De homine Homerico [microform]

21쪽

suam voluntariam SSe iubenS, dummodo Hectore necato in summam gloriam veniret Non item Hector, qui erat tu SenSu publicorum malorum mortem pro patria ecumbens Itaque Socrates causam dolandens recordatus est' in de filio Thetidis mortem glori0sam obscuritati et humilitati lino praeferente, ae quum apud iudices Verba faceret, non ad preces descendit, sed, ut ait Cicero, ita in iudicio capitis pro Se ipse dixit, ut non supplex aut ruus, sed magister aut dominus videretur iudicum. '' Dices: qui laborum suorum nullam aliani desiderant mercedem praeter hanc laudis set gloriae, illi quidem sunt pharimi aestimandi, Sed Virtutem plane perfectam atque numeris Suis abs lutam id00que propter Se pSam Xpetendan non asSeeuti sunt. Si quaerimus, Socrates mortiferum poculum hauriens neque Achillis exemplum SecutuS Si neque gl0riam appetivit quippe Simpliciter ossicium suum praestans. '' Sed hominis Homerici conSilia se Dota si populari quadam trutinaeXaminemuS qui eSt, qui e0mparandus sit uni Achille ΘSed redeat, unde aberravit, Oratio. Iam de iis dicendum St, quorum culpa aliquid commissum est. Delictum enim non tollitur eo, quod quis aut a diis inducitur ut iniuste faciat aut ab aliis h0minibus ad nequitiani adducitur aut quod aciem ingenii sive Oluptates sive montis caecitas praestringunt. Quanta igitur scientia ingenii humani Homerus se praebet hae in re demonstrandalQuantopere non modo inexorabilis et incorruptus iudex morum, sed etiam imitis et lenis sesiuisor vitiorum et errorum exsistit Helenae quidem pecentium non ab eo obtegitur aut Oecultatur. 0d excusationsem habui, quod Paridis iuvenis in primis pulchri blandimentis corrupta patriam se ooniugem deserit, quod ab ipsa ensere ei persuadetur, ut a seeta Via abducatur.'' Quare id sp0ctasse videtur Homerus, ut minus ea ab aliis crimine adulterii condemnaretur quan propter alamitatem eorum misericordiam commOVeret, qui beneV0lentiores quam acerbiores in rebus humanis

diiudicandis se pra0b0r0nt. Quod si poeta asseeutu eSt, 0n eo effecit, quod ipsos senes Troianos Helenae pulchritudinoni cum admiratione adspiciente finXit,'' Sed eo, quod elona, quo magis b0n0- volsentiam et clomontiani Priami et Hectoris exporia est, eo acrius conseientiae malae morsibus eruciata videtur esse. Quid Agamemno, quid prori Penelopes, quid alii Θ Omnes ii paenitentia st0ndunt, aliter, si Voluissent, se facere potuisse nisi quod proci ad tantam nequitiam progressi sunt, ut vel nollent, quod animi eoruni obstinati erant vel non possent ad virtutem et sanitateni sedim. qu0 morte imprudentes oppressi rarat. Et ero poeta non semel singulari arte demonstravit, eo non iam potuisso mutare meniona aut mores emendare, quamquam eiu rei ii poteStas facta Videbatur ess et senignitat Minserva ut vaticinatione Theoclymeni. Ea enim est menti perversitaS, ut, quod quisque aliquanimi facere et Oluerit O potuerit, si tempus constitutum praeterierit, non iam possit, etiamsi volit Ulixen quum domum odiisset Minerva adhortata est, ut a procis in atrio tumultuantibus et bacchantibus panem petens experiretur, qui eorum beneficus aut liberalis eSSet, qui iam omnem hi unanitatem exuisset, Sed ne sic quiden unum e iis dea SerVatura erat. '' Item Theoclymenus pr000 siniui se Telemachum recusantem matrem e patria d0m demittere irridente et distorto ore carnem eruentam comedentes fatumque Suum eum quadam praeSenSione rerum futurarum ente nequicquani admonuit iamiam os atra ala circumVolare noctem, iamiam Os lamentari, iamiam muros eru0re manare, iamiam umbra in occidentem Vergente ad erebum properare, iamiam S0lem deficere. se vero quidquam effecit, nisi ut omnibus riSum moveret.' 'i. Age ero illa res quantam declarat h0minum in multis rebus labentium et multis erroribus obnoXiorum imbecillitatem, quod tam celeriter et tam sensim pedetentimque eorum mentes alienantur usi, quam ViX 0test redit am rei e quo a Iove ipso aliquando se ab ea occaecatum fuisse Sentiente in terram emissa est,'' in capite hominum mollibus pedibus procedens' δὶ inmium fere

22쪽

malorum est auctor tribu rebuS, una, quod homines mentis errore amiciuntur, altera, quod propter hoc ipsum se stulto vel iniusto agunt, tortia, quod se sibi ipsi et aliis nocent. Rarissime autem fit, ut supplices preces, filiae I0ViS, quippe quae, ut sunt claudae, culpam Sequantur, incommodis culpa captis meduantur.' Possumus igitur iam hoc confirmare, homini Homerie dimi , eam habere ViSam esse vim, ut nequo stultitiam ab iniuria ne tu stultitiam et iniuriam ab incommodo et poena Seeorn0ndam esse putaret.' In quo dignum videtur memoratu ne Socratem quidem sesiisse vestigiis Homori insistere docentena, quidquid vitiosum in homine esset, ad serrorem mentis referendum SSQ, et, Si qui emendare niores vellet, ei initium capiendum Sse ab ignorantiae tenebris discutisendis. At vero adsim dii ubique hominibus se in laboribus xantlandis se in dissicultatibus exp0di0ndis se in doloribus tolerandis tantopere, ut non appareat quantum perfietant Ominos quantum dii Fateor, O magnum quidem si deorum auxilium num igitur propior hanc rem hominos sesinunt Suo Consilio uti, sua voluntato quidquam agore Quid ii, qui mont animoque addicti sunt christiana doctrinase, uni sciunt quantum ipsi in rebus advorsis superandis Deiant. quantum ous sanctissimus 3'' Id quidem nonne adeo in dubio manet et manebit, ut ne Sunii ortiniquidum pliilosophorum subtilitat in uuom proferri possit Dii Homerici autona nominum adiuvant nisi qui se praestat dignum auxilio Vidosno, ut Achilles non multum absit, quin Agamemnon om gladio potat Voreor, ne non inserva impoditura morit, quominu Agamonino ab Aellillo necaretur nisi ipse Achillos is fuisset, qui voluntati deorum parer0t. Et hercle reputavit Achilles priusquam gladium destringorset, utrum ira indulgero an so ipse contineret. Qu0d Minora a quippe quae

pon0r0t.' litto, quod alii viri ipsi quoquo non in deoruni Op magnas o gossorunt tantum dico. Ulix n0minon maiora pericula subiisse aut a pius benignitate deorum servatum Sso. Itaque quoniadmodum eoniparati quaedani ut pontentio ita fieri potest natura ot seorum iit hivius td0us, qui fluvio aquam pra0bendo se ad nandunt vel ad bibendunt quodammodo pru00st, sol iduus, qui sen0ficio culoris et lucis homines affieit, haud divors Vid0antur, sed imam i andem habeant vim, cuius specie Sit dupleX, teni dii et Onii nos eiusd0m sunt generis et ado paritat studiomini intur se coniuncti, ut quae hi volint laetum, illi non inipediant, Sed adiuVent, ut, quibus rebus g0rendis dii intenti sint iis p01 fictondis homin0 opseram importiant. 0eto igitur L. 0u0rbuch dicit 'βὶ saepissime c0niunctione καί appOSita ab Hon10ro uotionein homine aequari actioni dei, et qua exempla huius rei idem affert, sunt idonea, quibus domonstr0tur, deum nihil agere, quod non sua sponte hominem acturum fuisse credibile sit Iuppitor neminem fallit, nisi qui se ipso lasellit.' inserva sonino suscitat domi Menelai Telemachum ipsum, quod de patria et de patre curat, Somnum non iam capientem. '' Addo, quod eadem inurva, quum Ulixem non facile addurissset, ut ipsi fidum haberet, dixit semper eius eam esse nientem, ut eum ipsa quamVi in marimis miseriis versantem deserere nequiret, quod esset ille per se Sollertissimus et Summo cumine maximaque prudentia.''iQuod quum ita sit, ut L. Fouerbach assentiatur affirmanti,'' deum nullum SSo nisi animum hominiS, nemo mea quidem sententia argumento a natura repetit cogitur, et quod . Iordan dicit, ' λὶΗ0memmi, quum Itinervam ita dicentem Deiat, non latenter et obScur Significasso, Sed luculentur profeSsum SS Suam religionem, mihi videtur vir doetiSSimu Suam doctrinae christiana interpretationem comprobare voluiss auctoritat Homeri. Sed quidquid de his rebus, quibus nescio quo pacto in mysteria intima th00logia profanum vulgus iuducitur, iudicandum est, hoc constat, si pro de homo Supponatur, ex omnibus hominum actionibus omnia miracula exui 0sse. Quod ut fiat,

23쪽

ideo optandum est, quod aliter non potest demonstrari, hominem Homericum iisdem causis ad agendum comm0Veri, quibus Omne Omnium temporum homines. ''ni Reliquum est ut doceamus, hominem Homericum, quod Sub terra cenSuerit reliquam vitam agi mori uorum, animos non empiternos aut immortales esSe credidisse. Quid enim Achillis animus immorialis Ilinim hercle. Nam quum multae mortuorum umbrae, tum Achilles non potest cum Ulix coll0qui, priusquam eruorem biberit, qu facto queritur vitam, quam agat apud inferos, dicens. Se malle mercenarium esse pauperrimi cuiusque, quan regem Omnium qui mortui sint. ἈλλὶN0 vero Aiax elamonius post tortem felicior sibi esse Videbatur quam chides ceteraeque umbrae quamquam ne mortuu quidem inimicitiarum et simultatum oblitus est, quas cum UEX propter arma Achillis se ab Achivis tributa sesserat immo Ulixi secusans respondere sibi constantem se pra0stitit se non alaenium fato.' 'η Mihi igitur Homerus iaeem se post 0rtem Ulixi Succensere p0rgentem fingens nihil videtur ostendere volitisse nisi quam alia sento, ut orbis Vergilii utar, ireposituni maneret odium in Ulixem et spreta fortitudinis iniuria. Quare animus quum post mori mnon sibi conscius sit ut ipsius n0 dolore cruciari nec V0hiptate doluetari polost. Ex quo efficitur, eos, qui mortui Sint nee pro rebus praeelare gesti praemio mei nec pro maleficii puniri, exceptis iis, qui aut quum a dii inprimis diligantur, in elysium beatorum domi olli una traducuntur, aut, quum pr0pter impietatem in duos peculiari videantur digni poena, tormentis peculiaribus vexantur. 'εὶ Ita Monelaum ut generum Iovis Pr0tseus prosperrima quaeque eXSpectare iub0t e loco, ad qu0m ille mortuus perventurus Sit vitam hiere tam fauilo quam nullius mortalis. λ'- Ita Tantalunt. Sisyphum, Ixion0m alios aut labor inani confoetos aut damnatos infiniti doloris 'si vidit Ulixes quum in regnum

Ditis sesepiadissset. Quod autem de iis dicendum est, ave ne in maiorem numeriUn mortuorum tranS- feraS. Quorum Vita eum Orpore tam aret Vinculo copulata est ut Homerus non dubitet dicere, perniciosa ira Achillem effecisse ut musti Drtissimorum virorum animi ad inferos conventroiit, quum ipsosy'yi cane et ustures orarent. Nec mirum Videtur, quod iiS, quorum Vita magno rerum gerendarum studio transigebatur, animus, si viribus corporis vacaret, instar meri somnii erat '' Hucaecedit, quod id genus hominum neque asperitute coeli fatigatum sequo adversu fortuna fractum erat. Sed tanta alacritate in leni viVebat ut morte cuiuS 1ελέτη OSteri demum temporibu ad philosophandum homines duxit, minus angeretur. An dubitandum est quin homines quanto minus hane vitam donoam esse arbitrentur qua contenti Sint tanto magis Sustententur ea conSolatione,

qua iis adhibetur a philos0phis docentibus, animo semper mansuro OSSe 3 Et se natura, o diis, de animo quoniam ita mihi dixissa videor ut Θrspicuum Sit, qua rati0ne homines Hom0rio idem omnes senserint, ne illud quidem pra0torminam, ita generatim atque uniVerSe nonnunquam Homerum Vel deos vel homines loquentos facero, ut quae ab iis dicantur per Se memorabilia sint et, si sola Xstarent, eas sententias c0ntinerent, quae n0 modo Homerici, Sed omnino hominis naturam satis aperirent. Atque hae sententia ut sunt eo Similes philosophiae, qu0d ad totam vitam pertin0nt, ita a philosoph0rum doctrina disserunt, quod ad Vulgarem popularemque SenSum accommodatae videntur esse nec multi et gravibus argumenti demonStrantur, Sed quum HSu magiStro diScantur, per se liquent. Primum igitur quaerendum est, qui et qua OecaSione Ob lata tanta Sapientia sit apud Homerum, tum, qui argiuuenti habeant hae Sententiae, OSt, utrum

inter se ODSentiant necne.

Ac primum quidem videamus, quis sit, qui quasi quendam philos0phum se praebea Qua in re p0et ipSe quam n0n pinione praeiudicata aut statuendi levitate Ommoveatur, ut acu SSestudi et ira deSinat, id document est, qu0d nunquam aut rarissime saltem et modestissime dicit,

24쪽

quid de rebus humanis sentiendum esse putet. Adpo non quibusdam sententii addictus est Homerus, ut Vel eas, quae latissime pateant, in omnibus rebus uter Videatur negare. Quare non audiendi sunt ii, qui ammant, Homerum ipsum vel hominem Homericum IoVi dicenti, vitam humanam miseriarum omnium plenissimam SSe, '' ita assentiendum esSe existimasse, ut penuasum habuerint, demonstrari posse, in vita humana praeponderari bona malis. Qui autem ipsi aut in miseria sunt aut ex ea modo effugerunt et qui alios calamitate amict0s Vident, non potest fieri, quin pro rei magnitudine in summa SeVeritate Versentur. Atqui miseria vel calamitas omnibus hominibus est

communis nec quisquam pruden inVeniatur qui, si ipse ad tempu felix sibi videtur, non metuat, ne quanta sit mobilitas et imbecillitas fortunae, Xperiatur. Ergo non modo deorum et hominum qui ingenio Valere putantur, sed etiam mulierim et adolescentium atque hominum infima fortuna, si modo aut sua aut aliena calamitate oeti sunt, Sapientiae plenae Sunt Oees, praeSertim quum Saepenumero quae in omnimn re et sermon fero trita Sunt, ad ea re transferant, quae forte iis usu veniunt. Quumque non Sit dubium, quin qua quis tu timet ne sibi accidant propter ea alios commiseretur, fit nonnunquam, ut X pSa misericordia profieiSeatur illud νιαροος, quod nescio gignere Aeschylus dicit. Τ'' Itaque ad sapientiam ad piscendam quanta sit vis sua calamitatis, Achillis exemplo stonditur, quanta alienae, Philoetii. Aehilles nini, quum sibi conseius esset, iram si cohibuiSSet, se potuisse inipedire, qu0minus Patrochis amicissimus ipsi omnium Achivorum ab Hectore necaret tu, tune deniun omnem, quam adve hi Agamemnonem Susceperat Simultatem deposuit, ea diesen d ira, ' quibus nihil magis accommodata esse possunt Vel ad irae Vim a naturam d0- monstrandam Vel ad eos, qui iracundia incensi sunt admonendoS, ne sero iram remittant Phil00 tius auteni honio ad misericordiam propenSus et qui sit nativa 0llertia, Viden mendicimi annosum exindemque uni quadam regali elegantia dicentem et agentem, quem UliXem dominum suum se nescit, non poteSt, quin Xelamet My Iuppiter, nenio deorum crudelior est tot qui homines simulae ipse creavisti, in commisereris, sed ad summam inopiam et incredibilem miseriam conicias. Qua voce nescio quo paet Optimu bubulcus inscius eam quaestionem difficillimam significat, quam nemo adhuc philosophorum eXplicavit. Age nune OnSidpremuS, quarum rerum Xplicationem bono vivendi disciplina om0riea contineat. Sunt autem sent0ntia in has partes distribuonda0. uis anipl0ctitur praec0pta ad Vitam omni e parte e informandam par periinet ad religion0m, sive ad supei Stitionem, Sive ad eam pietatem, qua qui praediti Sunt, v0luntati deorum parent pars in fato Xplanando vereatur, SiVequod fortissimus quisque tanta gravitate, quanta hab0 ipsa sontentia Vini profitetur, O ne Vello

nec OSSO On ObSequentem SS μο ρα Si quod Sententia aliqua unam necesSita agnoscitur pars culpam hominum, pars iustitiam et Diodum in Oninibus rebus retinendum, pars amorem patrinΘplurimi aestimandum pars periurbati0ne an inii arumque iudicamenta et mentis hebetudinen pars denique vita iuuana quam iisera sit declarant. λη Sed iis sententii si quis ad sertam norinam ordinandis operam dare velit, perieulium Videtur eSSe n ea, quae ab hominibus Simplicibus simpliciter dicta sunt aut corrumpat aut ita mutet, ut qualia ante fuerint, nemo facile agn0scat. Quid quim ii qui doctrina sunm10rim philoSophori Unimbuti Simi non possint retinori quin pugnantia loquantur et do iisdem rebus alia occasione oblata aliter iudiesent homine Homerico vitio vortendunt erit si eosd0m deos, quos alia auguste et Sancte VenorandOS Xistimavit nonnunquam propter iniusto facta accusat 3 δ Neque enim dictis, sed studiis se factis virtus dirigenda st quum in omnibus robus, tum in religione et cultu deorum.

25쪽

patrias adirondum dicit ' nec Ρhaeaces, quum inrito eptuno hoSpite mari domum transducunt, omnem religion0m delent nec Menelaus, pariter ac Philoetius, negans Iove esse ullum deum crudeliorem nequo enim gladio diffsso potuit facere, ut Pariden caederet aut contomnens deorum aut ii inrisus existimandiis est. Ust)Deinceps, ut erat propositum, ridendum est quod summum bonum habendum esse homo Homoricus putaverit. Ea igitur disputatio quattuor in partes dividenda ridetur Sse, quarum prima est, quae docet a qu0dam studio bonorum augendorum haud alienos fuisse homines Homericos S

cunda Si autem, quae docet, mores patrios constanter secutum esse hominem Homericum. Tertius os locus, qui ducitur a republica et iustitia conservanda. Quarta Si para, quae docet, hominem Homericum ita corporis viribus excolendis studuisse, ut non vacaret quadam elegantia. Earum, Si placet, erun quanta quamque Sit graVi una quaeque, VideamuS. Primum igitur de possessione bonorum dicendum est. Atque in ea re eXponenda hoc sine ulla dubitatione confirmaverim, lucri faciendi se divitiarum parandarum minus cupidum fuisse' minem Homericum quam homines, qui nunc sunt, et bona non tam per Se Xpetenda quam quod essent Sustentandae vitae existimasse. Nam neque pecuniis corrumpi aut Omnia ut pecuniae causa facerent adduci nequ0 omnia in pecuniam redigere aut divendere neque acer Uo nummorum On-Struere neque X aere alieno laborare potuerunt ii, qui, quum omnino eXperie eSSent auri argentive signati, pecuniis ut aut uterentur aut abuterentur nullo modo commoUebantur. Quare agri c0lendi studium vigebat, praeseriim quium fundi possessore non tam Vari Sent, ut agrum paternum propter cupiditatem infinitam pecuniae relinquerent, quo laetum St, ut homineSΗ0merici, qui in diutissime uno loco sederent, patriae amantisSimi esSent. Quumque Varitia non tanta OSSet capere incrementa quanta posteris temporibus nondum a discordia concitari coepta eSt, quae X Odio alterno riri solet, si cives civium maioribus pecuniis in divitiis invident. Quid qui fenu iniquum exercere nondum assueverant, num ii aegre tulerunt, quod labor mereode non OmpenSatus esset pIam illud videamus, quibus ex rebus bona constent et quomodo parentur et Rugeantur. Quaecunque homo HomericUS OSSidet, Sunt aut κε νιφια ut πρότατα aut SerVi, et in κε 2116 . Otς nu merandi sunt agri et res pretiosae, quae dividendae sunt in quaedam pondera auri argentiVe, quae ταλαυτα δ' Vocantur, et in res utilos easdemque formosas e metalli laetas aut ad bellum gerendum aut ad res domestieas administrandas n=όφαταλ)' autem Sunt pecora, iumenta, armenta, gregeS. R TRΠtur autem et augentur hae bona omnia aut moreatura, quae fit permutandi mercibus, aut hereditat aut dote quam filia a patro accipit ex iis bonis, quae procus pro filia patri antea dedit, 'iaut praeda ab hostibus facienda aut muneribus et donis accopiis et datis. Sed qui quaestus facisendi DauSa merce permutant, despiciuntur, non quod despicatui ducatur, Si qui Uniu potissimum artis peritu Sit et paries eius susceptas cum fido tueatur, nam poeta λη' sive Vates et medicus ηδ sunt in aliquo numero et honore, sed quia munus ipsum murcatoris sordidum videtur. Itaque Ulixis animum Euryalus nulla re potuit magis tandere, quam quod eum Verbi Vulnerarit, quum diceret, eius Studia in mercatura facienda versari. λ Sed quo minus homo Homericus studet mercaturam facere, eo magis delectatur iis bonis, qua aut lanitudine vel hostibus proelio victis vel urbibus Oee ad Sua facit aut dono ei dantur ab iis, quos amat et a quibus amatur. Nulla igitur in aliare geSta Achilles tam gloriatur, quam quod urbes tot deleverit, quo nemo alius, et tantam fecerit praedam, quantam nequo Agamemno neque Aiax elamonius neque Diomedes aliique. Dona autem quanti aeStimentur, inde apparet, quod habentur non modo hOSpitii pignora, quae, Si accepta 3

26쪽

et data sint, qui paterno hospitio coniuncuti sunt sperant ore ut filii et nepotes a patrum amicitia non deficiant, ' sed etiam placamina, quibus si utuntur confidunt, cum iis, quibus iniuriam fecerint, ingratiam se redituros esse. ne illud quidem Adsentio praetereundum Videtur, quod perdolum aliquid lucrari non turpitudinis sesso sexistimatur. Mitto, quod Autolycus, quum docilis fuisset discipulus Morcurii magistri, cui gratias sacris faciendis pen0lverat, non veritus est, peierare sive ita iurarΘ, ut is, quem decipere Voluit, quod ipse dedita opera ex ambiguo dixerat, aliter ac dictum erat, acciperet. y ' Hoc dicam, Penelopen, quum animum induXiSSet, nulli procorum nubere, non dubitavisse iis persuadere, ut dona ipsi darent, quibus datis se non longius viduam mansuram esse, Sed concessuram, ut ab eo in matriamonium duceretur, a quo pretiosissima dona accepisset. ' Et vero Ulixes hoc audiens adeo non in dubium fidem uxoris vocavit, ut contra in sinu gauderet, quod Penelope pro Stutia pr000s ludificans flacisset, ut et eos falsa spe deciperet et rem suam augeret. Erraverit igitur, Si quis opinetur, hominem Homericum divitias omnino non magni aestimasse. Quid Vlixes, Menelaus, alii nonne o ostentant in divitiis, quas bello Troiano confecto multis laboribus terra marique perfuncti paraverint 3 in ' Non proci eo maxime supplicio digni habentur, quod Ulixis domum nudaverunt et exinaniverunt 3 Non a roianis Achivi postulant, ut praeter Helenam eum thesaurum reddant, quo Paris Menelaum privaverit 3k ' Quamquam ille thesaurus nec tantus fuisse Videtur, quantus is, qui a vasali Guntheri in Rhenum demersus est, et res minoris momenti in Iliade est quam thesaurus ibelungorum, tamen qu0 identidem commem0ratur, ostendit, chivos cum Troianis non modo de Hulena, sed etiam do divitiis certarisse.

Sequitur, ut Stendamus, praeclaros a maioribus aecepisse m0res hominem Homericum ac patriorum institutorum tenacissimum fuisse ideo, quod eo modo suae omniumque saluti consulere

sibi videretur. Nam quod semper in quandam excultam vitam h0minum valet, id sine dubi do homin0

Homerico dici potest, et bonos mores in vulgarem usum consuetudinemque iam pridem inductos esse et omnes nihil antiquius habuisse, quam ut nemo a patriis institutis deficeret. Atque etiam eo plus mores ad vitam et privatam et publicam omni ex parte conformandam valebant, quod illi homines non habebant l0ges Scriptas ita, ut non modo ea, quae per lege incerta Vel dubia manerent, moribus Xplerentur, sed ut omnino mores legum loco haborentur. Nec Vero ita servi erant morum homine Homerici, ut quod sibi quisque expetendum putaret, quominu Sectaretur, moribus a patribus acceptis se impediri pateretur. Immo mores ipsi erant ii, ut cupiditatibus explendis locus esset

rolictus. Quid enim Num infamia flagravit, qui aut inimicum sua manu cecideras ' aut ipse. poenas amici vel propinqui interfecti persecutus erat 3 in Minime hercle. Quid 3 quod n adulterium

quidem tam inhonestum aut turpe esse existimabant, ut non hac in re exeuSatione voluntatis deorum uterentur Qua igitur moribus improbari videbantur, iisdem moribus nonnunquam purgabantur Νeque enim omnium hominum aut proclivitatem ad 0tus perturbation0squo animi aut facilitatomi cupiditatibus coercendis parem esse Vel natura vel propter Vivendi Conditionem sentiebant. Quare quum hominum illius aetatis animus larvidior esset, quam ut appetitum rationi oboodientem praebere possent, iis et facilius peccatum condonabatur et concedebatur, ut iniuria affecti ipsi ius suum peraequerentur. Neque igitur modo caedis factae poenae iis repetendae erant, quorum ames interfecti erant sed etiam qui caedem fecerant, iis pro caede facta pretium Solvere licebat, et qui alicui

iniuriam intulerant, eam Ono sarcir poterant.

Sed quoniam boni mores emuntur in genere humano c0nservando idque autem fieri non potest, nisi qui appetitus est coniunctionis procreandi causa omnium animantium commimis, in

27쪽

disciplinam coniugii redigitur, sex quo omnis caritas patria suorumque ita proficiscitur, ut id tamquam Seminarium et principium omnium societatum, omnium amicitiarum atque etiam reipublicae habendum sit, eo maxime apparet, ab homine Homerico ad honeste Vivendi rationem perVentum esse, quod ab eo casti et stabilis connubii sanctitas illa quidem nondum iuris auctoritate confirmata erat,

Sed non modo nomine, verum etiam re agnoscebatur nec quidquam prosperitate et concordia coniugum

laude dignius esse existimabatur. Qui igitur dicunt, nihil esse, quod magis displiceat quam quae in Iliado oscribitur rixa virorum fortissimorum oria illa quidem ex amore turpisSim Agamemnonis erga Chryseida, Achillis erga Briseida, si malignius et simplicius quam verius et ingeniosius iudicare mihi videntur. Licet enim ii homin0s, qui Troiam decimo anno oppugnabant, quum pr0pter multas reS, tum pr0pter bellum ipsum, quod non sine aliqua immanitato geri potuit, non tanta humanitato imbuti sint, quanta Ithaci et haeacos, tamen no in Iliade quid0m muliebres virtutes plane dosid

rantur; neque enim ulla mater amantior filiorum ess neque ulla uxor magis de salute mariti curare potest quam Andromacha aut Hecuba. Quid Odyssea n0nne trium mulierimi, Helenae, 'Clytaemnestrae, ' Veneris ' detestabilia adulteria opposita sunt eximiae fidei Penelopes 3 ausicaa non Virgo tantae verecundiae, tantae venustatis exsistit, ut nostrae memoriae ausi Sint poetae, quorum Goetheius longe princeps est, quae Homerus singulari et non imitabili ari percurrit et leviter significat, persequi ac dilatare Pota Odyssea n0n tractat violatam a procis et ab Ulixe restitutam sanctitatem domus si familiae Ulixes non domum suam pollutam esse amoribus procorum et ancillarum eriStimans procis interiectis haud severius et iustius, quam decuit, do patibulo ancillas S pendenda curat 3 V

Η c hactenus. Nunc exponamus eas Consociationes, quae niSi connubii est iactum hindamentum, nullae omnino esse possunt Sunt autem hae, ut opinor, consociationes servitutis, hospitii amicitiae.

Ac servorum quidem eonditio quamquam infima videtur esse, quum libertate amissa non modo domini sunt facti, sed etiam, ut ait Eumaeus, dimidia parto inutis a Iove privati, δ' tamen non durior erat aut nimio labore aut inopia rerum ad vitam degendam necessariarum. Si modo benignitate et comitato domini utebantur. Et quod servorum humilitas despecta erat, ii, qui nobili loco orti in servitutem abducti erant. δ' quadam libertate utebantur et in aliquo honore erant, quum ii, qui Servituti nati erant, quod bonum non cognoverant, non ita valde desiderarent. Quar vita SerV0rum magis pendebat e pereonis et sereorum et d0min0rum quam e servitute. Num igitur mirandum est, quod Eumaeus μ' et Philostius δε in tanto paene desid0rio Ulixis absentis commoti sunt, quanto selfen l0pe vel Telemachus 3 Lautem, qui suo iure de eo glorientur, quod mori, qui nostro tempore inValuit, conVinnienter, Servitus abolita sit, nolim Obliviscantur, saepe nunc fieri, ut, qui non habeant Servos, ipSi Sint Servi. δ' Exposita igitur servitute deinc0ps demonstrandum est, undo oria sint hospitia et qualia fuerint. Qua si qui putant ex inopia atque indigentia nata esse, ut sint, apud quo deVenentur homine peregrinantos et itinera facientos, occasionem illi quidom cum aliquo hospitium coniungendi et utilitatem ex eo capiendi recte videntur demonstrare, sed non satis ostendere, quantopere homin per se indigentes altor altorius auxilio egeant atque ob id ipsum naturali quodam amore coniuncti Sint, quae res exemplo hospitii comprobatur. Atquo haud scio an vel ii qui nunc sunt homines, si in exteris terris versentur, magis et ipsi sibi videantur ad humanitatem propensi esse et aliorum benevolentiam experiri domi enim quum omnia ad voluntatem ipsorum fluant, oblivisci solent, quantum homines hominibus debeant. Accossit, quod in patria non modo consuetudo quotidiana, quae nobis est Semper cum hominibus iisdum, animo callum obducit, sed stiam innitatos et civium cum ciVibus Variae et multae coniunctiones ac congregations efficiunt, ut tametsi nullus in nobis

28쪽

sensus humanitatis relinquatur. Quodsi nos, quorum itinera et profectiones multo faciliora sunt quam hominis Homerici, quorum vita commoditates magis in rebus extrinsecus agitatis quam in hominibus eorumque Voluntate positae sunt, ad imanitatem informamur proficiScendo, quanti momenti putamus ad benevolentiam hominibus praestandam fuisse eorum peregrinationes, quibus itinera facientibus nisi hospitiis nulla ro auxilium Drri potuit 3 Proximum est, ut de amicitiis dicamus. Quarum iungendarum t Servandarum quum maxime omnium mortalium Graecos fuisse studiosos constet, lacile intellegitur, eos ne hac in re quidem amoribus maiorum ita defecisse, ut non ex Achillo et atroclo exemplum sibi sumerent. Quid ita PQuia amicitiam, ut ait Cicero, nisi in bonis, δ' in ess non posse Achilles et atrocius, Si quisquam,

deelamVerunt, quum non modo Summi virtutibus inter omnes praeStante exsisterent, sed etiam tam fideli, tam Sancta, tam perfecta amicitia praeter ceteros florerent, ut hic chillis armis indutus in locum eiu Succederet confidens, Se eandem, quam Achilles consecutu erat, gl0riam adipisci posse, ut ille immaturam mortem vitae longae praeferret, dummodo amicum ulciSceretur Amicitia autem quum non e Sanguinis coniunctione suspensa sit, sed contrahatur a viris bonis, qui alter altorum propter similitudinem morum et studiorum amant, dignissima est h0mine libero et Hum aptiorem ad Optima quaeque suscipienda facit. Itaque ut Odyssea in societate c0nnubii et familiae commendanda et laudanda versari, sic tota Ilias agere de amicitia illustranda et celebranda videtur Amore enim Patrocli commotus Achilles usque se iram c0hibuit, ut amicum suis armis Ornatum suo loco contra Troiano pugnatum proficiSci pateretur atque etiam eodem amore incenSu ira dep0Sita, postquam eum Agamemnon reconciliatus est, eam pugnam recepit, cuius tam diu expers fuerat, et crudelissime in Hectorem ODSuluit. Nec Ver quidquam ei potuit ναγικωτερου accidere, quam quod ipSe pro immodica ira punitus est, damnum faciens amici, quo nihil se carius fuit. Nihil igitur reliquimaerat, nisi ut quem an eum viventem non iam in deliciis habuit, eum mortuum et poenis ab Hectorersepetendis et magnificentia sepultura honoraret. Et profecto consscit hoc utrumquo ita, ut, qualis et quanta fuisset ea amicitia, elitueret niugis mortuo atroclo quam ViVO. Nec Vero amicitiam Achillis set atrocli aut unam et solam fuisso aut commenticiam esse, Sed multo homines Homericos, Sive armorum socios, sive familiares similitor intor se amasse et, si amicos ita SuperaVissent, mortuos pro Viribu condendo curasse non modo inde apparet, quod Homerus multorum c0mmilit0num et amicorim mentionem facit, δ' ' sed etiam per se credibit est. An non Homerus est is poeta in primis, qui quum multis rebus tum maxime e nos SenSu pulchri imbuat qu0d, quidquid exponit, e vita ductum est 3 Sed in rebus apertissimis nimium l0ngi sumus. Moricis igitur m0s erat ut non modo lacrimis et lamentatione, sed etiam pompa eXSequiarum iusta persolvorsentur. Quod nisi fieri poterat, Simpliciter funus humandum erat et tumulu exaggerandus, quippe quum qui moriuus erat nisi sepultus requiescere nequiret. ' Sed simulae et lugentibus tmortuis satisfactiva erat, ii qui superatites mortuorum erant, adeo non iam moriendi, sed vivendi memore erant, ut e Vestigio ad ludos se conferrent, in quibus faciendis quam iucunde tempus

tererent, e ludis funebribus intellegitur, quibus Achilles supremo in atroclum mei functus suos et Patrocli commilitones delectari iussit. δ'' Etenim illud genus hominum quam vivendi amanserat tam celeriter satietate lugendi capiebatur. De mortuis loquimur et de iis, qua ad moriuorum honorem fieri solobant. Quid tandem qui in Vita sunt nonne multo magis, ut sunt honorum cupidi, h0noribus afficiendi sunt Restat igitur, ut exponamus, quid homo Homericus de honore iudicaVerit. Atque in ea re id λε', id est verecundia, qua qui commoti sunt ne quid indocori committant, lietatem in Moos praestant, distinguenda

29쪽

est a timore, in qu qui sunt cavent, ne mal de ipsis homines existiment. Quem igitur

hominum Homericorum ad honorem petendum idoneum fuisse existimamus 3 empe non eum, quem neque deorum neque hominum pudeat. Nam postulamus, ut concedatur, honorem ab homine

Homorico habitum fuisse nullius pretii, nisi iis tribueretur, qui eo digni essent nisi Vero existimas, illa aetate mores praecipites ire coepisse aut eorum tantam fuisse corruptelam, ut honore Venales haberentur, ut qui Viri non iam ess sent boni aut probi, quum videri vellent, simulationum amantes in honoribus vel dandis vel accipiendis tegumenta omnis nequitiae quaererenti Ac ne pudicitia quidum hominis Homerici ea erat, ut coeundi appetitum simulatione sanctitatis aut dicendo obtegeret, sed quum in omnibus rebus, tum in voluptat amatoria nimia cogitatione aut libidinibus naturae

legibus repugnantibu non impeditus est, quin rectam viam ingrederetur. Quare praeterquam quod, quae naturalia SSent, homo Homericus turpia esse existimare non potuit, ceterum quum nem poeta

vituperandus sit, quod in h0minibus eorumque moribus describendis nihil Spectat nisi, ne unquam a veritate deflectat, ne Homero quidem obiciendum est, quod Vel deos Vel homines Suo tempore et suo l0co cupiditates xplentos facit. estis est Iuppiter, δ'' qui nocte appetente cum Iunone concumbere solet. Quid Alcinous et rete n0nne item se gerunt 3δ'' Itaque, ut plura non dicam

neve alii exemplis confirmem, quam ne in hac quidem re explananda ΗOmem recedat a conSuetudin enarrandi distincte et distributo omnia, quae sint in ordine et lege naturae OSita, Sumatur exemplum egregiae integritatis a matre Achillis fili 1 admonente, ne longius dolore Patrocli mortui captus neglegeret cum puella corpus commiscere. ' At sunt Iuppiter et aris adeo non libidines domitas habentes, ut ille sub divo in culmine montis Idae versans non erubeScat cum Iunone colas, δ'/ hic modo Victus a Menelao idemquo servatus a Venere complexus venereos non fastidiat. 'Quis negat Sed Homerus suo iure talem hominis naturam depingit, quali eSt, naeSertim quum, Si unquam, illis locis praeclarissimis argumentis demonstret, qui factura sit, ut Iuppiter et Paris in libidinum inducerentur. βδ Noque enim dubium est, qui Iuppiter, quum Iunoni Ona Veneris omatae δμ' resistere non possit, libidinum illecebris irretiatur, ac simili modo aris acceptae cladis non immemor animum suum Voluptate quasi obtundere Studet Verum, ut eo, unde degreSSa Streferat se oratio, dicendum est, quibus virtutibus ii praediti fuerint, qui honoribus affecti sint, et quales fuerint honoreS. Fortitudinem autem omnium virtutum summam ab homine Homerico habitam esse nemo HS quin Videat. Quae enim est virtus, quae magis respondeat personi eorum, qui hemicla, quae J0cantur, temporibus fuerunt Quibus temporibus tantus est omium consensus, ut nihil quisquam factum Velit, quod non omibus probetur. Itaque quod chiri Troiam oppugnaverim et quod Ulixes procorum maleficia vindicavit, in iis rebus gerendis ab optimo quoque non modo laudatus, Sed etiam adiutus est videlicet nemo erat Vir bonus, cuius non multum intereSSet, ut, qui iura dirina et humana permiscuissent, punirentur. Nec minus Hectoris eiusque Ociorum facta ab omnibus magni aestimabantur, quippe quum rotan ipsi quoque nihil aliud facerent, quam patriam, liber08, coniuges defenderent. Num igitur mirum, quod quam virtutem ab Omnibus solam praedicandam et laudibus extollendam putari viderunt, ei colendae operam dederiint omnes pNeque enim ea virtus a iustitia aut a probitat aut a veritatis amore M plane vacua erat, Sed ea, qua, qui instructus erat, suum suorumque ius ita peraequeretur, ut, praeSertimc0ΠfiSu corporis robore, nihil timendum existimaret, dummodo ad effectum adduceret, quod iustum,

qu0 Vir magnanimo dignum, quod sibi suisquo utilo osso iudicare Atque occasio fortitudinis

praeStandae tam erebro data orat, ut ad certamina singularia non descenderent nisi cmes hostibus

30쪽

nec quem is nun ad pugnam proVocarent, a quo iniuriam Vel Voce Vel plaga accepisse sibi Viderentur, quasi vero per se euiquam dedecori esset, iniuriam accipere, ac non facere quae pervenitas animi media aetate ab hominibus equestri ordine pro eximia virtute haberi coepta ac nondum, quod dolendum est, in eam sententiam a multis accipi desita est. Sed Vir fortis quum

nemo SSe OSset, quin Vires corporis quam maxime XeolriSSet, quin saltando, currΘndo, luetando,

disco iaciendo sese exercuisset, propter hoc ipsum qui his rebus excellebat, apud omnes in honore erat. Nam, ut ait apud Phaeaces Laodamus, vir, quod pedibus velocibus et lacertis validis praestare poteSt, ex e longe marimam Capit gloriam, si modo vir est. λβ' Age nune Videamus, quae praemia fuerint virtutis et qui gradus honorum. Responderunt autem h0nores frugalitati temporum heroicorum, quibus nondum homines aut nomina inania et

appellationes aut insignia et Solemnia Ornamenta aucupabantur e avidius, quod putarent, se possidentes tantam auetoritatem consecutos esse, ut non iam esset, cur in magnis laboribus desudarent. Atquis item non eorum, pene quos omnis erat potestas, iudici a sequebantur Ssectae ita,

ut hac mole imperii honorum vanitate nixi ii bruerentur, qui mallent sui iuris ess quam decorati inSignibus servorum multitudinem augere, Sed h0nores, quum non in singulis infixi haererent in perpetuum pereoniS, denuo Semper aequirendi erant. Sed ne quis quae de appellationibus et inSignibus dixi non recto interpretetur, Onosedendum videtur, cupiditatem earum rerum multo honestiorem esse quam lucri faciendi. An non Persae Graecos metuerunt, quum audivissent, eos Olympiis certare de corona virgulis oleaginis facta 3δ'' Constabant igitur honores bona fama, nihil autem magis timori erat quam citcbie, id est infamia Φρ' - et donis, quae quam exigua saepe fuerint, inde intellegi potest, quod fortissimus quisque maioribus carnibus aut vinis melioribus contentus erat. β')Huc accedit, qu0 optimus quisque sperabat, fore ut memoria sua nulla unquam oblivione deleretur, praesertim Si laudes ipsius a vatibus celebrarentur. δ'' Dixi do moribus nunc dicam de republica et de ea virtute, quae ad societatem hominum pertinet, de iustitia. Cur igitur amore iustitia non vacasse homo omericus existimandus est 3

Quia n0 sibi quisque in s0litudine vivebat sed praeclare cum aliis agebat. Atqui societas h0minum

nulla omnino SSe potest, uisi qua quisque iniuria se affici non Vult eam ne aliis quidem facit.

Videsne igitur, ut Cyclopes ideo omnium iurum neglegontes sint, quod solitariam agant Vitam 3Φ'δὶ Ita sit, ut homo Homericus, si non scriptas habuerit leges, at certe a maioribus quandam normam iuri acceperit, ad quam, quisquis iudex exsisteret, sententiam dirigeret, nisi ius secteret. δ'' Et tam in iure dicendo quam in republica administranda rarius heroicis temporibus quam postea fieri solet, ut ius laedatur. Quid enim Publica necessitates tam difficiles et tam Variae erant, ut publicum ius communi humanitatis iuri repugnaret Minime hercle. Ac quae iura serm0ne tradita et propagata erant, propter simplicitatem vitae publicae et privatae adeo non contorta aut impedita erant, ut iuris interpretatio ab humanitate non abhorr0rset. Adde, quod illis temporibus non tam celeriter commutatio rerum omnium, quae ad societatem hominum Spectabant, fieri p0terat, ut nOVisSimu quisque temporum habitus OVan deinceps iuris rationem postularet. Quibu ex omnibus rebus facile intellegitur, homin0m Homericum eo dolor non facile cruciari potuisse, quo nullum maius BSSH 0teSt, quo qui Si suo iure privatus est, pungitur. Quid ergo Qui legibus saepissimo impediuntur ius suum tueri, tueri contendiint homines Homerici non contenderunt Ged haec hactenus. Nunc rideamuS, quaeso, respublica qualis fuerit. Antiquissimis igitur semporibus hominos paritate originis, linguae, morum inter se coniunctos in eius fidem se contulisse, qui iis videbatur auctoritate et opibus aptissimus ad iura communia defendenda, ita per se elucet, ut credibile Sit,