Conspectus historiæ ingolstadiensis academiæ durante primo a fundatione ...

11쪽

PATRI ET MATRI

13쪽

CONSPECTUS HISTORI E

DURANTE PRIMO A FUNDATIONE SAECULO

Ingolatadiensis Academia, durante primo a fundatione Saeculo, propriis quibusdam inter caeteras Germaniae Universitates insignis facta est, et satis amplam haud ingratis investigationibus materiam praebet. Profecto consideranti modo statuta et totius Academiae compositionem, perpauca apparent quae non cum caeteris Acadomiis fus-rint communicata Vionnensis enim Academiae filia, Ingolstadiensis insigno illius similitudinem refert. Sed e temporis ipso, quo fuerit fundata, peculiare quoddam accepit. Inter eas enim Inmistadiensis Academia numeranda est, quarum Originibus priores Germanicae Academiae exemplum praebuerint, et quae, quinto decimo saeculo irrepente in dies haereseos labe morint fundatae l). Nullam scilicet ob rem magis quam ob tuendam religionem novae illas Academias instituta fuerunt; sed, ubi tempus processit, discidium intor Academias haud aliter ac in universali Ecclesia sactum est; et, uis quaeque in partibus, antiquae aut nova fidρi sodes Academiae exstiterunt. Seu ad propagandam seu ad propulsandam Luthori doctrinam plurimum valuerunt Academiae, et si quis ea modo in religionem bonoficia intuehir, haud mediocrem inter omnes locum Ingolstadiensis Universitas obtinebit.

14쪽

Sivo quia in manu Ducum avariae, pertinaciter Lutheri partibus insonsorum, plane fuit Ingolstadiensis Academia, sive quia Ingolstadii primum inclaruit vir ille Iohannes Echius, quo nullus suerit intor Catholicae fidei propugnatores eo temporc illustrior Romanae religionis quasi arx et BaVariae propugnaculum Ingolstadiensis Academia exstitit. Ostea, quum in urbe primum, deinde in Academia locum sibi elegissent Patre Socistati Jesu, vehementius contra Lutheranos Academicorum animi fuerunt incitati, et contra prope victrices in Inseriore Germania Lutheranorum copias bellum fuit acriter reportatum. In tres igitur partes dissertationis hujus argumentum dividi potest, prout ad humaniorum litterarum renovationem, aut ad acerrimas religionis causa contentiones, aut ad confirmatam in Acadsmia Patrum Societati Jesu auctoritatem intendimus animum. Si quisonim saeculum illud a fundatione primum intuetur, gravissima apparent temporum discrimina, quum, pene intra Octoginta annorum spatium, duo praecipuae studiorum atque animorum immutationes ovenerint: eam scilicetis Ingolstadiens Acadomia disserentibus nobis materiam proposuimus.

Raro venit ut Academiarum Annales tam diligenter quam In-golstadienses fuerint editae. Saepius enim, ad exemplum Wittembergensium Annalium quas edidit Suevo l), ex arida nominum et rerum commemoratione constant. Si autem Inmistadiensibus robus operam damus, monumentum amplissimum, Annales Inoo ista-dimsis Academiae, nobis offertur. Circa finem primi a fundations Universitatis saeculi, Martinus Eisegrinus Theologus 2 auctor fuit ut in unum corpus omnia ad Ingolstadionsem Academiam pertinentia deducerentur, provinciamque illam Valentino Rotmaro, Oratoriae professori ordinario, commisit. Non ea mens Rotmaro fuit Academiae historiam scribendi p): operam praecipue dedit ut . illorum nomina qui scholam Ingolata-l Academia mitebergensia, ab anno fundationis edid G Suevo, 655. Wittobergae, in-4 . 2. Rotmari Epistola dedicatoria, p. III. Ap. Annales Ingolata tensis Asα- demim Mohoarunt OL Rotmarus et Oh. Engerava emendavit. . . . . Μederer Ingolatadii 1782 4 vol in-4'. 3. in me tumultuarie potius effusa quam scripta s. Rotmari praefatio, P. V.

15쪽

diensem illustraverant simpliciter breViterque memoraret, eorumque quum Virtutos tum dignitates fusius explicaret l). , Orto sub veris initium, anno 1581, intorceptus opus imperfectum ' reliquii quumque jam prior peris pars typis esset excusa, Iohanni Engerdo, Collogii Theologici Decano, munus moriens commisit inchoatum opus ad finem perducendi Engerdi industria, absolutum opus, anno 158 exeunte editum est s). Anno 1 72, consilium copero Patres Academici Rotmari

opus usque ad praesentem annum perducere; res eder permissa est, publico historiarum professori Quum non ultra annum 579 Rotmarus progressus sit, edem tantum duce usque ad annum 1588 usi sumus. Sed primi quoque a fundatione saeculi Annales evolventi certissimum subsidium ederus suppeditat, quippe qui Rotmarianum textum non mediocri supplement expleverit, et multa quae Rot- mar aut inutilia aut ingrata sorsan fuissent, addiderit. esto ipso Μedsm 5), qui fuerint illius peris sontes accepimus atricula praecipue Academica et Diariis Facultatum M usus est, medicas imprimis ac Philosophiae, quae uspiam sere deficiunt v et quanquam Theologicae Facultatis ex aliqua parte annales deficerent, certissimis modo monumentis fidem adhibuit. Itaquo Rotmari et odori bonofici nobis licuit Ingolstadisnsis Acadsmia historiam do integro rostituere Prosecto Rotmarianis

Annalibus hoc vitium est ut res omnes, magnae aut leVes ejusdem aestimentur, et saepius obscurorum virorum laudes inflatius extollantur. Commune hoc est ejusmodi operibus vitium, et nobis na- cesse fuit Annales aut corrigere aut absolvere, adhibita librorum omnium recensione, qui de Inmistadio aut de avaris rebus aut d privata inclytorum doctoruse et professorum ita tractaVerunt.

l. Enyerdi Epistola dedicatoris, p. VII.

2. . Errata Olmari quae non pauca mihi occurrerunt. -- Praefatio Mederi.

3. Μederer ΙΙ, p. 57. Epistolam dedicatoriam die XIV mens. ovem. 158l dedit Engerdus. 4.mederi praelatio. Quotiea in notuli Rotmari Engerdiu aut ederi nomen laudatur, ad

eam scilicet Annalium Ingolatadienata Academiae partem notulae argumentum spectat, quam unusquisque ediderit. 5. Μederi praelatio Ap. Ann. Inst. Acad.

17쪽

CAP. I. - Quem ad finem uerit Ingolstadiensis Academia undata quem ad modum et quibus auspiciis humaniorum litterarum initia susceperit.

Ingolstadiensis Academia a Duco Ludovico, cognomine Divite, qui Henrico Lindishutano dolancis, inditionem Ingolatadio omanno 1447 successerat, fuit landata Quum Wiclossimussitquo haereseon spectaculo Europa exagitaretur, consilium ceperunt nonnulli Germaniae principes, ne latius res serperet, noVarum Academiarum fundamonia ponondi, et doctoribus doctisque oligionem quasi commendandi l). De Universitatibus condondis haud semst Constantiae et Basilsas est disputatum, et Conciliorum ad id valuerunt doliborationes ut Albortus VI, Austris Archidux Fribvrgonso in Brisgoia 2ὶ Wraticlaus IX, Dux Ρomeraniae, Gryphis-Waldenso Acadomiam conderent. Quamvis non eodo tempor fuerit fundata, his tamen connectitur Ingolstadionsis Acadomia, nec ob aliam causam ruit condita. Μartino enim vero 3 cancellario operam interponente, Ludovicus Divos as alio ΙΙ- Bullam pro Univorsitato frigenda, Sep-umo Idus Apriles an l459 impetravit M. Sed propter bellum cum Brandeburgensi Μarchione concitatum, cadomis fundatio procrastinata est, nec ante Januarium mensem an 14 2, dux Ludovicus o Ducali suo castro Landishutano sundationis litteras praestitit. An 1449, Ludovicus Barbatus, Comos ortanias, Bassae Altaeque

18쪽

Bavaris Dux l), ut animae suae quieti consuleret, raebendam Ducalem, vulgo . Des fru thauses , constituerat, in qua 1 cantoribus seu saltistoristis si quindecim personis praebendatis, tanquam personis miserabilibus, inopibus et egonis v ros ad vivendum necessariae commodarontur 2ὶ In ea scilicet domo et

sim iisdem stipendiis Ingolstadiensis Academia constituta est R. Loctionum initium tui monso artio, et Academia V kalendas Julias an l4 2 est inaugurata. In domo igitur 'rundtha muncupata fuit initio sitos Academias 'undi us Academici Collogium votus pollarunt, in quo loctoria 5 et aula

magna solonnibus Universitatis accommodata praesto erant. Super

24 annos, Academia tota in antiquo fruniithuus sui conclusa.

Antequam Academias status absolute informaretur primus enim Rector Iulio tantum mense an I4 2 renuntiatus est , celeberrimus discipulorum conventus Ingolstadium assiuxit Ante pronuntiationem Rectoris 489 studiosi juvenes, viri, clerici pariter ac saeculares tuerant inscripti toto autem anno, 794. Quum ex papali bulla decretum esset ut . omnibus privilegiis,

libertatibus, exemptionibus, honoribus et immunitatibus 6 diuideboret Ingolstadionsis Acadomi quibus magistri, doctores et studentes in studio Viennensi ruerentur, , ad similitudinem Viennensis Academia Ingolstadiensis ab omni parte est constituta Attamen non fieri poterat quin inter illas propter temporum diversitatem discriminis aliquid interponeretur Deo praecipue notabilis fit Ingol- stadiensis Academia quod Ducum auctoritas multo magis Ingol- stadii quam Viennae valuerit: quum enim , interjecto post landatum Viennense studium saeculo, multo ampliores ad suppeditandam

. His scilicet verbiaioni. m. aua eat, dum landatam Academiaman. 1465 confirmaret Annal. IV, 23. 2. Variant multa de praebendatorum numero auctorea. - Acta quibus fundatio Academiae confirmata est, Germanica lingua acripta sunt. -- Vide Annal. IV, p. 1-9. - Confirmati sestettensis Episcopi, p. 1 ib. mundiu. Loo. it. 3. iam dotavit capella et domo praebendaria vulgariter 'α-hhα- .Hundina. Os αι. . Hundius Loe est. 5. Rotmar. De Situ eademiae, I p. XXo XXV. 6. Bulla Annal. , IV, 7.

19쪽

Αcadsmiam impensae ossent, eo arctius dominati sunt Ducos intra Academiae muros quo majora in famaenoficia contulerant.

Ab initio, paucissimi rosessores Ingesstadii numisabantur; Hundio enim sine ij, 1 Thoologiae professor 2 Canonistae 1 Logista 6 Artium rosessors ibi erant. Imo anno 1472, quatuor

modo prosomoros et sepis Artium magistros in Annalibus reporias Brevi postea usqui ad 12 magistrorum numerus adauctus est. In eteri collogio ex Unive 'sitatis aerari omnes vivebant R; ouum tamen arctiori interras nocessitudinis et similium studiorum vinculo sox Artium professors jungerentur, ii domum Colleolati appellati sunt R. Ut tamen e loco Hundi quodam apparet, super haec professoribus annua stipendia decreta sunt rosert,nimmundius Q exigua salaria professoribus ad summam 130 floronorum fuisso constituta Rotmarus memorat, nec sine superbia, nobilos quosdam viros ab initiis inter prorassores adscriptos

Gratuit prolassors logobant magistri oro Artium non morali sunt quin soluto a studiosis stipendio, ipsi legerent; magistrorumque numerus adeo crovit ut, an . 1492, apud Facultato Artisticam 33 magistri numerarentur 53. Intor duos anno 1478 si 1479,. 40 Artium magistri in nomium Facultatis fuerunt recepti, nec quisquam recepto magistro resumtionum habondarum jus adimere

Μultum lamon abest ut primis, a fundations annis, illa professorum, magistrorum, baccalaureatorum, licentiatorum doctorumque multitudo tranquillo agoret, si uni ad docendum disciplinae inser-Viret Ingolstadiensis Academia eo scilic6 tempor sui tundata quum in maximo discrimino studiorum ordo ubiquo Versarisiur. i-4.metropol Saliab. II, 290.2. Ibidem. - Μederer Anna , I, 22.3. Hundius με m. 4. Hundius. Inia. 5. Μederer. 1492, I, 40 6. Quum magis in die magistrorum apud Artiaticam lacultatem numerus ore8ceret. Concluso pectili senatus Academici provisum ea n plures quam deni auditore uni magistro auscultarent. Annal. Ι,17 . Ingolstadii non secus a Viennae statutia cautum erat ne magiatriis gratis et sine collecta, legerent. V. Statutender artis Facultat 1389. it. 23. Ap. J. Zeisl. Chronologi diplomatio celeb et antiq. Universitatis Viennensis, 175b.

20쪽

ntae mirandum est si circa initia, in Academia discidiorum ei comtaminum intuentibus nobis spectaculum offertur. Ex ea statutorum parto quae ad Facultatem Ariisticam pertinentlico intelligere duas inter se diductas partes in Academia uisso Vim modmmo et Vis antiquom l fautores, Seu immutat nomino, Nominales et Males. Ea nimirum partitio non Ingolatadii modo justa habebatur etsi nusquam alibi distincte adeo res agnosci queat, certaminibus ejusmodi Academiae omnes eo tempore exagitabantur 2ὶ Heidolbergae, tres bursos 3 in duas parios dividebantur, ibique Nominatos dominabantur; ubingae autem, sopiti ea rutate animi, Reformatae religionis tompore acrius excitati tuerunt.

Anno 14 2 legitim utriusquo Vis sauiores secreti sunt et statutis sanctum est . ut Facultas Artium Vis utriusque suos Valeret dinoscere Utrique Viae suus praeerat decanus, de utraque Via electus 5). Sua cuique Vis specialis matricula erat 6ὶ Nec tamen ex altera ad alteram Viam studiosis transeundi facultas concedebatur. Duobus quoque consiliis antiquae et modernae Viseres committebantur T); et quum Bursae altorutri ordini obnoxiae essent, aliorutrius Vis decano regens Bursae rationem debobat. Μagistri ipsi bifariam so dividebant, nec in utraque Via iisdem libris studiosi utebantur. Etsi duo decani et duo consilia erant, in unum aerarium soluta a studiosis pecunia recipiebatur '. sed suum cuique Vias sigillum

3. Erant Buras Academicae genus quoddam convictuum publicorum, seu collegiorum, quae ex instituto arisiensia Academiae apud Germanicas Academias fuerant tundata Artisticae Facultatis auspiciis suis tamen ta- tutis, Suo rectore, sive conventore suo procuratore aio seconomo Bursae utebantur Bursarum beneficio, tudiosi, vel inopea facilius prope Facultatem aedem habebant attentius iidem observabantur quid agerent; nec deerant in Bursis qui ediscentibus discipulia praeceptores assisterent. Propter haec tria momenta, haud ex supervacuo ad Academiam Bursae accode

bant.

4. Ann. Ιv, 8 l. 5. Sintuta, 1742. Ann. IV, p. M. 6. Ibid. P. l. 7. De Duobus consiιiis habendis. IV, p. 70. 8. De Reeeptore pecuniarum, IV, 74.