Conspectus historiæ ingolstadiensis academiæ durante primo a fundatione ...

41쪽

Circa initia anni 1518 Lutheri conclusionibus et iussos triginta opposuit Echius. Si ipsi Echio fidos ost adhibenda, rogatu Eistotiensis Episcopi, i omniquo ea in publico proponendi consilio

amoto, scripserat Echius Mosessus est semetipsum in nullo naenias illas posuisse discrimine, praesertim quum arbitraretur eas

doctorum hominum judicium nunquam subituras η nec sua culpa accidisse ut pervulgati fuisson Obolisci R. Nogat sibi in animo fuisse ut Luthorum laedorsi, ne so assequi posse qua Via illud opus Q confestim et tumultuaris offusum elapsum sit e manibus episcopi Αuamen quamvis ab initio non uissoni pervulgati Obelisci, et

de manu modo in manum circumferrentur, res in omnium Sermones rapide cossit, et injuriam Lutherus o aegrius tulit quod non Echii amicitiam pro nihilo putaret 5ὶ Hac primum mente fuerat Luthorus ut nihil contra re 'nderet 6ὶ sod eum amici ut refutare coegerunt. Scriptis quidem ad Carlostadium litteris, dederat Echius operam ut contentionibus istis occurreret quum autem serius istae allatae fuissoni litterae diora mali 1518 Echii pronuntiatis apologeticas conclusiones Carlostadius opposuerat, easque pro consuetudine proposuerat, ut publice do his disputari possot Μensibus aliquot exactis Augusto mons 15l8), Lutheri Asterici Lipsias typis mandati sunt T). Eodo jam anno apparet quemadmodum utriusque adversariorum ostigia servantes, Wittembergentis In-golstadiensisque Academiae dissideant; nec salso Heidolbergae anno

l. In catalogo Episcoporum Eystettensium, quem edidit ac Gretae-rus Ingolatadii. 6l nulla fit mentio de consuetudine inter Gabrielem Episcopum 1496-l535 et Echium facta ne licet ideo Echii dicta appro

bare.

2. Drst. Eosti aes Carlostatinum sic)... a amicum auum, antia patiatur, non Vulgarem. . . ra. 28 maii 518, data. 3. et Quae contra insontem Echium meditamini s. Ibid.)4. Ibid. b. mirarer quo furore ille amicitia recentissima atque jucundissimas solverit. . . . Epὶst. Lutheri ad Eoranum. 24 mari. 45l8.6. QVolui hanc offam Cerbero dignam absorbere patientia . Ibid. Multa in Obeliacis aspere rustice et veheinentius dicta sunt Verbastiusmodi a virulentua, aut vinolenius Bohemus mereticua, seditiosus, procax... v ad Lutherum spectantia, haud paro occurrunt. 7. Asterio posterius producti aunt. In prima operum Lutheri editione. Basilee an. 1519 data, desunt.

42쪽

1518 Lutherus professus est, quum disputationem in claustro Augustinianorum d Justificatione sdei habuerit, comnes constanter doctores Wittomborgae cum semetipso sentire cimo totam Uni- et Versitatem l). Attamen plura flebant in dis colloquia et disputationes Publicum illud munus quod contra Lutherum, nec sine ingenti laude, suscipiendum erat Echio placuit utque rixarum finis esset ' , Luthero occasionem disputandi ipso obtulit. Lutherus Lipsis locum

constituit ubi disputaretur 33. Nihi in perpetuis Lutheri et Echii

contentionibus hac Lipsiensi disputatione antiquius est Vix est credendum Echium in spem venisse ut Lutherum a novitate haereseolrevocaret; occasione tantum utebatur primum inter eos locum assequendi qui paparum tuerentur; nec sorsan gratuit pontificis Romani partes acriter ade amplexus M. Postquam artostadius, Lutherus et elanchtho Lipsiam convenerant, praesente Bamino, omeranis Duco, qui ea aetate magistratum scolasticum mitembergae gerebat 4ὶ fuit disputatum. Ex Μ. Adamo doderat Lutherus Georgio Duci fidem so Lipsias non disputatoris, sed spectatoris modo partes fore acturum. Igitur cum Carlostadio die M Junii de libero arbitrio congressus est Einius diesque octo disputavit. Quum autem cum istiusmodi adversari,in jurgium ire parum curaret, cumque principe ipso hostilium partium se commissum magnopere vellet, Lutherum Echius in hospitium adiit, declaravitque se ipsiam nullam ob aliam causam Venisse quam ut cum Luthero ipso disputaret ' negavitque o cum Carlostadio diutius controversiam facturum. Objectante autem Luther quia necessitat ipse quominus disputaret prohiberetur, professus est Echius se a Georgio Duco disputandi veniam impetratuum fore, dum quidem ne Lutherus recusaret Mox data est Lustero quoque fides publica et facta est copiae disputandi. Α

l. M. Adamus. - Vita Lutheri. - ' Τ medemann D Iohann Eost, professor in Ingolat t. onographie, n-8'. Regenaburg 1865. q. Epistola Joh. Eostii Theoogi, de rαtione studiorum suo m. Scriptαan. 538, nunc vero primum edita. Insolatavii 1543. 3. Rem posterius Lutherus praeciae negavit Echius contra contendit se in manibus Uaam Lutheri epistolam habere. Contra syngrapham, quam adhuc habes, Epist. Ib38. . . Adamus, p. 1ll. 5. e Propter te huc veni M. Adamus, p. 1ll.

43쪽

gumenta orum omnia de quibus antea traviatum fuerat do 1iboro arbitrio ras Indulgentiis quasi praetermissa fuerunt, eoquo Euhius omnsm diligentiam adhibuit ut illud a Lutharo propositum in controversiam deductum in lucem proferret: iapam esso Jurs Divino caput Ecclesias , Echio a Lustori fautoribus vitio datum ost quod pontifici summo adulandi causam ita confinxissot, oteontra Lutherum odium invidiamque omnium excitiset. Die l5 Julii disputatio soluta est quamvis in disputando plurImum Lutherus elaborasset, Carlostadii Melanchthonisque opora haud incassum usus erat. Quumquo idontidem ΜΟΙ-chtho Echium intorrogasset aut confutasset, his orbis inius in illum invoctus est QTace, tu Philippe, ac tua studia cura; ne me perturba lin. γDisputando igitur odium sxacerbatum ost, elanchthoquo littor

dodit quibus Echium haud parco laeserit, disquora JuΙii bis Eooc ationem Echi edidit 2 qua Μelanchthonis injurias propul-

Sarei. Uno consensu, per Saxoniae Ducis stiniversitatis Lipsis iaconsiliarios si decretum erat nihil de Lipsiensi disputations tamdiu sors publicandum dum non dijudicatum amet a quo idei Christianae consentanea aut pugnantia dicta stamini M. Invicem se utriusque sectae fautores incusarunt quod non pacto stetissoni. Exinde Morbius in dies cortamen ovasit; ut Excusationem, Echii redargueret, anno 1519, litteras Wittombergae 5 si articulatim distributamus utations Lusterus dedit φ . Haec autem, lector, et tractavi non curiose lange plura inventurus, si Eccii et fratrum

more, ad Vivam, ut dicitur cutem ea sim examinaturus, quae ipsi in papyrum expuerunt. - Nondum Eccium tractavi, quo α modo me semper tractat. Erit enim forte ut canem dormientem irritet. .... vale et ora ut Eccius meus sanus fiat se). . . Adamus. εια Melanchthonis, p. 18s. 2. satis ostii ad ea quos Diso Arsippus μιαnoliton Ae)Grammaticus Witteriburgensis super Aeοωgio disputatione Lipsiea adseripsit. M Loca et tempora desiderantur.3 uia.

5. e Ad DA Eestium M. Lutheri Epistola super expurgatione. Moiαna a Loca et tempora desiderantur. 6. et conir malignum Ioh. Eorii judicium, super aliquot artiouus α'ratribus quibusdam ei auppositis a. 15 pag., titulo incluso Tempora et loca desiderantur. 7. Ibid.

44쪽

Echius contra, quum sommo octobri menso anno 1519 Hieronymi Emferi contra Lusterum partes tuoretur, ad similes Verborum contumelias descendit se Luthor negat deinde more suo salis hystrionice parce si mordentem remordi nam serus ille Ve-

. nator et biliosus non aliter tractandus orat l) , Nihilominus, gratis necne, insignem operam Ρontifici Romano Echius naverat; quumque edita . de primatu seclis apostolicin et Petrii', commontatione, iussim Lipsim habitam ita confirmasset, morito designatus est qui Romam iter faceret, Luthoranosque errores condemnandos proponeret.

Profitente ipso Echio R, non sua sponte, sed a Leone Mainvitatus, anno 1520 H, Romam adiit. Exsta Eehi epistola, ad amicum quemdam Ingolstadii commorantom, Romae dis 3 alilbre data, ex qua appareat qualem in tam graVi certamine personam egerit 5ὶ Echi litteris constat Echium ad privata Papae

consilia fuisse advocatum, unumque e quatuor viris exstitisse quis bustas conscribenda bulla consultatio committeretur. Declarat Echius fere nominem Romae luisse, antequam ipse eloqusretur,

qui de excogitatis a Luthoro novitatibus cortior factus esset sino et quinque horas de scribenda bulla fuisso disputatum T). Ex Roma deosdens bullam inius retulit qua Lutheri partes

1 α Dh. Echii pro meronymo En ero, Ontra malesanam Lutherirenationem responsi s. Ingolaiadi datum. d. 28 octob. 1513. Loci et temporis mentio deest. 2. Hoc opuscultim invenias in collectaneis quibiis inscribitur okiridion locorum communium. . . vet. DA Eostio . Primum edit an i s. Octavum, edit an 54l. 3. e Romam me non ingessi, sed vocatus per breve apostolicum a

Leone papa. . . . Replio Ioh. Eostii Ratisponse, l543. 4. ense acilicet Febr. an. 520 a Rectore catulavit ut albi Romam proficiscendi liceret. 5. a Epistola Oh. Eoosi, sedis Papisticae nuncii, ut ipse scribit, inviti, descript ipsius autographo, quae uocebit quam ver sit Epistola quam Lipsi Wittenbergam scripsit qua se invitum it suscepisse munus imationis affuersus Lutherum. Loci et temporia mentio deest 2 una cum titulo paginae. -- Distincte editum E notulia quibus opusculum illud illustratur, alia lique id a Resormatae religionia lautoribua uisae editum. 6. monum fuit me venisse hoc tempore Romam, quod alii parum per

noverunt errores Lutheranos x Epiatοια. . .

45쪽

condemnarentur, munusque illam in totam Germaniam propagandi, licet invitus l), , ut ait ipse, acceperat Germaniam igitur Echius Ecclesiam etiam MiSniensem, er8eburgensem, Brande burgensem lustrare caepit 2). Ad Ingolstadionso Acadomiam bulla pontificalis fuit deportata, benigneque ab omnibus accepta. Aliis autem in regionibus res aliter cessit. Apud eas etiam Universitates quae catholicam fidem constanter retinuerunt aut in posterum Societatis Iesu atrum auctoritati obnoxiae fuerunt, non utique benigno legati Eckii

audita est. Di l Octobris l520, misit Echius Magnifico domino Roctori Viennensis Studii copiam bullae in Urbe impressam 3ὶ,

illique pontificis nomine praecepit ut ullam illam publicaret, librique Lutheri et adhaerentium comburerentur, prohibuitque nequisquam articulos condemnatos vel legendo, vel disputando aut 82ribendo defenderet. Quum autem jam Viennam Lutheri libelli allati fuissent, novitatumque cupido humaniorum litterarum professores alligisset malo fuit a Rectore Echii epistola accepta 5).

Fortiter rostitit Viennense studium, quatuorque in unum Congregatis Facultatibus decretum est, quum tempora esSent periculoSiS-

Sima et suspicionis plena 6), rem proferendam esse dummodo suffcienter et legitime, et cum ea, qua decet, legalitate Echius de mandato et auctoritate apostolica niversitatem insor maret T). , Haud ita multo post a caeteris Theologica Facultas discessit, et ad Viennensem Episcopum decanus doctoresque quidam missi sunt, qui, ut sex saltem e bulla pontificali articuli ad exitum adducerentur effagitarent. Quum adhuc Viennensis Episcopus incertus esset cui confideret, in pendenti mansit rei solutio, disque lydecembris an l520 litteras Rect0 ad Carolum

. Ei,istolisichii ad Reolorem Academ Viennensis. D. Doctob. 520. 2. Ibia. 3. Mitterdorier, I, p. 10 et 163. . . 4. a ova doctrina quum a possit tum libetioris viis hominibus colo-braretur s. Mitterdorser, I, 103. 5. Ibiu. R. Ainck. Gesohichie de Miserlichen Universitu au Vien. 2 Rin-8. Wien .. 854. B. I, p. 238 et Seq. 6. itterdorso testu, haec ea sunt verba in Actis Academiae Viennensis

usurpata.

46쪽

Quintum misit . Quoniam nuper per quemdam J. Echium, Theo- logum, ut Videbatur, ad nos negotium doctoris artini Lu- theri tangentes litterae missa suissent , quumque in Germania rimas esset Oguntiacus Archiepiscopus, legatusque a latere Argentoracencis, aliique Archiepiscopi, Episcopique, Principes, Academias, qui jam bullam pontificalem accepissent, a quibus nondum Lutheri opera fuissent combusta quumque arisiensis Faculta α quae nostra mater est , de disputatione Lipsiensi in arbitrium advocata, nondum sententiam dixisset nec legitims satis ad tam singulare munus et Echius commendaretur , Sibi mora Opus esse donec consilium caperet lin.

Ingolstadii autem, ubi Eckius dominabatur, nihil fuit dubitationis; aut si quis professorum incertus haeserti, in occulto res latuit, et per Theologicam Facultatem Academiae toti Echius mο-

Si quis ergo consideret qua dissimili ratione Visnnensis, Ingolstadiensisque cademiae, antehac mutuo consentientes, in hoc di crimine se habuerint, illam animorum dissentionem, magna ex parte, ab Echi comparatam fuisse agnoscet. De tacto ii omnes qui de Bavariae rebus scripsero, conveniunt; et quidquid ab illis de Bavaria dictum est, eodem modo do cademia ipsa potest dici: Certe Boica debet Echio, secundum Deum, initia retinendae in avita fide constantiae R. , Non quod ea uni Echio laus debeatur, quum Duces Bavariae ad retinendam catholicam fidem acerrime suerint intenti, circaque Duces viri nonnulli, Christophorus SchWarigen- bergius, L. Eckius, Leschius 3 spiritus eosdem obstinate gererent. Ultra modum progreditur Ludovicus ab Avila, his scriptis Ba- Vari licet veterem et orthodoxam religionem amplexi, tamen ita . se comparabant ut et Catholicis et Lutheranis scaequo favore. Viderentur, tanquam neutrarum partium ex profeSSO Sectato

. res M. , Dissentit omnino digreitterus quum profiteatur, anno jam l520, propter animi Ducis constantiam . nunquam licuisse Lutheri praeconibus pedem in Boica palam figere, neque clan-

47쪽

culos habere congressus, neque ullos caetus l). meo tamen minus ab Adlareittero quam a Ludovico ab Avila, etsi in contrarium, erratum est nobisque argumenta Annales Ingolstadienses copiose suppeditant. Anno 1523 do illa primum mentionem fecit ederus Q eximia cura ac vigilantia qua . haec catholica Universitas nova Lutheri dogmata praecavere satageret R Helsi compertum est non ad id tempus Academiam a Lutheranis erroribus integram omnino

Quum anno 1523 de . contubernio Draconis ingeretur, ea condition Μ. Johannes Agricola in moderatorem electu est, ut antequam sacramentum consuetum ab illo exigeretur, sese ab Osiandro concionatore Orico Lutherino abstineret. Eodem anno, in re multo graviori laboravit Academia: quum enim magister quidam Artium et milosophiae, Arsacius Meh mirus multa o Philippimelanchthonis novitatibus assumpsisset, et Seu dicendo, seu scribendo, doctrinam novam propagaret, decreto Rectoris senatusque Academici in custodiam est traditus. Die Tmensis septembris, coram senatu a notario Universitatis 17 articuli magna voce lecti sunt, quos Seehosero haereticos esse confiteri et jurejurando revocare necesse fuit Hac etiam poena illi cons- tituta ut reliquum vitae tempus in ualens ascelerio consu

meret.

Anno insequenti, quum Lutherus ab Academiae injuriis 17 Sssho- seri articulos vindicare esset aggressus fuit in medium res revocata Lustorum Μodorus incusat quod libellum contra Academicos convitiis refertum ediderit Ingolstadiensesque Theologi fusius et insulsius explicata eruditione usi sunt de consuetudine, artial-

lorus 100 cis vera libertat christiana, Apelles 70 de fide, spe,

caritate conclusiones proposuerunt, Lutherumque ad publicam disputationem appellarunt. Quum denique certamen accenderetur, Vulgiquo animos sollicitaret, vernaculo sermone Vulgata est refutatio, et pronuntiatum est nullum Academicum de Seelioseri articulis fuisse commentatum, nec metu mortis Seeholarum ad retractationem fuisse adductum. Jam anno 1523 consilium speciale

48쪽

Decanus Artium convocaverat quo magistris omnibus praeciperet ut . Luthori novitates , diligenter evitarent l). Anno tamen l523 re singulari compertum est quem in modum omnium animi doctrinis novis exagitarentur, multaque Ingolstadii admiratio mota est Medio mense septembri, mulier quaedam, Arstula

de Grumbach nata de Staus quae avidissimo Lutheri elanchinonisque Opera legerat, litteras ad Rectorem senatumque Academicum misit, quibus quereretur quod crudelius cum Seehosero, et octodecim annorum uVene , actum fuisset seque declararet libenti animo contra Academicum quemlibo . Idiomate Germanico, disputationem ore ingressuram Risu a nonnullis, ab aliis commiseratione litterae exceptae fuerunt. Attamen do die in diem rarius contra cademicos adhibenda suit severitas; quippe quum intentiore cura Academiam avariae Duce asserVante, quasi arx catholicae fidei Ingolsiadiens studium permaneret. Brevi postea integerrimae fidei famam in Germania tota consecutum est, totiusque BaVariae quasi custos est collocatum. Anno 1529 Dux o avaria sacerdotes nonnullos expulit, qui ad Sacras conciones coram plebe habendas ulheranorum libris, Vernaculo sermone habitis, uterentur 3ὶ eo scilicet excusatione digni, ut ait Echius, quod . id sacerent ob penuriam Sermonum Germanicae linguae , Dare igitur operam oportuit ut iisdem, quibus ipsi uterentur, armis Lutherani repellerentur quumque Echi negotium Dux dedisse ut . Sermones in lingua vernacula ederet, declamationes populares de tempore et sanctis edidit M. Eo accedebat ut ex Academiis omnibus ad Lutheri partes Vergentibus prosessores nonnulli ad Ingolstadiensem emigrarent, ut, anno 15M iste Lennius, qui apud illonbergonsem Academiam

Lutherum vehementer ade erat aggressus, ut a Rotmaro incer- rimus Lutheromastyae v nuncupatus Sit.

I contra omnes qui in suspicionem haereseos inciderant, quibusque jam non esse in medio licebat, ex Ingolstadio discedebant,

i. ederer, p. 128 L2. V. Ad greitter Pura II, p. 244. Ad publicam disputationem J. Euhium ipsa invitavit, et Duc Guillelmo litteris missis praecepit ut Lutheri partea

foveret.

3 Epistol Eostii de ratio studior. 4 Epist. Eostii a rat stud.

49쪽

ut Leonardus Fuchsius prosessor,edicinae eximius, quem annol 553 L. Echius Ingolatadium advocaverat. Quum Luther intime saveret l), Tubingam aut post se recipere coactus est, ibique 3 annos, vel inimicorum consensu, magna cum laude edocuit, immortalis etiam in patria sua suturus, nisi religionem deseruisset.

Ob eamdem causam prosessor inclytus Violius gwichenus praecipuum collegi Iurisconsultorum decus quum anno 1540 a Margravio Brandeburgensi Ioachimo invitatus esset ut jura Franc- furti doceret, oblata dignitato abstinuit, ne ab Ingolstadio, catholicae fidei eximia sede, digrederetur. Uitua merbachius, philosophia prosessor, qui diu ition-bergae docuerat, ibique uxorem duxerat, Lutherumque aliquandiuerat sectatus, ysteitens primum gymnasium, deinde Academicam Ingolstadiensem demigravit : item uti Cochloeus qui, quum Luthero ormatiae, Ralisponae, Augustaeque obstitisset, in Bavaris arcem confugit. Αuamon haud tam prosessorum saepius immutata conditione

quam ipsarum Academiarum discidio et quasi schismate detinetur animus. Ab ann i520 ad 1530 ea in duas paries absoluta est

diremptio. Ad rem recte aestimandam multum ea pertinent doquibus Rotmarus in eo capite disseruerit, cui inscribitur Utrum Academiae haereticae verse sint Academiae, et satis jure gaudeant privilegiis η , Excusationem quaesivit ederes quod ea Roimari loca reserat, quum, ut ait ipse, de quaestione agatur hodie inutilio et post constitutam pacem esphalicam male sonanti. v Nihilominus operae pretium est ea describere si quis animorum eo tempore habitum introspicere velit. Contendit Olmarus ut omnium consensu, Vis priVilegiorum Academicorum, non ex immunitatibus, aut civilibus actionibus, sed e promotionibus, et graduum contributionibus singulariter

constet. Ea autem promovendi auctoritas, ut ex Academiarum statutis manifesto apparet, non e priValorum, magiStratuum, principumVs potestato gignitur: haec e duplici onte manat, apae Imperatorisque imperio. Si quis ergo Papam Imperatoremque

. ederer, I, P. 150. 2. Rotmar, I, p. XV.

50쪽

valde repudiarit, Omni promovendi auctoritato ostituitur omniaqus Universitatis istius modi constitutas acta pro nullis habonda sunt, α promotionesque Vel prorsus non haberi, Vel quum pore subrepticium institutae suorint, cassari et annihilari potorunt; ita ut nulla Academia per totum Orbem unquam jactarit nomen, nisi ex auctoritato Summi Pontificis et Imperatoris l). , Hoc ipso quod Academiae quaedam apse Imperretorisque auctoritatem

dotestari incaepissent, prorsus Valde rerum antiquus Ord commutabatur. ulto tamen minus ab Imperatore facta consecratio necessaria habebatur, quippe quae non utcunque suisset requisita auctoritati aulem pontificali semper obnoxiae fuerunt Acadomiae. Si quis ergolapam repudiaret, promovendique auctoritate nihilominus uteretur, quasi e novo lante jus haurire videbatur, nec jam sacrosanctam, Sed tantummodo candidatorum eruditioni congruentem promotionem adhibebat. Ex Academicorum sententia, qui in Catholica fide constanter permanerent, nullo modo Lutheranorum cademias pro Academiis haberi aequum erat ne ea eorum modo mens suit qui in gravissimis contra Lutherum doce tationibus fuissent versati. In VII etiam saeculo, G tSerm pro

legitima Wittenbergensem Academiam, Luthermis addictam. quin haberet recusavit, quumquo do ubilae ibi, anno 1602 habito, loqueretur, pseudo iubilinum id appellavit η. Recto quidem de Papa, salso autem de Imperatoro, quod ad Universitates

adinei, Roimarus disseruit. Donec enim res ineunte VI saeculo immutatae fuissent, cademiae omnes s apa oriebantur; non omnes autem, in Germania quidem ab Imperator originem habebant. Ingolstadiensis enim, exempli gratia, Academia e Maianium initia duxerat, et in ea nobis amodoro diplomatum tradita copia, nulla exstant Imperatorii cujusdam diplomatis ad fundationem illam pertinentis vestigia. Haud facile dici potest quem in modum Ροntificali Imperatoria

temperaretur eo tempore auctoritas, et utra utri praecelleret.

AEtate primum aximiliani, personam insignem in cadomiis Imperator gessit Wormalis enim anno 1495 in concilio decretum

. Rotmar, I, XVI.

2. . reiserus observationum libri in eo entarium Philippi Episcopi Eystettensis. Ingolstadii. 617, p. 256.