illius
pestis descriptione testatur ex visu irrepsisse in aliquos coh- Contagiosionem ,his verbis: e uenne , peuheparea, che quenta mortifera in- fuscopi se iove flanislseper la vetata, ep toccamenti, che come Phuomo, ὸ lasemina, is fanciuilisi noscerano malati di quella ensiatura, molli gliab-Hydon ano. De eade idem asserit Guido Cauli acus in descriptione eiusdem pestis,cuius verba prisca illa,& veteri mater Ra lingua non pigebit referre: Et so de tanta contagiosita, oesp culmente quella a quat fi coqsputo defungue, chen solamente nando, ma ancora e liqua dando P o rictaeua tam alatia datastro. Quod plerique etiam alij testantur: citat enim hunc,& hanc pestem ingrassias cap. r. pri. pa his verbis: Con tale tanto veneno, chem evteguardando, Poni'abro infeltaria. Et Augustinus Buccius QR a.de hac ipsa loquens, citato Guidbnis Cauliaci testimonio,ali: Con sypotente veneno, chesol mirando Diuom ini iocebi, si coli-phc it male. Quod mirum minime videbitur, si ea, quae de Mablepha c5memorantur,considerauerimus: neque V 'imium de visu,&tactu,sed etiam exauditu quod mirabis yyi yidebituro relatum est contractum esse contagiu. Duo- in locis huis rei facit mentionem Ingrassias in suo libro Morna lingua coscriptode Peste Panormitana,cap.7.par mi innae,ubi ait: odita brae qualobe volta instita, come per
163쪽
perle HMorie si lene. Et par. cap S. idem repetit his uerbis Ei comesono quelle che institanori distante , insilio a tanto , che riparti Te, Favinastipi ila insistimae. Cotagio Praeterea ex odoratu etia suscipi posse pestilens contagiurum p docent Historiae. Diony sius Halycarnas us lib. Io de illa in. 2'μ' - signi pestilentia auctor est multoS ex Odore tetro cadauer
ταχειαρ ἐφερε τois σάμαδε ταρ τροπαρ , idest, eiectorum corpo rum grauis, dc foetida incidens Valentibus etiam adhuc cor. poribus spiritus delatio celeres afferebat conuersiones aemorbum. Et Titus etiam Liuius lib. q.in illa peste,quam describit testatur ex colluuione mixtorum Omnis generis an, mantiu odore insolito urbanos affectos. Et Appianus Ale. Sandrinus lib 6.de bello Punico: o οὐν φθόνος αυτρὰ πολυσλ
ges vero ipsis aderat multa,&magno cum dolore coniumba,versantibus cum foetidis,ac putridis corporibus. Diod0rus Siculus lib. i . Biblioth. in peste Carthaginensium testatur malum vehementer auctum: Δια ταν των ατα μον ιρυσω- lt θαπο τῶν ἡλωνπηπεὶ Τονα, idest, Propter insepult0ra lcorporum foetorem,& exhalantem a paludibus putredine, lEt in historijs frequens est mentio, & apud medicos etiam lpestium, quae ex tetro odore, vel cadauerum insepultorum in bellis , vel locorum dictorum Charonioria, vel similium profectae sunt: inter quas celebris illa in Aethiopia ex locu starum in litore putre silentiu odore creata, & aliae complores & huiusmodi fuisse hanc Atheniensium pestem Ηλly.Videtur innuere,ςlim dicat lib. s.cap. 1i . suae Theoricae pMist ictam ex patridis vaporibus,qui ad Atheni esses peruenerunt ex mortuis,qui in terra erant Aethiopiae. Et Ouidius pr clyre testatur,ex odore cadauerum vitiari aerem,& peste gigpi
Corpora foeda iacent, vitiantur odoribus auris.
od etiam demonstratur fieri posse exem plo venenoru* icribit enim Rhasis quoddam genus esse fungorum , qR Olfacta praesentaneam mortem afferunt,& Matthiotu e Com men tario in 6. Dioscoridis in prooemio narrat, rῆς
foranes cuiusdam Senis Historiam, qui Vetonicum Vo xyflorem Veneno infecit, cum eum olfaciendu exhibuni
164쪽
o aemulo in publieo Senensi soro, is ex solo olfactu repeti
te mortuus concidit. Et Hieronymus Mercurialis var. lect. lib. 6.'cap. IS. refert ex Nicolai etiam Florentini testimonio Francistum Ordelaim Forolivij Capitaneum habuisse veneni genus , quod solo odore mortem inferret ; & hi, qui de veneni scribunt, tradunt inter praesentissimas veneni spe cies este odorem Venenatum. Declaratur etiam id fieri pos se a comparatione non modo parium, utest venenum, sed minorum: nam sis datur extra pestem, & extra venenu odor malusenecans, multo magis in pestileti veneno id siet : hoc Verbi me est declaratu in disputhtione, quod odor nutriat ubi bono qua hic arguo, si1 data r odor ehecam, ergo & nutriens lumptum vero probo Thesphrasti testimonio, quili 6. de causis plantaria, cap. 3. Vbi agens de mali S odoribus,
da comunes omnibus,ut qui ex quibusda expirant hiatibus, M antris citates his, qui accedutat: Qui etia de historia plantaru , tib 6. c. de A tractili de dicit habere odorem grauem,
ubi Grecus Scholiastes interpretatur , idest, lae' talissimus, perditiosissimus. & philo poni in z. de anima,Vbi iῖ-ορμαὶ πrνιον. yse, idest, Charon ij odores suffcae,
ril, dc mox: ς ρεται υπο- φἔαρτικωνοσιι - , Corrum puta tura latalibus odoribus:&ex argumento Topico a contra- RQ probatur: nam si datur odor τροφιμορ, idest, nutriens: datur etia Odor id est, enecans: δί,si vera est Physico- Ium sententia a mutarcho relata, quod ex eisdem corrum pimur,quibus nutrimur. ut patet in Astomis populis,qui te' i Plinio, Solyno,d alijs, odore nutriuntur bono,& contram)lo perculsi subito intereunt, profecto cum detur odor nu ψ λ , ut luce clarius est probatu,datur etiam odor enecanS. ktςndit tandem suscipi peste ex odoratu ipsa curatio: quae *ςςxtissima demonstratio,teste Mercuriali in sua praxiu ex
165쪽
qua maxime sol , Hippocrates , Venari naturam affectua. nam si versi est ipsius Hippocrati , Si Caleni dogma, quoi
fiat lame δια τειν ωiον, curatio per contrarium: si odoribu,& rerum odoratarum incendio curatur,&praecauetur xi
in hac ipsa A thenies factu scimus,ergo etia ex odordiniatu& pestilenti suscipitur pestis , S per instrumetum odoratu, Vi imagi De phantasia quoque ,Vimaginatione idem asserendu., s . - enim&fascinum fieri, M pestem suscipi posse tibi
fit, &se tramur: quod cum primum nos ex ingenio nostro fieri p6ssti, se ei se statuissemus, ex vi ipsius imaginationi , d* QRa mirandipitur scriptores tradunt; mox ab alijs etia scriptoribus ianimai uersum Vtrumque inueni S, M. Obseruauimus,quos libet hic recitare. Et primum de fascino Petrus Gregorius Tholbsanus in Symagmate iuris, lib. 33. cap. I inta testatur. Tanta fertur maleficioru improbitas, t scelerata. animi sui inten ta imaginatione eXcitent materiam sui corpori , cornupta,& venenosam, per quam primo oculi illorum inficiuntur , postea circumjectus aer, & con sequenter alta partes consit quentis aeris, usque ad contiguu aliis aerem que s qui iam infectum traxerit respiratione,veneno inficitur, ut de intubtu Basilisci narrant, qui ea ratione solo visia eneca N: si virus ejus speculo repercutiatur, a seipsis mortem accipit Et Au, cenna ut idem refert existimat animam multoties opςra' ri in corpore alieno, sciatin proprio, S tale opus putat esse oculi fascinantis,& operantis arctimationis,&defendit ima ginatiuam posse etiam corpora extranea immutare,& Ma
gum ibi definit; qui mentes hominum minus Deo fidentie turbat, sine ullo veneni haustu, violentia tantum carmi nis interimit. De peste vero plures sunt,qui testentur,&facilior est ratio,quia & agens, & patiens pari pacto sunt affecti paratus enim ad iscipiendam pestilentia, & promptus re ditur vi imaginationis patiens : agens vero vi morbi velistinentis latissi m e seminaria 'rosv ndit, & per medium an istgum repente fit infectio,atque contagio: interdumq; etiam longissimo interuallo, quia, ut inquit Avicennas de mοψ cord tracto. I. cap. ς. in melancholico rtitudo imaginatist nis facitapparere, quod iam in actu sit res, cuius similito qanimae repraesen latur,unde etiam vulgo dicitur, imagis/x' quot casum . Vis vero morbi pestilentis saepenumero iς.
166쪽
ohantasiam,vi constat ex Varijs pestium histo riis, qualis illa procopij a.de bello Persico, in qua repente lςsa imaginandi facultate, sibi videbantur ab aliquo cardi, S verberari, timci, eos morbus inuadebat: qualis illa Appiani AleYan drini de bello Parillico, obesum herbae cuiusdam, qua sta, tim mente inouebantur, oc insani interibant: qualis illa Carthaginiensium , de qua Diodorus Siculus libro 1 . si
uionem omnium rerum Incidebant, Qui circumeuntes castra,emoti mente Verberabant obuios factos: quales multis aliae, quae vel spectro oblato, Vel aliqua alia ratione emota mente legutur apud Historicos inuasisse. Hoc testatur Franciscus de S. Nagario celebris Iurisconsultus, qui enumeratas causas pestis in Tractatu de peste, cap q. ita ait: Quandoque suboritur ex tristi imaginatione concomitaeta timore: nam spiritus tristis coturbat viscera,& casum facit imaginatio: medicis complures, In grassias in par. r. cap. 8.ostendit id fieri posse Sapientium testimonio appellato, his verbis: Alcmi δε- vij banno ino non eber impossibile , si conte perti paura diquesche animesarrabiamsi son vetati molli arruline, parimente per lotimore delupeae potest appostare, glomendouila pro findissima imaginatione . in Petrus Paristis in Tractatu de Peste, cap. a. ubi reprehendit Praefectos ciuitatum, qui pestilenti tempore pauperes comcludunt , ob tres causas, quibus augetur pestis, pauperiem,c cochymiam, S imaginem peltis, quam sua lingua vocat imagire , ὸν presentatione delia Peste. Fallopius de Bub. pestil. cap s, idem asserit dicens, Omnes timent,& multi ex solo ticum forti imaginatione inciderunt saltim in febrem pestilentialem. Iglius palmarius Constantinus Parisiensis Μedicus in libro de morbis contagiosis ita praeclare disserti in hanc sententiam. Futurae pestis metum, atque intentam cogitationem saepe eam allidere profitemur, multosq; in te gre sanos illius solius terro te, metucii perculsos repente vi
sensisse testamur,ac non multo post e medio sublatos dii alia,ur mea fert opinio atione, quam quod vehemes, 2 Φntenta animi gitatio, atque imaginatio crebra, du cormizince assicit, idipsum tape imprimat, atque inuras, quod
167쪽
tantopere metuitur: quod etiam alijs in locis repetit plus , possem recitare huius sententiae auctores,&laudatores; sed latis iam istud esse probatum theorema existim o. ' Ανἔρωπεια τά κ, Humana ars.. SieH lycarnas us lib. V.
idest, Neque humanum vilium auxilium laborantibu, par erat, & Liuius Dec. 1 . lib. 7. Cum Visi morbi, nec humi nis consilijs,nec diuina ope leuaretur,&c. M V alerius Maxumus lib. i. cap. 8. Triennio continuo uexata pestilentia ciui tas nostra chin fine tanti & tamdiu tusni mali, neque diuina misericordia, neque humano auxilio imponi uideret. Scho.
liastes vero declarat hic,qus esse possit alia humana ars,quin is hi sussiceret, aut par esset depellendo morbo, & alii j. π ἐπωδα, id est, diuinatio, & incantatio: nam apud calatio ad ueteres hae duae artes quoque florebant,& in depelledis indihibeban- bis frequentissime adhibebantur: quare frequens quoque ia. Medicos,& ut primum de primo agatur,iuxta has naturae ordinem. Eustathius in Hom. Iliad. lib. I. alti ossi
μVνμανῖικue ιη το ι, id est , Veteres in explicando Hemistichio, uatemque rogemus dicuntetiam,quod communes quodammodo& auines sunt medicina,& diuinatrix, Melampus igi tu & Ρ'lyidus ambo in utrisq; prςclari extitere dc Aeschylus ut aiunc medicum uocat diuinatorem, de Achille Medica scientia intelligens pestis naturam,diuinatricem postulat. Et ipsemet Hippocrates in epistola ad Philopoemo nem in hanc sententiam dixit afferens se non contem Ποῖς somnia, ἰατσικα δεε πο- υχν-ρ σὶν, ἡ πιρη,
νος, idest, Medicina autem, & diuinatio ualde cognat ssiph quoniam & pater ambaru artium unus est Apollo, quis ster etiam progenitor, praesentas, & futuros morbos prvix cens,oc aegrotantes, S aegrotaturos sanans. Quod uexQῖς
diuinatricem artem pelli posset,de solaret pestis, Hon ς η- dςxur aestimonium com probare, ut inducit Achillςm ςψ' sultantema
168쪽
siliantem, M concionantem de peste depellenda,liortari, ut eonsulantur diuini,qua sit scilicet morbus arte medica,quami se callebat, non posset debellari; 'uoru tres species facit, Eustathio teste, laseu Παsnν,. ἐα, dcον ροπολον. Licet ibidem ipse plura genera commemoret: sed ex his tribus potissimuhaberi remedia posse uidetur innuere,nem pe a furoris diu, ni responso, ab hostiarum extis, S somniorum interpretatione : ex quibus etiam legimus interdum apud medicos reperta remedia. De somnijs ad delendam pestem extat test, montu Pausaniae in Corinthiacis, idest, a. libro,ubi dicit suis se templum,λυτηρίου cerae, idest, Panis Solutoris,qui ita fuit appellatus, T per insomnia a pestis periculo liberarit Trςgenios, τροι πω γρτοις τας αρδας ἐχουειν ἐδ' jενό ἄρατα, α
nioruenim magistratibus ostendit somnia, quae attulerunt remediu pestis, quae eos apprehenderat, & praecipue Athe nienses, & apud Lucianum in Scytha fit mentio curatae pestis admonitu Toxaris insomnio facto Demanetae Architelis Areopagitae uxori apud ipsa et Athenienses, irrorandis, scilicet angiportis. Apud ipsum Galenum saepe fit memtio remediorum ab ipso per insomnia inuentorum , ut Sucerdotem in Pergamo Aesculapi j curauit diuturno lateris dolore secta in summa manu arteria ex Dei monitu in imsomnio. Sanauit etiam lateris dextri hypochondriacum dolorem secta arteria inter pollice, indicem eiusde brachij monitus in insomnio,de ratione curadi per sang. mis. Plato in Phaedro dicit appellata μιιντικαν, quali μανικnt' interiecta litera τ, ibiq; facit duas species diuinationis,μανιαν,& οἰωνοςι plures uero, qui uelit species superstitiosae diuinatricis pud ueteres legere, adeat Syntagma Iuris Gregorij Tholos ni lib. 33. cap. 3. & . s. & 6. ubi quamplurimas collegit a tis huius species,collecias ex Giraldo, Vnero, Coclite, Rabbni , Francisco Veneto,&alijs, ut sunt λεκανομ αντία ex pelvi, η ρμαῆέα, κατοτῆρομανῖεια,
169쪽
ias hucyd, Narrat. Festilentia
Eae inean. De incantatione uero, plura apud Medicos strationst, perientur testimonia, quae non fortasse inutile erit, aut iniui I, 2 cundum colligere priu propositi. Poetis,quibus uniuersis
sibili. hominum ludicium Comprobabitur. Homerus primus as seratur,qui affirmat profluuiu sanguinis in uulnerato Vly se inhibitum fuisse carmine, in τε os-.
Inuoluunt pannis, mox ater carim sanguis , comprimitur---
Et pindarus in Ode 3 Pyth. ubi de Aesculapio loquitur,qui
dicit omnigenis morbis mederi solitum inter method6scurandi ab illo adhibitas recenset Primum incantationem Ait enim:
Quae sic eodem metro sonant: Soluens diuersis Morbis alios Liberauit carminibus Placidis hos leuanS, Mollia combibere hos Pharmaca, aut membris dare circum Illa iubens, alios sanans seditione.
Plenos veterum libros huiusmodi ἐπαιδαια ineantationibli fuisse, vel ex Galeno colligitur, qui sexto de simplicibus mς dic. Archigenem S Pamphilum has in suis librisieserem icoarguit. Marcellus qui de re Medica scripssit in carmis Heroico quod in fine collocatur,huius per carmina medi nae meminit his verbis
gramine me malis aegro praesitare salutem, Carmine stupolim, namq; est res certa saluti carmen,ab occultis tribuens miracula verbis .
170쪽
P est. Marc. Fab. Paul Lib.I. 1 a
ptin ipso libro, quo complectitur varia medicamentorianizenera frequenter facit incantationis, & carminis mentio nem. Ammianus Marcellinus Hist.li. 16. aperte testatur illis temporibus incantamenta adhibita ad leniedum dolorem, ex medicinae et auctoritate, qd tamen vetitum eo tempore ostendit. In castris August. per imulationem tuendae Maiestatis Imperatoriae multa & nefanda perpetrabant, nam si super occentu soricis, Vel occursu mustel , vel similis signi gratia quem qua consuluisset peritum,aut anile in catamen- tu ad leniendum adhibuisset dolorem, quod medicinae quoque admittit auctoritas, relis Unde non poterat opinari,del, tus, raptusq; n iudicium psnaliter interibat. Strabo lib. is. Geograph.dicit apud Indos magno in precio honore esse medicos, & inter hos commemorat diuinatores Mincantatores. Hipp. in libello de morbo sacro inter summa praesidia non diuina recensenda dicit, si quis morbum tollat, vel
περικαθὸ μν Vel μαγευων,4 desit, vel expiando,vel magicis carminibus incantando, ut omnes vertunt interpretes. Adri,nus Caesar excantationibus, S magicis artibus aquam imtercute qua laborabat,eduxit, Horatius solui posse carmi nibus veneficium ostendit, dum ait, absolutis ambulat
Et de his vide sy ntagni a tu ris Gregorij Tholos an i supradicto lib. 7 .serε per totum. Cato prodidit luxatis membris casmen auxiliari,&ide in re rustica in curandis belluarum morbis barbaris aliqn vii verbis suadet,& cantionibuS. M. Varro pDdagras curari carmine δε verbis prodidit,ut asserit Plinius theophrastus ischiadicum morbu carminibus sanari dixit. opoll0nius manes Achillis incantatione dicit euocasse, MRhst quaedam miranda de incantatione in medicina narran- id Sed ne fabulae hqc ob antiquitatem existimentur, recen xlprum etiam aliquod afferamus testimonium. O laus md gdd ut testatur et Marcellus de Med. Hist. lib. 3. suae Histo- tradit Bethnicos homines septentrionis magicis incan 'ionibus inimicos etiam absentes ita petere, ut triduo ob Im carcinomate pereant, alij etiam Medici testantur quos yd curare vulnera, δ sagittas e corporibus extrahere in