장음표시 사용
11쪽
.Animi inspectant: ut, maero, Affirmo, Fateor, Credo Cogito , Arbitror, & similia . Pendet etiam a nonnullis Adjectivis in genere neutro positis una cum Verbo, Est; ut, Manifestum est: Compertum. Certum, & perspicuum est: Turpe, decens,
indecens, necesse, re conveniens est.' 3. Deinde, Infinitum Verbi personalis regit ante Accusativum agentem , vel patientem , post se vero Casus suorum Verborum. At Infinitum Verbi impersonalis eandem retinet Constructionem, quam ex sua natura requirit. Ecce Exempla : Caeterum, ut circumsideri arcem, & omnia sibi in dies arctiora esse viderunt. Μὰ quando et,idero, chela Roceaera assedia-ra, e che turre se esse digior no sn giorno rivseidano Io- rosearse, eristrette. Manifestum est, his praeceptis omnem nostram intentionem in interiora gaudia diri-gi. E' eos a manifesta, ehe uni nostra intenetione viene Ea questi precerti indrietetata agit interni gaudii. Certum est, ad omnes spectare hend vivere. E' eosa certa , ebe a tuiti appartiene di vider bene. Arbitror, a mul
tis obtemperatum esse tuis consiliis. Penso, che da mollisia stato ubbidito uti tuoi consisti.' 6. Infinitum , adhaerens Verbis passivis , Dicor , feror, Irere , perhibeor, existimor, iudicor , credor, stu ιον , &his similibus, tunc loco Accusativi, Nom, nativum assumit, cum quo dicta Verba concordant. Infinito , elegantiae causa , postponuntur. Ecce Exempla: Clypei militates auro. & ebore fulgere dicebantur. Dicevasi, chr ι seudi de' sol dati risplende
vano ου' oro, e di avorio . Haec tredecim annorun
martyrium fecisse, traditur. Si raceonta, che questa fanta se stata mari rizetata neli' eradi tredici anni. Cum appropinquare tuus adventus putaretur. Pen
fandost, ebe si avticinosse la tua ventita . Si vero diverba imper naliter accipiantur , tunc Infinita praeponuntur , & Nominativus in Accusativum redit: ut, Qua ratione verissime dicitur , fidem sine
12쪽
operibus mortuam esse. Per Ia quaI raris neverissima- mente dicos, che larideonetat' opere morta . Fertur, solem aliquando stetisse. si raeconia, che ilsola una ookaHermasse, , . T. Aliquando prima vox Infiniti, apud Historicos,& Poetas, ponitur pro praeterito impersecto Indicativi Modi, & construitur cum Nominativo personae et ut, Rex unus tanti mali patiens, circuire milites , contrahere dispersos, allevare prostratos dcc.Solamen te ii , tollerando tante sciun re, andava ιntornoti soldati, radunavaquelli , che erano iisa si in varotaVbi , i prostrati in terra ere. Nos pavidi trepidare metu. 'eoi paurosi tremavams per il timore. Catilina per montes iter facere. Catilina viaggiada per ι monti. Flere omnes , Mirari plerique, stupere universi . Turripiane vano, Ismara vitia vano , u
PDrfma, o varia exhibens Rudimenta ,' ad . Infiniti Constructionem Dectant.
l cibus . nempe praesens cum praeterito imperse-e1σ conjunctam, Praeteritum perfectum, & eadem voce plusquam persectum, & Futurum: ut, Amare, amavisse , amaturum esse: Passive . Amari, amatum esse , g amandum esse. a. Futura, & Praeterita persecta habent tres voces,& declinantur, ut, Bonus, na,um: E. g. Credst sche Pietro amι , abbia amato , amera la Virtu. Credo, Petrum amare, amavisse, & amaturum esse virtutem. Passi ve: Credo, virtutem amari, amatam, rea mandam esse a Petro. 3. Futurum Simpleκ passivum duas habet Voce., iac terminationςs, hoc est, amatum iri, amandum
13쪽
D se . Amatum iri non mutatur, sed omni generi, &utrique numero attribuitur: E. g. Puto, a vobis litte. raste tum iri e Per 3lteram vocem dicimus: Puto, a vobis litteras esse legendas. Penso, ebe da voissura
q. Futurum Verbi, sum, es, est, habet similiter
duas terminationes, idest, Fore, & Futurum esset E g. Confido, tuas preces fore efficaces: vel efficaces futuras esse apud Deum. Confido, ebele rue pr ghiere Oranno per egere escaei appressa Dio. s. Futurum autem Infiniti triplex est, nempe Simplex , Μixtum, & Exactum. Simplex est, quod si minpliciter rem futuram significat: ut, Credo, Petrum amaturum esse virtutem. Passivδ: Credo, virtutem a Petro amandam esse: vel, Credo, virtutem a Petro amatum iri. Amatum esse, amandum esse , ω amaturum, declinantur, more Adiectivorum, &cum Substantivis conveniunt genere, numero ,& casu, ut exaltatis supra exemplis patet . 6. Futurum Mixtum dicitur illud, quod rem futuram praeterito mixtam indicaη. Ejus Vulgaria sunt secundae voces praeteriti plusquam persecti Conjuncti vir Chequesso averebbe amato. Illum amaturum fuisse rE.g. Credo, illum ex hac Civitate discessurum fuisse, si detentus esset. Credo, ebe quemfarebbe partito daquesta Citra, se nonfosse stat oriteuvio. 7. Futurum Exactum, seu, praeteritum est, quod rem futuram jam completam indicat a &constat ex Participio in Tus, & particula,1 Ore: ejusque vernaculae voces sunt Vulgaria futuri Conjuncti vir E. g. Spero, tuum genitorem jam sore consecutum Victo
toria. besto io possis dire, che a vero acquislato mol-to. Hoc dicere possum, me satis adeptum fore. υe-νo, ebe in pochigior ni ropera sar astata perseetrionata . Spero, paucis diebus opus perfectum fore. 8. Verba, Promitto, Spero, Μinor FIuro, Voveo,
14쪽
similla. saepe futurum Infiniti sibi a sumunt, αει histi lia, taep fleet italica lingu s
Infinitum sit temporis praesentis , laxmς rupiοιοιο diandare nil fu i ς' se si .ero In- se aditurum almam OQmVm temur prima
Herodes jussit amputari Lipvx-- iubemus
Erode fece dricastitare proximum diligere ' Cι ὰ eomandato amare
tare vinum. Quae flere prohibetur eum, cui relu
introduci legatos in suam Regi m- v I
15쪽
I1das navigare; pro Certus moriendi, dignus amandi, peritus certandi, timidus navigandi. Reisondere ρa-νatι , eertare di ilis , facilis coronari, Pro , Parati ad respondendum , dissicilis ad certandum, facilis ad co. ronandum . Sic , Tempus aecedere, Consilium dimitte re, amor cognoscere, pro Tempus accedendi, Consilium dimittendi, amor cognoscendi. II. Particulae illae, in praeteritis, &futuris, elegantiae, ac brevitatis causa, omitti pos. sunt: E. g. Gi a se hominem occisum fateatur. II qua- Ie confess esse e da lui flato ammaetetato uummo. Ego bellum foedissimum futurum puto. Penso, chesara una guerra sanguinosissima. Omnia se adeptum arbitrabitur . Giudichera di avere ottenuto uni cos a. Et hic loquendi modus saepe in Lingua latina reperitur. ra. Apud Infinitum contingere potest Amphibol gia, accedente gemino Accusativo rei animatae: E. Credo , Petrum diligere Ioannem . Haec est Amphibologia, idest ambigua Oratio, qua dignosci non potest rigens a patiente, nempe utrum Petrus diligat Ioannem, vel Ioannes Petrum. Hujusmodi autem ambiguitas solvitur mutatione Verbi activi in Passivum, vel resolutione ad Conjunctivum, sic efferendo: Credo, a Petro diligi Ioannem: vel, Credo, quod a Petro Ioannes diligatur. Si vero Verbum sit Deponens, quod in Passivum verti non possit, tunc recurrendum est ad aliud verbum, quod eundem sensum habeat: E. g.Video, Canem insectari lupum . Haec est Λmphibo. logia, quae sic solvitur: Video, a Cane exagitari lupum : vel, Canis, ut video, lupum insectatur. Μanifestum est, re persequi hostem. Solutio Λmphibologiae: Μanifestum est, te machinari hosti exitium. Amphibologia, italice , an ologia, est vox Graeca, & interpretatur ambigua oratio. Partardubbio, edambiguor
I 3 Interdum in Lingua Latina invenitur Infinitum Substantiale, quod ponitur loco Nominis Su stantivi, dc adjectivum cum eo concordat in genere
16쪽
neutro: ut, Scire tuum nihil est. Γ tuo sapere anien- . reserve. Vivere ipsum turpe est nobis. Usesso vivere a note vergunUo- Ο vivere nostrum loche vivere.
eii nostrol 'Iq. Ponuntur saepe Infinita absolute, sine verbo finito: E. g. Vosne id fecisse ' Che eio vot abbiaresarto λTene esse im durum Cherusis eos erudelet Haeccine fieri flagitia Fosconviene , chesi commertino questι mi atri 3 Hujusmodi autem sormulae dicendi per Infinita absoluta , reguntur a Verbo finito suppresso, &Subintellecto, puta, Coepit dolebat, decer, aut sim, te: ut, Galba autem multas afferre similitudines, multaque pro aequitate dicere. Ma Galba comincio ad- urre molle uitudini , e dire molle eost per requita. ID. Infiniti Resolutio. Tempora Infiniti resol vi pos . sunt ad Conjunctivi tempora. Primo, per Relativum, aquod, ad Indicativum, vel Conjunctivum: S g. Ioso, che tu ami. Scio, te amare: Resolutio: Scio, quod tu amas, vel ames . a Per particulam, ut ἔE g. Io v glio , che tu impari. Volo, te discere. Volo, ut tu dimicas. 3. Per particulam, suin, E g. Io non dubito , ehe tu haidetto. Non dubito, te dixisse. Resolutio: Non dubito, quin tu dixeris. q. Resolvitur per adverbium, ut, ad indicativum: E.g. Iopenso , che tu ver ναι. Arbitror, te venturum esse z vel, ut arbitror, tu
16. Quando Infinitum reddit ambiguam Orationem, vel sensum mutat, tunc omittitur, & Resolutione utem mur: Zg. D credo , che tu amaresti. Ut credo, ama res. Quia Infinitum, Te amaturum , sensum variat& indicat rem futuram, quod scilicet, amabis. Che tu ameraι. Scripsi, ut Caesar veniat. Βδfcritto , che Cesare verea. Si autem dixeris: Scripsi, Caesarem venire , ostenditur, quod Cariar actualiter veniat: Che
17. Verbum autem finitum, unde pendet Infiniun, potest esse , vel temporis propinqui, vel Rem di
17쪽
ti. Tempus propinquum est tempus praesens:E g.sueti
Io erede , pensa ima, giudica, ice etc Tempus ve-rli remotum est tempus praeteriti imperfecti, re perfecti: E. o. Puello eredeva, pensava: Credette , pensa esse, Quae notitia necessaria est ad Resolutionem Fut ri Infiniti. 18. Futurum simplex resolvitur per FMe, ut , autempus praesens Conjuctivi: E. g. Credo, ebe votintenderete molle scienete. Credo, vos intellecturos esse musetas scientias. Resolatior Credo, fore, ut multas intelligatis scientias. I9. Futurum Mixtum resolvitur per FuturumIviID, ut, ad imperfectum Conjunctivi: Eg. Credo, ebetu averemstudiato. Credo, futurum fuisse, ut studeres. Cum autem actio Verbi finiti praecedit temporeastionem verbi infiniti, tunc particula. Esse, adhibutur: E. DIeridus , cbe orat averei studiato. Heri dixi , me hodie navaturum esse operam studio. Per resolutionem utemur particula, Fore, sic efferendo: Heri dixi sore , ut hodie operam navarem studio . .. ao. Futurum Exactum resolvi potest, per Fore ut, vel Futurum, ut, 'ad persectum Conjunctivi, s Uerbum finitum sit tempus propinquum : vel ad praeteri tum usquam persecium, si remotum: E. g. Giudicarnio Padre, chelo farogia ventito , quando esso eme-- νβ. Μeus Pater censet, fore, ut ego venerim, ubi ipsemnaverit. Giudicava mio Padre, ehe is saret gia de-nuto, quan Uso cenasse. Meus Pater censebat,so. re, ut ego venissem, cum ipse coenaret. tr ar. Shmplurima verba Infinitum respuunt , &Conjunctivum cum particula, , assumunt. Hujuia modi autem verba sunt praecipue. Precoν, oro, Obseinero, Flagito , Persuaaeo, Horror, Μoneo, Peto, Postu-IO, Praecipio, Mando uncio, Permitto, E io, Curo,
Praestari Superest, Reliquum est, Restat, Aeeidit Contininare, o bis fimilia. Ecce exempla: Sae me flagitas , ut ego tuis sitisopem seram, spesso mi domandate con
18쪽
ustaneta, ebeis astuti tuo BD. Precor te, ut me abi
Te sinas. D prego, ebemila ι avdar via. PraeceptOL tibi persuasit. ut fugias prava consortia. II Μaestro τι εα persuaso Uunire Ie rartive eon agnie. Tu mihi au- ctor fuisti, ut Deo servirem . Tu mi bal eonfiguato α .servire a Dis. Senatus sanxit, ut singuli ab arte magica abstinerent. Il senato ha ordinato , ebe et nun. Fasteaea athll Arte magica. Efficiam, ut omnes pietatem sequantur. Faru ebe lusu feruilino Ia plera . Egi cum Iudice, ut damnaret Reos omnes. mfatra san-zaal Giudice, che condanmtultra Rei . Cura , ut valeas. Proeura vi flar fano. Reliquum est, ut tua jussi exequar. Resta, che io metia in Uecutione i tus Coman damenti . Λccidit, uti te viderem . Mi P aeeaduro δι
aa. Uerbum, Dubito, vel, dubium non est, saepe Conjunctivum assumit, cum particula , Muin, qtia Ponitur pro , ut non: E. g. Non dubito, quin adtes tim veniam. Non dubito di non venire subito da vοι , cloe fon certo di venire. Non quod dubitaret, Quin ab isto nihil actum esset. Non perch8 dubitasse , cἷe no fosse statas atra alauna cosa da questo. Eadem particula adhaeret etiam verbis, Possum, Θ Absum: ut, Facero non possum, quin quotidie ad te mittam. Non possum quin exclamem. Nihil, vel parum abest , quin sim
a 3. Verbum , Impedio, eleganter assumit particulam, aquisminus, pro, Ne: E. g. Nihil impedit, qu minus id, quod maximd placet, facere possimus. Niu-nacofaciliene , che non possamo fare cιὸ , ebe grand Nihil impedit, quominus id agamus. Nessuna eo et ob edis e vi non poter fare questo. 24. Verba, Vereor , Μetuo, Timeo, sibi assumunt Conjunctivum cum particula , Ne: E. g. Vereor, vel metuo, ne incidam in laqueos hostium . m mura, δtemo di non eadere neι Deci M' Nem ei . 23. Verba, scio, inreliuo, invenio, enuito ψnes
19쪽
Diogaudent particulis, suid, Cur, an, ubi, unde , quomodo, quis, qualis , uter, quot . Ecce exemplar Nescio, quid consilii capiam. Nouso , che partito mi pultare. Scio, quid faciam . So, cheeosaio debbasare. Non intelligitis. cur haec dixerim. δει non intendete, pereleio abbia detre queste eose . Nescio , an Petrus Romae, vel Neapoli maneat . Non sὸ, se Pietro flia in Roma ,δ in Napsu. Nesciebam, quid facerem. Is non fUeva quel, ebe misaevis. 'as. Postremo, notandum est, Imperfectum subiunctivi potius efferri per ipsum modum , quam per infinitum: E. gr. Credo , ebe quello amarebbe la Virtu . Credo, quod ille virtutem amaret: vel Ille, ut credo , Virtutem amaret. Et hoc pacto, sermo magis elucet,
qu1m per Infinitum; magisque tempus imperfectum ipraesenti distinguitur. D. cendo enim. Credo, illum ama re virtutem , tempus emcitur ambiguum Nam , ama
, continet tempus praesens,,& imperfectum I & sic, per Conjunctivum omnis ambiguitas tollitur.
De Gerundii Constructione. Qui t Gerundium,'u ηde ejus vox deducatuν Iua
re intentum λ Mus Terminationes , Casus. Ex quibus verbis oriaturq n. de formetur Z Iuomodo construatur
r. Erundium ea vox verbalis in do, dum: ut, Amandi, amando, amandum, vel ut aliis placet Gerundia iunt quasi Nomina verbalia substantiva, aut, Adiectiva, cum fiunt Gerundi va ; vel denique, Gerundia dici possunt voces participiales , quod similia existant Participiis in Dus, quae sunt ejusdem ternaurationis.
20쪽
-CEt undium indielit in dicitur a Gὸν,, ει ὰuω; Nam sub un, doce', ac terminatione gerit duo, ' naturam scilicet Νbesinis V& verbi. Λ 'Nomine ca- .sum, Verbo activam, & passivam significationem
' 3. Gerundia inventa sunt a Latinis, ut crebram , & molestam Infiniti repetitionem vitarent. Unde patet, qωd Gerandia . loco Infiniti naturalis , ponantur . . Gerundii Terminationes sunt tres , nempe D , DO; Dum: ut, Legendi', legendo, legendum . Prima Terminatio exprimit genitivum: SecuUaydativum k dc ablativum: Tertia nominativum, d accuri si viam. Gerundia enim omnes habent casus prae ter Uocativum , qui Vocandis personis dumtaxat ac
Gerundia oriuntur ab omnibus Verbis persona- Iibus'. nempe ab Activis , Passi vis, Communibus , Neutris; & Deponentibus,' ec a nonnullis Impersonalibus, in quibus: tria numerantur , hempe Parn reudum Pigenduris, Pudendum: : ut , Peccavimus,' Fratres , poenitendum est Κ, aut ardendum. mo peccato, δFratelli, bisu nastentis, o Pero ardere, o essere tormentari ne uoco deir Inferno. 6. Formatura genitivo singulari Part)cipIi in vel, in E ns, mutata syllaba. Tis, in Di,do,dum: in , Λmantis, vel Legentis ninc selmarur kGetunis dium , Ametindi, amando, amandum: Legendi. legen-
. Gerundia ante nullum prorsus exigunt casum poli se autem, quae activam significationem habent, eosdem admittunt casus, quos habent Verba, unde oriuntur: Quae vem passivam significationem exhi 'bent, sine caluusurpantur, ut infra dicetur . . : b.. c