De homine Homerico [microform]

11쪽

Ac primum quidem rerum naturam consideremus, quam quidem homo Homericus cognoveriti Qua in re exponenda caVeamus, ne ea quae homo Homericus sibi visus est scire, ad ariem ullam aut doctrinam ab eo redacta esse opinemur. Nam licet illud onus hominum haud ita rude fuerit artium liboralium, in quibus numeranda sunt saltatio et carmina, quae in epulis et haeacum et procorum Penelopes canuntur, tamen literae illa aetate animum liberi hominis capere nondum p0tuerunti Quid quorum ea indoles erat, ut 0 persuasum haberent, praeclarum esse natura, literis totum se dare, num ii existimandi sunt Venati ess in certo quodam iterarum genere Itaquo fieri non potuit, qui neque omnia literarum genera animo Complecterentur neque ea arcto quodam vinculo inter se copulata esse crederent. Neque Ver in terrae partibus describendis neque in siderum motibus demonstrandis neque in rebus gestis enarrandis fide dignus videtur esse Homerus. Quamquam quid opus est plura de hac re dicere Poetarum scilicet auctoritas non ea est, quae in doctrinae studio valeat Quid literarum inventio, quae Phoenicum propria esse dicitur, effecit Nempe ut quum multa res, tum ea, qua a viri docti investigata et indagata erant, posteris traderentur. At vero homo Homericus quum neque h0 onus grarius Aetna sustentaret neque ipse Scribere posset, tantum didicit, quantum memoria tenere potvit Quare neque id studium literarum, quod ad peritiam linguarum pertinet, arripuit nec grammaticam ne arithmeticam discere studes Immo vero id egit, ut eas res perspecta et cognitas haberet, quae aede transferrentur in usum vitae, ex quibus se aliquam utilitatem capturum esse putaret. Quod ita esse, documento est, quod nullius artis Homerus ipso tam peritus Videtur SSe, quam eiuS, qua Venatur in corporibu mortuor. Secandis. Quibus rebus exp0sitis Satis docuisse Videor, quam apud Homerum cientiam si doctrinam intollegendam esse putemus. Nunc Veniamu ad eum locum Xplanandum quem Sunt qui negent ullius momenti esse ad hominem Homericum cognoscendum. Infitias enim eunt, quum ne nominis quidem naturae ab Η0mero menti laeta Sit, se loco,' quo poeta uere tum φυσι, cuiusdam herbulae demonstrantem ad Ulixem liberandum a Circe ei insidias struente facit, alia vis huic voci subiecta est rem, quam hae voco significemus, in hominem Homericum cadere. At ego quidem non affirmo, hominem Homericum Pandem interpretatum eSS naturam quam BOS, sed quaero, num apud Homerum simile quiddam habeant homines naturae. In quo nemo dubitet dicere, nunquam naturam ipsam ab homine Homerico aut adoratam aut numinis loco habitam aut divino honore Getam osse. Quamquam n0 desunt quaedam vestigia apud Homerum,' quibus apparet, religionem Graecorum profectam esse ab ea opinione qua qui imbuti essent Vol oceanum ipsum vel terram crederent esse divina numina, attamen Si quis putet eorum rationem, quibus placeat, naturam esse deum, confirmandam esse religione hominis Homerici, magn0pere is erraveriLNec modo non per se divinam esse naturam homo Homericus credidit, sed ne aptam quidem

eriStimarit, quam aut diligenter observaret aut describeret et explanare Itaque quas . relleroptime pinxit tabulas ad Odysssam illustrandam minime ita feci . ut poetam ducem vel in arboribus apte collocandis si in floribus sociandis sequeretur: adeo nescio quo pacto necopinantibus laetitiam quandam biecit praeclarissimus pictor illas tabulas proponens. Nam qui eas sp tat, fieri vix potuisse putat, ut res a pictore ante oculos positas omerus dicendo exprimeret Qui poeta amoenitatis locorum ipse tam neglegens videtur esse, ut non descendat ad eiusmodi descriptiones, nisi ut demonStret, quomodo adspectu aliquo homo ad aliquid agentim aut commoveatur aut impediatur. Quis St, cui non ante oculos vorastur insula Calypsus, qua nihil potos esse amoenius γ' Quid videsne, ut poeta dicat idcirco, quo magis intellegatur, quanto Ulixes desiderio asperae et lapidosae patriae e0mm0tu Sit, Ogygiam tam malam esse et tot deverticula ad quiescendum offerre proceritatibus

12쪽

arborum, pellucidatibus lantium, odoribus florum, cantibus avium, ut ne deos quidem paeniteret, illo loco commorari Atque Homerus quod Olympum' nec pruinis niVibusque onerari nec tempestatibus concuti, sed nubibus Vacua coeli Serenitate circumdari admonet, id agit, ut quam facillimam et m0llissimam deorum Vitam et quam longissim rem0tam a conditione humana putemus. Hic quaerat quiSpiam: OBD Homeru plerumque lucem rebus per se parum perspicuis ita flandit, ut a comparet emi natura At ego respond0o, Homerum similibus utentum sic ut qui maximo non ipSam naturam, Sed ea, quae ab homine agantur, o magis explicare et declarare, quod peritis-Simum se praeStet earum rerum, quae ad vitam vel bestiarum in ' vel plantarum pertineant. Non igitur leonis V in greges pecudum irrumpentis Dr0ciam domonstrat, non sitim δ' luporum cruentas linguas aqua fontis imbuentlimi, non fugam cervoriim venatoribus se latebris silvarum extrusorum, non aprum δ' morsus canium vitantsem et ex latere eos centem, nisi ut doceat qu0m0do homines inter se certent ritu bestiarum, atque etiam papaverimi δ' summa capita et patinarum in ' gracilitatem commemorat, non qu eiuSmOdi Xemplis naturae vel pulchritudinem vel formositatem vel admirabilitatem comprobet, Sed quia Ostendit, similem esse iuVenem in proelio cadentem decuSSO papaverio Virginis staturam palmae. Mitto quaerore de epithetis mantibus, quae Oeantur, quibuS OnStat Η0merum utentem semel providisse, ne aberraret ab eo, quod maximum esset. Similia quidem quod in Iliade ducenta quinquaginta quattuor circiter, in Odyssea non tu quinquaginta duoroperiuntur, argumento mihi ess Videtur, Ootam id egisse, ne quis taedio aut satietat proseliorum ali0rum ex aliis ab Achivi Π0iam ppugnantibus omniiss0rum caperetur, nisi arietate rerum per similia diffusa delectaretur. At Sunt, hi putent, eam animi tranquillitatem, quam propriam esse quum pici poetao 'tum maxim Homeri viri docti suo iure dixeriint, esse nullam posse, nisi p00ta rerum ausas ita cognitas habeat, ut naturae quaSi concentum atque consensum percipiat. Sed haec animi tranquillitas non est, cur non in iis potissimum sit, qui Seeum sunt atque, ut dieitur, secum ViVunt ita, ut ea non tam redundet ad animum de cognitione rerum externari in quam ut donunt et munus naturaΘsit, quo nihil potest esse praeclarius. Nam eorum ingenia, quibus nihil opis si ad 00ma picum faci0ndum in bona indole, qui potest fieri, ut eam hilaritatem et Suavitatem, quae, qui Homerum legunt, delectant, petant a rebus externis Homerum igitur caeeum fuisse, quamquam falsum eXistimandum est, tamen vix potuit redi, nisi suo iure existimavissent, poetam plus alere ingeni0

Quod quum ita se habeat, ut homo Homericus, in ea autem re demonstranda ego quidem negavserim ab Homero ipso multum ditarre hominem Homericum, quaecunque adspectu sentiuntur, ex animi sui sensu iudicet, non alienum Videtur esse proponere, hominem Η0moricum, etiamSi legem naturae non eam interpretaretur, quam philosophi, tamen sibi visum esse propter nonnulla re una contineri se eadem lege naturae. Ac nemo dubitaverit, quin homo omericus sic cogitaverit de mori se do senectute, id quod vel x ipsis epithetis omantibus intell0gendum est, quibus non Semel et m0rtem δ' et senectutem ' significat; μο ῖο enim, non ὁμοῖο id est, quod omnibus hominibu c0mmune St. Praeterea sunt quaedam deae, quae minus Variae et mutabiles Videntur esse quam deae, ut ita dicam, maiorum gentium. Quas deas intellegendas ess nemo est quin rideat nymphas, in quarum numina translatae sunt amoenitates locorum. ' Et Ver nympha ab illa simplicitat et ingenuitate naturae eo tuus abhorrent, quod non tam penitus se induunt et impedim in res humanas quam Minereae et Iunones. Se nympha quum nusquam versentur nisi in lucis atque

in montibus, quum nihil efficiant, nisi ut lantes aqua frigida h0minem ard0r defatigatum recreent et

13쪽

ut arbores viatorem floribus oblectent, reficiant umbra, nou tantum valent, ut iis dominantibus locussit administrationi rerum vel mundi et ut in eorum regn0 quasi constantia naturae possit consiStere. Verumenimvero tantum aberat, ut homo Homerieus naturam eam esse crederet, per quam Staret, quominu quidquam fieri posset, nisi causa antecedente, ut contra in re natura constitutaS liber se sua voluntate deos se intermittentes faceret. Multis exemplis confirmare OSSum, quanto sup0ri ros sint dii natura, miracula quaedam edenteS, Sed ne longus sim, admoneo VOS O linum, Minervam non pinu quam UliXeS, qui, postquam Vicesimo anno domum reverterat, a prociSPenelopes poena repetiiSSet, ut 0nlaetus laboribus erat, satis ima eum uxore dormiviSSet Auroramo oceano arcesSitam iussisse mortalibu lucem afferre. y Quare quum natura esset ex Se ipsa iudicanda, non ex animo humano homo Homericus, utpote qui omne re sua Voluptate, SUO Odio. Suo amore, Suis cupiditatibus, sua voluntate, suis optationibus dirigere soleret, non potuit eam existimare naturam, ad quam mente et cogitatione compreh0ndundam abstrahendi quae dicitur vi opus erat. e quemadmodum deus unus idemque infinitus ab hominibus illius aetatis animo non conceptu eSt, quod in eo genere, ut ait Spinoga, ' omnis determinatio est negatio, item satis firmo conceptam animo comprelienSamque non habuerunt naturam, quod nemo ius notionem cogitatione finget, nisi V0eaverit montem a Singulis ad uniVerSa. Itaque hom Homericus qu0niam non potuit facere, quin omnia sensibus per i peret, mundum, quem GraeCi κεσμου Vocant, ita descripSit, ut uno in conspectu eum videre posset. Etenim ei Videtur esse mundus quasi communis deorum atque hominum domus cuius Sunt tamquam 'Scontabulationes. Atque earum contabulationum Supremam dii Olympii domicili uin habent, mediam id est terram homines set a numina, quae mare tenent, ut non dicam de nymphis et aliis diis minorum gentium, tertiam luto cum aliis diis inseris habitat. Qua opini tam divulgata est et tam late Serpsit, ut ea tamquam fundamento ille poeta, quo maiorem media aetas tulit neminem. nitereti H in poemate faciendo, quod inscriptum est divina comoedia. Nec ver Solum mundi tam minutam et pusillam imaginem homo Homericus animo finXit, sed etiam terrae de non eram aut magnitudinem aut speciem et formam cognovit, ut eam 0rbem esse putar0t, qui undique ut inSula ab Oeeano cireumfunderetur. δ Nam ii subtilius mihi et putidius inlati videntur esse quam Verius diriSS0, qui X eo, quod Ulixes ad inferos iturus admonitus sesset a iresia, ne delaberetur a decli-Vitate Viae in orcum ferente, demonstrare ausi sunt haud ita multum abfuisse, ut Homerus Sciret, terram esse gl0bum. - Satis mihi multa verba fecisse videor de causa, cur homo Homericus existimandus esset aliter do natura sensisse ac nos. Quid ergo qui ita naturam ducem Sequebantur, ut Sibi conscii non essent, se nutura ducente vitam agere, ii poterant desideri quodam commoveri eiusdem naturae, cuiu ipsi non dispares rant qui maximam parton di0 sub divo consumebant, ii poterant eo animo SSe, ut domo relicta sibi viderentur tamquam e carcere effugisse qui quidquid agebant. Vel in ra Versabantur se in mari se in luco se in agris, ii poterant more doctorum Virorum Iimbratilium naribus admotis ad osculos odor0m orum explorantes laetitia geStire ΘAtque adhuc ea dixi, ausa cur homini Hom0rie non fuisSet, quamobrem ipSam naturam adorati0ne aut Veneratione dignam putaret videamus nunc de opinione deorum. Etenim qua Veneratione naturam afficiendam esse h0m Homericus non erodidit, a deo affecit. Non igitur solem adorabat, ' sed numen, quod in eum beneficium lucis et calori contulerat, non aquam, Sed Neptunum. n0 ignem, Sed Vulcanum, non aera aut aethera aut oelum non latinina tonitruque aut grandine aut imbreS, Sed IOVem. Nam quidquid a natura prosectum ei est aut terrori aut gaudio aut timori, id dicendo eXprimere n0n poteSt nisi animo fingit quasdam personas quas ut aliquid agant eodem asse tu animi

14쪽

cO OVeri putat, quo Se comm0Veri ipS sentit. Quare quum natura delectatus est, non fortuito aut casu id fieri, sed benignitate numinis putat quum territus si id in potentiam numini c0nferi; quum admirati0ne affectus est, id nisi se sapisentia numinis non intellegendum esse credit. Ita factum est, ut e magis ad religionem atque ad venerationem de0rum inclinarent, quod naturalem rationem Omnium rerum reddere non poterant, et qua gens religiosissimam Omnium mortalium Sepraestitit, ea propter id ipsum non p0tuit facere ut omnia ad quandam necessitatem naturae referret. Et quisquam dubitabit, quin h0 genus hominum aptissimum sit, quod maximam praebeat materiam ad 00ma conficiendum Ut enim quisque ab omni concitation animi maxime aeat, ita proxime ad similitudinem sapientis h0minis accedit illo quidum, sud minim idoneus Videtur esSe, qui mentes hominum ad misericordiam aut ad timorem revocet. An quisquam putat, ehillem, si iracundiam cohibuiSset, eun futurum fuisse, cuius laudes et virtutus caneret Homoriis Sed nescio quo pacto ab O, quod rat propOSitum, aberravit oratio. Duos igitur Homorus facit non abhorrontes ab hominum natura eatenus, quoad ei videntur dei et hominos iisd0m voluptatibus commoveri ut ea appetant, iisdem doloribus, ut eos declinent. Attamen deorum vis ac natura ab hominibus differt genere ''iquod illi sunt beati, ii non item Omitto omnia pilliola enumstrare, quibus Η0merum peram dare

apparet, ut Stendat, deorum Vitam non comparandam esse cum humana gyi tantuni dico, deos non tam homines perlaeto at tu absolutos esse quam ultra naturam humanam progredi. Qui enim

potest fieri, ut Iuppiter, cuius ipso nutu Olympus c0ncutiatur, ς' ullius h0minis similis habeatur 3Νec sinu Iuno, ἶ' altera manu terram, altera mare capessens, aut Minerva Apolloque, ' Spectatum Hectoris et Aiacis certamen singulare, cuius committendi auctores Xstiterunt, Vulturum pare Summam fagum ascendentes, Xtra eum modum prodeunt, qui hominibus tenendus est. Nec tamen ea

sest natura deonina, ut nihil sit, quod officere non possint scilicet quum multi sint dii, non potest fieri, quin altor alteri obsistat ita, ut nonnunquam alii cum aliis c0niungantur, quo facilius adverSarios vincant. Quare ad Servandam Troiam una factio d00rum omnibus viribus contendit, ut alteram, quippe quae eam urbem dirutam et deletam velit, superet, yy atque Ulixes quin post longos erroreS domum redeat, Neptunus non potest impedire, etiamsi i 0ram asserat. yy Neque autem deorum singulorum potestas ita est definita et quasi provincia uni ex iis ita concessa, ut non alii aliorum vicarii esse possint. Quod nisi ita esset, non posset intell0gi, quam brum Ulixus ut Aiax Τ0lamonius 'imissi ad Achillem, cui persuaderent, ut cum Agamemn0n in gratiam rediret, eptunum p0tiSSimum precarentur, ut ipso adiuvaret ad Achillem placandum; nam qu0d prope mare ad Achillis tentorium profecti sunt, eo non coacti Sunt ei marini implorare auxilium. D diis ipsis int0 sola aug0nda vel minuenda p0tustat certantibus loquimur. Quid tandem 3

De fato nonne in ment0m seni quantum Valeat summum numen, quod homo Homerieu μοῖρα, Oeat, ad eupiditates deorum Ooreondas Ea igitur, qua fato constituta Sunt, non modo alii, Sed ne

Iuppiter quidem evitare aut effugere pot0St. Etenim quum in o sessset ut Surpodon m δ' filium Iovis Patroclus necaret, Iuppiter quamvis commiSeratus filium carissimum moriturum Servare non potuit Iuppiter igitur eo non est superior diis aliis, quod ei liceat c0ntra fatum quidquam facere, sed quia longius in posterum prospicit, quia futuras res ita praevidet, ut iis administrandi praeSit. Quam ad rem explicandam nescio an aptissima sit mors Hectoris. am more Omnium hominum neceSSaria est, ex quo facile intellegitur, quamobrem propior hanc ipsam causam homines mortales appellentur et quamobrem αἶσα, νυοῖρα, μόρος eandem habeant vim quam mors.δρὶ Hector igitur ut diem obiret supromum chille eum intorficiente, non auctor fuit Iuppiter, Verum nullius deorum niSi summi tanta erat providentia, ut ei promtum ac paratum esset id instrumentum, quo uten quam

15쪽

exactissime decerneret quando de tori moriendum ess0t. Itaque quum locum ad fontos situm quartum Achilles et Hector contingerent, Iuppiter ipse disposuit lanc0s ' aurea librae et imposuitiis duas mortiferas sortes Achillis et Hectoris atque mediam lancem tenens eas pependi Tum vero prolapsa est ad infer0s Hectoris sors, qua re eum deseruit Apollo. Re puta animo, nullam esse accuratam definitionem nisi vel numerando vel metiendo iam intelleges Iovem in fato xplorando haud aliter versari a physicos in natura examinanda. Nec non ut physici nequeunt naturae imperare, id est, vim a natura datam in rem suam convertere et qua Si bene c0H0care, ni Si se litantur lege naturae a se cognitas, ita summi dei nulla iam esse potestas videtur, nisi ipse se accommodat ad ea, quae fato fiunt. En causa, eur r0et dici potuerit, ne homin0m Homericum quiden plano fugisse nee sitatem fatalem qua si plus valeret, liberiori potestati deorum laxiorem locum non ess0. Et oro continstilla nocessitas tamquam igniculos et Semina eius doctrinae atque ius religionis ad quas homo

Homericus quae eiu erat indoleS, Spirare non potuit. Assentiendum igitur est L. euerbach

affirmanti δ' ubi fatalis necessitas segnaret, ibi sedundum sess diis Xam dii se d0us in dubio

supervacanei sunt si per se mundum regit et gubernat fatuni, id si, ut ait Cicero ordo seri quo CauSRrum, quum nuSa Causae neXa en e Se gignat. δ' Itaque Epicurus d00s intermundi habitaro opinatur. ' Quo laetum est ut ii philosophi, qui in ea necessitate fatali non acquiescebant quippe putantes, omnem eius m0di doctrinam de fatali necessitat ropugnaro rationi, ipsa ea cogitatione necesSitatis cogerentur discernere mundum empiricum a mundo intolligibili ita, ut quibus ideis in illo locum non relictum esse, in hoo patere doceroni.'' L. Feuerbaeli autem persuasum habet nullos esse de0s, nisi ad piationes hominum revoearentur, qui, simulae intellexiSsent, Omne res SuspenSa esse e fatali nee0Ssitate, non iam haberent quod crederent esse deos neque enim fieri Ρ0SSe ut quisquam Optaret, quod se assequi non posse videret ubi autem homines desinerent quidquam Optare, quid puS SSe diiS utp0te qu0rum esset, qua homines vellent, perficere γ' jS0 d fato hoc loco satis dictum est. Nunc explicabo, cur exiStimandum Sit e natura d0orum Homericorum cognosci naturam hominis Homerici. Quis enim est, qui dubitet, quin, qualem quisque deum habendum esse putet talis ipse sit Xenophanes igitur, unus d Eloaticis philosophis. suo iure affirmavit, Si leonos et OVes manus haberent et pingere possent, diis suis eam daturos esse formam, quam ipsi haberent. Nec vero ita ess ideo negandum videtur, quod dii hominibus anteferendi sint propior virtutes et b0na, quibus si homines praediti essent, non esset quod d00 Venerarentur. Quae tandem sunt ista virtut0s et ista bona Iustitiano At homo Homericus quum deo precatur, ut iustitia fiat, eo ipso sisendit, o iustitiae amantissimum sesso An sapientia A quod Iuppiter nominRtur ob boetu 'η quum homines parum Valeant mentis acie, argumentum est maximum, quo demonStratur ab hominibus sapientiam plurimi aestimatam esse utpote credentibus, Summum deum

non OSSe unima sapientiae non esSe. An vita beata, semper idem Vult IS, Serena frons, animi

tranquillitas, securitas At homo Homericus a solicitassem amque animi aequitatem, qua ipSein perpetuum SSequi n0n potuit, diis attributas esse v0luit, ut contemplatione Saltem earum rerum delectaretur, quibus ipso geret. An imm0rtalitas animi At qu0s 00 felicissimos esse credidit. eo mortale eSSe negavit, quod mors si cui quotidie immineret, animum maestitia afficeret, si adesset, finem faceret felicitati. δ Dii igitur quamvis potontia et solicitate homine Superent, quamvis propter immortalitatem Videantur non comparandi cum hominibus, tamen adeo non abhorrent a natura hominum, ut ita deorum tamquam quoddam speculum sit, unde eluceat, quid homine voluerint,

16쪽

quid maxime expetendum putaverint, quid summum bonum esse crediderint. Quare in Olympo non d00sse Voluerunt, quaecunquo si iucunda erant, ab eo amOVerunt omnem tristitiam et ovoritatem. 'Ex quo fit, ut quam Vitae rationem ipsi 0ptimam iudicant, et, Si facere p0SSunt, Sequuntur, eam a Vita et moribus deorum discrepare negent. Num igitur multum intereS inter deos nectar ambrosiamquo gustantos et homines in carneque escentes A quae Sunt eleetamonia sepularum ad gaudium

cumulandum, dic citharam et cantus, iis neque dii neque homines carent.'' Adde, qu0 n0 00-rum quidem, ut uit HomeruS, θυμος ἐδεύετο δαιτὸς ἴσης.'' Proportione igitur dii ipsi quoque epulantur,

id si, ut dignissimus quisque St, qui honoretur a conViVis, ita maxime compl0tur cibo et potiono Iam ver illud Videamus, dignitate nec pares 8Se ceter0 deo Iovi nec inter se. Mortales autem

tamquam in emerendis Stipendii aemulationis ambitionis, contentionum inimicitiarum aetatem agere

nemo est, qui nesciat. Ergo ne hac quidem re dii hominibus dissimilos sunt.' qn Ν0quo nim Neptunus prius diei audiens fuit Iovi imperanti, ut desineret a partibus Acthiv0rum stare, quam ab

Irid commonefactus esset, IOVem non modo Superiorem Sse robore, sed etiam nobiliore loco natum

Nuptun0. I Quid idem isto Neptunus nonne timuit, Achivi quum muro naves circumdedissent, ne de sua Apollinisque gloria captam muro Laomodonti ab ipso ut possin a0dificato dotraherent 3''

At enim Iuppiter non descendit ad turbam et colluvionem rerum humanarum, Sed quum alii de rebus aut Troianorum aut AchiV0rum studeant, non modo consilio Sed etiam manu 00 adiuVantes ad victoriam reportandam, nullius est partis ipse neque unquam desinit in otio et pace vivero. ε')Quid ergo num dubium est, quin homo Homericus non ita se gerentem Iovem animo ficturus fuerit, nisi vitam deorum eiusmodi lariunatissimam esse credidisset Ego quid0m nihil contorti aut coacti mihi videor dicere, affirmans, vitam Iovis contemplativam praeferendam illam quidem activae tamquam eXemplar ad imitandum propositum ante oculos obversatam sesso Aristololiis aliis philosophis, quibus persuasim erat, ut ait Cicero, in Vita longe omnibus Studii contemplationem rem cogniti0nemque praeStare. ')Dices hominum facta sunt referenda ad mores atque ad honestatem, in diis non valet morum conditio.βδὶ Fat00r, t non sine causa hoc dici videtur num igitur X ea re aliud quidquam colligi potest, quam illud, hominem Homericum mente Sua assequi nequisse talem virtutem aut talem honesti Vim is uulses pliilosophi docent a Deo Sanctissimo S0parari non posse C0ncedendum enim est

deo Homeristos, quanivis non honeste, non recte, non Sancte ViVant, tamen beatos SSe, e quo

intoll0gitur holuin in Homericum non ita sensisse, ut summum bonum non m0do in beata ita, sed etiam in an 'tit ito Vitae ponendum sesso putaret.'' Itaquo si quis Homerici hominis mores metitur virtut illi periecta et absoluta se quam seni adhuc mortalium OnSecutus est habetur autem a Platon aliisque philos0phis, ut non dicam se Christiana doctrina, haec Virtus non inanis, sed ea, quae Sola Si minus in hac vita at certe in sempiterna hominem dignum reddat beata vita, non modo deorum, sed tiam hominum Homericorun virtute ei Videntur QSSe, ut Augustino plauset, splendida vitia. Sed Vide ne multo sit serius, ne deos quidsem non enseri quibus lani 0gibus. Nani ut dii culpae conScientia non V0Xantur, quamobrem recte diei potuit in ii n0n Valere morum conditionem, Sic quaodam r0ligio est diis eum hominibus communis. Quae religio duabus X rebus intellegitur quarum una est. luod dii in sem0 ipsos religi0nem recipiunt se Styga aliquid iurantes, altera, quod homines ti inor deorum det01π0ntur, ii sc0lus faciant.' uraxit igitur Calypso se Styga,' iSe nulla iniuria affecturam ess Ulixem domum redeuntem iuravit per Styga Iuno. ' se non

17쪽

pulcherrimam Gratiarum, Υrt, a daturam SSe nuptum Atque item h0mines optantes. ut Si salsum

iuraverint. ipsi puniantur, Sperant, fore, ut Si hontines non valeant ad poenas periurii ab ipsis r

petendas, dii graves vindices sceleris exsistant. μ Exsueration0m' vi autem credunt am habere vim, ut dii ab e0, quem ipSi h0mines pro accepta iniuria ulcisci n0 p0SSint p0enam Sumpturi sint.

Tolemachus timore Furiarum'' matris commotus legat se matrem Oucturum SSe domum patris

rolinquor0 Et vores Oedipus'' matris eiusdemque coniugis Iocastos Furiis rugitatus est pro scelere quod invitus in Se admiserat. Incitat in Meleagrum Althaea' 'h mater Furias irascens filio propter fratrem Suum ab eo interfectum Quid 3 quod adsunt ipsis hospitibus ot mendicis Furiae

quas Ulixes precatur,'' ut Antinoum supplicio afficiant Quum in esset, ut Menelaus tiaris

armis decemerent, uter Helenam i theSaurum haberet, Agamemn0'' testatus Iovem, Solem, Fluvios Τρllurom, inferos deos iuravit Videlicet non modo Suo et Achivorum. Sed etiam Troianorum nomine, eum, qui ab altero fictoriam rep6rtasset, Helenam et thesaurum accepturum esse ita, ut n0n futurum SSet, quod longius belli mi gereretur Quamquam haec res imi habet eritum, ut perspicuum Sit, deos De

sanctitate iurisiurandi quidem nonnunquam retineri, quin ea potaciant, quae perfecta volunt. Res igitur digna videtur, in quam diligentius inquiramus. Nequ0 nim dubitari potest, Auli futurum fuerit, ut Paris a Menelao interficeretur, nisi in tempore Purim senus in conspeetu Menota abripuissot'Τ. Ergo Venus auctor fuit, ut aris Semraretur, quem tantun 0n modo Achivi sed etiam Iuppitor' i

quan Achivi et Troiani iureiurando SanriSSent, perageretur Hoc autem seri non potuit, SiVe quod Iuppiter Thetidi promiserat, me adiuturum esse rotauos ad Achivos vindendos, quo Achillis gl0ria augereti H - quam grave Sit id promiSSum, ex eo loeo ' Iliadis apparot ad quom Phidias praeclaram illam statuam Iovis accommodasse dicitur, sive quod Troiani O miserabilius perituri erant, quo SeriuS poenam solverunt. Itaque ipS Iove auctore'' Min0rva, quum achivi, confisi fo0dere icto hostes non timendos esse opinarentur, Pandaro persuasit. ut sagittam in Menelaum 30niceret, quum diceret sine dubio illum dona pretiosissima a Paride accepturum esse, Si Menelaum necasset. Deinde quum andarus demseritat inductus ultra fas ehim in c0rpus Menelai direXisset Minerva

eadem effecit, ut Pandari sagitta Menelai cutis te utor stringersetur Ita fit, ut ad violandum ius dii ipsi hominem incitent, dummodo ad tactum adducant, quod apud animum constituerunt.''I Nihil

igitur quum sit tam Sanctum, quod non irritimi SSe dii iubeant, quippe qui ita res hi iniana gube nent, ut omnia ad bonum perducant exitum, Videntvi homines in eo peccare, quod neseientes bonumeSSe futurum exitum, a diis ad ius violandum incitantur e consilio, ut Sibi prosint aliis noeeant. Sed cavendum est, ne id ad vivum resecemus neve putemus, hominem Homericum a tam subtiliter diSSeruisse, quam philosophos Nam homo Homericus tantum aberat, ut olimtatem et mentem per Se aut malam aut bonam esse lutaret, ut contra quae quisque v0luisset a laeti mon Se meret Neque enim homini Homerico, ut verbis Ciceroni utar, virtus se ipsa contenta ess ad bene beateque Vlyendum Visa est Qua re illa aetate in aliquo numero erat, quisqui praeclare rebus geSti praeter

ceteros florebat Atqui eorum facta cimoli moriales novero, ut ait Sallustius, 'i in magno imperio praediti in excelso aetatem agiint. Ergo qui demissi in obscuro vita habebant, non tam magni aestimabantur ab homine Homine quam ei misericordiam commovebant. Sed de hoc alias: nunc de ad deos. Quos iniuria non abstinere, is item demonstratur, quod Minerva non dubitat, ' induta Deiphobi pecto, Hectorem fallere; quem non putavit ausurum esse aevi Achille congredi, niSi dolin commotus ess0t ut confideret, sibi pugnanti Deiphobum fratrem adfuturum esse. Quidpitu a dicam de fraud d00rum 3 Brevi praecidam dii controversias hominiim per omn0 fas et nes 2

18쪽

componunt. Quod si ita est, dii non magis quam lomines, si quid maius obtinere volunt, omni genere maleficiorum supersedent. Nec mirum St, qu0 homines, qui in rebus gerendis, non incognitione rerum utam hominum Vitalem posuerunt, deo colebant et Venerabantur eos, quos non horrere casedem, non reformidar mendacia aut dolos malos videbant. Eo autem d0os iis hominibus simillimos sesso quis που Cuius modi et diis et hominibus qui superior esse et meliore virtute praseditus sibi idoli ire is Homericos et deos et homines idibri atque duo despicatui sibi habeat; qui autem n0 neglegit replicare memoriam temporimi, ut demonstret, esse aliquid sive malum sive bonum in homine, ex quo intellegendum est, eiu naturam magi nomine, quam re usque adhuc mutatam esse, is minus Se in e iactaVerit, quod more emendaVerit et prava paganorum cupiditates eiecerit. Dixi de natura deorum. Nunc dicam de beneficiis ultr0 citroque datis et acceptis deorum et hominum. Scilicet eo ipso quod homo Homericu non deum Vitam solitariam agentem, sed eos adoravit deos qui non modo inter se, Sed etiam cum hominibus societate morum, ratione Vivendi, iisdem inutibus, iisdem vitiis c0niuncti orant, cultus deorum prae se feri Speciem quandam hilaritatis et laetitiae a multum abest a tetrica illa ademque nonnunquam simulata tristitia et morositate, qua Omne omnium aetatum homines fanatici orae iotatis et sincerae religionis signum esse pinu- nati sunt. Quid homo Homericus nonne utebatur deorum familiaritate, non eum iis consuevit, non sacris instituendis credidit o diis aliquid pro iis beneficiis quibus ipse a diis affectus esset, dare pOSS0, non a diis impetravit, ut omine portento, auspici re futuras animo prospiceret Tribus igitur hi in rebus commercium deorum et hominiani Cernitur, una, quod dii sunt hominum amici, socii, Saluti auctores altera, quod intereunt non modo omnibus praeclare rebus g0rendis sed etiam eorum Oenis tertia, quod cum hominibu quandam futurarum rerum communicant cognitionem. Quare, si hominum odia amores, Sententia fides affirmantur consentientium cum hominibus d 0mnibus his rebus, quantopere putamu homini Homerici erectum fuisse unimum ad summa quaeque spectanda, quanto gaudio exsultasse credentis illiu quidem, nullum a se subiri periculum, quo defungentom ipsum non dii adiuvarent, nullam a Se percipi Voluptatem, qua non dii ipsi quoque fruerentur, nullam ibi rem graViorem accidere posse, quae non a diis portonderetur 3 Facit igitur intellegitur, quam late pateat deorum cultuS. Neque enim satis habuit h0m Homericus precibus adhibendis d00s coluisse aut sacris faciendis, sed ne unquam deorum oblivisceretur, cautum SSe eo ridetur, quod omnes fere in ore habebant ubique sacra loca'yi, sacram urbem, sacrum lucum, Sacrum fontem aliaque multa, ita ut ubique deos tamquam praesentes sensibus cernerent. Erant autem sacrificia aut precantium aliquid a dii aut grates iis agentium aut expiantium, quidquid delictum erat Hector'' Π0iam pr0peravit Venire adhortante Heleno fratro' 'i, quo nemo erat roianorum augur praeelarior, ut Hecubam matrem iuberet matronas roianas in templum Minervae OnVocare, quae a dea precarentur, ne a Di0- med ad intomoctono dulseri roianos inerset Achilles' ' a IOV precibus impetrare non potuit, ut atroclus loco ipsius cum Troianis pugnans servaretur. Priamiyy parantis proficisci in castra Achivorum, ut ab Achille corpus Hectoris sepeliendum acciperet, quum Iovem Orasset, ut faustum Sibi signum daret, aquila dextra volante confirmatus si animus Saepissime fit, ut viri fortissim1 de alicui promittant, si hostem vicerint, se victimam immolatiu Os Sse. Nonnunquam precationem

ipsam valere ad implorandos deos credunt. Volut Achivi ut Aiax Hectorem vinceret, a Iove precati sunt nec votum fecerunse . Postilentia Achivi beneficio Apollinis liberati ad expiandum scelus quod Agamemno commiserat, quum iniuriam Chrysae, sacerdoti Apollinis, fecisset, filiam ei reddere

nolenS, non modo lauti sunt mari enim omnia, quae Vi0lata erant, expiari putabantur, sed

19쪽

etiam expiandi dei causa in ora boves et capros mactaverunt' i. In omnibus igitur sacrificiis faciendis concedendum est homine emptores, deo Venditore earum rerum Videri, quas illi per se non habent, hi ita dant, ut ipsi quoque pro mimere dato aliquid accipiant. Quamquam contenti sunt dii tantulo tributo, quantulo non Vitam sustentant, Sed vident, homine deorum non immemores esse; attamen vaporibu e came assa orti et SurSum latis Iuppiter ipse tantopere delectatur, ut aegre ferat eorum mortali a aut calamitatem aut mortem, qui nunquam miserunt eam voluptatem summo do amrre.' ' ec vero fiducia sacrificiorum homo Homericus commotus est, ut iis ipsis

sibi videretur satis fecisse ad 00rum benevolentiam sibi conciliandam. Quod si ita hiisset, verisimile est, procos enelopes, priusquam consilium iniissent Telemachum de medio tollendi, sacris facisendis favorem deorum captatur0 fuisse. Sed id adeo non in furiosos illos iuvenos valuit, ut, ubi primum

insidias oriun elemachus ineo auctore effugit, ea re admonerentur'qi, ne in eo incepto pers Verarent, praeSertim quum Amphinomus, quae eiu erat probitas, hunc in modum dixisset: se non ab animo impetrare, ut Telemachum necaret quid enim esse detestabilius quam regis filium occidero Itaque illi deos consulerent, utrum id facinus c0mmitterent neene, quibu Si placuiSset se Telemacho vim allaturum esse se eotero incitaturum, ut idem facersent. Ita a timore deorum et pietate plane desciscere ne procorum quidem levitas potest nec religio ullam vitae conditionem X- pertem Sui SSe patitur. Sed quoniam qualus deos homo Homericus animo finxerit Satis dictum est, Videtur sequi, ut videamus, animi num subtiliorem definitionem ex Homericis caminibus sumere possimus. Aetro Sunt res, quantum g 0XiStimare possum qua hoc loco sunt disserendae vi et natura animi, libera quam vocant libertas, immortalitas animi. Primi ui igitur de animo ipso dicendum est. Quam ad rem Xplanandam OSSum Omnes OSl0c0 colligere, quibuS, quamVi Sit magna varietas Vocabul0rum, animi menti facta ita est, ut eomparati0ne hiceat, cui generi proximo subsit notio animi et quae panitio facienda sit eius generum partiumque. Sed opportun accidit, quod eius modi disputatio iam pridem a viris doctis satis diliwido habita est,'' ex qua quae efficiuntur placet proponere Significant igitur haec vocabula pars eas parte corporis, in quibus animus sive eius assectus domicilliu et sedem habere dicuntur, pars ipsum animum et eius affectiones, pars promiscuo et sedem et animum ipsimi. In domiciliis autem animi

numeranda Sunt κῆρ, κραδίη, στῆθος, φρέυες animum et animam et affectione declarant πορ, θυμός, licvος, μῆτις, εος, ψυχή medium qUiddam tenent inter Orsu et animum κῆρ, κραδ η, ρέυες, praeterquam

quod, ut supra demonstratum est, sunt domicilia animi. Dises me deficiat, si Xpromere coner, quae anini ingeniique facultates et qua animi assectiones his vocabulis significentur et quam quaeque habeat Sedem tantum dico, quae sententia vocabulis θυμου et . sim: Subicienda eSSe rideatur. Intellegenda Si igitur , ibim spiritus vitae sive vis vitalis quasi per totum corpus ita in a, ut non in una eiu parte haereat, atque ea vis corpus deserat mortuum necesse est ideo, qu0 sola animi talis

In emcit, ut corpus sit vivum, unde apparet, tu non Semel Homerus diserit, kυ1ή, X Ore Vel XVulnere m0rtifero morienti 1 avolaro ad inferos, apud quos vitam parum Vitalem umbrarum ritu agat.' ' Etenim νυ, α quum primum eo venerunt, nihil Sunt niSi εἴδωλα Vel εκυω αμευη, καρηvae. Ea autem V ψυ1' se animatum esse, homo, done Vivit, Stendit θυμω, non vόω, quod Vocabulumn0 tam late patet quam θυι tote. Qua in re hominis Homerici natura poliSSimum emitur quippe putantis, Vitam et animi vim non tam in rebus cognoscendis quam gerendi p0Sitam SSe, non quo non idem θυμός Saepissime parem aut simillimam habeat vim ac bibe, Sed quod ad proprietatem animi humani Significandam h0m Η0mericus eo vocabul utebatiu , quod cadit in Vitae actionem, non in

20쪽

rerum cogniti0nem 'h Nec Vero scio an recte dicati re, quam facultatem animi lato secundum mentem in capite ponendam et cupiditati in ventre habitanti anteferendam pectori attribuit, eam apud Homerum mediam esse menti et cupiditatis ita ut θυμω tres Omnes facultates animi contineantur atque in unum quiddam cons dantur Quare si quidquam est in homine, quod simplex sit nem habeat in se quidquam admixtum dispar sui atque dissimile, id ad θυμο, revocandum videatur Nec tamen propter hanc simplicitatem est animus eiuSmodi, ut non OSSit interire; nam, ut

supra demonstratum est. Si qui mortuus eSt sane non iam υνι imatu et instruetus lutatur.

Animus igitur, nisi capiat sensum aut voluptatis aut dol0ris nisi iis aliisque affectionibus incitetur,

nisi ira stimuletur, niSi di inflammetur, nisi amore incendatur, nisi cupiditate potionis aut cibi commoveatur, ut aliquid aut appetat aut declinet, quomodo esse possit, homo Homericus intollogors aut mente capere nequit At Vero idem animus quamvis it in corpore et omnino nullus esse poSSit nisi in corpore, mptim distinguit vera a lalsis, bona a maliS, virtutem a turpitudine nec potest facere, quin iis rebus, quae ab optimo quoque in maXim habeantur h0noro tantum tribuat, quantum tribuere non posset, si libido dominaretitu Quis negat Sed virtus voluptati aut animi perturbationibus non succumbit ideo, quod peior aut deterior affectus meliori cedit neque affectus vinci 0test nisi assectu, 'inde intell0g0ndum est, θυμω fieri si penes quem est arbitrium alicuius rei. Exempla copiose colligere possum, sed e infinita copia unum amrro placet. Hoctor' ' solus

extra muros, quum Troiani ceteri timore Achivorum commoti Se intra munimenta recepissent, om- morabatur. Cui quum parente non potuiSSent perSuadere, mi se servaret, maluit cum decore mori quam turpiter vivere Nec Ver hoc consilium cepit, triuSquam Sic cum animo statutim ac doliberatum habuisset Neque enim recordatus de Olydama eum neequiequam admonent0 ut Saluti Suorum parceret, domum redire Voluit et ante portas manere ac eum Achille in certamen descondere

dubitaVit qui ne tunc nullam pacis conditionem incciperet timuit Sed quamvis diu punduret animo ae dubius esset, quid faceret, tandem, ut erat magni animi, Achilli Drtitur obrium ivit idquo, antequam a Minerva fallaci spe auxilii inductus esset Neque enim i SD Vir fortis, qui nescit, quantum in diScrimen utam Vocet, sed is, qui perieulis non retinetur, quin pro Salute patriae caput suum Voveat. Ea demum est humanitas, cuius Hectores, Aiaces, Menelai, alii n0n ideo sunt eXperies, quod lacrimas nonnunquam tenere non p0ssunt.' Sed ut ad prop0Situm redeat oratio, perapicui maest. homo Homericus quid do animo iudicaverit n0n ita valde discrepare ab opinione eorum, qui hac de re non subtiliter nec ritu philos0phorum disputaVerunt Brevi igitur praecidam animus quamvis sine corpore nihil valeat et omni careat vigore. tamen a Morpore est diversus atque homo, quod animatus est, indolem ad virtutem is omnes ingenii facultates habet. Exposita igitur animi natura ac vi deinceps demonstrandum est, hominem Homericum eum fuiSSe, qui crederet, suae quemque fortimae fabriu esse. Atque hoc quidem non minus valet in eoS, qui in praeclare rebus gestis optime meriti Sunt, quam in e0S, qui culpam alicuius rei contraxerunt. Facultatis igitur liber aliquid agendi non Xperiem Se esse, homo Homericus, Si non nomine putavit, at certo re ostendit neque igitur quin ita ess0 unquam in dubium Voemit. Omnes enim homines a fato pariter pendent, sed quum plurimi necessitate vel inviti cogantur, fortis Vir et cuius animus sibi constans et firmus Sit, a fato ductus, se ita gerit, Sua sponte ut Omne genus laborum pericul0rimaque subeat ac ne mortem quidem horreat, dummodo quae vita pluris sint servet. Nonne igitur Hercules 80phocleus' i cruciatus doloribus corpori e NeSSi Venenato vestimento captis, quum opus suum quamri terribile tamquam exoptatum et laetitiae plenum perficere vellet, fatim voluntat vicit Non item Achilles' in immaturam moriem