Nicolai Bammacari ... Epistola tentamen de aere sive De natura mundi corporei exhibens

발행: 1746년

분량: 40페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

ir Haec cum ita sint 3 Aeris prima proprium etas erit particulas Primigenia recipiendi 3 idque non fortuit , sed ex ordine. & directione

Machinarum , quas , ut dicemus , Aer continet

Dum autem e particula Primigenia varie reci pii continet , particulae derivativae in eo gignuntur miro disponuntur ordine i ita ut in loco Solis illae disponantur , quae Soli constituendo sussiciant, cum sua Atmosphaera in loco vero Telluris illae, quae Tellurem cum sua Atmosphaera constituant . in intelligimus , quis sit status originum rerum omnium : nimirum constat is tribus Elementis derivativis maxime in tura universaliubus , Aere scilicet atmosphaerico inqua fluidorum secundarioxum maxime naturali. Terra a Datque

quare cum Philosophi ab experientia didicinent , omnia

per Semina organica propagari , eo deveneres, ut Deum agnoscerent primariorum Seminum creatorem , quae derivativa Semina continerent i at Aeris natura organica recepta , tum partieularum cohaesio , tum Seminum ortus ,

propagatio facilliis feliciusque explicatur Sane in vacuo omnia fortuito fieri statuebant Epicure , hoc est sine directione .praevissione itiner invivisibilis est, ubi spatium vacuum illi imaginabantur 'ua re Aeris organici opera sunt, quae Inani attribuebant . At illud non consentit. Motus , corporum contactu fieri, N Motus ih vacuo fieri ubi contactus aliquando cessat Licet enim duo tantum agnoscamus corporum prima Principia, Aerem, particula Primigenias; ab his tamen ad corpora sunt gradus nonnulli per Elementa magis composita . Hoc recte viderunt, qui materiam universalem agnoscentes Mundum ex quatuor tamen Elementis composuerunt et sic quoque ex materia quadam Primigenia

se Elamenta artesius deduxit. At horum opiniones licet Ab

22쪽

18 TENTAMEN

que hic est status seminum originariorum . Dum autem trium Elementorum s mina varie complicantur , sese e cipiunt, corpora , seminum evolutiones, prodeunt atquihic est status per&ctionis , vitae corporum omnium . Hujus complicationis exempla obvia satis sunt 3 sic platitae semen , varias Terrae particulas derivativas , per fluidum sui generis secundarium excipiens , sit planta 3 animans fit, ubi ous semen , genitali praevio fluido , sui generis fluidum secundarium ablidis , ut diximus particulis abundans , ex ipit , Hic vero corporumitatus durat , donec e particulas miris modis complicatas retinet , ubi vero easdem deponit , corporum interitus sequitur . Miner quotidie pamticulas per vapores accipit , per nubes retinet , grpluviam deponit : sic quoque Aer ex Verulamii Campanui egressus , quae particulis es vestit easdem per bullas retinet, bullis tandem extinctis, deponit, ut dicemus infra. Atque hi sunt gradus

ortus , vitae , atque interitus corporum omnium

quos ex proprietate Aeris principe deduximus inuibus vero peragantur si legibus , ab ulteriori expe-xiςnti cxpectandum est.

ab experiantia nonnulla mutuentur, imaginaria tamen multa admixta habent nos contra imaginariis vera de rea . Ita substituenda .esse statuimus , atque ea corporum Elementa recipienda , quae in rerum natura sum , atque ita accipienda , uti revera sunt.

cci meque credas , has Corporum mntationes per recepta Sadhuc motus leges expediri posses sunt enim leges illae ex paucis experimentis corporum potissimum sibi varie occur- 4eatium desumtaeci quare mirum non est, si ad corporum

23쪽

Explicemus denique , qua ratione Aeris rum omnium formas , Protei instari, recipere , servare , deponere possit . Id ut facilius assequamur , praeconceptas de natura Aeris opiniones deponamus, necesse est . Prima eorum est i , qui Aerem ita concipiunt, quas 'ngeries particularum

esset, in vacuo fluitantium verum hi admirandas Aeris proprietates praetervidisse censendi sunt. Alia tera opinio ex olli Acrometria orta , Aerem nobis exhibet, tanquam Orpu grave , elasticum atque adeo quod comprimi , atque expandi possit quae licet vera sint, Aeris tamen admirandam natu-

xam p implent . si Carolus denique aglinus ad

Θerem fere omnia Pprtinentia congessit: at cum inde

Interiora non pertingant, Ut verum dicam iis , ab experientia originem ducunt leges illae quare, crescente omisrientia , leges illae crescant necesse est . At , ut nunc res est , Doctrina de legibus motus praeiudicio absolutae inquisitionis laborat

Sunt hi Eplaurei vvloniani in Naturali scientia nobiles maxime Philosophi . Vide quae de hac re Verulamius scribit Mo Organ. In xlvm. Ceterum vix credibile est , corporum motum fieri posse sine contactu alio. rum corporii , que in Vacuo Coacervato eveniret . Ut,lliad praeteream , luminis, caloris e Sole propagationem satis probare, vacitum Coacervatum in Aere non esset licet Aer eius naturae sit , ut complicari , atqtie explicari possit, actu. i. q. r 1. de Aere , ejusque Nattira fe- reeitata Borelli de Aeris natura sententia , ait rpatiis tamen entius , quantum conjecturam eapere possumus . userimus et Ingular Fris particulas eo fare ex o-nuis is quibiaidam Iis , on innino rigidis , ne masti ismae flexibilibus , quibus oblique eontortia , ct in Spiraleis phae

24쪽

- TENTAMEN

inde de Aeris natura nil recte deduxerit, eam videtur hominum animis injecisse opinionem Aeris naturam humano ingeni omnino ite imperviam Unus si Verulamius in Aer admiranda multio, servavit , atque e iis rarum qui eximium hi eo latere suspicatus est mist ego , aliisque u g pnς iris admonitus, d Aeris natura tandeu sic cogitavi et Corpus ingens , mota contii cns Oinnia

penetrans , quem Aersm appellamus mundum

continere involutam in*nsibile 3 qui pauliatio

evol- Sphaerieam eonvolutis, exigua e Iantur globtili , nouprorsus eo acti , ac pleni , sed intertur inanes , aut Dbtili alteritis generis materia referti . Haec sane illam Aeris organici proprietatem innuunt , qua evolvi , atque iterum involvi possit et figura autem globulorum in fluidis conspicitur , ut in aqua , mercuri , sanguilleo erum Aer insuper continere debet Machinas corporibus omnis generis respondentes Quod sonorum tam oeuratae inerentiae , quales fiant

voees articulatae , per Aerem unaequaque vehanities, a

que per foramina , ct poro etiam igni , o aquae Gieeta odiam extenuatae penetrent Arin etiam repercutiantur, idque tum distincte , ct elociter . ur tax o colore

etiam tanto ambitu tam perniciter , per orpora folida sitri , quae , metim tanta , ct tam exqui a varietate imagiuiam permeen , etiam refringantur is refectantur . Quod magne per corpora omnigeua , etiam maxime

compacta operetur Sed quod magis mirum so in hii omnibus, in Medio adlaphoro quale est Aero unius actio

aliam magnopere non impediat et nempe quρ eodem tempore , per spatia eris devehantur νιν ilium tot imagines Er vocis artietilatae tot percussione , ct ut dores pec cati , ut Iolae , rosae , tinis calor , ct frigus , moirtutes magneticae , omnia , inquam , sinu , uno alterum nouimpediente,ae singula haberent VIAS O MEATUS PEO PRIOS separatos, neque num in alterum impingere , orat incurreret , Nov. Org. in xliii

25쪽

evolvatur is sensibilis ita , particularum , ut diximus , Primigeniarum accessione . Quare sic statuimus , Mechanismum Mundi sensibilis N chanismo Mutuli Aere insensibilis proficisci cujus denique ideat Archetypum sit in Dei mente . Iam vero receptum est. atque observatio

nibus consonum , Mundum adspectabilem si Machinam esse , ex Machinis corporum particularibus compositam , qualitatibus nonnullis , maxime uni- aversalibus , in ejus Machinae consensum conspira tibus minc, ni fallor, recte sequitur, Aerem continere Machinas involutas , insensibilas rerum omnis generii nimirum tum corporibus omnibus , tum qualitatibus illis,quibus corporum consensum peragi diximus , respondentes

is machina autem a Aerea nobis est moris

materiae particulis Mundi Mechanismum moliuntur mos Realem Aeris Mechanismum Imaginario substituisse confidimus Oxo Verulam ius Nov. U. II. xlv exploraturus , quan in tam compressionem e pateretur , Campanulam accipiebat , eamque in pelvim aquae immittebat . itaut secum Aerem ad fundum usque pelvis deserret in Quo globum antea collocaveratri ex quo illud eveniebat: ubi globulus ille maior erat , quam ut Aer ei libenter locum cederet, tum AC majoris praessurae impatiens, campanulam ex aliqua parte elevabat, laquam penetrans per bullas ascendebat . Bulla hic sane est , A rea machina , coeusione partieulariam aquae eootata , ct ense ili facta et qua in re Aer compli aliis quam ' dividit , egressus sese explicat, aquae particulas accipiens , servans, tandem deponens . Quare machina nobis est . Materiae fractuμa

26쪽

ries organorum , ita sibi respondentium , ut licet iu- voluta figuram suam non referant , retinent tame o consensum ejusmodi , ut organorum alio ad motum atque evolutio m excitat , sequatur inde aliorum quoque organorum motus , atque evolutio . Manise

stum id est in ovorum evolutiones, postquam geni tali fluido ad uvolutionem excitata sunt 3 tunc nimorgana paullatim evolvuntur m conspicua fiunt. Atque hinc quoque apparet progressus a Machinata, Aerea ad corpus usque nimirum humani corporis Machina Aere prorsus involuta est 3 cum verocvolvi incipit , embryo fit, cum omnino voluta est, corpus humanum est . In Machina autem lix inani corporis organorum correspondentia , ct motuum consensus conspiciuntur , etiam hominis f-

gura conspicua est 3 quia ejusmodi Machina prorsus

evoluta est Machina autem Aerea involuta cui a

sit, hominis figuram referre nequi 3 sicuti neque in embryone adhuc conspicua est 16 Est autem in Mundo adspect bili rerum R-xies omnino duplex , altera nimirum rerum quacratia , quaest apta ad materiam eontinendam machinae ero partes, organa dicuntur . Structura autem ejusmodi Organorum , machinarum in Aere . tanquam corpore Primigenio . Dei opus est et Machinarum vero evolutu nem Natura molitat , per generationem , involutionem ver , per corruptionem et quo sane sensu Machinae corporeae, quatenus corporeae , at Aere oriuntur. atqne in Aerem iterum abeunt

Ex duplici hac Corporum series olf Mundum definivit Cosmolog. b. 8 Serias enisum nitorum , tam inraia Aueorum , quam furetisvorum inter se eonnexorum , divitur ιundus , Ita etiam Uuiversum . Si quis ordinem Manr

27쪽

quae simul existunt, altera rerum , quae sibi succedunt. Sequitur hinc machinas Aere comprehensas

ebdem ordine dispositas esse , quom rebus coexistentibus,, sibi succedentibus sussiciant ό quod

sene locum habet non modo in corporum coexissentia , successiones sedistiam in coexistentia , propagatione illarum qualitatum maxime univer- stlium . Quare haec duo nobis explicanda sunt, qua

nimirum ratione Machinae aereae tum corporum

coexistentiae & successioni , tum coexistentiae,

propagationi qualitatum sussiciant i Primum quod attinet 3 si tot in Aere diversi generis Machinas concipiamus , quot semina diversi generis in statu originum fuci es hae sane iomnibus corpori biis originariis evolvendis 1 su Diicient . Quoniam vero ex corpori bius illis origina riis , deriv*tiva deinde per semina sibi succedunt his consequens est , ut omnia semina , in singulis

cujusque generis seminibus comprehensa fuerint in a ac

Mundi admirabilem consideret, a tam simplicibus initiis , Aere nimirum Urganico particulis Primigeniis prosei-ctum , hic sane in Deo admirabitur incomprehensibilem Praesisonis Ordinem . Quo sensu vera est Leibnitii Har-n lania Universalis clicet ejus Harmonia menti corpori particularis praejudicium sit neglextae experientiae c. Si itaque verum est, omnia in Aere gigni , consequens est , ut Aer omnium Loetis sit, atque appellari mereatur et Spatio itaque, loco Imaginario Realem substituimiis Dicimus igitur , omnia in Acte fieri , idest recini, seria vari in Machinis ejus, omnia fieri per Aciem , idest per

vim Aeris Motricem . quam ut phaenomenon eri attri-huimus omnia denique fieri ex Aere , nimirum ex priniis Ae eis Machinis , accessone partacularum Primigeni3

rum evo ut is

28쪽

ac proinde singulae Machinae aerea Machisias in vitii neras ejusdem generis continem debuerint. Qua. re hoc universe statuimus Aer non modo Machinas singulis corporibus responderides continet, sed etiam cjusdem generis innumeras I 8 Qualitatum receptaculum est Atmosphaera: ideo auic in qualitates semper existunt 3 quia in i . prima Atmosphaera carum qualitatum semina genita sunt, ex Machinis nimirum Acris , seminibus illis respondentibus . Experinient autem prismatis innotuit, latere in Atmosphaera colorum semina sive quid originarium constans , quod colores corporum secundarios veluti gignat. An non suspicari merito liceat, quid originarium S constans in Atmosphaera esse , nitrum fortasse , quod frigus

gignat , sulphur , quod calorem , elasticitatis ge

nu γ Duplex igitur Atmosphaera, altera ruiuaria, Adventἱ-tia alter . Originaria dicitur, quae facta es , particulnemn Primigeniarum ecusionem haec , ut dixinius continet qualitatum semina , nimirum quid originarium . constans , quo qualitates in ea , per eam excitantia 4 atque adeo ejusmodi Atmosphaeiae status semper idem permanet . Adventitia Atmosphaera dicitur , quae fit nec j sone partieularum globi Terraque derivativartim e haequalitates intenduntur remittuntur, ideoque Variabilis est inconstans ut in ventis, pluvia, nive videre est Hinc in cre atmosphaerico plures elasticitatis gradus agnoscere licet: horum sensibilis maxime est , quo Aer notaster atmosphaericus corpora premere observatur mi elasticitatis gradus in Machina cessatri hunc elasticitatis gradum experimentis institutis , praesertim Aeris in Vesicam exspirati, Aer amittere Dom. Halesio visus est . Licet interea Aer ejusmodi, elasticitatem luminis δέ soni fortata

29쪽

nus, quod sonorum tremulo motui suscipiendo stidoneum . Unde forte est , quod tam cito , tam facile , constanter adeo colores , frigus, calor , O- iii ab Aere concipiantur propagentur Io Qualitates vero propagari per Machinas , per Machinas ejusdem generis multas duobus praecipue exemplis Ostendemus' nimirum ex pro Pagatione vocum articulatarum , atque imaginiim lucis . Aer i articulatam vocem deserens , si in cubiculi anuam incurrat, vocem, diminutam licet a sine confusiones, in cubiculum transmittit . Hiemiris cernitur motuum consensus inter Aerem sonantem externum , atque internum tum ligni

tum cubiculi 3 qui sane motuum consensus siniconsensu organorum, seu Machinarum ejusdem generis intelligi nequit et Lucidus Aer in Corpora incurrens , ibique sese cxplicans, eorum imagines et refert, resiliens

cora is aliisque ejus generis Verulamius , ut diximus

observatis , suspicatus est , in Aere esse qualitatum singularum vias is meatus propriosci nos eas vias , organa ct Machinas Aereas appellamus . Eo forte organorum Aeris ordine fit, quod Neotonil expertus est nim; rum colores originarios gradus reflexibilitatis , oesi angibilitatis sibi proprios semper servare . Unde quoque est, quod Atmosphaeram , quod hactenus factum est , tanquam quid fortuitum concipere non liceat et omnia enim In ea ex ordine Machinarum cnsponuntur fiunt Imaginum propagationem per conos fieri , sive per Machinas AHic, quae con figuram referant , obteivavi e Verulam ius Cent experis L 1 D. Imprusion eo lorom ea lues' videtur debilitas , ut nonnis per rectar sveas , sestigiatisque iustonam radii aeat , uiti m obja Lis basi ,

30쪽

vero oculos versus sese denuo explicat , candemiaque imaginem ibi pingit dum autem Aer corporis imaginem referens resilit, ese in conum componat necesse est , cujus basis in corpore , vertex in oculo stri neque enim aliter universum objecti lumen in oculum illabi potest . Hic quoque conspicuus est consensus explicationis Aeris prima , quae sit in corpore , secundae , quae sit in oculo , in qua licet sit imaginis diminutio,confusio tamen non cst hic autem imaginum consensus sine consensu OH norum , machinarum explicari nulla rationei test . Atque haec fatis indicant , voces , imagines que per Machinas propagari . Cum ver satis Obvium sit , eandem corporis imaginem, eodem tempore ad multorum oculos deferri , vocemque

candem articula tam , eodem tempore , multorum

auribus excipi . hinc sequitur qualitatis cujusque Machinas ejusdem genera multas contineres quibus eadem qualitas eodem tempore integra atque

individua deferri possit

ri aetiminata eorrinatio , meonitinctio M. Hoc autem ea

nititur observatione , luciduna Aerem in obiecto explicatum , iterum similique ratione in oculo explicari quare necesse est, universum obiecti lumen in oculum illabi. ira fortasse haec iis videntur, qui receptis adhaerent opinionibus mi Verulamium audianti Aug. Scient. IVωIII. Eteni nee n persenis , ne alibi aliquid de luee . quoa valeat ingustum est . Radiationes estis traaantur , orI-gines minime.Sed eolloeutio demum Perspectione inter 2 thematie , hune i Isum defessum , est alios I ιυ ρερεχ διὰ

enia a Phaseli observationibus praemuttire disce iam eo.

SEARCH

MENU NAVIGATION