Adnotatio ad institutionum Gaji commentarios ...

41쪽

tuente eos in libertatem Praetore contra domini,sper mi repetentes in servitutem. me fiant autenishrmae , quae solae justae liberiatis ac civitatis

essectrices erant.

Atque ex hac tristi isteriam Mimu sfomimeonditione proficere volens a his , ut isto nstudia erga se excitaret operaque uteretur, constituerat, ut juSta libertas ac civitas Romana cumsusIragio in rusticas tribus ipso jure daretur.

Exeidit quidem tum spe Clodius vid Cicero R. sed line apsum eius facinus aliorumque deinceps

inopum in civitate virorum machinationes adve tisse videntur primum latorem Legis Eliae Sentiae, deinde Legis Iuniae , ut mediam incedentes viam servis istiusmodi manumassis spem ei Matis adiapiscendae ostenderent et certum iis statum adsis mirent. Betenta autem videtur dictio in libertate morari etiam Post Legem Iuniam de iis, qui libertatis Latinae participes fierent vid. L. I2. D. de servis e

portandis et L. I6. g. 2 de Bon lib. L. 28. D. MI Amri causa nisi miri, ius tu nobis refert 'Daverba Scaevolae significantis eam ipsam conditionem manumissorum , quos Gajus ait olim servos visossiisse L. 3LI. 2. D. de usurpat huc non Pertinet,

mam iri misi vocatur L. 4. Q de id liberi. Aut debatur vox vicino, ut in Edicto laudii apud dustinianis in L. un. g. 3. Cod de Latina liberi.

in libertate Latinianua mora fur.

42쪽

civium B Ornanorum flia Latini praeterea non a ,rint, unde donent, nam habent manumissores ad

quos in ipsorum morte bona redeant. 'Mn. . u. 4. Inst. de Boo in Nogatur his ultimui voluntatis arant vim , et quae

superstites habent, morientes donare non possunt,'

ut ait Salvianus apud Schultingium in not ad Epit. I. I. nod Gaius III. n. docet, spectat errem --, qui ex Latino ii se conse itu vie est aus oui iiiiiis , uti tura rei Miserint in

bonis patroni jura R. testammio alieno ea ere Quare non nain Me augmentum rei familiaris aliquando hicro ceditae maeum ori a j tesuamento civis Romani non inusitanti, soli ines e vini soli cives adeunt hereditate rivium. M. Cicero Orat pro Arvia . 1iliti autem permissum est, Etiam Latinos et ErBUinos instituere heredes vel iis legam. Cons. II.

iis Quid' si Latinus injuste heres scribtua interestiam civis Romanus iaetus sinit in se testatori-- eapiat Ita videtur, m. M. h. XVII. I.

ceterum Cicero B utroque hoc argumento utitur pro Archiae civitate in discrimen vocatara restamentum

43쪽

an testamento apud Paulum L. M. q. 2. D. de tenain. tui minor armis triginta non potuit hoc antiquo ju-

tutor seri ob Legem Eliam sentiam. is,

neque ad causae probationem apud consiliuin ipse adliniti, ut putare videtur Schultingitis adll. nam causae probati , qualis exponitur in . 8 solius est domini. at Paula Ulpiata aequalis hune se ivum aetate triginta annorum minorem sine libertato tutorem datum non tantum liberum esse docet, sed etiani tutelam ei desert inde ab inpleto 25 aetatis anno. dic unus tutoris dationem in testamen . tantii Valuisse, ac causae probationem apud em

.aithun, aut ei in Pauli iam obliteratain sitis Hinvetii Legis Eme sentiae et Cti. quod laudat Gaius II. 275 cet cons. q. 18 Atqui huc etiam spectat Fragin Vatic I In In suscipiendo autem mere tutelae eorum , qui eadem secum eo iii ino utuntur, habent easdem mccusationes, atque ipsi iuves Romani. Gidd. Fragm. V . q. Im ad

g. 221., ut habuere etIRIn iis i DI IineIaeli, IV jufi emendi vendendi per mancipationem. Vid. Ulpian.

Fr. XIX. . An vetitum etiam pertinet ad tutela in dativam res ipsa lo tur. l. 24. μι Hrecto. Birecto hic adverbialiter. In simili

loco ΙΙ. 275. III 84. Gaius scribit directo jupe, hoc est, jure ex ipsis legibus civilibus recte ma- mante. Opponituris .f-----, in quo benignior est juris interpretatio Re inuitis Do/--que --- . hinni vocabula uris Civilis quae in Latinum Peregrinuanque non cadunt. Vid. H. II0. Upisu. Diuitias by Corale

44쪽

.xxv. . Latini fideicommissum capere possunt licet legaltim capere non OsSint. Ill lue quod capiunt per formam fideicommissi, hoc ipsum non

est hereditas aut legatuin, sed in sero audiit fide conunissum , sive universales, sive singulare , in quo vindicando petendi jus non usu venit, quodque non habeniciliae Quiritium, sed in honis. I huc pertinet L. 63 ad SCtum Trebell. Qui voluit favere civi nom. huiusmodi Latinorum patrono, quena sorte non licuit scribere heredem, hic per Latinum fideicommissum capientem hoc facile potuit effore, nam in morte istius Latini veniebat omnis pecunia

Patrono a

Fullo mo , hoc est, nec directo jure nec ex s. m. fideicommissum. Lare peregrinusque. Recte potuit Gaius hoc affero exemplum, aetatem suam significans Ante Iladrianu in vero ei egrita omnino per fideicomn is- Sum arre Potuerunt, II. 285 qua ipsa in re distincti peregrini et Latini. Irac ime, hoc est, Mi dediticiorum numero sunt. Plerisque acui . Videtur igitur hac de re quaesitum sitisse, cum silcre ipsa Lex, sed vicit se

tentia eoruD , in utraque schola tire consultorrim

iam sic plerosque intelligo, in quibus ipse Gajus III. 75 qui isti hominum generi, quamquam solenni inodo manumissis et ob iurpitudinem tantum non receptis in civium numerum, testamenti actionem tribuendam negarent. Cons. omnino GHus III. 5. de mente legis disputans. G. t. Ulpian. r.

45쪽

g. 26. Pessimo libertas, id est, nullius prorsus sic citatis et pessiiliae Oristitionis, ut est infra III. 5. Lege GO, constitutione Gaius tres indicat,

hosce sontes, a quibo solis ali pili novi proficisci posset in iure vitatis sive iuuendo in ampli seando Add. GHum L. I. D. Quod cujusq. univ.

27. Mora ii prohibentur. Moria ι St eorum , qui eertaIn rerum suarui Sedeu non habent; locautem Lege Elia Sentia cautum esse ex fomaxime discimus; nam L. 2. D. Qui et a qui manum huc non pertinet. Constitutione princi ali. Si singularem numerum usurpat Gujus, O Silioni adjectivum , vid et III 32. In plurali vero contra Vocabulum prino lis hanc potestatem propriam obtinuisse videtur posse quam requentissimae esse coeperunt Caesarum constitutiones, quas ipsas si Mida Gajus, ut in II. Us et Ulpia ii. r. 2, 10 significantur certorum quorundam Caesarum certae constitutiones. IH bonoque eorum inire inire Iubentur. I ere mimi de rebus, quae ex legibiis veniunt et earum sanctionem continent. Ipsi bonaque Itaque si deprehenduntire in ipsa urbe atque adeo legis vetitum non Observaverunt, Permissum fuisse videtur manun illis injicere et sub hasta vendere, ut Athenis peregrini, qui in civitatem irrepsissent, ad ovo in abducti vend

bantur. Ex conesitione. Hoc est, actum adjectura imie

venditioni publica auctoritate actae , duo inbuit veluti capita, alterum de non serviendo intra Cupia

46쪽

dem, alterum de perpetuarius servitute, cui pacto sive legi , si voti in ea steterit enitor, iuc accessit sanctio sive poena manumissum contra legem non liberum ore sed servum publicum sive Populi Romani. Servi sopia Romani. Sunt servi publici, quales praeserta in erant Romae Iaotali et tabelliones, qui masistu tuum decreta et judicia excipiebant, aut operibus publicis, fabricae et tutelae aquaeductuum deputati erant. Vid. L. 8. C. de servis sus et Gothois. ad Cod. h. tit.de aquaeductu Lib. XV. 2. . At docet Ulpianus r. XX. 16. habuisse servos publicosi fienti faciendi pro Parte dimidia. Ergono is, qui, cum adhuc dediticiorum numero erat, te tamentum prorsus sacere non potuit, utitur nunc meliore iuris conditiones Non absurdum sit statuere publico populi Romani serato, cuius non civis aliquis privatus , sed universus I Opulus dominium haberet, gratiae causa aliquid concessum luisse, quo nes retur gnumisso isti, qui ne in urbem quidem ecipi potuit. Athenis etiam istiusmodi servos NA

vocabantur' satis tolerabili conditione usos fuisse tum aliunde constat, tum ex insigni Aeschinis loco in Orat in Timarch. p. 79 82.

Et hae ua Lege. ι significat laudata verba esse ipsius legis hic a Gaio descripta add. g. M. Videtur igitur hic de manumissis dediticiorum nu-naer locus unus ex gravissimis Legis ait ilaus

suisse, quippe conjunctior cum ipso ejus consilio, quod Augustus significat apud Dionem Cassium

nisi Lib. M D. M.

47쪽

sitissus mollis Latini rei civitatem Romanam , Haec inscriptio necessaria est, quia nec si re a gumentum aptum est superiori, nec coniunctione

aliqua loca cohaerent. f. 29. Statim. IOCHO O idcm est atque ecce g. 84. Excitat exu inpIuin nunc ex pluribus modis adserendum scivitate quomodo acquiratur a Latinis ex Lege Elia uti . ninores μὰλία virorum ni intimissi et Latini facti. GH appellatio ista Latini , quae ex Lege Iunia Venerat et de omnibus usurpabatur Inanumissis

non civibus actis ob causas iura. 7. indicatas, iam familiaris et in ore suit, ut illa etiam utatur iis locis, hi adhuc totus est in explicanda antiquiorae

lege R Iia Sciatia, quae de Latiii olim appellationis et conditione non cogitaverat. Vid. V. c. q. 15.

iuncta f. 2I. Nec Gaio lautum, sed Ulpiano idem accidit. In Fragm. Tit. I. Dequens mentio est Logis Eliae Sentiu et Latinorum, nulla vero Legis

Juniae , unde Latini venerunt. In tit vero 3. q. 3. excitat Legem Iuniam de hoc ipso argumento, de quo una ravit Lex Sentia;

ut Gaius hic Meet . 67 et Ulpianus ipse eonfirmatri. Tit. 7, 4. Neque altior explicanda in Disp. For. l. I0 vertii

haec . e possit serpus habere libertatem, talis esse Sebet, ut Praetor sive Proconsul libertarem ellus tueatur, et Me lege uini caut . in Lege Junui cautum, ut Praeioris auxilio non amplitu indigerent, quum certus ipsis status ut limen tribueretur. Disilia ' Corale

48쪽

- Nec mistum nam o saepe fieri solet, ut ea, quae posterior quaedam ex in aliquo superioris

Legis capite aut constrinaverit aut amplificaverat, Prorniscue ad Priorem posterioremve legem resera

tur idem hic etiam usu venisse videtur. jus hic rectius abstiuuisset a voce Latim , aut addere debuisset verbo maritimissi et m- Latinia iani Heli, ut insin III, 56. quamquam adjecin Verbo facti h. l. et q. 31. manuntias et Latιm facti significa se videtur, quid vellet. Ut minores o uxores uxerin et cives Gomo nas. De a collathi specie hac in minores cons. q. . Si rem ad vivum resecare volumus,

non potuit manumissus in libertate moratus uxorem ducere Bomanam, cons. Plautus in Casina, Prol.

Vs 68, quoniam ne non connuhiuni est ei, qui ancorio usus statu et obnoxius vindicationi in servitutem ne aure Gentium quidem matrimonium recto copulaverit; at vocabulum uxor in L. . . de

Er is v g. le ea usurpatur , quae in contubermo est eum Servo publico.

Voluit Lex Elia Sentia meritatem suam in servos aures manumissos et minores M annis a. la. v. 18 hiemperare, tum praescriptis ins I9 et . 2l.

tum etiam ostensa spe civitatis, si bene de ea merue sint, et quidem eo tacto , quod illis tetuli Ohildus ob imperii Romani t morum conditionem magni

aestimabatur, nempe iungenda sibi uxore; gignendo ex illa filio et ita educando, ut annum iam natus offerri posset Magistratui tamquam futurus civitatis civis Nec mador luc domitio inserebatur injuila,

49쪽

Dam deinde lege Iunia, quae, certo statu tributo et stublato iure repetendi in servitutem , multo magis

excitaret attrios nos in illarus adsili illatos a

matriinonia jam jure Quiritium recte contrahenda. Praeterea valde circumscripta sui omnis haec spes, nam qui uxorem duxisset et filium genuisset, tamen, si hic moreretur intra annum, Latinus remansebat. Denique adjuvit Inox vellementer PatrOI OS Lex

Papia III. 4. vel cives Romonas. Sic cautum Lege lia Sentia, sed mutatum hoc est ab Hadriano , in . M. Add porro g. 65. g. m. q. m. Solus Latinus hic opus habet adeptione civitati, uxor et filius uin

cives sunt.

Latinas coloniarias. Intelliguntur ii, quibus Jus Latii datum erat ducium a coloniis Latinis, ut etiam g L Ons porro . 3L III. 56. - Ulpianus Fragm. XIX. 4. Verba sunt ipsius .egis Aeliae

Sentiae, ast illi alit ipsam appellatio noni ex Junia deinde suos I .atilio Conforrnavit. Musaeem conaei sem, cullus et lues essent. Iaccetiam verba videntur esse ipsius Legis. Deseriabuntur ii, qui postea Latini Iuniani dicti sunt idem mox in fine hujus q. Hi igitur ius commercii ba-

Conestio. Significat conditionem civilem, qua in civitate utebantur, quae tamen ante Legem amitam plane incerta erat. Isque fessati fuertar. Sive testatione interposita quod ΣDie in luxerint et qui lena liheroi uni quae-βundorum causa, ut Ulpian. r. III. 3. , qui tamen Disilia ' Corale

50쪽

vilia numet de mimero testiam in matrimonio ineuido, qui hic idem est atque in mancipatione. In ritu contaminationis adhibentur decem. Vid. g. II, A ιbitis non manus ρμα---m testibus. Est somnula dicendi non-naoquom, ut significet immon Mnorma sed ni orem niunerum posse adhiberti Vid. l. 33. q. I 13. q. 119. II. 10. III. 175. Co ais Iaabantur tu hulae, quibus et os continebatur et aaudata solennis conjugii causa, unde testatio ipsa eximie significat minuam testibus solituram Cons.

Lud Usp. Trompsi, p. In E is uiui omniausis fuerit, qui diem natalium 5 attigit. L. 132. D. M V. S. Apud Ulpianu in n. III. 3. additur : M. Videtur Gaius voce fui vitiam filiam comprehendisse Bationem legis, lib. scabimus instari. 3. Si seelint. Nam princi non oguntur, sed ius probatiovis filio iam plures Minos nato illis

integrum manere videtur , nec te us illi prae scribi.

Si ex Iem Elia Sentia liberorum causa Antiquior formuli quoeraminian est in Ennio apud Festum voc.

quaein. Similis est potestas prose eam um , quae laudatur In L. 122 de . . et L. s. l. de Nupt. Urbanius vero Tacitus, Annal. II, 26. SuscFιm V m Hrrarum causa. Misson. de Form. 6 , allatis

Memplis explicat hanc in nuptiis contrahendis --amdam solennem traductam ex Graeca sumida sero simili et rem etiam magis ad vivum depingente ἐπὶπ- in1σla --, de qua copiose re ueter in libris