장음표시 사용
221쪽
His magna clade eos tactigauit: tu Liguribus
cmmia erant, qua militem exercitarent, loca montana aspera,qua iis capere labor erat, expraeoccupatis deiicere hontem' Dinera ar-.
a,angusta infesta insidiis, hostis leuis,'m Ax.s repentinus qui nullum nusquam tempus,ntinum locum quietum , aut securum esse sinerem. O pugnatio necessaria munitorqm 6 eLDrtim aboriosissimuleericulos q., inops regio, quae parsimonia ashingeret milites, pr haud muli um praeberet. A tempore, q0. 4θqμj g fium fuit sic duxi idem Liuius ivissem: An, nitie erit insignis ηoui hominis cyy latu, θ ignis nouis duobus magistratibus, pratura, scu= Hi aedilitate los stipatricij,quasi vere honores pro cocesso plebι altero consulatoplebs con .sulat tim L. Sextio,cuius lege partu er l, desdit . aIrm raturam Sp. Furio M.filio Camillo, aedilitatcm 6 eo siusnto Capitolinois P. 6kr-ncho Scipioni suartim gentium viris grati, capes i cepertint. Idem a tempore , qoo res geli Libc ferunt auspicatur hoc modo. Iam in U- a etai,cum Ann bale Hberinis mouit,s Icquam ante conat s y transcendere leue
222쪽
LIBER SECUNDUS risederant Samnites, eo quatuor millia somissimissa. Eodem anno Arpinatibus, Trebulani sciuitas Frusinates tertia parte agri damnati, quod Hernicos ab eis selicitatos compertum, capita . coniurationis eius, quaestione ab COS. ex S. C. habita virgis casii, acsecuri percus. men ne prorsus imbellem agerent annum ,parua expeditio in Vmbria facta esst, quod nuntiabatur ex spelunca ea quadam, excursiones armatorum in agros fieri: In eam speluncam ρ netratum cumsignis est; os ex eo loco obsiuro
mutia vulnera accepta, maximἡq. lapidum ictu, donec alter pecus ore nampervius erat inuento, utraq. faces congestis lignis accem, ita intus fumo,ac vapore ad duo millia arma. torum ruentia noufime in ipsas lammas,dum evadere tendunt absumpta. Qui vero Imperatorum excellentiumr. personarum vita scria
Uere, pssima personis eorum, quorum facta
commemorant, exoriuntur; palent, per multa '. exempla apud Suetonium , Plutarchum, Philostratum, π alios. Iam transitio ex praefatione illa breui ad narrationem fieri δε-bete odem orationis vinculo, ita ut res eade cotinuata,nulla modoseparata metvideatur,quod
223쪽
85 DE CONICRI B: HIS T. iudicio, arte, e prudentia constat. In rebus autem narrandis , ea primum adhibenda cautio est, ut qua primo, qua secundo loco, qua tento, aut quarto gesta sint, temporibus diligenter dinstinctis atq. sapienter notatis exponantur; ne quid perturbate, nihil praepostere, vel ordive inverso dicatur; omniaq. a principio. υμ. ad finem ipsa luce Hariora videantur. Nam cum triplex sit narratio, Poetica, Oratoria,et ut ricapoetica narratione non ab initio, feda eres ipse explicantur,quod duplici de causa facere solent Poetaerim rum , ne poemata sua plus iusto dilatare cogantur . deinde, ut deos,Heroes, clarissimosiq. mnos inducentes ampliora ea, sillustriora reddantur,quoditas eri a Poetis debere,pracipit Aristoteles IUnde Virgilius Toetarum optimus reuentas ab AEnea narrare incipiens,exorsus est a profectione eius ab infula Sicilia in Italiam, ut orta tempestas deduceret eum sarthaginem ad T inam Didonem, cui urbis Troiana excidium, stolam nauigationem ouam a.&s.lib.explicaret. Vuofactum est. vi AEneas tum omnia breuius exposuerit,
tum poemasuis verbis illustrius reddide, is,quasi Vergilius ipse solus narrasset. Oratoria vero
224쪽
LIBER sECUNDVs 8ν narratio nullis hisce legibus astricta est; nam cum Orator omnia referat ad Mutilitatem causa, quam unam intuetur,inde auspicatur, qvnde Mutilius futurum est causia initium, re eo usi procedit,quo ins necessitas postulat. Via florica autem narratio en,qua res gestati a narrantur , ut perpetuo temporum series seruetur, in qua nihiI est inuertendum , nihil addendum , nihil adimendum, nihili prorsus mutandum, aut postponendum : sed omnia eo or
dine , quogenta punt, ab inii io ad finem τί, ex
ponenda. D ea causa, consilia , acta , dicta , se uenia, totius narrationis progressu accurate notan sunt. Vuodsi quando ad maiorem reru, qua dicunt ur,perspicuitatem quod tamen nu- quam nisi quando rei natura postulet, faciendum erit) contingat,digrediendum esse a rebus sistoria ad reι connexin similes diuerss teporibus , eteleisdem ab aliis nationibus re as, quartim couatio historiam sepe magis illustrat, ars exornat; sint illa qui de digressiones ita co-cisa,re breues, ut cuillico ad res histo=ia reuertamur,non Ia data opera digresses,quam re ita postulate mideamur.EIt enim digressio alicuius
modo digredi debeat historiiseus a re bus hin
225쪽
hvi su - μ, e regio egressus,oe expaciandi tenus a Ci- matur cerone dicisolet: Sumitur vero ab expositione rerum,ὰ descriptione locorum,regionum,sterso narum; In medio, si quando digrediamur, cel rius eo redeundum eris,nde digrcfisumuAmfoe, quo iamfessus legens recreetur) habet locum excursus longius immorandi. caser narra
Ceae eo bello,quod cum allisgesierat sic ad res Lasόiiόψ' bie ogat Hut ιν hybernis erat, digressus fuit: oiu: Interim ad Labienum per Rhemos incredibili celeritate de lictoria Casaris fama perfertur, ut cum ab Hybernis millia passuum circiter G. absent,eoi post horam nonam diei Osar peruenistiante mediam noctem ad portas eastroruclamor oriretur,quo clamore significatio qui 'ria gratulationi ab Rhemis Labieno fieret. Digredimur etiam aptissime a rebus ipsis , ad ea, qua eisdem temporibus alibi acciderunt, quod Lib. it. cornelius Tacitus fecit hoc modo: Sub idem, in Annalia. quit,tempusMithridates,quem imperitasseArmeniis,se adpresentiam Casaris vectum memo. ἡ ravit filius 2 harasmanis opibus. Is rex u)sio. berius dems e Mithridatis frater nuntiabat discor
226쪽
discordare parthos summas imperi, ambi
gua minora sine cura haberi. I cam inter Gotarsis Meraifaua qui necem fratri Artabano, comvma uo eiuspraeparauerat oec. De maxima vero fide, qua Vso iure historijs adhibenda sit,ixit meassententia visolet omnia )eleganter iurissper itissimus conciuis nocter Petrus Ludovicus Acirtiner D suis varia doctrina refertis degationibus, pro Regni causa acerrime illa quidem in Φtrami partem hactenus agitata status vero eius est: An regi liceat iuxta Aragonia foros in Trorege virum quempiam exterum nominare cuius ego res omnes, propter mutuum in meas amorem tantopere diligo, ut
vere cum Ouidio canere possim. Longa dies citior brumalis ere nos Tardior hyberna sol titialis erit me Babilon estus,necfrigoraFotus habebit. althas distanas vincet odore rosas,cuam mihi illius veniat obliuio rerum Et cum Virgilio illud eius ΦnathoneAnte pererratis amborum finibus exul, ut eArarim parum bibet, aut siermania Tigrim.
227쪽
in historia de qualis is esse de ia
Μ DE CONSCRIB. ΗIs Τ unam nostro illius labatuspectore multus Exornant iam tandem historiam fele sententia valents plurimum adgrauitatem, adsest uitatem,ad docilitatem, ad copiam, adsurgendum ad impellendum,ad hortadum,oe, ut paucis multa complectar,nihil tam insigne narrare potent historicus , quod adiuncta sententia noo augeat, 2' quodammodo perficiat. Etenim nul la pars esthistoria,qua decentem sententiam comori no recipiat, dummodo illud in uniuersum firmiter observetur, mi ad quecuns finem semientia proponantur,quoue loco con tituendaefuerint,perpetuum ac constitutum iudicium habeant. Illud etiam obstruandum eis, ne nimis frequenter repetantur; honestior est enim etsis gemmis distincta,quam tota gemmis operta, sne prater decorum adhibeantur: aburdum siquidem ese gregario militi,aut lenoni graues sentent ias tribuere , aut in re leui ais ludicra ficorum paradoxa adhibere, cum quisententias proferat,quodammodo leges praescribat. Un
defit, qui historia si tamen proprie suis , sicis
tempestiue inseranturo non modo iucunditatem acrimoniam,sed dignitatem dem,&autho
228쪽
LIBER sECUNDVS. ritatem plurimam exhibeant. υ autem sententia dilucida quaedam ratio,qua commoda breuitate demonstrat,quid in vita sit agendum , aut
qui eri soleat 3 qualia sunt e ophtegmata,
qua sunt breuia quadam acute s grauiter diacta ducum , legatorum , imperatorum, illustiums virorum. Vuarum genera assert quam plurima uuintilianus; nos potioras qua histo Libe. 8.riam magis deceant,breuiterproponemus. Qua ς p dam igitursententia ducuntur ex partibus con semen μtrarise, ut obsequium amicos,veritas odium pa- he 'cit;concordia parua res crescunt,discordia ma- esse va-xima dilabuntur et dicere hone pulchrum ect, D' turpia iniquum.olia ex partibus diuersis, ut, ea sint. facilis est virtus,dissicilis mirtutis aditusscien
di amor adstudium impellit,iabor reuocat, ais retardat,e Mors misera non ent, aditus ad mortem est miser. Alia ex contrapositione, ut,mors honest ape etitam turpem exornat ivita turpis
nec morti quidem honesta locum relinquit. Alia ad personam referuntur, Qt,princeps qui cupit omnia scire, necesse est multa ignorare: Turpe senex miles, turpe senilis amore Muaro Iam derit, quod habet, quam quod non habet. Alia sunt ad rem relata; mi nihil est tam populare,
229쪽
quam bonitas: nunquam expletur nec satiatur Cupiditas sitis: mnu pro multis dabitur caput. Alia simplices,ut, erit ingens homini mhesaurus fidus amicus: gratior spulchro veniens a compore virtus Inquinat egregios adiuncta sive bia mores. Aliasigurata,quibus persingula Aguras variatur sermo sententiar, ut persubiecti nem,2uid est liberi Potestas etluedi ut melis: uis uiuit τt tuuitZ qui recta sequitur, rationias legibus obtemperat ,cui visendi norma pro uita,s considerata est: uua dos matrimonijpulcherrima' vita pudica. Per exclamatione , ut,
mi quam difficio est, crimen non prodere vultu: Hei mihi, quod nullis amor e t medicabilis harbis.Ter Metaphoram, ut,consilium tonD- ,imber po t temporafrugum.Ter Megoria, mi,fert illorIeges est alienissemper in agris:nullas est figura,aqua non recte duci,aut mariaripsissententia Sunt etiam alia alio relata, alia abunde petita,alia ex geminatione; aBa ex contrarib, alia prouerbiales; alia ex coniuncta comparatione ; quadam etiam etitiosa ex merborum ambiguitate ilia vana ii afutiles, aliae nimia, alia denis non apiis coherentes, quars m
230쪽
LIBER SECUNDUS. 77tilianus, ου Erasmus tradiderunt. a lassat sit hae hactenus breuiter obstruasse; da itur enim, ut co do, alias de hac re uberius disputandi commoditas,
Exeussit Laurentius Robles Regni Aragoniae Typographus Caesaraugustar Anno a redemptione generis humani, eo. D. XCI.