장음표시 사용
11쪽
dum per phaenomenorum series Phaenomenorum vero series mihi ςst , D phaenomen in reru-aeatura , ita sese exeipiunt, o sequuntur , ut phaenomena inferiora a proxime superioribus proficisci inteia
ligantur . Hinc illud sequitur, quod phaenomena superiora , tanquam inferiorum causae , recipi urς possint debeant. Hujus rei exemplum praebet
doctrina colorum experimentali. . Cum enim , colores sine lumine non cerni experiamur , hin colorum naturam in lumine quaerendam esse, ςcte
conjicimusci atque hic primus experientiae gradu a quo alii deinde admoniti, subtilioribus usi experimentis, colores, originarios dictos, in lumin latere tandem deprehenderunt . Hinc duo discimus, colorum doctrinam per phaenomenorum sexiem erutam esse , eamque in phaenomen colorum Origianariorum substitisse
2 Psaςet hanc ipsam phaenomςnorum Seriem olfit exemplo confirmare qui Phaenomenon In Bammabilitatis pulveris pyrii , per phaenomenδCarbonis , sulphuris , nitri explicanum esse stituit. Rus verba sunt Constat pulveris pγrii corα
nomenon esse , quid compositum , quod proinde Superio inxem eatis Nattirn agnoseit. Sic colores Originarii sensibus obvii , ac proinde compositi , causam superiorem in Natura agnoscant , necesse est . Sic Solidorum motus Communicatio phaenomenon est , quod nos subtilior experientia explicuisse confidimus cis Olog.9. 38. in Not Wolf auctoritate ideo hic li-henter utor , quia abstractionibus maxime addictus Philosophus habetur tamen rei evidentia victus , phaenomenorum seriem, agnovit , atque unicam in Naturae interpretamiae Rationem libere Profestus est
12쪽
pisciιl eomponi , combinatis orpusculis sulphuris nitri arbonis' corpuscula illa subito inflammantur . . 'uod si rationem illius inflammabilitatis requisveris , recurrendum est ad phaenomen, quod scilicet pulvisculi earbonis per contactum igniculi uniantur 3 quod sulphuris particulae liquescant facillime o liquefinae in ignem conjiciantur ue quod denique particulae nitri , vi ignis liquescant , liquefactas
in halitam resolvantur . Peritus adeo acquiescimus iuphaenomenis , parum sollicit , quae tandem sint PRINCIPIA illorum MECHANICAE: non quod ne gemus , principia ecbanica , si non proxima , remo ta tamen illorum phaenomenorum Ori 3 sed quod inflammabilitatem pulveris 3rii a PRIORI intelliga-- 3 eis ignoremus , quomodo tandem phetenomena unde rationes desumuntur , ad Mechanica principia reducantur . Hac Wolfius
3 Hanc itaque Experientiae Legem sequantur
necesse est quicumque rerum naturam explicare ag grediuntur , a phaenomenis obviis inquisitionem iinchoantes, per phaenomenorum gradus paulla. tim adsurgentes 3 donec tandemi ad generalissima deveniant minimirum non est, si experimentales Philosophi in phaenomenis , quae ulteriorem suscipiant explicationς , quandoquo subsistant Sic videmus Neuvionum in coloribus Oxigi auariis substitisses in Doctrina motus , ultra Attra-
Quos experimento prismatis in Atmosphaera , ve in luce, ut ipse ait latere deprehendit. Experimentum quoque prismatis Verulamius adhibuerat ad colorum naturam e- tegendam atque ex eo collegit: tio eolor nihil IEtidit , qua--οdseatis imagini lupi , Iosus lectu dignus
13쪽
ctioiaemis si Resistentiam eundem non esse pro
gressunt . Sic utor Dissertationis de pre , morbisque ab Fre pendentibus, in corporum seminibus , quae cipia composita sunt , subsistit. Hi dum ita faciunt , naturam ipsam sequuntur, quae per rem xum series disposita est , aliis vero diserte innuunt ipsorum a inquisitionem non esse absolutam 3 at quin adeo per experientiam ulteriorem promoveri pos 4 debere ex quo illud evenire potest, quod alii inceptam inquisitionem , si velint collatis viribus , tandem absolvere possint. Huic Naturae Methodo opponitur Methodus altera , quam liceat ostematum Methodum appellaxe . Qui hanc Methodum sequuntur , ita se I ge B runt;
t Attractionis,& Resistentiae causam ignorari adhuc ubique ΝeVVtonus fatetur quae autem causam superiorem in Natura gubscunt , phaenomen , ut diximus sunt me di a tuem Inertiae, sive Resistentia diserte σοφ Olog. 6. 298. VI Inerti ne haeηοm non est , hanc g. 3o sicoefiniverat. Principium essentiae motu ἱ est, port-htis , dicitur Vis Inertiae . Eius autem causa videtur L se Gravitas , cuIus Vi corpora terram versus sese componunt, ut in pendulis , aliisque videre est. Attractio autem, duplac, altera corporum Secundariorum , ut magnetis Soferra , Telluris Meravium, haec experimentis detecta est, altera Corporum rimariorum ut Solis, Telluris haec a Nevutono excogitata ic Huic rei contrarium est Praeludiclii Absolutae Inquisitionis , Maiciam uimirum , quo homin/r falso judieant δε - Iiquam veriφatis eo Otem jam factam esseri unde se illi aridicunt . rerum ulteriorem inquisitionem, per
14쪽
runt : nonnulla experiuntur , omni neglecto re rumordine, ac series, ad generalissima principia properantes , his semel imaginariis principiis constitutis , phaenomen omnia ex iis non sine magna confidentia explicare aggrediuntur . Quare si ab iis causam sive coloris , sive inflammabilitatis pulveris pyrii requisiveris proximis phaenomenis aut neglectis , aut tanquam vulgaribus causis fastiditis . ad sua principia recurrunt . inare hi dum naturalem phaenomenorum seriem negligunt, naturam ipsam pervertunt homines vero imaginariis principiis servire cogunt, a verisis realibus cos abducunt Praejudicii abstautae inquisitionis corum animis injiciunt ex quo experimentales Philosophi , aut tanquam I vulgares , aut tanquam occultarum qualitatum a defensores traducuntur
ribtis admolat ad Axiomata inax;m generana , atque Mi; principii , eorumque immota veritate judicat . OGMAvenit Axiourata media , atque hae vias Uuost. Vides hisce Systaenatum Methodum a Verulamio designari Pergit deinde a uera a Sens , o Pariseularibus exei-ra Axiomata , Ucendendo contἱneutor gradatim , ut tillimo loco aseendatur ad maxime generalia , quae υ; Uera es, sed intentata Vertit.Nov.set. DXIx. Hanc viam Verulamius Aph. xxvia Interpretationem Naturae appellat nos Phaenomenorum Seriem diximus
vulgaris Philosophus haberetur , qui de vi Elastica ita per gradus philosopharetur Solidorum us Elastica a filii
dorum secundarigrum vi Elastica pendet: haec ab Aeris interni Elasticitate Elasticitas vero Aelais phaenomenon satis universale est e, cum tamen rerum naturalium seriem sequutus esset vvlonus ipse licet experimentis bene multis Attractionem ti ResistestiAnmateriae asseruerit , a Systematicis
15쪽
s ac Philosophandi lege ita constituta , pro
ximum est , ut constans ,- generale phaenomenon exponamus 3 ex quo solida omnia in originibus S Matricibus suis mollia & fluida esse , eaque, dum intereunt , in fluida, neumatica iterum abire manifestum est . Hoc autem illud est , quod si Periodum Recessus , atque Accessiis ad Fluidum appellamus : qua sane observatione illud conficitur Folida a fluidis Secundariis incipere , in eaque abire, ac resolvi Fluida autem Secundaria Aeri cognata sunt, ct proxima , atque ab eo ideo tantum di-Versa , quod particulis nonnullis abundent, ut suo loco explicabimus
cis tamen reprehensus est , quasi occilitas scholarum quali-itates revocasset . Hic sane locum habet Verulamii Juod Cohors omnἰannum ingἰlantes oppressit Experimenta sane probant , Attractionem esse inter cogora Secundaria eandem vero locum habere inter corpora Primaria, NeVVto
ni hypothesis est Agnoscit hanc duplicem Periodum Verulamius cent.
Experim. 29. quem vides. Huc quoque ducit eorum sententia , si rite rebus ipsis aptetur , qui omnia corpora ex Aqua hoc est ex Fluidis Secundari iso oriri statuerunt, ut veterum Thales, recentiorum Helmontius Obvia satis apud nos observatio est eius massae fluidae quae ex Vesuvio,Conflagrationis tempore erumpit, paullatim durestit:hac excisa vicini pro lapidibus utuntur. Notum est , quam , fluidum maxime naturale , vi frigoris in duram massam ouae glacies dicitur , abire ut illud
Praeteream , nonnullos non immerito existimare , in ystallum tandem transforrnari unde est, o trod ovam sermam
accipiens δε eravior fiat i n que amplitis calore liquescat.
16쪽
tas solidas ex molli fluidoque semine paullatim se
xi videmus 3 earumque fructus primo molles , duros nucleos, duraque integumenta accipere . Aniam antia fere omnia , a fluidis ipsa profecta initiis , ossibus fulciuntur , conchis testisque muniuntur . In quibus omnibus conspicuus maxime est . progressus a fluido ad solidum in humano corpore nam in embryone nil solidi est , in infantibus omnia fere cerea & mollia , deinde nonnulla , ut incranio , mollia adhuc perdurant, quae tandem solida fiunt . Solida autem omnia , dum intereunt in fluida ineumatica abeunt, pulvere , aut cinere tantum superstitem quod maxime cernitur in iis , quae putrefactione intereunt fluida fiunt. Quare non male dixeris , solidorum putref etionem viam esse , qua ejus generis solida ad principia iterum sua accedunt.
Opponi illud nobis merito potest , Periodum
hanc observari in corporibus Mundi Secundariis non autem Primariis . Corpora Mundi Primaria sunt , quae ortus , atque interitus mutationes subire non obserυantur , ut I Tellus , quae semper suas plantas, sua animantia , suos lapides continet, uxSol, Tellus vero nostra, in statu successionum semper eadem
permanet , ex lege corporum rimariorum propria r qua emcitur , ut quaecumque a Tellure prodeunt , ab ea iterum excipiantur a unde dicitur Omnἱparen Tellus , rerum e mune epularum Qua ex lege duo eveniunt δε quod Tellus suam habeat Atmosphaeram, inuod in eodem statu permaneat . Solem autem in eodem statu permanere experimurci quare ex eadem lege recte conficimus, Solem sua gaudere Atmosin phaera , atque adeo quamumque emittit, iterum accipere in suae sorte perannis flammae alimentuni
17쪽
sol, qui hicem semper, caloremque emitti . Dicun-ltur corpora Secundari , quae quotidie oriri,
latque interire observantur . Dicimus itaque corpora Mundi Primaria in rerum Successionibus periodum illam minime subire . Dicuntur rerum successiones in quibus singula corpora, a corporibus sui generis, per semina propagantur , si plantae per plantarum
semina , animantia per semina animantium pro Pagantur . Cum itaque Tellus receptaculum sit corporum Secundariorum 3 debet in eodem statu permanere , donec corporum Secundariorum Successiones perdurant . Sol quoque , cum receptaculum sit qualitatum in natura maxime universa
lium . lucis nimirum , caloris , nisi in statu suo perdurareta Tellus calore dolumine , quibus ma-Σime indiget , orbaretur Verum in Originibus rerum , etiam corpora Mundi Primaria periodum illam subeunt. Rerum i Origines dum dicimus eum naturae statum intelligimus , In quo , deficientibus in Tellure corporibus Originariis , corpora derivativa ex seminibus sui generis oriri necesse es. Quare , sicuti Tellus in statu
Successionum receptaculum est corporum Omnis in statu staque originum locum habes cerminat ter
ra herbam virentem quare is status non tantum Deo indiget , ut Naturae Autores qui Aete nimirum organico
particulis Primigeniis creatis, ea certis legibus sublecerit , quibus ad statum seminum oriemariorum perveue rint sedistiam Deci indide Directore , qui primariae se minum evolutioni praeesse possit, quod innuunt verba il la , Spiritu Dei ferebatur stipe Aquar , atque illa etiam
Formavit Dominus Deus hominem de limo terrae, insephravit in faciem eici Spiraeummisitae .
18쪽
generi, 3. sic in statu originum , receptaculum esse debet seminum omnis generisci ex quibus nimirum evolutis originaria primum corpora oriantur ue per quorum semina derivativa deinde corpora propagentur . Tellurem sene nostram huic statui simpliciori 1 Sacrae Litterae diserte sub)iciunt quem Chaos nomine Poetarum vetustii inai, Philosophi designarunt . Quae adhuc diximus satis innuunt , corpora solida per fluida Secundaria ad Aerem accedere ab eoque recederes atque adeo ab Aere incipere in eumque tanquam principium suum resolvi Sc-quitur , ut videamus , an solus Aer corporum omnium principium dici possit, mereatur
III. 1 observationibus consenum videtur , non selum 2 Anem corporum Principium esse , sed
etiam Calmet Genes L, Terra autem erat uanis se Da eum, recitatis variis loci interpretationibus , ait Nil magis Moos mentem aperit, quam veterum Chao a Poe-tἱs exhibitini Chaos autem Aqueae , sive fluidae naturae omnes fere statuunt, Grot de Verit. Rel. 1 g. xvi in t quod statum seminum originariorum exprimit. mina enim in originibus suis , ut diximus , fluHa sunt Illud vero perperam positum est,quod nimirum Chaos fuerit. Se num eo us , Non bene juvmrMm Ueordia femina rerum. Cum fuerit status seminiam,ex ordine Maehinartim Zyris rit dispositus , licet insi Ili adhue t atque ex
hoc seminum ordine insensibis , sensibilis Mundi ordo tandem prodiit Ideo sertasse Anaximenes incredibilis visus , quia rationem non explicavit , qua Aela corporum principium sit. At nostra sentemia non modo observationibus consona est, sed
19쪽
etiam particulas nonnullas , quas liceat Primige nias appestares quare duo revera sunt corporum prima Elementa , Aer Particulae Primigeniae ita tamen , ut Aeris in ea re partes potissimae sint, ut mo explicabimus . Corpora , ut diximus , ad Aerem accedunt , ab eoque recedunt per fluida secundariaci fluida autem Secundaria particulis nonnullis abundare manifestum est ex eorum tum ros, lutione , tum gener fluida enim resbluta , praeterineumaticum , quod emittunt, particulas quoque deponunt dum autem aqua in Aere gignitur , id fieri experimur particulis per vapores in Aerem sublatis . Di animantibus quoque fluida exmlidis distatutis fiunt horum vero fluida particulis abundare inde quoque colligere licet, quod ex ea- Tum depositione partium selidarum assimilatio in animantibus fiat . II Cum autem dicimus, fluida secundariata ticulis abundare , particulas per vapores in Aerem attolli ue non ita haec implligenda sunt, quasi particulae illae Primigeniae essentci sunt enim derisativae 3 nimirum ex Primigeniis ortae particulae autem derivativae ad rhPrimigenia nos recte du
sed etiam credibilior, si per hosce eradus ad eam devenies. Thaletis quam aecipe is solida a fluidis secundariis
oriri observabis . Cum Thaletis Aqua Anaximenis Aeetem, coniunge, Fluida Secundaria Aeri cognata esse videbis. Tum Particulas nostras Primieenias organie nostro Aeri adde inelaisque Praerogativam particulas recipiendi , servandi deponendi alnosce , atque ita Mundum sensibilem Aeri acceptum merito reseres ordinata quae sunt , a constantibus principiis oriantur, necesse est . Exemplum praebent machinae, quarum instru-
20쪽
eunt , scuti corpora organica nos ccte ducunt ad eorum semina involuta , semina Unique ad Machinas Aere comprehensas . Hinc est , quod Mundus adspcctabilis ordinem , sive i directio nem ab Aere accipiat , per Machinas quas ex continet , a particulis autem timigeniis , per c-rivativas , accipiat soliditatem is sensibilitatem Etenim neque solus Aer per se solidus unquam feret,-- neque blae particulae Primigeniae unquam aut a)cohaererent, aut in eum I ordinem abirent,quetir inmundo satis nunquam intelligimus , aut admiramur
menta praecipua si mutationem libeant earum ordo stat irriperit . Etiam Mundi visibilis ordo postulat, ut in eo sint quaedam corpora , ut diximus . Primaria is quae sem-Per in eodem statu permaneant. Haud aliter ordo mundi invisibilis cui visibilis paullatim succedit, postulat, ut sint quaedam rerum semina constantia radam utabilia , quae acceptas semel proprietates servent δε compositis communi cent eiusmodi sunt Aer comorum particulae Primi geniae . rufi Seminum constantiam destriti recepta male riae infinita divisibilitas i nos sane Sominum subtilitatem admirabilem agnoscimus Gnfinuntem , utpote neque ne cessariam , atque impossibilem reiicimus Hesmontius, in Arehetis Faber , sic Areheum suum describit uiequid igitur in Mundum venit per Matu ram , necesse est , ut habeat suorum motuum iniritim Ex- cITATOREM DIRECTOREM interniam generatronis Cum itaque Aer Excitator fit is operum omnium in Corporea Natura Director, merito Naturae Archeus appeJ
i) Qui ex solis particulis Mundum componunt, corporum cohaesionem adhuc probabiliter non explicarunt Uiue de hac re olf Cosmopsi. Σ32 ad 292.