De conscribenda rerum historia libri duo, quibus continentur totius historiae institutionis breuissima, & absoluta praecepta. Auctore Ioanne Costa ciue Caesaraugustano ac legum doctore. ..

201쪽

i D E CONS C RI B.H IS T. fectus,omnias cum rebus, tum pestiis melius accommodauit cuius lactea τι ertas lecto em detinet, recreatlaseit,omnibus, assectibur commouet, ita ut qui eius facundia aliquid addat, aut demat,id omne non magis ab ea,quam ab ipsemet elegantia detraxisse videatur. Js igitur Regia orationis exemplum tale proponit Philippi QMacedonia Regis, qui filio Terseo patriscida exheredato, libere tantigono regi Macedonicum suum Regnum steri, eums hoc modo Liui.lib. alloquitur: cuando in eamfortunam veni, in-I E ie quit, Antigone,ut orbitas mihi,quam alij det oratio - flantur parentes,optabilis esse debeat, Regnum,

Di ς β' quod a patruo tuo forti, non solum fideli tutela 'l' eius custoditum s auctum etiam accepi, id tibi

tradere in animo eILTe unum habeo, quem dignum 'gno iudicem, si neminem haberem, perires extingulid malum,quamTes celsa fraudi ramium esse. Demetrium excitatu ab inferis,restitutumi credam mihi,si te, qui morti innocentis, qui meo infelici errori unuae inimchrimanti,in locum eius substitutum relinqua. Idem Tullum hostilium Romanorum Regem de ptoditione Metij Albanorum ducis cum Romanis oe Albanis ita loquentem inIroducit: Tum

202쪽

LIBER SECUN DV sita Tullus inquit, Romani, si unqua ante alia illo in bello fuit,quodprimum dijs immortali-bin gratias ageretis, dein eteia ipsorum virtuti, hesternum iaprasiumfuit: dimicatum ectenim non magis cum hostibus, quam qua dimi catio maior acpericulosior em cum proditioneaeperfidiasociorum. Nam ne mosfalsa opinio teneatuniussu meo Albani subiere ad montes; nec imperium illud meumseae consilium oeimperijsimulati uita, ut nec nobis ignorantisin deseri

uos,auerteretur a certamine animus,&hostibin circumueniris a tergo ratis terror ac fuga iniiceretur. Nec ea culpa,quam arguo , omnium

Albanorum si, ducem secuti siunt, ut oe vos, si quo ego inde agmen declinare voluissemfecissetis .e elius Ege e ductor itineris huiuν ; e --tius idem huius machinator belli ; Metius federis Romani e banis, ruptor. -udeat deinde talia alius, nisi in hunc insigne iam δε-

cumentum mortalibus dedero. Centuriones armati Metium circunsi tunt , rex catera

eratperagit rcuod bonum , faustum, is sic populo Romano,ac mihi mobis oouebam , populum omnem eAlbanum Romam traducere in animo est riuitatem dare plebi,

203쪽

- DE CONSCRIB. HIs T. primores in patres legere, unam urbem, unam A emp. facererat ex uno quoudam in duos popules . Ibana diuisa res est,sic nunc in unum reis deat.od hac gana pubes inermis ab arma-cepta in varijs moluntatibus ommuni tamemetu cogente entium tenet. Tum Tutas, e

ii Susseti,inquit,si irae discere posse fidem a a

dera seruare,viso tibi ea disciplina a me adhibita es . nunc quoniam tuum infanabile ingenii. ε' tu tuo suplicio doce humanum genus easan-ba eredere,qua a te violata fiunt:vt igiturpausio ante animum inter fidenatem Romanamhrem ancipitemgesisti ita iam corpus passim di-Ltrahendum dabis.Efl etiam apud eundem ei gans uuis. Fabu Dictatoris exemplum qui breui eratione adirumpendum in hostes, ου miciscendam ciuium Romanorum necem, ac recuperandam a Samnitibus coloniam milites Romanos hoc modo hortatus est: Locis inquit angustis, milites, deprehensin quam victoria patefecerimus , etiam nullam habemus. Statiua nos munimenta satis tutasunt sed inopia eadem infesta nam s circa omnia defecerunt, mode seu bvehi commentus poterant :ssi homines tuu re velint,iniqua locasunt; itaq. non frustrabor

204쪽

Lta ER sECUNDUS sera vos castra hic relinquendo,in qua infecta victoria, sicut prictiso dicivos recipiatis, armis

munimenta ron munimentis arma tuta esse debent.Castra habeant,repetat quibus opera extrahere belsum nos omnium rerum respectum, prater quam victoria nobis abscindamus: serie nain hostem, ubi extra vallum agmen excesseris,cactra quibus imperatum HI,incendant, mala vestra milites omnium circa,qui defecerunt, populorum prae sarcientur.Ea oratione Dictatoris, qua necessitatis vltima index erat milites

- accensi vadunt in hostem; s respectus ipse ardetium c frorum; quamquam proximis tantum

ita enim iusserat Dictatos ignis est subditus,

haudparuumfuit irritamentum. Quibus quidem verbis,cum iam nulta esset spes jalutis r Brita tantopere ad murictam animor militum Mammauit, ut incredibili Martis furore inces Samnites aggrederentur,eossoe vicerint,s eorum castra prorsus diripuerint. Legatus Exεpla Tusculanorum a Patribuι sonscriptis apud eu ' μ' 'dem huiusmodi in Senato habita oratione pace L Mi uitate imiaimpetrauit: Vulbin,inquit, hh si

bellam indixistis, intub si P. C sicut nunc videtis nos flantes in mentibulo curia vectrae,isa armati

205쪽

DE CONSCRIBMIST.

oratio in

matiparati obuia imperatoribus egisnsi vestris procesiimus, hic noster. hic plebis nostra habitus fuit, erit semper,nisisi quando a mobis

proi vobis arma acceperimus. UraIias agiminoe ducibus me bis s exercitibus, quod oculis magis quam auribus crediderunt , T Cbi nihil hostile erat, ne i i quidem fecerunt, pacem, quam nos praestitimus,eam a etobis petimus; bellum eosec ubi est, auertatis precamur. In nos quid arma polleant vestra,sipatiendo experiundum est, inter nos experiemurahaec mens nostra est, dij immortalesfaciant,tam felix,quam pia. Uriod ad crimina attinet, quibus moti bella indixistis iresi re mina rebus verbis cc utare,nihil attinet, tamen etiamsi etera sint, vel fateri nobis ea,cum tam euidenterpanituerit, tutum censimus , peccetur in vos, dum dignisitis quibus itastis fiat.opud eundem eleganter exculta oratione legati Locrensium in Senatu desiuis . Fleminio praefecto militum Romanorum commemoratis atrocissimis cladibus,quas

sibi fuit militibus intulisset) ad hunc modum

coram p. . conqueruntur;Omnes deinde inquit Liuius alias curas una occupauit,postquaLocrensium clades,que ignota ad eam diem sue

206쪽

rant,legatorum aduentu vulgatasunt;nec tam

Q. Pleminimcelus,quam Scipionis in eo aut ambitio, aut negligentia iras hominum irritavit. Decem Legat ι Locreosium obsiti ualore sordibus,in comitiosiedentibus consulibus, telamenta supplicum ramos olea tui Gracis mos UT porrigentes ante tribunal cum flebili Gocifera. iisne humi procubuerunt ; quaerenIibus consul bus Locrenoes se dixerunt esst,ea passos a Tleminio Legato, Romaniss militibus, quapati ne Cari haginenses quidem etesiit populus Romanus orare ut sibipatres adeundi, deplorandularumnas siuas pote fatem facerent.Senatu dato, maior natu ex ijs: Scio, inquit, quanti astimentur nostra apud vos querela. T. C. plurimum in eo momenti esse prope friatis, ου quo-- modo proditi Locri s Annibali sint, π quomodo pulso Annibalispraesidio restituti in ditione ve

stram Z ne si s culpa defectionis procul a pu

blico consitio absit, s reditum in te stram diationem Vpareat, non voluntate solum ,sed opeetia ac virtute nostra,magis inignemini, bonis acsidelibusJciis tam atroces, atq. indignas iniurias ab legato vestro militibwq feri: Sed ego

207쪽

LIBER sECUNDUS Dpicietis perditas res nomis F. C.aut ne ab Diis quidem immortalibus, quod precemur, qui quam operin. Z Tominius Legatus missius in cupraesidio ad recuperandos a Carthaginem sibus Locros, ου cum eodem ibi relictus in pra-His: in hoc legato mestro dant enim animum ad loquendum libere mitima miseeria nec hominis quicquam in P.C. praeterfiguram, e sp ciem,neq. 'Rymiani ciuis praeter habitum, o nu Latina lingua: pestis ac bellua immanis,qualem fretum quondam, quo ab Sicilia diu dismur, ad perniciem nauigantium circumsedisse fabula ferunt. Acssiceim , libidinem , auaritiamsolus ipse exercere in socios vectros satis

haberet, unam profundam quidem voraginem tamen patientia noHra rapierimm . nunc omnes centuriones ,mIbIGq. vin os adeo in promiscuo licetiam,atq. improbitatem esse voltiis Pleminiosfecit:omnes rapiunt spoliant, verbe

rant , vuluerant,occidunt , condirupanI matro

nas,virgines, ingenuos raptos ex complexu paretum: quoi idie capitur urbs nostra , quotidie diripitur, dies noctes'. ometia passim mulierum, puerorum q. , qui rapiunIur , atq. for-

ωWur, ploratibus sonantia . Miretur, qui D nesciat,

208쪽

14 DE CONI CRIB. HIs nesciat, quomodo aut nos ad patiendum fus' ciamus i aut alios,qui faciunt nondum tantarum iniuriarum satietas ceperit. Ne m ego exequi possum , neq. vos opera est audire singula , qu pagi siumus, communiter omnia complectar . Icego,domum ullam Locris; nego, quem 'uam hominem iniuria expertem esse; nego, etsiumgenus sceleris, Iibidinis, auariti uperesse , qu od in ullo, qui pati potuerit, pra- termissum sit,vix ratio iniri potest, uter casin riuitatis sit detentabilior', cum hostes bello umbem cepere, an cum exitiabilis tyrannm Uinis armis oppregit omnia , qua capta urbes patiuntur, pagi sumus , re nunc cum maxime patrimur. F. C. Omnia , qua crudeli mi atq. -- portunissimi tyranni scelera in oppressos ciues adunt; Pleminius in nos, libero . nostros, πconiuges adidit. Unum est,ri quo nominatim ας nos queri religio infixa animis cogat ; πmos audire , s exoluere Rempub. vestram religione , si ita vobis videbitur , velimus. P.

C. vidimus enim,quauta cerimonia non ve

stros solum colatis deos , Fed etiam externos accipiatis: Fanum ent apud nos Troserpina, de cuius sanctitat e templi credo, aliquam fa

209쪽

LIBER SECUNDUS 1imam ad vos peruenisse Hrrhi bello; qui cum ex Sicilia rediens Locros classe praterueher tur , inter alia sedera , qua propter sidereo nostram erga vos in riuitatem noniram facianora adidit, thesauros quoq. Proserpina intactos ad eam diem spoliauit, atq. ita pecunia in nauibus imposita, irae terra estprofectus Quid ergo euenit 2 classis posero die falsi a tempestate lacerata , omne . naues, qua Facram pecuniam habebant , in littora nostra eiecta sunt equa tanta clade edoctus deos esse siverbissimus rex, fecuniam omnem inquisitam in thesauros Proserpina referri iussit', nec tamen illi unquam postea prospere quicquam euenit; pulsus'. faba,ignobili,atq. inhonenia morte

temere nocte ingressus eArgos occubuit. Haec cum aud/sset legatus mester , tribuniq. militum re mille alia, qua non augenda religIonIs causa sed pr/seniis dea numine saepe comperta n bis maioribu . nostris, referebantur aUiseunt

nihilominus,sacrilegas admouere manus intactis illis thesauris; π nefanda pra se Vsos ac

domos contaminare suas. Sed re nunc, re δε- pe alias dea Jamsedem, suumq. Iempsim aut tutata est, aut a violatoribus grauia piacu-

210쪽

LIBER SECUNDVs 13tis ac detrectantis certamen pro mictoria habui nuc quia ille exercitus ui pania prouintia scriptis ibi cum fratre Cn. Scipione meis auspiciis rem gerit, ubi eum gerere Senatus populusi'.

Romanus voluit Iego,ut COS. ducem aduersus Annibalem ac Panos haberetis,ipse me huic voluntario certamini obtuli: Novo Imperatori apud nouos militespauca verbasacie sunt. . Ne genus belli neue hostem ignoretis , cum his est mobis milites,pugnandum, quos terra marIq.

priori bello vicistis;ὰ quibus stipendium per via ginti annos exegistis; a quibus capta belli pra-mia Sicilia,ac Sardiniam habetis. Erit igitur in hoc certamine vobis,illis, animus,qui eticto ribus, et Ῥictis esse solet nec nuc illi,quia audet, sed quia necesse est,pugnaturi sunt; si creditis, qui exercitu incolumi pugnam detrectauere, eos duabus partibuν peditum aquilumi in transitu EAlpium amisis, qui plures pene perierint, qua versint,plus speinactos esse. εAt enim , pauci quidem sunt, sed vigentes animis corporibu ,, quorum robora ac mires, et sustinere s vlia potest. E fi ω , imo umbra hominum, fame frigore, illuvie, siqualore enecti, contu -

si , ac debilitati inter saxa , rupem ad hac D s pertisti '