Ioannis Ferrarii Montani Ad titulum Pandectarum, de regulis iuris, integer commentarius. Vna cum integra castigatione oculis lynceis reuisa

541쪽

AD REGULAS IURIS. Fus' preesi tu sunt sim,inter crimε non ponere, Ebfitiis sed iussi ad uini imperia uideri commissa.Est etiam in c.

sane. in c. inebriarunt. xγ.q.f. Cr certe sunt ex nostriqquid num per ebrietate datura,si no omnino praetereusinatius tamen hoc siste quod temulentia improbi no vitaerunt,uindictaura censim Seuerius Athenisses quido

eum qui probe potus Δliqui Jet,duplici poena excipis dum tuerataeu quia vitiose inebriari esset passus,as ludibrium ferctum quod etia ea uitae turpitudine datu dare Cr delinquere no pomabuisset.Id quod multu Germanor praestrum Hesta nonris,no usquequas tolerabile esset,qui nihil nonsibi potius interdic quam compotaritiones illa Ler Bacchi ludificationes sustineretiquibus ob id ualde opus fret aqua illa in Arcadia profluere, quam qui biberin abstemiossim Pollio Vitruvius in 'iii. AN 'si chitecturae,ca. iij.etiam Graeci Epigrammatis argumento ' 'scriptum reliquit. In atrocioribus tame delictis iis est fine eulpa, qui alte in qu . dei rius nitiato paret,sed aeque punitu iret nutius,ut est in m vi m s PM hQmicidioquno,ui public alijsq; motis,qui uindicta pu ρορ' η' 'blice ex M. feruos.Gr ibi Sincetus. .ad lege Iulii de vi publiI seruus no in Oibus f. de actio.σ obliga Alf de bonis danato.Bariis copercit de furtiser in is quis mihi bona. qui ius .l de acqui. re. Et hoc nisi ab eo cogerer quid delinquere,qui Cr Miner necis buferet in me autorinte. In huc modum nisi ego interfecerim sessi,no est quin ab eo qui tufit sic enim brinus est)ine Oe Vbiqvi pintrita hoc quide casu me excusau iri,qui vita mea aliter redimere no potia uni comentatores tradiderat. Bal. in K c. l. .

542쪽

Quod pendet,non est pro eo, quasi sit.

A D ea restriur,in quibus aliquid expectamus, uti sin ks,quae sub coditione debetur,priusquam enim condiatio eueneri persecutio no est.Veluti si Pamphilus decuis rissimus, dibapham te dare stodes: in hac quide stipula conditioni' latione,n5 stitis est obligatio,=ed in coditionu eum indita '' disteriura cedere die. f. de uerb nergsub conditione. Infli. de ueriobI .Emptio quos sub coditione cotracta, non perficitur,nisi impleta coditione. Quare no venit dicendaem,eu contractum qui ob conditione adiectam pen det,pro eo esse,quasi iam fit. l. haec ueditio.l de cotrahen. empl.Cr Lemptio.Insti.de emptio. Sic er sentetia pri ris iudicique dicitur in fustebo esse appellatione interposita, nihils innovidum,donec de eius iustificatione per secunouentia ,nia dum Iudicem fuerit pronutiatum.I. appellatio. c. de apointra '' pel Sed ex sententia,etii quae in rem iudicat trunAt langit imo xxx.annoriam statio petete uictore ad execu tione no sit perducta,nullius efficacis erit,et propter deo cursim te pus cotrarium pronutiari poterit. Id quod si sissime colligit Iason inl.in actionibus.f. in Iste iurando.

Lex C X X κ I. Iulianus.

Nemo ideo obligatur, quia recepturus est ab alto,quod praestiterit.

RILlapra iter. A D buiui Iegis enarrationem citatur per Accursim,

Philippum Decis,ais alios,quod est in I supra iter est

543쪽

AD REGULA s IVRILnaem. apud 'oce.f. de aqua pluuia arcen. quasi oppiado patrocinaturum.At si utrans Iocum non summis larib s tantum degultire uelimus,sed magis ad uiuum inuice tisime, baud in forte quadrabunt. In illo enim monet Proculus niquum uideri,eum qui no scit opus id in pristinu)tium renituere oportere,atq; danum sarcire,quom ruam comuni diuidundo actione aduersum socios habearet,quasi melius sit non stitim solvere,quam solatu reperater argumeto Li. c. quando liceat unicuis sine iudicesieveri.et I i. c.in qb.causis in integra restino est necesse. In hac autem lege vult I urecon ultus,eum qui praestia I terit quod ab alio est recepturusnon propterea obliga. μ' ri. quia hoc praefisti ut quod no satis est ad obligatione contrahendam, relegitimi sint modi quibus alter alteri obnoxius redditur,ab hac causa alieni:quemadmodum si Labeo naureos,quos Panetius debet , inficio eo soluisset, er creditor pomac ues interes ex mor uel poena, quia

praestituto dissolutio ficta non esset fide ex Labeone petere quasi non modo pecuniam soluta, sed etiam si quid addidis ex debitore iam liberato recuperare posset. Et si,i- in 'verini est solutionem quoquo modo feri pose,etiam per putatium fitialium nobis inritu. solationem.Isoluere. solationis verbiam.f. sola I solae .s de nego. gestis. Insti. quibus

moda tolli. obliga.ab exordio. Eo tamen non compellitur

quod reliquum est oluere,quia fortem praestitit quam a debitore est recepturus,nisi uel nouatis,uel alia obligautionis causa intercesserit, propter quam recti obligetur.

Lex C X κ κ II. Iulianus.

Factum a Iudichquod ad ossicium eius

544쪽

- IO. FER R. MONT. COMM. non pertinet alum non est. M . I vDIc En non omnem dicimus, qui eo nomine

sese uendicit,sied qui ius dici hoc est,inter litigantes diis scernit,σ unicuis quod suu est ad legis aequitiis proscriptum tribuit. De quo sic Tullius pro A.cluentio. Uenim sapientis iudicia meminisse se hominem, cogitare tanti sibi a populo Rom.ese permisumquantum commissm,Cr creditum sit:Cr no solum bi potestitem datam, uerumetiam fidem habitam etye,meminisse:poscique odo

quid ipse uelit, sed quid lax, er religio cogat, cogitare. Quare et Uinadius rex Aegγptiacus Iudicum imagines sculptas proposuit,quibus ab ipso collo ueritatis es estauquam no intuenda depe resioculis plane clauses,at 9 vdisv gi cireumpositis. Vnde cognoscere esset,ludi m Mori tale,atq; rei cognitione necdiu habita ad sentetium no deis bere prosilire,nes personaru rationem haberesed quod stitim non occurrit,ex legis scripto pete m. Eas Thebc Regii imago si ni sine munibus in foro proposuere,Regis auresine o 'R ' quasi ut hune fine cupiditatum illecebris, ita illum sint munerum corruptela esse oporteat. Quare ex Hesiodus donis corrupta iudicia Re incesit.

Ne igitur ab iunctionis suae praescripto I udices apudiavi iudi Romanos Iacile desciscerent,cum in leges iurare, tu cari florem er Pollucem iudiciorum testes prae oculia habere

iubebantur,ut si pro humanitate forte quid acere, quod

545쪽

AD REGULAS IVRIL Dγad officium eorum minus pertineret, non essent ueriti, adjs tamen id coram cernentibus quodamodo deterreremtur. Vnde si quando de iure partium dubitabatur,ne in re minus liquente quis kntetiam fine est coactus, poterat Noai MnIudex medio iureiurando N.L taedia inscribere,ut aes qua sentetia colligebatur,immittere, quibus Isteris des gnabat sibi non liquere,er amplius non urgebatur, ne sorte ea rem definire uideretur,de quasibi non constiret. apud Asconium Redianum,Cr Gellium lib.xii .c. q. Non uero cum homines esse,quos saepius nes iusiurandum,nes dei timor,neque ulla religio admodum imouet, Iureconfultus scire qui propterea non semper iuris atq; aequitatu an sim in manibus haberes oleant, illud 'nuiniecit,ut si quid a Iudice fici actum,quod ad eius olficiumnus pertinet, ratu id non est habendum. I d quod cris ceu quae sunt a I udice.de regauri in η.habetur. Sic Iudex qui tempore striarum siue ita sint repentinae, huα - manae ue diuinaesentetiam tulisse nihil facit: rata enim hum ore ut non erit,sed ipso iure nulla,praesertim si 'ijs repentinis in μη a partibus non sit renuntiatumina ab hy, quae in dei bois nor sunt indicta no receditur.Lq. si uero f. destri .er l. dies vos. c.de' s. Ite quoties Iudex vel sine cause cognitione,uel extra iudicia, e posscsione que ire ius ri quia ad officium eius id no pertinet,perinde est, atq; priuatus id sic kt,eis no est parendum. Etsi praeterea

cedere sit coactim,restitutionis beneficium etia contra Iudice ex ollicio non agentem implorare poterit. Potestas sed menta qVam ludex publice gerit,vic fui contemplatioὰ bis. ', ' ne habetur,puta ut iustitia administre ad Iege, aequitate , T s aut

546쪽

dios Io. FER R. MoNT. coram aut consuetudinem moribus comparat m,publicos conasensu receptam,omnia agat,omnia exequatur.refert Halinus in c. cim ordinem, rescripti Abb.inc . de restiis, tutione stolid. cardi in drii. .f. de celab.nulba. Cr Pet. Ancha.in consi.ccxlix. in iudiem inse Etsi alio pacto Iudex no poterit induci,ut facere desivm μαμ ' - quod citra cium fuerit,ut,ubi reo non uocato festentiam cicequi molitur,tiri, interposilam appellationem admittere uolet,est quod manu resistere ei ualeamus, erct nee i, intercesse profuerit,sIndico id desere permittimur,qui Cr em improbitate,σ doli conatus sicile coaepescet,ulciscatur,ut Am eius non modo non t rutum, sed etiam Iegitimis poenis habeatur expositum. apud canin dis Iasa.in Isc.de iuris.σμα igno. er colliae git Hupolitussingularium ccxc . Cr omnium copiosis sine Paris Puteanus.in de ondicatu.

In contrahenda uenditione ambiguum pactu contra uenditorem interpretandum est ambigua autem intentio ita accipienda est,ut res salua actori sit.

D E ambiguis ante me diserere memini, impresenti rum id accipimusquod in contractum quide perductura est,sed adeo obscure, ut no appareat quana inlatione.Eecu plerump uenditor aut locator huius obscuritatissit auto qui re integra apertius dicere,Cr hoc quod paciscio Contra vendi' turpian describere,ach in luce ponere ualuit. Non alia

547쪽

AD REGULAS IURI s. disse imponeret, sub ambigua,atq; obscura passi lege ad hoc quod no tam ex re foret astringeret, Cr aliud non superest,quam ut ijs casibus quos absconderat ipse, ill

quearetur,iuxta illud Daui sis:ἔν παs in mi I Uvυψati, 'O mἰs ἀτωβ. Quapropter nos die magna aequis tuis ratione traditum est,Ambiguam pactum contra uenditorem interpretandum ii cuius pote, tite ui lege apertius conscribere. Id quod etiam habetur. in Gontra eassim de regulis iuris. in η.

Quod caccipe:In lege uenditionis ita paciscuntur inter se contrahentes, ut flumina ues stillicidia uti nunc sunt rasint quoq, empta,nec aperte dicitur quae fu in uel quaestiricidia.Emplar ea flumina ars stillicidia petit quae libera sunt,ueditor Osre quae feruiunt nam utrasdam contractus foret, erunt sed cum parum probe uenuritor non dixerit,quae flumina, T quae stillicidia sibi elim obscuro remptor haberet, cum id sciret, Cr sic non apparet quid sit tam despicia

actu id accipimusquod uenditori noce cum ambigua v sit oratis,quae contra venditorem interpretanda est,utila

emptor ea flumina, stillicidia sibi habeat,quae asteri nulluseruitutesint addicta.Ita in lege ueditiou.LLabeo scribit.l ea quae commendandi causa. ad sinem. f. de conre heri. emptio. I.ueteribus placuit f. de pactis. er L quae Libertatis. f. euictionibus.

Idem erit probandum in contrahenda locatione,qμη II: C 2.

emptioni ex uenditioni proxima est fecundam calam, calorem. atque isdem 'me regulis cosini ubi fumiliter ambigua pactio contra Iocatorem intelligitur . Veluti certa practione uehiculum,ut sarcinam tum portare π tu sic Κ 4 iter

548쪽

ros Io. FEMR. NON T. con M. hibitu. er L defusionis facultas. c.de iure ci. lib.x. l. aeuotum. c. de metu, lib.xij.L continua. g. i. f. de re iudi Lomnes. c. de decurio. lib.x.apud DFium in c. ea quae sunt a iudice. de regulis iuris. in xi.Bal in I.f.c.unde vi Fel in eji quando. de usic. lega. Alexan. VI cxliiij. uola. q.

CT Pau. castren. Ulxxxvij. quae antiquorum nomine circunstrunt r. Lex CXXIX. V ianus

Capienda occasio est,quae praebet beni σ

gnius responsum. Μ V L T A sunt quae benigniore desiderant interpretationem n quibus occasionem quos arripiendam Iiπω eon ultus monet,quo ad id quod mitius est restondendumn re ad tuto perueniamus. Qitie tamen occasio non temere est cas oris p. u. pranda,atq; ad missus parim bene feriati interpretantis nuuti diuinatione sed quantin legis auxilio promouetur,alias enim sibi acile quis ansam quaereret ad restondendum, quod Cr a iure Cr aequitate tam distire quatu coetu a terra,Cr hoc perpetuo sub occasionis,quae improbitati duntataxut abesse solet,praetextu. Quam occasione no ex teporaris sola opportunitate Iurecosiustus uenatur queadmoduhs Uuuenit qui burmanaru literarum studio caeteris antrapit,veru etii ex eo quod res tractata comorum exigit.

I n primis regula in causis poenalibus est locus uxta l. factina cuis. g. in poenalibus. j.eo. ut si iudex sit intera locutus,vim jus Cr crimen cum ex lege Iulia de ui puαblica,tu ex lege Iulia de ui priuata sit proposit , leugem mitiorem,quae eit de ui priuatasequemur,quae non depor

549쪽

AD REGULA s IURI s. 1 deportatione irrogat,sed tertia partem bonorum saltem

auctioni subqcit. si praeses si de poenis. ij. f ad legem

Iulium de ui priuata. Deinde in rebus ciuilibus quos procedit.nam si pro res numero iudices diuersas fientelius in causa liberali pro Secundu liber-tμlilyesst,eam sequimur ut benigniorem quae sieeundu IA' PQRq bertatem est pronuntiata.I.inter pares. f de iuri. Est etiaparadigma in I. dominus testimento. ad finem l de conridictio. indebitier l.die prostrae. At plures.f. de arbitris. subiecimus aliqua in I. semper in dubi)s.supra eo. tractatu.

Quod factum est,cum in obscuro sit, ex assectione cuiusq; capit interpretationem.

Rersi ciuilium, nultitudine uis uarietate copendii si

ptis,no ita posse includi casuu quotidie oborictiu iuersi varies inum species haud obscurim praebet argumentu. In alijs enim citatum. rebus naturae uarietate contemplamur, suspicimus,in his cute binanaesolertiae improbitate atq; aemulatiois studius per aliud aliudq; moliendo excogitans,assequi cogis mur. Ubi tantu abest ut oia ex praescripto definiri queit, quantu ingemu hominis a mora atq; ocio est alienu,quaeua in permo difficile esseVelleius Paterculus exclamat. Hinc est ut praeter hoc qlin ambiguis ino uerisinalia, modo ql in regioe ex more sequentur nos sequiopo teulmonunq etii allictione eius qui uel negoctu cotraxit, uel alid sieri decreuit inspicere iubeat viricatio labor adu pmagis est,ut negocia cosistit, et ut pectu eant,er si unusequis'; qssius est cosequaturae quoties in actionibus.f. rebus dubjs. l. s de te, dimidiae quoties.ssde uer.oblig.

550쪽

rto Io. FER R. MONT. coΜΜ. Cr c. Abbate.de uerbfg. dium.f. usu. er bubi. Unge qui rem aliena quam fui esse putauit uel ex legato,uel se deitamisso uxori,aliisve proximae Donae reliquit,tio jacit legatu inutile,qua uss alterius Donae conleplatioe inutile fret,sed quia coluctu persona hac beneuoletia demereri Legam ret alie- uoluit,intelligitur ex vjectione id scilFe,ut cui legaturus μ' elbet,etia si sciuiset aliena re esea cil re alieni. C. leg. praedia obligata f. de fideico. Cr l. quintus. , .ls de auro Cr arg.lega. si liter pater qui res maternas,alia uebona in usi stultim habet,si dotem filiae uel donatione ante nuptiis filio simpliciter Cr citra adiectione ex quiri Paes, ofKelum busnam bonu,pro sit, uidetur eam ex suis boms proin in dolus siti . misisse,cu paternust olfctu dote uel ante nuptias donaratione proli suae ex liberalitate quadam costituere.l.pater dote. c.de dotu promis. Quae omla cu in obscuro sint,adalfectione interpretamur: qua cosideratione , si mater iis beris quos habet istitutis in puerperio doloribus supersinta decesserit,nes recens natura emedata uoluntate etiam

heredem esse tu erit,quid Cr em fulse institum ubi mater superuixitFet pietatu allectus perfluadet, iuxta ratam venit admittendus. is mater flijs. C. de inos'. testi. Habes quomodo regula ex allectione capit interpreaetationem,eam nimiru quam humanitatis intuitu adhibere permittitur. Quare non uideo,quanam ratione uel ad I. in obscuras. uel ad I semper in obscuris. confrri Lbeat, id tamen quod Philippus Decius opinatur.

Lex C X X X. Iulianus.

Is damnum dat,qui iubet dare:eius uero nulla culpa est,cui parere necesse est