장음표시 사용
11쪽
COMMENT IN ART.eηusas , O quae ostendere, signa . Atqui
neutra eadem ratione, corpora, cau
brium causarum medicina,Obla, ero Ἀ-liarum,secuta quidem insalubrium,tertio aurem neutraru Arqui post aericorporum, primum quidem hic quoque salubrium,flarim insalubrium, deinde neutrorum o designis eadem ratione n verationibus quidem primu
proculdubio seporum dignori ex signis. νψ
haec autem, inuentis causarum ex ipsis ΙNcipit a definitione,ut indes nitiva methodo oportet , atqui definit medicinam per subiecta, cum qui scientiae per subiecta propria distinguntur,tum etiam quoniam nulla definitio melius initium praestare poterat doctrina quam ea quae contineret differentias rerum subiectarum , qua subiectae huic arti sunt. Nam ita definitionis partibus enarratis nihil rolinquetur intacium in tota arie. Vtitur ergo ea definitione medicin qu in in in roductorio vocato libello,dicit fuisse H erophili.Merito timet Gale. appellare medicin scientiam,dicitque nomen scientiae in eadefinitione aecipi non proprie, id est vidistinguitur
12쪽
ruitur ab aliis intellectus habitibus, sed communius, ut id nomen Ucieciis, artibus tribuitur. Nam quod est in medicina scientia de natura humani corporis, nihil est aliud, quam pars quaedam naturalis scientiae, ut scientia de caelo est de illius corporis natura,& si qui sapis,aut formicae naturam curiosius scrutaretur Ipsa verbis edicina est medendi ars,quam constat in hanc ipsam operatione ferri, Messe de reb',quae possunt aliter euenire. Non enim omnibus potest medicina sanitatem restituere,quare ars vere est,non scie-tia,s Aristo. sexto ethicorum ad Eudemum artem bene detiniuit,separauitq; a scientiaratque adeo Galenus libro de constitutione artis medicae:artem refectoriam, quae potest ostendere suum opus eam appellauit,&in introduetorio negauit esse scientiam. Itaq; ars est, sed latius patente nomine,etiam scientia salubrium, di insalubrium, neutrorum. Non quidem neutrorum meminit Galenus, ut qui ignoraret quod Aristoteles in categoriis docet, sanum aegrum carere medio,cudicat alibi morbum,& sanitatem esse symmetriam,& am metriam quae constat esse, ut pat impat,&alibi dicat dogma sempiternae passionis habere monstrationem eo identem quoniam scilicet intelligit re vera dispositio,
13쪽
nem corporis cum primum incipit a naturali deficere esse praeter naturam,& morbum.
Caeterum long aliud est de rebus physice disputare,quam artes costituere. iij physice disputat nihil aliud,quam ipsam rem propositam habet, examinatque exactius, neglecto sensu:qui artes constituit , respicit modum,qus maxime assequi possit artis utilitatem, ponit que multa, quae iudicio sensus solum vera sint: cuius modi est hoc,sanum grum,&neutrum corpus esse, signum, causam. Nihil ver refert insalubrium quis dicat,aut morbidorum . Nimirum duo hae enomina graecis νοσωροῦ ωνοσεφῶ . Idem significant . Quidam hanc delinitionem contendunt non esse essentialem,qualem Galenus promiserat . Verum nisi eorum , quae
nuper dixi oblitus es . facile intelliges eos falli. Nam de sal obribus , insalubribus, neutris perse disputat medicina in qua haee medicina est,in qua illa sunt salubria, aut contraria vituperant alii quod dixerit; salubrium. insalubrium, es neutrorum, nequaquam explican quam rem di-
eat. Videtur enim haec definitio veterinariis etiam Mongrirere. Prbdan ergo magis
definitibnem illam Avicenae . Aiecticina 'est scientia, qua Eum ani corporis lispositiones
14쪽
noscuntur, ex parte qua sanatur, vel ab ea remouetur , ut habita sanitas conseruetur, ω amissa recuperetur. Hanc inquam praeferunt, quoniam humani corporis meminit, 3 quod memini eius , qua sanari, aegrotare potest, meminit duplicis actionis, cognitionis inquam is potarionum, curationis, dc comprehendit finem , de scopum , ut seruetur, aut restituatur sanitas . Ego quidem Avicenae definitionum non vitupero , sed Galenus tacuit corpus humanum, quasi non esset dubium corpora humana hic intelligi, cum corpora salubria , aut insalubria dicerentur , cognitio es curatio in rationibus salubrium is in salubrium continentur: cognitio enim insignis, curatio in causis. Dixit Avicena clarius in ipsa definitione , sed Galenus est
omnia procedente sermone perspicue narraturus Comendat etiam quicum prae aliis definitionem uerrhois . alii alias, quibus cum ego non contendo . Nihil senim huic detrahitur sequanquam illi aliter intelligunt si aliae diffinitiones commendentur . Nam si definitionem essentialem eam appellaremus , quae per e sentiae partes lata sit, unica esse posset i lis , reliquφ essent notionales , at ver
15쪽
eum vocemus essentiales, quae ex iis, Quae per se accidunt rei , feruntur, possunt ias e multae optima &essentiales. Velut pro cib Galenus ipse febrium diuisiones essentiales dicit tres, quanquam essentiales exacte differentiae,non possunt esse multiplices. Vetu haec cum hic, tum alibi explicata satis amesunt, venio ad reliqua. salubre, insalubre, &neutrum tribus modis quodcunque illorudicitur,de corporibus scilicet,cautis, signis
quoniam consuerum erat graecis, haec omnia
appellare salubria, insalubria , aut neutra , quod etiam Hispanis est consuetum , vocamus enim & causas, signa salud abies, non solii corpora. Hic quoque haerent quidam purantes male,ac preter artem definiuisse Galenum,ut qui indefinitione nomina aequiuola collocaucrit. Ducunt enim salubre de coropore, lign0, causa dici aequinoc/,auidaltem secundium analogiam, de corpore enim solo proprie,designis minus proprie. Veruconsiderare oportet Galenum hic non dixisse sanorum,aegrorum, neutrorum. Quae
nomina vere oecausis, aut signis secund wmanalogiam dicuntur,sed - δοῦ aut νισε a& νιμνων ut ea nomina significa non sana aegra,sed quae ad unitarem, aut morbum, quouis modo pertinet, quo signis at inulta
16쪽
nomina sunt latinis, quae illis omnino respo-deant: quae respondent maxime sunt, quibus usi sumus, salubrium scilicet, insalubrium. Respondent vero heic satis: nam freque ter dicuntur de signis. causis,de corporibus nonnunquam. Sallustius salubre corpus appellauit. Itaque quod in definitione dicitur a Galeno, perinde est ac si diceretur, medicina est scientia earum rerum,que: ad sanitateri morbum quouis modo pertinent . Hae vero res sunt triplices, corpora enim pertiner quonias anitatem,aut morbum accipere potiunt: causae, quoniam facere: signa, quoniam indicare. Constat ver hic nihil Te analogum, nam illorum quodvis ad sanitatem, aut morbum aliquo modo pertinet , idque proprie ac citra omnem figuram sermonis, quanquam ratio nes pertinendi non sunt aeque perrecte. Nam perfectius pertinet, ad eos affectus,quod accipit, quam quod facit,& hoc quam quod indicat. Sed neque id fuit necessariu ,utique perfecte omnia ad eas passiones pertinerent, ne nomina essent aequivoca. Nam neque animalia omnia sunt aeque perfecta: sed de hac redictum est satis. Merito definit salubria, Minsa-hibria, non ab eo quod habent, faciunt,aut indicatit, sed ab eo quod possunt habere,facere,aut indicare: cum quoniam nomina ea no
17쪽
sunt actus, neque habitus, neque dispositio
nis, sed potentie naturalis, aut Impotentie vilicet videre apud Arist. in categoriis . tum etiam,quoniam ars non disputat de rebus,ut faciunt,aut patiuntur aliquid, sed ut habent naturam ad faciendum, aut patiendum idoneam. Hoc enim potest in artem venire, ipsa aca io non potest, quoniam mutatur per singula momenta, Atqui si nullum corpus morbum haberet, nihilominus in artis consderationem venirer,ut quod posset habere,quanquam in ipsa praxi contra accidit. Non curatur quod potest eme, sed Quod est aegrum: itaque meriro Galenus salubria, Minsalubria Mneutra ita definiuit, ut quae possent aliquid accipere, aut facere Addit deinde medicina in primis esse causarum, deinde corporum, ultim si noru,atque in lingulis horum,pr mo salubrium, secundo insalubrium, tertio neutrorum. Merito quidem dicitur esse prius salubrium, quam reliquorum. Quoniam reliqua considerantur salubrium gratia. Medicina enim perse sertur in fanitatem,reliqua omnia sanitatis gratia considerat. Sed post sata lebri succedunt insalubria statim, quoniam contrarium agnoscitur ex contrariori deinde neutra , quoniam medium agnoscitur exeXtremis. Sed cur dicit medicinam esse causa
18쪽
rum , priusquam corporum,& horum quam flanorum, ei dignum consideratione. Nam addit statim in ipsis operationibus vltimam eme inuentionem causarum. Atquis vere diximus perfectior quod Em modo ad morbu, aut sanitatem pertinere corpora, quam signa causas, prius videtur medicina esse corporum , quam causarum Deinde si hoc ordine est medicina salubrium, desin salubrium eurnon est hoc ipso in opere eum ordinem securus Galenus,sed de corporibus agit primum, deinde de causis, signis certe Galenus hic exprimit duos ordines, compositiuum primitu qui incipi a causis, procedi per corpora,idest,per arrectus non enim hic cosiderantur corpora utcunq;. sed vitalibus affectibus
opportuna in s gna. Aliu resolutiuu a signis ad causas per affectas. Est quidem prior ille compositivus , siquidem in eo proceditur a
causis ad effecta: posterior resolutivus,contra enim est abat fictis ad causas. Dicit ergo medicinam esse illarum rerum ordine compOstiuo natura sua , quoniam ut natura causa est semperante effectum, ita natura, causarues prius scientia, quam eorum, quae ex illis fiunt: tamen in praxi semper procedimus ordine resoluti uomimirum cum accedimus ad πgrotum, nihil aliud curamus, quam inu , B a ire,
19쪽
nire,quo affectu, quibus causas laboret,omni autem inuentioni est accomodatissima resolutio in inueniuntur affectus ex signis, &eaus ex affectibus,&signis. Certe praxis ipsa non potest aliter fieriaquanquam nullum video eoru qui practicas vocatas tractationes scripserunt,tenuisse hunc ordine praeter nuArgeterium nullienam denegandus suus honor est in libello de consultandi ratione. Gal. tamen nullum horum orditium hoc in libe Io sequitur, sed quem diffinitio ipsa poscit, quod mox dicemus.
Verum quandoqui em,s quo acere, quod indicare, quod accipere potes, quo cunque horum duobus modis dicitur,abudsimpliciterialiud nunc cire licet ambo u fore me
dicinam cientiam Gipsum quidem simplia
c ter duobus modis dicitur u quod omnino, matrum, est horum amborum mediacmascientia. Neutrum autem causa, si σnum, corpus quo ompliciterdicitur,
quod nunc tribus modis quodcunque dici- ipsorum secun
20쪽
rem quodplus altero Est aurem opertotam definitionem judiEtione dubitari quaeia,quaenam oporter apstui. Nam cum iucitur medicinam scientiam esse, alubrium,ιUlubrium, neutrorum Discatur, quod omnium particularim Ign catur autem. qualium: significatur aurem sequoradam. Sed omniis inde irum, psibile, quorundam vero particuuria. QNd contineri dicimus in medicinae definitione Incipiemus ergo a corporiabus,dirimum qualia salubria, insalubria, neutra esse corin:DPost haec autem designis,
causiis aurediemursermonem . V π Ee partitio salubris, insalubris, NeirΘttius difficilis est satis maxime partitio eius quod neutrum appenatur.Veru propositis singulorum definitionibus,& ex eplis,ouadet paulo post clarior Quod monet Gai est, cum dicitur medicinam esse scientiam, salubrium,insalubrium meutroru,no intelligi omnium earum rerum,quae tales sae possunt