장음표시 사용
61쪽
ter graui infirmitate) nu. 8. et est receptissi-n i l ac opinionum diuersitate emanata. est obscuritas quaedam, & dubitatio, quae non modo leges non est interpretata, sed potius I9J eas Gestruxit, & ius totum peturbauit 1ecunduin Io. Fab. in princ. Comment. Instit.col. 2.1ubnu. 2.uersi. ceterum cum per contrarias ) &Dec. in I. I.sub nu. q. Ede reg iur.cum leges
zo claritate, ac facilitate priuauerit, quae t adeo legum sunt propriar, ut si sint obscurie tanquam inutiles ad decisionem causarum allega. ri non debeant arg.I. 2.in princ.C.de indic. uid. toll.& late explicat Neuig.in d.sil .nup. lib. s. nu. 3 q. Qua propter ius nostrum his tenebris inuolutum inutile pene redditum erat, & lites in longum protracta: non sine maximo partium dispendio,& iudicis periculo, aut nullum, aut pestimum exitum sotiebantur.; Nam iudices tanto opinionum conflictu obtusi, quo se ire terent, ut tuti a periculo animae, & rei sententiam ferre ualerent, penitus ignorabant. cum enim hinc inde Doctorum autoritates haberent, si opinioni, quae sibi in conscientia tutior iuderetur adhesissent, non per hoc poenas male iudicantibus iudicibus impositas euitabant snam neque Coctorum autoritas excusabat ,
cum ea probabilis solum sit i non necessaria,
62쪽
ui uno ore concludunt Doctores in I. I. f. si Cert.pet.&fuse per Nicol.Euerard.in suis loci.legat.in loc.ab Autoritate, neque conscien*ῖ tia tuebatur cum nulla ' reperiri possit opinio tam bona, & aequa , quae subtilibus rationibus & cauillationibus conuinci nequeat , ut iuribus,& autoritatibus comprobat Neu.d. lib.
men propterea) quibus rationibus sententia iam lata ab alio rudice tanquam iniusta retracta 3 ri possit, cum iudices interdum moueanturi facilius ex arguta,& subtili ratione,quam ex uulgari uera, ita uno ore concludunt Hostien. Io. And Anchar. Ant.de Butr.Abb.& caeteri in c.per tuas,& qui fit.sint lemit.quos referunt,& sequuntur Caepoll. in traa.cautel. in cautcl. 67. sunt multi procuratores ) per tot.Cateli. Cott.in suis Memorat.in uerb.ignorantes, post princ.vers. ex praedictis inferri potest)And.ab
ivn.in cons. I 3. elapsis mens bus col.fi. nu. 6. lib. 3 .& excellentiss.& acutiss.Dominus meus Thobias Noni. in princ.inst. de testam.sub nu. o.in 3 .sundam. vers. stringitur, quia muli
ties, & sic iudex cuius sententia retractabatur tanquam iniusta, faciebat ' litem suam ,& alias poenas subibat, de quibus in tot.tit.C.de poen .iud.qui mal .iud. in I siquis in conscriben
sultatione) infin. lib. 3.cum simil.Quamobrem saepe saepius miseri litigantes quotidianis sumptibus defatigati post multos labores,& incommoda lites indecisas relinquere cogebantur.
63쪽
Istud quidem vulnus humano generi quam 'trocissimum eandem exposcebat medelam,qui noua iuris cIutilis compilatione prioribus illis temporibus Iustinianus attulit:uerum,cum Caesares hodierni sub propria iuga barbaras gentes hominum malitia nimis potentes deducere adhuc nequiuerint, ut post victorias armis quaestas pacifico huic morbo coni uterent Docto res ea qua funguntur autoritate ex duobus maas lis ' minus malum eligentes iux .l.s procurator, & ibi gl.is de excepi. dol.& l.quoties , Vbi post alios Dec.in s.& Cagnol. nu. 3.id notants .de reg. ivr.c.si quod uerius,ubi Glossin uerbo adulterium, concord . congerit 32.q.2.consulerantes, quod quoties de veritate alicuius facti dubitare contingit, quae in specie a singulis personis haberi nequeat,ad id recurrimuS , quod uniuersaliter , uel communiter creditur,a 6 idque t pro ueritate habetur, quod uel omnes, uel maior pars hominum loci, ubi factium
illud uenit, communiter credunt quae ueritas, seu credulitas aut fama, aut communis error, aut communiS opinio nuncupatur, ut tradunt
δ7.nu. Iss .uique ad mura. 1 62. Doctores in- quam existimarunt, quod in tanta opnionum contrarietate, ac confusion e , cum aliter ueria 7 tas haberi non possit, opinio illa ' iudicando,&consulendo sit attendenda, quae uel ab omnibus, uel a plerisque Doetoribus, qui si pro casu de quoidubitare contingit, stria. pserunt, e siet recepta,& approbata, & hanc speciali, de pene proprio nomine communem .
64쪽
nuncuparunt, Vt concludunt Hostre n. Oana. And. & alij omnes in cap. primo, extra de cOI 1lit. Et uoluerunt, hanc communem Opinio. 2 8t ab omni poena iudicem excusare in sindica tu , ut in specie tradunt Abbas, in cap. primo, . colum.septima.nume. Vigesimoquarto de posui .praelator. Paris de Buteo. iii dicto tract. de sind.in verb. iudicare, capit. tertio. incipis . an si iudex; qui dediti) nume. secundo. N uir. in dict. stu .nupt. libro qninio.nume. sexagesimotertio Gul.Mayner. in I. in totum,nume.. 3 3. ff. de regu . iur. cum aliis simit. Quemas emodum communis in facto consistens excusat 1.si quis patremfam. & ibi not. Bart. in princ. &Card. Alban. in lucubrat. num. primo , & alij1sad S. C. Macedon. Et,econtra iudicem 29 contra communem iudicantem facere lutem suam secundum Barto. in L fia. prope fin. sub nume. s. C. dep nit. iud. qui male iud. & aliis compluribus poenis subiici ; & demum 3 Q decreuerunt , communem t ipsi legi esse aequiparandam , & eius virtutem , ac vim sortiri, ut concludunt Lancel. Galiaul. in Tep.l .centurio numer. 29 I. ff.de Vulga. & pu- .pili.& Anu.Bero. in consi. nonagesimoprimo,viso diligenterque considerato ) colum. τ.3 I nume. I7. lib. 2.& communem ' seruandam esse tanquam ipsum ius, ut respondit Grat. in cons. 77. duo principaliter obiiciuntur colum. I. num. .lib. 2.Quinimmo quoad hoc,ut serua 32 ri debeat, Communem opin. veniret appellatione legis in statuto de lege loquente, Vt V Juit Aug. Bero.d.cons. 9 I .nu. I 6.& seq.& postre
3 3 mo Communem t vim , & efficaciam Com
65쪽
suetudinis obtinere, ut tradit Bald. in c. ne innitaris col. 2. circa med. uersic. & dicit Io.Αnd.) nu. 6. extra de constit. quem referunt,& sequuntur Io. Bap. a Villatob. in d. tradi. comm.Opin. in uerb. Communis opinio) subnu. Io 7. post med. & nouissime Sebast. Med. intract.de legib.& statui.par. 2. q. I 6.& ulta 3 nu. 7.&consequenter Communem ' Iudicibus, Advocatis , & litigantibus imperare, uetare , permittere,ac punire arg. l. legis virtus V. de legib. Sed non ex hoc adeo Comm
3 nis ' est equiparata ipsi l egi, & consuetudini,
quin in multis sit inferior ipsis, nam lex, &consuetudo semper, & ubiq; inuiolabiliter seruandae sunt l. leges ut generales C. de legib. inst.de offitid. in princ. l. de quibus, &ibi Doct.isde leg.c. I. & ibi Cano nisi extra
de const.cum concord. Communis opinio autem si pe, & in multis casibus non debet a tendi , ut late infra tit. 9. per tot. Pr terea in aliis differt Communis opina. a lege, & consuetudine . Nam opinio superueniens Sque
36 communis ' non tollit communem priorem contrariam ad instar legum , quarum posteriores contrarias priores abrogant l.
sed,& posteriores E de legib. adeo, quod
communi priore nihil obstante aeque communis posterior seruanda sit , neque prior communis ex eo, quod non tollatur ab opia 37nione aeque communi posteriore, test attendenda , quemadmodum leges. quarum priores, si non tollantur per posteriores, sunt omnino seruande d. l.sed & posteriores. E de legib. Sed neu ra, hoc est neque prior communis
66쪽
munis , neque posterior aeque communis attenditur , & vlla in consideratione habetur, ita tradit Ripa in resp.primo,nu. I o. in tit. de subst. quem refert, & sequitur Lancell. corrad. in lib. te pretor.f. a. in tit.de senten.nu. 2 s. prope f.idem amplectitur Nicol.Mor. in d.trach.de f.
treg.&pac.par. 2.q. .Versi .contrariam opinionem) num. . cum sim. Eodem modo magis co-38munis non enim communis opin. t a magis communi in aliquo differt. nisi, quod quoties
communis, & magis communis concurrunt,s eruatur magis communis ita ut in comuni dispo sita habeant locum in magis communi, & econtra, & quoties loquimur de communi etiam de magis communi loqui intelligimur superueniens tanquam lex, quae posterior penitus tollit , & delet, disposita per priorem legem contrariam ; ita ut illa lex nunquam uires recupe3 3ret, abrogat, & tollit i communem, ut auto ritates, quae sunt pro communi , non possint facere numerum pro eadem opinione, si quando, ut saepius accidit, ea tractu temporis magis communis efficeretur per adhaesionem aliorum Autorum; Sed solummumodo magis comunis superueniens praeiudicat, quod donec permanet maSis communis attendenda, ac seruanda est, & id i quomodo procedat ostendi- Otur naturali exemplo, nam lumen, & splendorsyderum per aduentum solis non amplius no
bis apparet, ac si penitus sydera lumine essent orbata,idque procedit,no φ sol abstulerit spledorem syderibus, quae tam diurno, quam nocturno tempore illum retinent, sed quia proprio lumine ac splendore longe maiori occu-
67쪽
pat,&adeo superat splendorem syderum, ut nullus omnino nobis ostendatur, ita In propo- .sito magis communis seruatur , & praesertur comuni contrariae non auferendo vim , & efficaciam ipsi Communi, sed solummodo eam su- Iperando maioritate vis, & roboris , nam communis , Vel magis communis ' seruatur non ex eo,quod contineat certam, & claram verititatem ; sed solum quia praesumitur, quod sit ve 2Ia, seu uerior , communis enim, uel magiscommnnis ' uera praesumitur, ut concludit Abb.in c.prudentiam, col. I.in 3.not.nu. de olfdeleg.quem sequuntur And.barbar.in condi. I.magnus scripsit psalmista col. . uersic. item dicit quod est) nu. 7.lib. 3 .Ferd.LOaZ.iu
Tub .9. post 6.9. in quodam consit.ibi insertouersitem & quod plus est) in fin .sub nu. 3 4.Ca
sa post med merscded quia uerisimile'non est)ει alij passim ; Quae praesumptio Verit
satis ' oritur ex auctoritate Doctorum , nam Doctor & bonus, & peritus praesumitur, unde &tanquam bonus uelle,&tanquam periatus posse, dicere ueritatem censetur, itaque ista praesumptio tam aeque uiget pro opinione paruo Doctorum numero fulcita,quam pro ea,quae maximo iuuatur, cum in unaquaq; i terueniat autoritas , sed maior numerus, &consequenter maior autoritas maiorem praesumptionem ueritatis inducit, minor uero mianorem
68쪽
norem praesumptionem. Vnde cum magis com 4 munis opinio t maiori numero , & autoritate Doctorum roborata sit, ut post alios tradit Ne- uia. in d.stu. nupt.lib. s . num . . in sin. & seq. cum similaequitur, ut maiorem habeat veritatis praesumptionem , cumque lyna praesumptio maior 4 si tollat aliam praesumptionem minorem l. diuus isde integ. rest. Alciat. in d.tract.praesumpt. rego 1.praesumpt.9. infin.cum fuse congestis per Francis.Niconit.in rep.rub.Qde eden. nu. 7. sequi tu ut magis communis praeferenda sit ipsi communi R id solum ratione maioris praesumptionis, non uero ratione certitudinis veritatis,quae in contraria communi probaret certam falsitate.
Et hinc est,quod magis communis superueniens 46t non tollit gesta tempore communis contraria ut post Imol. tradit Mari. Salom. in s. responsa prudentum , inst.de iur. nat.gen.&ciuit quem refert, & sequitur Neuia. sub d.num. .uers.non tamen propterea & ratio est, quoniam, cum cesset Praesumptio quae pro communi uigebat tempo- Te,quo ipsa seruabatur, non possumus dicere ei selsam detegi per superuenientiam magiS communis contrariae, cum ea solum verior praesuma- tu quae maior ueritatis praesumptio cum postea superuenerit non debet ad praeterita exteat, iux.
I leges,la ij.C.de legib. cum vulg. t Communem opinionem igitur derident interpretes in scholis, colunt uero, & obseruant iudices. & Advocati in iudiciis, & utrumq; quod mirum fortasse alicui videbitur benefactum existimamus,nam licet, immo spectat ad iuris inter67 pretes multa i subtilia etiam falsa effundere ad acuenda scholarium ingenia, cum enim m
69쪽
dum studendis.,& ut dicitur in intelligentiam
solum docere debeant schol , non stidubitandum,quod etiam vera in dubium reuocare necesse est, nam alias non esset locus disputationi , &Per consequens omnis penitus discendi via esset Praeclusa s Interpretes egim non multa , sed muia
tum declarare tenentur,ut subtilite clareo ordinate exprimere valeant;vt pulchre deducit Matt.Gribal.de method.1lud.lib.I.c.9.Vnde merito legendo tantum extollitur Franciscus ille Aretinus Doctor subtilis nuncupatus,& his temporibus inter Doctores iuuenes unica spes Perasinae Academiae Dominus meus Franciscus Cantutius candor linguae , & pater subtilitatum iure optimo appellatus, non mirum ergo, si interpretes communem negligunt,& totis viribus ad di sputationem se conferunt, nam illud est propriueorum mimus; Sed Iudices , & aduocati, qui 3l solam veritatem ante oculos itiabere debent l. iudices C. de Iudic. can. veritate,& can. qui
contempta 8.distin.Glo.s.in can. quicunque 8 I. distinet. alios congerens Socin .in consi. I s U.do minus labia nostra) in princi . num. I. libr. r.curn
concord. cum eius exquisitio adeo difficilis sit Propter opinionum diuersitatem, ut pene impossibile sit asserere in iure aliquid uerum esse, si noceriam & claram saltem prauiamptam sequi vertiatatem tenentur, 3 per consequens Communem Ninionem quae uera praesumitur. Quamobrem
cum diuersi sint fines interpretum, & iudicum; non debet mirum videri; quod diuersis medijs utantur , nec ex hoc varii ,&contrarij dicendistat, cum utraque opinio in suis terminis sub- Mere possit, nec unius receptio alterius 3 utin
70쪽
& robur impediat aut minuat i Itaque di 69 cere solemus , qubd ea t quae in scholis traduntur , sunt prius discutienda in camera,& postea in iudiciis practicanda, ut post Bald. tradit Nevir. indicta situ. nupt.libr.3.nume. s. so quoniam leges ' in scholis diglutiuntur, inpalatijs uerbdigeruntur, praetica enim est scientia digestiua,&ubi Theoricus desinit ,ibi inciapit praeticus, ita haec omnia tradit Bald. in rep.
l. Aemilius colum. 8.nu. I I .uersi c. leges in scho-
Iis isde minor. Lancell. Dec. in l. lecta. colum. secunda.vers. nam ut inquit is si cert. pet.quos refert, &sequitilr CateIl. Cott. in ed. Memorat. in uerb. praefica uersic. propterea im It tum Hiero. Ggnoli in I. secunda, num. primm C.de rescindo uendita cum simil. Nam praeticas il est uera legum intellectrix, ut tradit Bald. in capit.primo in princ. uersic. & ideo quando capiuntur ) intitu. de Dud. sind. cul. amittit. quod repetit Decius in consi. III. reuocatur 'in fimverbis,& Coll. in .l. uerb.practica ) in princ. &σα leges ' sapiunt cum praeticantu h ,& tunc fructus , ex arbore colliguntur', ut inquit idem
Bald. in cap.ex tenore, circa med. extra de test.
fefert , & sequitur idem Coll. ibid.versic alibi etiam pulchre. Ex quibus clare constat, quam amica, & utili sit omnibus communis opinio,
quamque merito sit colenda, & seruanda. quando tantorum malorum unicum fuit remedium ,&tam rationabili, & equa causi introductum,
ut per eam i labor sit diminutus . Doctorum discordiae sint sedatae, & uia patefacta sit, quae rescrupulum conscientiae sustillit,& fortunarumi B α H