장음표시 사용
211쪽
1 I In Thucyd. Narrat. Testilensia
fuit vero pestis maxima omnium,quas ego sciam,duo enim millia saepenumero die una Romae in. teribant, multi vero, M aliter non in Urbe tantum, sed in truto quodammodo Imperio scelere malorum hominum moriebantur,acus enim exiguas deleterjjs quibusdam pharmacis inungentes, mercede per istas in alios malum immitte bant, quod etiam sub Domitiano factum est, & Amicus in libro de morbis communibus cap.8.testatur Turcarum i m. manitatem solere etiam aerem inficere ad inducendam hostibus pestilentiam. In Patauina pestilentia anni is 3 3.ferunt Chirurgum Hispanum, Monachum Antonianum, &Ve. spillonem foedus inter se iniuish, ijs legibus, ut Vespiblo contagium in Urbe disseminando aleret pestem, Monachus expiscaretur inter confitendum, qui secunias secu de tulissent in Nos com iu , chirurgus bene numatos tolleret deprehensia, supplicio affecti. Et sub anno is 36. in hestilemtia Casali in Urbe Salassiae coniuratio deprehensa , qua draginta fere,ium uirorum,tum mulierum,qui cofecto unguento, quo portarum Vectes illinebant,& pulvere,quo Ve- pului, re stes inungebant, mitescentem pestilentia, & cessantem ale .stilens. bant, deprehensi, fassi, damnati, poenas tormentis & crucia tibus sieuis dedere. Cardanus de subtilitate lib. 18. memi nit cuiusdam, qui puluere iniecto pannis pestem excitabat Bucius lib.de peste. cap. . ita ait materna lingua. Si poslam qin molle pestilena spassate, o is que sa, che honidi Uflige ak i l Ndesti regione dena Cannaueseper deposimini gis kiali , ct confessini stsci urati condannati a morte, hauer eglinoavoglie loro dato, oueet si 'sero la contagione ungendogli Uci,& i catenacei desie porte con quella v
leno a materia, che se suolpurgare dat buboni, o sita datis inguinaglic ρς silenti, quam materiam ibidem mox narrat fuisse in vasistreis asseruatam,&illitam penicillis, de Philippus Ingi pq pq sias par. I. capit. s. recitat scelesti hominis historiam, qui ' pone pestilenti inducebat pestem. Laonde recita ii Zon ζη β scelerato, ii quale per dilatas la peste pigliusta dellamurcia dei,
212쪽
lis tirapanni, buomm,che coη quello I la gano: quamuis id vix fieri potuisse arbitratur ipse, cum putet res odoratas,& aro maticas non concipere contagionem, nec posse esse inmutem seminariorum contagij. Dd vero in nostro corpore generari possint uenena ex humorum putredine his si milia, quς deleteria extrinsecus is hosti adhibentur, & quod eadem gigneret symptomata, tum in corpore morientibus, tum etiam post mortem, ut inde falli potuerint homines iudicantes veneno sublatos, cum interna peste,&ueneno fuerint extincti,declarat id Galenus multis in putrediae locis,& primum in tertio, in tertium Epid. coni. 7 1. ubi agit deillo phrenitico, qui uomuit ἰώ δεα , idest, virulenta, quem consecuta sunt oia lympio mala,quq euenire solet his,qui assumpsere Venenum,6 in quarta mortuusabi dicit Galenus admirandum esse,quomodo statim his symptomatis corripiantur subit , cum tamen causa paulatim colligatur: ait
hac phrenitide coarceuatus est quidam in corpore vitiosus humor veneno tali adsimilis, agens quidem paulatim in corporibus vicinis, quibus implicabatur, ubi vero illa fuerat , quodammodo opportune affect a,S succus ipse ad summum litiae cumulatus erat, repente apparuit laetate symptoma, Mino de l. aifcap. .ubi ostendita Medicis esse conclusum, S definitum quod ἐρια θομτιρ ἐν τοις ἐωοιρά υναταιγενῆσθαι
idest, quod corruptio quaedam in animantibus potest excitari, tam vehemens, ut veneni serpentis similem ii beat qualitatem, & vim, cuius rei facit et in s.c.7anentioi ς,Vbi quemadmodu hoc in loco,dicitq situm a medicis, δ' sint propria signa ueneni assumpti, cum s*pe uideantur,
dolaetatium uenenorum potione humores, non secus ac ςp0to veneno ad corruptionem summam peruenire.
ορικτων φαρμακων γιγνομεν ι. idem asserit in libro
213쪽
Hi pp. de alimento com mei. 3 .ubi dicit, quinetiam sine incitiferis medicamentis cernitur corpus ad humorum corru ptelam peruenire, quae similis est ei, quam uenena afferunt.& in commentario in i . prorrheticonL l . ait. ἐνια alii
ὶ ται,μιουταδε τέ-αραρ ηἐἱ μuναρ, n ἀναιμ et , ανθρωπον. idest, quaedam enim cauta eorum,quae gignuntur in corpore habent similem vim, dc rabidorum canum ueneno,ue laetatium Pharmacorum illi generi, quod in assectis fibito nullum manifestu symptoma efficit, sed post quatuor, uel sex menses,uel etiam plures hominem interimit, & qui
sequuntur, nam exemplo lignorum, & ignis rem propoenit sub oculos,& quo fallantur medici, declarat, & commeo.in s. epit coni. 3. ubi haec tria proponit tamd equalia,quib. communia medicamenta Hippo adscribit pharmac0rum,
ιοβολων, ferarum quae Venenum infligunt,& χυμων τινων Ἀαριαί ης μοχθηρας, - λοιμωδουρ αερθ- ὼ τῶ σώματι γ sissK idest, succorum quorundam ex praua uictus ratione, uel postilenti aere in corpore genitorum. Quod problema, utrum scilicet gigni in nobis possit uenenum simile extern perpodit,ue Mercurialis de uen ib. i . c. 14.3c fieri posse contendit praeter testimonia Galeni, etiam menstruorumuliebridrie em plo,quae Solinus, Plinius, Galenus asseruerunt evade; purum uenenum, quare & Hesiodi, & Hebraeorum tempo ribus lege uetitum ne in balneis menstruas ς lauarentur ut Ii,aut cum illis cohabitarent, ita tamen, ut dicat 116 esse mς rum uenenum, sed simile ueneno, similitudinem ueroci ς in tribus, primum in celeritate mortis, quae in utrisque ψηxjΠ3it, secudum in symptomatum grauitate, tertium in py trefactione, & corruptione corporis, meminit etiam Hos tjus Augenius epistolarum libro . to. a. ubi ait. Hinc p)ῖς me a medicis recentioribus dissentire, qui ab intern '' Putant fiexi non posse febres uere pestiferas, errore,qui ς' ni fallor maximo. Hic reliquum esset, ut in uestigaromyΤΤanin animalibus corruptio aliqua innasci possit mςn , ut ueneni,tum qualitatem, tu uires aequet. At id μ
214쪽
Medicis enodatum, discussumque esse uidetur,qui hanc solent proponere quaestionem,Utrum propri stat notae uene ni necne: nam qui ma ime uidentur sus hac ambiguitate
disputasse, ij eosdem affectus fieri Loncedunt, laetatis ueneni potione, M a corruptione, quae a corpore ortum haia 'bet, uerum non facile discerni posse qui uenenum sumpsit ab his, qui aliunde affecti sunt. Praeter uero antedicta Gale ni testimonia accedunt alia etiam eiusdem postea ab alijs obseruata in eandem sententiam, quae collegit diligentissime Ioannes Baptista Susius cap 8. ubi hoc idem tractat argumentum,& fieri posse contendit, ut uenenum, aut qualitas ueneno similis gignatur in nostris corporibus, sunt uero loca ab ipso obseruata, de Theriaca ad Pamphilianum, quam dicit dari his, qui patiantur ab occulta causa, cum adest in corpore similis ueneno corruptio, in lib. de cibis boni, Mniali succi, ubi meminit horum succorum cithalium in corpore genitorum,et 7.desiim med. fac de cinnamomo,quem dicit emendare omnes qualitates ueneficas,&laetalas tam humorum internorum quam eIternorum pharmacorum,
de alibi etiam,Pisterea citat Paulum Aeg.li 7 de theriaca,MAueroem, qui testantur dari commode,ubi adsit in corpore uenenata qualitas,ut in peste. de hoc etiam legendus Case nobi: hodanus lib. i.de Ven.cap. 6. ubi probat multis modis posse in test gene- nobis generari uenenum, ex iisreditaria qualitate, ex humorum adustione, ex corruptione ciborum, ex eduliorum imalaqualitate, ex uictus ratione,& curis,odio,ira,vigilijs,crapula, ex ipsis lignis,& prunis,quibus torretur carnes,et si mi-ὶj4,de hoc quoque agit P. Parisius in lib. de peste, intractatu
Fontes. J Pugnare secum,lc sibimet aduersantia
dicere vi Thucydides: nic enim Athenis nullos fuisse cOtra sentes adhuc dicit,tamen paulo supra mentionem facit fon in Callirrhoes quem mox a Tyrannis munita, vocatu suis ilarit id est, nouisontem: cuius fontis meminit etiam Herodotus in Tract. icin Erat Sc Pausanias dicens y lppollatu, quia per noue fistulas aeneas emittebat aquas:
indicit fuisse idest, duodecim fontium,. ς κδ appellari a Thucydide, deri; eo ita dicit, Metiyρωτον, idest, Fons est quidam Ath Y a nis
215쪽
nis Callirrhoe antea vocatus, sed facile solui potest pugnas tia: nam dici potest unum tantum fontem extitisse,qui n6
Contradi est numerus: ideo nunc ad copiam fontium respexisse
qui multi postea facti sunt,uel melius dicendum hic de inse riori urbis parte loqui, ubi erat Piraeus: fontem vero illum
Atheuitu fuisse in ipsa arce, & superiori urbis parte, de qua nondum soluitur. verba fecit Thucydides: quae quidem explicatio mihi mali me probatur, quia maxime Videtur esse consentanea verbi, Thucydidis,qui dicit αὐτοθι, idest, ibi, in Piraeo nempe, qua si significet fuisse in ciuitate fontes. Vel tertio dicendu,quod hoc tempore fistulae illae teneae salientem,Vt antea,aquam noemittebat,& ideo quasi no esset,eum prςterijsse: id enim si gnificare dici potest in superiore, M ante citato loco, ubi ducit fuisse vocatu fontem. illum Callirrhoem antiquitus, ν - π ηγῶν ουσων,idest, Cum tantes essent aperti,& aqua' clare emitterent, quod fortasse tuc temporis no faciebant, vitiatis fistulis,licet haec referant caeteri interpretes ad septis clausione: a Pisistratidis enim regibus intra arce receptus non amplius populo patebat, sed nostrae explicationi vide, tur fauere Graecus Scholiastes, qui interpretatur, 'G0- τὰ αναιροσεοιν υδατορ, idest, Fontium,aquae distributionum stipse Thucydides,qui innuit intermissum usum illius fontis. Verba autem Thucydidisee hoc fonte sunt: qm
Βυρου- πα- ου Et fonte,qui nunc pia quam ita Tyranni compararui, nouem canales vocatur:ὸν liquitus vero cum in propatulo essent,& ad manum sento , Callirrhoe vocabat, eoq; quia vicinus erat, in maximis qβj busque rebus utebantur, sed no teneo mordicus,istam e ylkcati'ne, satis habeo innuisse, cui placuerit, eam probet,qy minime probare voluerit, rei jciat,cum praesertim infraqy'que in tertia parte faciat fontium mentionem,ad quos di i Volutatos aegrotos aquae desiderio semimortuos, qui lo*y non erit huic nostrae explicationi contrarius, imo fauobi . μῆςeat retinere , nam aquae desiderio ad ipsos sontes volg t batur siti cruciatii ubi vero ob siccatas fistulas copia /qy ut uoluissent,non suppeteret, semimortui illius desidςxiqςςbant. Quo pacto etiam poterit interpretari locu
216쪽
a siculi in lib. II. Biblioth ubi mentionem facit huius pesti sentie huiusq; meminit Sym tomatis his uerbis Δια h ταυ
idest, propter hanc causam plurimi aegrotantium proij et bant seipsos in puteos, S fontes, cupientes ipsorum corpora refrigerare ; sed melius huic accommodabitur secunda explicatio,neque pugnabunt inter se Thucydidis iste locus, ille Diodori, quia scilicet de Vrbe loquitur Diodorus, Thucydides hic de Piraeo; quare idem infra, cum loquitur de ipia Vrbe, meminit fontium. Iste uero locus Thucydidis citatur a Petro Sybilleno in suo libro de Peste: sed in duobus errat ; primo,quod dicit fontes insectos,non puteos; secundo,quod dicit Thucydidem asserere, omnes,qui deinde ex eis potauerint, subito perijsse; eius haec fu niuerba: Non uero haec flumina corruptioni solu mmodo apta, & idonea sunt; verum etiam reliquae aquae, quae stagna dicuntur, i, cus piscinae,& fontes, qui ueneno inlicitatur, de quibus Thucydides scribit, quod Peloponnenses Athenarum fontes ueneno corruperint,& omnes,qui deinde ex eis potauerant,subito perierint: quod etiam in bellis Italicis,& Gallicis nostra prolemodum aetate contigisse experientia constat. Superiorem urbem . J Intelligit uel ipsam arce, que ακροπολις dicta,licet uniuersali uocabulo ab Atheniensibus diceretur Vrbs,ipsomet teste Thucydide,loco an
eatur uero ob uetustam hanc habitationem, summa parshrbis usque nunc ab Atheniensibus,urbs: cuius rei eam aftat rationem Stephanus de Urbibus,quod scilicet primi in- Ron 'int nomina Vrbis, & Oppidorum. Πρωτοι γ' κώ -
ἐκαλο--idest, Primi enim Athenieniς Oppida, & Vrbes inuenisse memorantur: quare sum' rcem ipsorum, Urbem, uocabant propriQ nomine, Mintelligit eam Vrbis partem, quae remota a mari pro PRQuocabulo dicebatur αευ, idest, Oppidum , distima maritimis partibus, quae erant Piraeus, Phalm
hMunichia,de qua infra in secunda parte facit mentionet
Arx Atheniensium dicebatur Urbs, quia primi A. thenienses
217쪽
his uerbis: a ἱυγαμ n si gau, idest, Concursus ex agri in Oppidum.1 M Dνησκον rπολλῶ rimoriebantur multo magis.lannuit his uerbis Thucydides morem pestilentiς,quae inpilrimum ubi in delicatioris i temperamenti corpora incidit, multo maiorem edit stragem,quam Athletica corpora depascens, quae plerumque
218쪽
Dic t igitur de hoc, ut quisque sentit, nouitq;α Medicus , de idiota, a quo verisimile sit il-ὶ id extitisse,& causas, quas tantae permutationi pux4t idoneas vim habuisse ad rerum orbem conuer-Wndum. Ego autem, cuiusmodi fuerit, explicabo, ' ςδ quae contemplans quis,si forte fortuna rursus kRςidat, praecipue aliquid praenoscens non possit 'mnino ignorare, declarabo, cum S: ipse morbo ψςrim correptus,& conspexerim alios patienxς - Γ VpABH
219쪽
s causas attulerat Thucydides,qus pestilentiae huius videri potuissent evtitisse origo: alteram a Medicinae sesttibus delibatam,& Ρhilosophis,quod scilicet ab Aethiopia fluxisset vent0- tum opera delata: alteram a vulgi opinione,quod veneno infecti a Pelop0stnensibus essent putei, cum persequi plures nollet, quod suisset extra limbies Historiae egredi,quoniam hoc sibi non erat propositum, vel etia quia fortasse extabant multorum tum Medi ru, tum Philosophorum, addo etiam Historicorum scripta jahanc sententiam,vt fieri solet in pestilentijs,quae perseqdὸ bantur has causas, ut de Hippocrate constat, qui in spi huius pestis causas,ut Medicus 1uestigat,& explica integigVnicuiqne relinquit,ut pro suo sensu, cognitione prooppetet, quod libe i, causam qi pestis inuestiget, & persequ i. siue is, ex Medicinae, ac Philo phice doctrina hauriat,' sciens artifex,& medicus, siue ut imperitus, & vulgaris idi ta,ex Vulgari suspitione,& probabili aliqua opinione: in ygigus enim frequenter disseminantur tali tempore rumorς qui varijs rebus causas tribuunt,quamuis minime sint Vςx
deinde quid sit faciendum,quid ii suarum sit partium dit; cum enim Historici personam gerat, cui in primi β
bet esse ante oculos proposita ipsa veritas,pol.cetur ςUlicaturum,prout euenerit,nihil aut addendo,aut subis hendo,
220쪽
hendo,neve superuacaneus Videri posset labor,& temere susteptus proponit Vtilitatem, atque commodum inde ema naturum in humanum genus, quod erit, ut sit forte fortuna rursus incidat pestis, aut haec eadym reuertatur, ut assolet, Vtq; euenit re ipsa ex ista praeexistenti,Minformata cogniatione, quid sit agendum, quid consilij capiendum facilius statuant,neque haereant ancipites, ut in hac ipsa factum inbtio, prae ignoratione,cum nullum haberent exemplum, & a nullo explicata pestis symptomata, in quo oblique seipsum quodammodo laudat, quod primus fuerit hoc aggressus praestare, quod nullus ante ipsum fecisset Historicus: opti me vero se id posse enicere demonstrat, cis in ipse morbo laborauerit,& alios peste affectos uiderit: unde facile illi fuit
omnia animaduertere,atque notare,tacite innuens non deesse sibi quoque scientiam, cum duae hae paptes experientiae in seipso,& in alijs probatae maxime adessent: duo enim scimus esse crura, quibus incedit suffulta M edicina, & omniupene rerum cognitio, scientia scilicet,& experientia,qua uel solainstructi in pestilenti js saepenumero ut Galenus testatus est) idiotae praestantiores , & meliores esse medicis etiaeruditis inuenti sunt.
Dicat igitur. J Videtur hoc loco Thucydia
des tacite se excusare, quod plures causas non persequatur, &attingat, quia scilicet hoc non esse Historici M suaru pa tium, nouerat,necnon innuere alios, qui secus facerent,etia dignos reprehensiones, quos tamen ipse non damnat, sedi minum iudicio relinquit dijudicandos, & profecto uel ολ hoc Thucydidis exemplo illorum notari,ac cognosci pO'tζst imprudentia grauiori enim uerbo uti non libeto qui cu historiam stribunt, Philosophico more indagare, ac inuestig)re pergunt occultas rerum ab ipsis narratarum causas,
qR0d potissimum in pestilentia describenda multis euenit, ut recentiores omittam ne uidear maledicum, & cyni f*m potius agere, quam interpretem ueteres nonnulli in gintium inciderunt , & ideo reprehensione digni,quod no*ςrunt bonos imitari Historicos, qui ubi usu uenit, ut ista
δxxent, unam, aut alteram causam obiter, & paucis attin
Rerbis,& ad alia redeunt:in quo Liuius prςclare se gessi hucydidem imitatus,qui cum saepissime meminera peZ stilentiarum,
Primus Thucydides ex Historicis pestis mala descripsit. Errorquorunda Hi