장음표시 사용
141쪽
bitantes,&i aere suffocato incidissent innatatum Mapud uuium s see fit mentio huius dubitationi .iri liby. grauis m.
stilansci; omnibus animalibus aestas excepit cuius insanabili pernitie, quoniam nec causa, nec sinis inueniebatur, &c. M lib.6.pestilenti etiam breui consecuta,nullis occurrentibus tantae cladis causis ex Manliano supplicio magnae parti videri orta, in recentioribus pestilentii si tot sunt exeimpla, quot pestes, quibus recitandis, ne sim putidiusculus sibi ςdiς' persedebo . Neque vero de medicorum dignitate, & doctri. Vii' 'opinione detrahendum,quod aliquando fallantur,& halsi interdi lucinenturn nam tot ars est χαα, idest,coniecturalis,&si hallucine militudinς contingentes in morbas, decipiunt non solum μμ plabeos, vulgaresq; medicos, sed etiam eruditissimos Hippocrite testeide ipsa interdum medicinaei lumina Hippocrae tes in qxum,dc Galenus deceptisam, Mid ingenuc confessi, llehu, , te istu Pinju professi,Vt de Suturis Hippin rates, serente Celbetia Aeseu so, qui etiam in quadam epistola ad Democritum fatetur st
nae non perueni, quamuis senex sim Quoddicit n' esse dybere mirum,cum Aesculapius inuentora seipso dissei ser Sed&. Ipse In multis a seipso dissensitiGalanus de suo ipsius morbo deceptus est,qος primo ςrςdidit esse nephriticum, mox nouit esse colicundo loren ,Vtex a deloo affae p. l.habetuti αλ' αλοὶ ἡ κακον, Sed ipsi maxime moriebantRI JHuc perdineret Graeci Scholiastae notam arbitron, quaedisti, μαλιτα Των μὴ προσιο-ων, maxime,seu ptiecipue prae hi , qpi non accedeban t. Ut comparet medicos accedentes ad ηgi'tos,cum idiotis non accedentibus, quia alioqui non eisti qns initis sermo. Medici enim propter cognitione ut ς psori ,& earum rerum notiuam. quae prodesse, S OMON Rnt, merito minus aliis homnibus egrotad N mminu obnoxii: in peste tam quamvismunirents 'οyp tidotis' multo tamen maior copia medentium morbis ς'pxipiςbatur, uim aliorum,qni non accedebant, rationο ς ljςet contagii, quo amictantur. Praefixa aulamesthac p*tδiac scholium subsequensi statim uectu μάλιsitire pW
142쪽
Mequevobis quia nequeia tissi illa venit,Vt superius quoque monstrauimus, ut scilicet sint sto trico emota vero obiter studiosi elo ridentiae adolestςlites esse figuram hic structurae, siue ver- horum,dtelo itionis dictam παλιλογω, seu ἀναδ ίπλωσιν in repetitionς illius verbi μάλιm, elegantissimam Hanc porro
sententiam Thucydidis quod medici ob accessum ad Uro tos primi occumbant , Mistex M, expressit elegantisim E νερ iEio lib. in cliscriptione Pestis Ouidius,qui ex hoc Thu didio
sente pena omnia tradu sumin . , Nec moderator Mest,ini; ipsis a medentes Erumpit ades, dii tεις oribus artes
. ii Cadmi medentes, morbus auxilium trabit. i
a epidissime vero Hetrusco idiomate ideattigit in sua Tragicomedia Ioannes Baptista Guarinus Poeta celeberrimus, nobis quae est eius humanitas) amicissimus in descriΠω- me pestis Arcadianae, his versiculiu: l
iri hoc Thucydidis loco Petrus Parisus in Tractatu de Pe B elicit Ginsectari sime coc usum uniuersala.SI Aphoris lydm Medicum, quod scilicet in pestilentibus morbis MFontagiosis inedici priores fere sem per obeunt, ob eorum
ignorantiam his verbis materno sermone: Dunque certo Eiche fimo te malam δεηο itagiose, i Medici sono tWimi a morire, come locum tantum perabe - ceu esim la natura det re flac tridua si amatio,c limane sano; undesubis,'infimam,&simois Iminos vero aliud c clusum.&theorema, aliudq; drem τη- contextu elicimus, nempe optimum esse in peste et 'In pestem tu, quod1radit Hippocrates; nempe fuga, de quo alibi succi ssio loco.Medici riocii solentvsurpare quasi prindi a uerbio G '
143쪽
ostisditur L UecGgmtam.& exploratam antiquiεmam hae cura dicit c tr quos medicos ea de causa primos interliue maxὶmE , Musama ,
tibiar' aegros adibant,& accedebant, contagione scili et, lavi morbi repletos,quod Scholi astes aperdsimis verbis significauit, ut supra vidj mus , negari non potest de eccita io in telligere, quod inferitis multis in mei saepertissim Edrion.
Qui Iocus videtur hunc illustrare, idest, alter ab alter pin coratione repleti,ut pecudes interibant,&lingentem istud Migena edebat. Et paulo ante, clim dicit, animalia carniuora,c gustassent inlapulta cadauera, correptos pestilentia into γευσαμε διεφθειρετο s& mox canes propter eontuber mium magis quam caetera anima alia expertos vim pestilem
duae, & alibi: ex quo demuor non ullos, qui ausi sunt assere 'ς incognitum antiquis fuisse contagium,eo nixi argumen quod in definitione pestis ni illa sit facta mentio a Gale no, neque Hippocrates in Epidemicis viquam videatur,ne hyina quidem,&significatione tacita meminisse quibus iu p Sumta S respondere.H1ppocratem more silo in Epi bystam secisse contagij mentionem,quippe quod esset iiij mum: i Ila vero, teste Galeno dedi fi respli vincompara Thucydidi, quae euenerant aegrotis, multa, nempe Vulgai PI. etermisit,& pauca. ex his, quae ad ipsum morbum porti nentcsrda quem aegrorus periclitatus est, adscripsit: muli*Vero alia ab Iad totis quidem neglecta Ilartificiosam vero Cur nulla'gnitionemexhybetitia, &quae optim medicos latere pM , adnotaua, multa etiam qua enitiis honeuenem
144쪽
Historici narratione explicatio pestilentior : qua etia de cat, a. selibit Galenus praetermissam ab ipso nientionem dissicultatis respirandi quam tamen constat fuisse frequentissimam: quod se ostendit etiam destionstrasse Galenus exactissime in libris de disset . Hippocratis. De Galeno vero pro batum est supra ex industria eum praeter misisse cJtagij mentionem in definitione, quia non est ex eius differentiis 1pecbficis : alibi vero apertissimam fecit mentionem,& si extaret
eius in tharic Thucydidis pestem conscripti , profecto
haberemus Gam de contagione disputatione: hic enim de ipsa erat locus,vi dissereret: & hoc libentius inexcusatione Galani adducere, quod de tanta re nullam fecerit priu tam disputationent,ut asseramus fuisse factam, sed desiiderarii no tamen res cloi excusationem Massariae, qui ita excusat Hip- podiateiri,SI Galenum lib. I . Itaque sum ego in ea sententia partietilarem tractationem de iconiagm pestilenti ab Hiin pocrate M Galeno praeternaissam fuisse , tanquam rem, quae manifesto,& necessario esti accedat, Sc te in su nima nullum in se artificiu :complectatur, ut propterea viri minime
idiotae , sed artifices nobilissimi illius quidem meminerint,
aliqua semina iecerint quantum unicuique fatis esse poetest τ' copiosius autem & priuatim de illo agere minime Uignati fuerint In quo tamen duo non effugere posse r prehensionem video. Primum, quod dicat contagium ma nifesto,& necessario pesti accedere, in quo videtur inseparabile facere a peste contagium, S proinde in definitione ad-lhibendum, quod pugnat cum anredictis abjpso,qui mordlamas tenet contagium non ponendum in definitione pestis, pestem esse posse fi lio contagioi: alterum est quod dic t Wippocratem iecisse semina aliqua;&meminisse contagu. nam debuit locum aliquem proferre , via id fecerit Hippin Crates ue negant enim aduersatij ullum reperiri in Hippocra ις locum, ubi ne nutu quidem,M tacita significatione sit in- ,
t dicatum cotagium Aquare meliorem existimo nostr md a1
iensionem: de Galano vero nihiλφηΡ6d dubitem asinam ollanu, M tat locus clarissimus lib. 1 cap. sue disse sentiis sebriu ; ibi explicatis
apertissimis erbis contagii pestilentis fisormentionem, i ea
145쪽
ειο περ ιήριηρτινὸς, u-ssi quidem vero& quod pestilentis aeris constitutio attulit febrem, neque hoc ign6 rant, qui sulit sapientiae participes , quemadmodu dc qu64 simul inhabitare cum peste correptis lubricum , & minime tutum. Periculum enim est,ne suscipiatur,ut scabies quaeda.&lippitudo. Quibus verbis quid potest esse dilucidius 3 Ei quibus etiam confirmatur nostra coniectura,quod Hippo. crates omiserittanquam tam notissimam contagij mentio nem: ita enim de eo loquitur Galenus in his verbis,ut stulti. tiae eos quodammodo condemnet, atque stoliditatis qui id
ignorent mox in eodem libro, clim dicit, ex Aethiopia fluaxisse σηπε ρονωὸ κ idest, putredinosa quaedam inquinamenta,videtur significare ut multh putant)contagium,quia Inquinamentum cum reseratur ad aliud, nempe ad reni inquinatam, vel quae inquinari potest, prosecto non potest esse sine contagion inam ex re is quinata fluunt spminaria inquinamentorum,quae rem ptam,& paratam asficiunt, de inquinant ut exempli gratia ex corpore pestilentia laborante effluunt quidam vapores, qui aerem vicinum inficiunt,mcorruptionis accepto fermentomox aer dilat,
tur,ies agitiate coni tum , quod si ita est, profecto, Hippo erates etiam non dissimulanter secit contagij mentionem in lib. de Flatibus,ubi dicit fieri λοιμὸν, idest, pestem, qua ibi
repletus his inquinamentis quae sunt humanae inimica natu Qua rem non solu scriptis,sed etiam lassis comprobauit Galenus nam contagii metu,Roma aufugit in patria reuersus, ut testatur Aaronius Cardinalis in tertio volu ne seu rum Annalium,qui ua de illo scribit: Meminit eius quoquς G 'ςdR pestis salenus,quitum Romae agens,eius 'itandae causa fu . Ea tibi Lonsuluit, in patriam rediens. Uod etiam confirmat, lens conta Zumgerus Volumlile octavo, sui Theatri lib. s . ybi agit dogium fortitu ei lectinate aduersa: ita enimai tribus annis Rin e versatus Galenus ingruente magna peste, confestimo
xbς in patriam properauit, annum iam agens tricesimmieptimum: quae Wrba desumpta sunt ex auctore illius Vis impressae cum libris Galeni Venetijsin editione juniarum' ' Quod
146쪽
Quod miror ausos quosdam recentiores negare, & contra tarere, fide historiae peruertentes : de quibus ita scribit l, cobus Zouellus in libello de statu pestilenti,cap. 2.citato GD leni loco de inquinamentis ab Aethiopia defluxis. Nos mehercule docent haec Galeni verba ipsum no latuisse pestem morbum esse contagiosum, quod tamen recentiorum 'ubdam arbitrantu deo quod Roma procul no aufugistet,climibi insaeuiret pestilens morbus,illudque Antonino Imperatori non praedixisset; quem licet quidam dicant peste absum plum ; Dion tamen, M Xiphilinus scribunt veneno sublatuclum a medicis Commodo gratificantibus. Aristoteles quoque Peripateticorum princeps apertissimam facit contagij mentionem in Probi. sect. I. probi.7. ubi ita quaerit, Διατι ρ-
Propter quid pestis sola morborum praecipueaccedentes ad aegrotantes replet di vel quia ex morbis omnibus sola communis ςst omnibus: quare propter hoc omnibus infert pe-istem,qui male actisti ante fuerint, etiam propter incitam tum, sime somitem morbi in curatis existentis velociter ab ipso negotio,idest,pesi e corripitatur: ex quo videtur Aristot leS Hippocrati 'm doctrinam delibasse: nam quod ille VOVeat κοινο πυφετόν,idest,febrem communem,hic appellatrην νοσοι', morbu m communem, quod ille , inquin 'mentu m, hic incitamentum, si ue somitem, ita quo illud etiam notandum, quod ponit πραχιατος pro λM μ' , idest, negocio pro peste: quo pacto supra diximus semptuaginta Interpretes a negocio απι απραγματορ, VertIsse ii
Mid verbu Deber, quod hestem si nifica in Psal so. N in 7
id est, cur ex aliqnciuntur morbo accedentes: a sanitate vero nemo sanaturi
mp is cumulabat ore sinus, i contagisi. mn tetenim nullo cessabant tempore apisci Ex asi salios, auidi contagia morbi. Vese
147쪽
Vergilii Equoque agnomula micta peooris contagis ant. I Et in G eo instosem culpam compe sie, priusquam . . Dira per incautum serpant cintagis stus. Ouidius Amraq;meent,o agunt contagia late. Sillius Iraticus lib. t .
Apud Liuium De Entissime fi mentio contag sit sibi; dei. Peste anni 18 .ab Urbe condita,ait ministeriami inuicem,ae. Historiςi contagio vulgabant morbos, & eodelibi de peste anni 2sq. Liuo lamus: ingentia m ala exorta fames, pestilentiaque foeda
lenti, e6n homini,foeda pecori, idest,contagiosa foeda re enim est e6n tagionis. tagionis Verbum,&lib. 2 3 ide Peste,anni s 3 R. primo tempo iris,& loci vitio,& aegri erant, Ss moriebatitui postea curatio' ipsa &contactus aegnorum Vulgabat morbOS, Vt auloegi cti,desertiq; qui incidissent, moreres itur, aut assidentes cin; rantesqι eadem vi morbi repletos secum traherent. Diony- uir sius Halycarnassaeus lib. 1 o de i l la pestCmaxima scribes, asem iniicontagi j explicatissime his verbis: os γ' ἐπ v ν τῶν
Π - ἐκ νοις νοσσυρ με τελαμάθανον, idest, N am qui opem ferte alienis morbis volebant,tangentem affect corpora, Ss cohabitantes,eosdem,quibus illi vexabatur,nadi
ui repletae Vi morbi,cum simul S pecudes,&aliae quadrupades habitarenti Diodorus Siculus lib. r'.Biblioth ubi agit de Carthaginiensii um pe stilentia meminit apertiss1m e cotagiu
. idest . Attigit, imu morbus Libycos,ox qui S cmis nulli interire anilio quidem sepel basiis uiartos postς3tes s Interpres vertit, efferentes morbo corriperentur, ostmo audehλt aegrotante saccedere. Eusebius Pamphil. lib. . de Christianis in peste.sibi mutuo inferqie tibus, Mgrotoslibentissime curamibus, ait
148쪽
IsDMωαίων, idest, libentissime sese alieno replentes affect v, 5c morbum in se ipsos trahentes a vicinis & propinquis. Appianus Alexandrinus in bello Illyrico scribit, Celtas superatis Illyricis, i piruna rebus potitos, ase peste infectos. Queatictorem citat etiam Mercurialis; quem quidem sit considerasset, & alios quoque, potissimumq; locum infra positu ni Thucydidis, ubi dicit, aues, dc carniuora animalia, si quae cadauera gustassent, interijsse accepto morbo, si Aristotelis
verbum υπεκκαυμα, quod fomitem proprie significat, si etiaBocca j locum de duobus porcis ex fomite panni cuiusdain via correpti extinctis, no ita credo audacter pronia classet paucissimos Historicos,ac nullu pene medicum, siue Grecu, siue Latinum, aut Arabem Vsque ad Auorum nostroru memoriam, memoria contagi j fomitis scriptis vllam reliquisse Dω μαλι e προσ εαχν, anto maxime accedebant. Videtur in his verbis significare sibi no ignotu fuisse contagiis, quod ad distans vocant medici recentiores,clina dicat, medicos, quo propiores accessissent, magis infectos, & proptius, atque celerius obijsse ; illudq; proinde nobis videtur quae- 'rendum,cum ad distans fiat, fluatq; contagio,quot passibus ab infectis tuti esse possimus de qua re pauci Verba fecerey ti esse posqui de contagio , M peste scripserunt. Philippus Ingrassias simus de extremum terminum non suspectium dicit esse quinquagin s*Rxygi Q ta passus: ita enim scribit materno sermone: Dipiis se vera pestesvole ammorbare, ct infitiare per distaneta non pur di una, o forse di e canne , c-e qualche volta accader suose , maforsie di cinquantapas iptu, S meno condo la grande et , atrocita di talpene. Vertum in Hac re Vix puto quicqua certi statui posse, cium habenda non solum circumambientis aeris peste correptum sit ratio, sed etiam Ventorum, qui saepe deferunt contagiosa seminaria,ec longissime inficiunt, de quo infra disputabitur. ed jam videtur res ipsa postulare, ut cum nulla sit in trat tu de peste, magis contrita, dc in Scholis agitata quaestio, s Lotagio, cumque toties de illo clam a Thucydide mentionem ostenderim, dc deincepsi 'sint crebro nobis,&frequenter facienda verba,de illo pGcis hoc loco disputem. Vt autem ordo seruetur, tria po-imum in omni disputatione adhibenda necessario, prae, praest a.
149쪽
ros In Thucyd. Narrat. Pestilentia
stabo , primum eius notiones persequar, Vt distinguantus . deinde definitionem explicabo: postremo differetias illiu, siue species proponam,& enumerabo, non dissiimulatis,aut neglectis causis, & modis penetrationis. Primo igitur nomehoc contagij, siue contagis Vt vocat Lucretius ratione Me trio siue contagionis , quo Vtitur Cicero Vocabulo: quoddi Festo magis probatur, quam cotagium, quoque uti potiri. mum dicit Oratores. Tribus rebus tribuitur ut obseruauit etiam M ercurialis cap. Iro ipsi morbo cotagioso,quo signi sicatu dixit Vergilius: .
Contagii Nec mala sitim pecoris contagia ladant.
. 2 ' Seruius interpretatur morbi,& pestilentiae, & 3 . Georg.
Culpam ferro compesce,priusquam Dira per incautum serpant contagia vulgus.
Tribuitur qualitati veneficae, quo sensis dixit Ouid de peste:
Uamq; nocent, ta agunt contagia late. Idest, qualitatem illam veneficam,&-m-ατα, idest, in. quinamentoru seminaria dispergunt per aerem. Tribuitat postremo communicationi morbi contagiosi, qua notione accipitur a medicis,ut clim dicunt contagione vulgari m0Pbos, quo modo Lucretius de peste usurpauit: i fuerant autem praeno contagibus ibant. Sunt aliae complures notiones huius vocabuli minus ad me dicam doctrinam pertinentes, ut cum ponitur pro conta ctu , quo sensu Plinius usurpauit in epistolis de virgine , sae dumq; contagium quasi plane a casto, puroq; corpore n0 uissima sanctitate reiecit: pro coniunctione, qte Odo Lincretius animi,& corporis complicationem lib. 3. vocat comtagem, & contagium
Corpus enim magis his mitin vine laborat, Et mala multa animus contagi fungitur eius. Et mox de eadem loquens: Neque consensu contagia sunt
Transfertur denique ad multa significanda per metapho ram,Vt cum dicit Cicero,contasionem aspectus, belli, cor scientiae malorum,sceleris,turpitudinis,&c. Sed haec Omm missa facientes ad definitionem Medicae contagionis, si
qua est institutus sermo, aggrediamur.
Definitur igitur contagio a Fracastorio, qui tribus lirm
150쪽
ipsum nomen ostendit: in duobus enim oportet elle contagionem. Consimilis uero dicitur,quia oportet& cui conta gio fit, quod Graeci uocant μεταλου -κον,&a quo, quod ijdeuocant quoddam uitium accidat,alioqui non esset cotagio: quare uenenati, quamuis ab aliquo datuuenenu hauserint, no tamen dictitur accepisse contagione, cu is, qui dedit, remaneat incolumis,'in lacte, ac carnibus corruptis no dicitur esse contagio, quamuiS computrescant,
in quo etia illud, aliud, significat,quod no continuu in quo
etiam potest diffundi putrefactio;od diuesum debet esse:
contagio enim proprie est inter diu a. Additum porro secundum substantiam, quia cum omnis actio, & passio fiat,
aut circa substantia, aut circa accidentia, non dicitur contagio , si quis ab aliquo fuerit calefactus, aut factus uitiosus, quia hec sunt accidentia,adiuncta sunt illa uerba infectione in particulis primo insensibilibus facta,quia contagio fit ci
ca particulas componentes, quae sunt minimae, insensibi les, ipsius mixti, seu totius partes, quamuis de ab his mox totum corrumpatur, & ideo mixti etiam appositum uocabulum: nam quae primo totu ipsum uniuersu in corrumpunt, & mixtu, non dicuntur contagio, ut combusta domus non dicitur contagione perijsse, neque corpus igne cremati: dupliciter enim mixtu corrumpi solet, aut per contrarii aduentum, sub quo consistere nequit , & extare eius firma, ut in igne: aut per dissolutionem mixtionis, ut in putrefactis, sub quae cadit ipsa contagio. Sciendum uero particulas illas, in quibus fieri diximus contagionem insensibiles, posse. cor rumpi simul,& alterari etiam solum : nam ad putrefactione faciendam non est necesse eas corrumpi, sed alterari tantu, quatenus dissolui mixtio possit, evaporare calidum cum humido innato: neque uos moueant Francisci Valeriolae
Rrgumenta, qui definitionem hanc Fracastorij, dc doctrina Conatur labefactare,quia illi facile est respodere, quodcumtςcerit elegantissime Horatius Augenius Epist. med. lib. q. O a L pist. I. hlestantissime,& doctissime de hoc argumento disputauit,
in i cap. i. hoc pacto: Contagio est conssimilis quaedam minti secundum substantia corruptio,de uno in aliud transiens,
infectione in particulis insensii bilibus primo facta. Quod e