Nonnulli loci ex Ciceronis libro "De officiis" [microform]

21쪽

Irimus quidem locus est in libri I. g. 8, qua par grapho editoribus permultae dissiculicles contineri videntur. Quem locum Ungerus quoque in philologo accuratius tractavit; sed a priore sententia cf. edit. 18b ad h. l.), e qua totam paragraphum 8 secludi volebat

homo illo doctissimus destitit nunc verba tantum fiatque etiam-persectum et atque ea sic definiunt-definiantφpro spuriis habet arbitratus post Occm vocant ob hoc medium quod sequitur alterum medium excidisse. Sed quamquam nemo negare poterit, hanc hujus hominis doctissimi sententiam peracute excogitatam es8e,

tamen videndum est, num causae quas ille quidem aD

seri sint idoneae. Primum igitur verba: atque etiam alia divisio est Ossicit. Nam et medium quoddam ossicium dicitur et persectum suspecta esse dicit, quod huic halia divisio nulla divisio quae antecesserit respondeat. Si vero consideramus verba quae in initio cap. III. legun-

22쪽

tur omnia bene quadrant. Cicero enim dicit: omnis de ossicio duplex est quaestio*, hoc est totus locus de Dficio in duo genera dividitur, quorum priore quasitheoreticum, altero practicum quoddam continentur; quod Cicer ita exprimit: unum genus pertinet ad finem bonorum, et quaestiones tractantur hae fere omniane ossicia persecta sint numquid ossicium aliud alio majussit et quae sunt generis ejusmodi*; alterum genus Dficii ad institutionem vitae communis spectat. Hae di- divisione praemissa - est enim sane divisio, in . chia8mo utens Cicero pergit: atque etiam alia divisio est ossicit. Nam et medium ossicium dicitur et persectumφ. Hoc medium motum idem esse mihi videtur atque quod appellavi practicum genus, cujus praecepta ad institutionem Vitae communis spectant. ersectum autem ossicium prius genus ossici emcit, quod ad finem bonorum pertinet. Haec igitur omnia bene se habere videntur. Deinde Cicero iterum chiasmo usus pergit perfectum ossicium rectum, Opinor, Ocemus, quod Graeci κατορθωμα hoc autem quod ad medium quoddam ossicium attinet, ut pro hoc', quod cum propiore voce conjungi solet, X- spectemus illud φ, quod ad remotius pertinet commune ossicium vocant hoc loco I gerus medium addi vult; sed non intellego, quomodo hoc fieri possit tum enim Cicero diceret: hoc autem ac medium ossicium commune ossicium medium vocant*, quae tautologia non serenda est et quae magis nos offendit, quam ea lectio quam Ungerus ejicit, ut infra videbimus. Atqui Ungerus verba nam et medium et u seqv. neglegit, cujus rationis nullam causam esse vidimus, contra non intellego, quomodo Verba , perfectum ossicium rec-

23쪽

. 11 tum et u seqv. ad ea quae antecesserunt adjungi Possint; nam si verba quae ante perfectum officium*leguntur omiserimus, omnino intellegi nequit, quomodo fiat, ut Cicero contextu verborum plane neglecto de Osficio perfecto agat quod nusquam antea commemormit. Verba igitur quae in codicibus inveniuntur conserVO neque in Verbis, hoc autem commune ossicium vocemus*haereo. Nam ut persectum motum idem est ac rectum,

et illud, quod Cicero in g. 7 dixit, quodque theoreticum

genus vocavimus ita commune ossicium et medium Dficium si id quod Cicero verbis exprimit: ossicia quae ad institutionem vitae communis spectant est unum

idemque quod ex pluribus aliis locis apparet, ut afferam libri III. g. 14 ,haec enim omnia ossicia, de quibus his libris disputamus media Stoici appellant), ea communia sunt et late patentμ - et g. 15 c. 4: haec igitur ossicia, do quibus his libris disserimus, quasi secunda quaedam

honesta esse dicunt, non sapientium modo propria, sed cum Omni hominum genere communia'; - et g. 17, quocirca nec id, quod vere lionestum est, fas est cum utilitatis repugnantia comparari nec id, quod communiter appellamus honestum, quod colitur ab eis, qui bonos se viros haberi volunt, cum emolumentis umquam St Omparandum, tamque id honestum, quod in nostram intellegentiam cadit, tuendum conservandumque nobis est quam illud, quod proprie dicitur Vereque est hone8tum, sapientibu8μ. Quamquam hoc καθῆκον in codicibus non reperitur, tamen a pliaribus editoribus ad membrorum aequabilitatem restituendam haud inepte additum est; nam a Ciceronis ratione dicendi, quod notiones et Latino ser-

24쪽

mone et Graeco explicentur, non abhorrere, hi loci ejus

dem libri ostendunt: I. g. 93, 101 104, 108, 142, 153 II. g. 18.

Sin eremur, ne contra codices hoc καθῆκον in verba scriptoris recipiamus, optime tamen locus explicari potest, neque medium*, ut Ungerus vult, scribatur necesse est; nam ipse pag. 15 l. l. concedit, ossicium voce .medium' non apposita Graecum καθῆκον μέσον medium ossicium significare. Praeterea autem commune est additum, quod, ut supra demontravimus, idem ac medium est Sed transeamus ad verba atque ea sic definiunt, ut, rectum quod sit, id ossicium perfectum esse definiant', quae item Ungerus ejicit, quoniam ad verba ab eo seclusa spectent. Haeret enim primum in eo quod eam definitionem esse negat; nam si rectum ossicium' perfecto ossicio definiatur, tum etiam quaerendum 88e, quid sit perfectum ossicium'. Quod quidem mihi necessarium non esse videtur. Nam primum in Ciceroniana verborum definiendorum explicandorumque ratione minime haerendum est; multa enim Ciceroni obscura atque minus

perspicua fuisse, quis est qui neget Si igitur in definitione adhibenda circulo illo, quem vocant, utitur, Ciceronem vituperare non debemus, praesertim quum hoc loco magna obscuritas non oriatur. Nam Ciceronem exspectasse, ut persectum ossicium intellegeretur, verba quae

jam in legimus ostendunt, quamquam ne hoe quidem loco perfecta illa ossicia accuratius explicantur. Deinde vero Ungerum Verborum constructio offendit, quod Cicero dicat: atque ea sic definiunt, ut definiantη. recte quidem neglegentiam quandam scriptoris reprehendit Sed id ipsum argumentum esse mihi videtur,

25쪽

haec verba non a librario illata, qui haud dubie alterum .definiant vitasset, sed ab ipso Cicerone profecta esse, oni facile neglegentia ista ignosci potest, quamquam negari non potest, Ciceronem alia quoque scribendi ratione uti potuisse, ut legimus in . 96: quae autem pars subjecta generi est, eam sic definiunt, ut id decorum velint

esse quod et qu. Aequ.; - et g. 142 ,Itaque, ut eandem nos modestiam appellemus, sic definitur a Stoicis, ut modestia sit scientia rerum earum, quae agentur aut dicentur, loco suo

collocandarum μ. Et vide modo, quid in ejusdem libri III. g. 37 exstet, ubi legitur: quamobrem hoc quidem deliberantium genus pellatur e medio, qui deliberant', et qu. seqv. - et III. g. 20 extr. ,nobis autem nostra Academia magnam licentiam dat, ut, quodcumque maxime probabile occurat, id nostro diu e liceat defendere; - et

rectissime Belerus ad III g. 37 locum ex Ciceronis libro

de r. ΙΙΙ. g. 3 affert, ubi scriptum est: neque tamen erit utendum verbis eis, quibus jam consuetudo nostra non utitur, nisi quando Ornandi causa, parce; sed usitatis ita poterit uti, lectissimis ut utatur, is qui in veteribus erit scriptis studiose et multum volutatus. Sed haec sussiciant, ut ostendam Ungeri argumenta non satis valere, ut Verba: atque ea sic definiunt' cetera pro commenticiis habeamus; sed contra neglegentia ista demonstrare videtur, haec verba non librario

tribuenda esse, quippe qui sine dubio pro definiant*, dicant vel simile quid scripsisset. Ad haec omnia id quoque addendum est, quod si

verba , atque ea sic definiunt et u seqv. secludimus, ea membrorum inconcinnitas Oritur, quae Omnino non serenda: est Tum enim , alterum aenus issicii quod

26쪽

hmedium vocatur definiretur, quum prius genus sine ulla causa definitione careret Minime igitur Ungero et Heinio quos offendit hic locus assentiri possum. In eis quae antecesserunt einius lenem Mutheri

mutationem probat, qui quae pro h quorum commendat. Cicero enim dicit, omnem do ossici quaestionem esse duplicem unum genus pertinere ad finem bonorum, quod supra jam , theoreticum genus vocavimus altero practico, ut ita dicam, praecepta contineri, quibus in omnes partes usus Vitae conformari possit, praecepta igitur de officiis tradita Cicero postquam tum aliquot exempla prioris generis attulit, ita pergit , quorum autem ossiciorum praecepta cetera haec Verba in codicibus exstant. Sed offendunt viros illos doctos verba quorum ossiciorum φ, quoniam antea de metis Omnino non agatur, sed de divisione tantum ossiciorum hoc quorum φautem ad compluria in eis quae antecesserint enumerata officia spectaro, de quibus nihil legatur. Si igitur , quae*pr , quorum scribatur, Omnia bene habere putant; nam tum Verba quae flIciorum praecepta cohaerere cum eis, quae supra legantur: alterum quod positum est in praeceptis cetera. Sed quamquam antea in universum de divisione tantum ossiciorum erat sermo Cicero tamen

hoc jam loco ad duo illa genera aliquid addit ita ad unum

genus officiorum sive theoreticum Verba spectante Ruperioris generis hujus modi sunt exempla, Omniane Lficia perfecta sint, num quod officium aliud alio majussit, et quae sunt generis ejusmodi'; ad alterum sive practicum, quod positum est in praeceptis verba adjecta sunt: quorum autem ossiciorum praecepta traduntur, ea sc osticia quamquam pertinent ad finem bonorum, tamen

27쪽

minus id apparet, quia magis ad institutionem vitae communia spectare videntur de quibus sc. Solis est nobis his libris explicandum*. Sane igitur de ossiciis

agitur, et quorum locum suum habet, neque est necessarium a codicum lectione recedere, Quorum autem ossiciorum praecepta traduntur, ea quamquam pertinent et u sequ. Manifestum est in eis quae hic leguntur lacunam esse statuendam Cicero enim disjungit certis verbis ossicia quae ad finem bonorum pertinent et quae posita sunt in praeceptis, quae ad institutionem vitae communis spectant; sed haud ignorat theo- reticum illud genus a practico quod nominavi non ita sejungi posse, ut non unum in alterum transeat; quare de alter genere adnotat haec: ea quamquam pertinent et qu. Sequ. quae adnotati intellegi nequit, si legimus quod libri praebent: ea quamquam pertinent ad finem bonorum*; immo vero non pertinent ad finem bonorum, sed ad vitae usum. Quare ante had finem bonorum*hetiam vel et ipsa supplendum est, ita ut legam: , quorum autem ossiciorum praecepta traduntur, ea quamquam pertinent etiam ad finem bonorum, tamen minus id apparet, quia magis ad institutionem vitae communia

spectare videntur*; quae verba per attractionem quandam miro modo posita sunt pro: quamquam Omciorum praecepta quae traduntur etiam ad finem bonorum pertinent, tamen et u seqv. quamobrem hoc ,ea consulto a Cicerone scriptum est.

28쪽

Cicero enim in eis quae antecesserunt de prudentia agit, quae in veri cognitione posita sit, in qua investigation duo vitia vitanda esse dicit unum, ne incognita pro cognitis habeamus, alterum, ne nimis magnum studium in res obscuras atque difficiles easdemque non necessarias conferamus. Deinde exemplorum causa C. Sulpicium et Sext. Omprium et alios affert, qui suo jure in rebus honestis et cognitione dignis operam curamque Osuerint; tum pergit Cicero: quae omnes artes in veri invostigatione versantur, cujus studio a rebus gerendis abduci contra officium est'. Jam verba cujus studio a rebus gerendis cet. suspiciosa esse mihi videntur; nam quum Cicero de duobus vitiis agat, quae e veri cognitione exsistant, incommode verba cujus studio et qu. seqv. addita sunt, in quibus tertium vitium inesse videtur, quod aut in priore, aut in alter inesse nemo confirmare O- terit. Tum verba sequuntur, quae id affirmant, quod proxima negative elocuti sunt contra officium est studio veritatis a re publica abduci; nam omnis laus virtutis in actione consistit; quae Verba in hunc locum omnino non quadrant Nam de actione publica cita enim verba, rebus gerendis intellegenda sunt hoc loco minime

agitur, sed de perspicientia veri atque sollertia g. 1M,

quae Virtute plane abhorrent ab actione de actione

autem Cicero alio loco g. 153 agit, ubi dicit hcognitio

contemplatioque rerum naturae manca quodammodo atque inchoata sit, si nulla actio consequatur cf. g. 158). Tum verba ha qua tamen intermissio saepe multique

29쪽

reditus prorsu glossematis speciem prae se ferunt; nam quamquam elegantissime sunt addita, tamen sensui hujus totius loci convenire non possunt. Cicero enim non id praecipere vult, ut otio tantum dato studia tractanda sint, sed in universum dicit, honestum primum ex indagatione atque inventione Veritatis Oriri. Verba quae deinde leguntur tum agitatio mentis, quae numquam acquiescit, potest nos in studiis cognitionis etiam sine opera nostra continere maxime obscura Sunt explicari quidem possunt, ita ut sine opera nostra significet: had veri investigationem non semper otium requiritur μ; sed tum ad verba a qua fit intermissio cetera spectant, quae glossema Age modo vidimus se volve id quoque,

si placet, quod dicitur . 17 hordo item et constantia

et moderatio et ea quae sunt his similia versantur in eo genere, ad quod adhibenda est actio quaedam, non solitiumentis agitatio μ. Omnia igitur haec Verba quae nunc consideravimus conferri possunt cum eis quae Cicero in . 1 b dicit: Etenim cognitio contemplatioque naturae manca quodammodo atque inchoata sit, si nulla actio rerum consequatur. Ea autem actio in Ounnum

comulodis tuendis maxime cernitur pertinet igitur ad societatem generi humani ergo haec cognitioni anteponenda est*; et cf. g. 160: etenim cognitionem prudentiamque sequetur considerata actio ita fit ut agere considerate phiris sit quam cogitare prudentur*. Sed quomodo in hoc loco verba collocanda sint, de ea re nihil certi dici potest; nam optime ad hani g. 160 quoque quadrarent

Verba denique , Omnis autem cogitati motusque Dimi aut in consiliis Mapiendi. de rebus lonestis et per-

30쪽

tinentibus ad bene beateque vivendum aut in studiis scientiae cognitionisque versabitur*, divisionis forma adhibita hoc loco inoptissimo simili modo dicta sunt, ae Cicero persaepe exponere solet; sed ob id ipsum saeps haec forma imitando efficta est, quare multa glossemata in margine adscripta sunt, quae postea in verba ipsa scriptoris a librariis recipiebantur. Cujus sententiae exemplum continuo afferam. Ut igitur ad hunc locum quem tractamus redeamus enuntiationis istius notiones et g.

153 6 1b8 6 160 et III. g. 4 desumpta esse identur, ubi verba exstant quae ibi leguntur et ad . 18 respiciunt, ubi scriptum est: Omnes enim trahimur et ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem, in qua excellere pulchrum putamus, labi autem errare, neget re decipi et malum et turpe ducimus R. Ex mea igitur sententia eis causis quas modo attuli verba: cujus studio usque ad versabitur commenticia habenda sunt, ut verba ac de primo quidem μeetera commodissime ad Verba, quae omnes artes in veri investigatione versantur adjungantur. Ac fortasse

librarius ad hanc interpolationem perductus est similibus illis verbis hversantur et versabitur φ. Sed do originibusialium glossematum dubitari potest. Et hic fortasse et cf. g. 160 habemus locum misi doctum aliquem lectorem haec verba inseruisse existimes ubi Cicero ipso in argumentatione longius a proposito declinavit, ita ut verba illa a Cicerone liberiore quadam sermonis ratione uso sint addita.

Duom tantum locos libri Ι. qui interpolati mihi ,identur tractabimus quorum primus I. 128 invenitur,