장음표시 사용
11쪽
illud Festina lente, alij ad terrendos, qui tum Imperij finibus imminebant, Parthos, conjunctum cum Termino fulmen, opinati sunt, in eo fortasse plus quam fas erat conjectitris suis indulsere. Nam, ut in fulmine agnoscatur velocitatis symbolum ; at Terminum certe non tardigradum, sed in mobilem Gentiles finxere : unde illud, ut qui terminum
movere ἀκίνητα κινειν morere immobilia proverbio diceretur : rro Romanis praesertim: ad quorum Terminum apposite Poeta. Vul.
Termine pou EDd levitas tibis titio non eis, Nua possitus Deris, insatione mane.
Quem & niuium, Capitoli immobile fixum nominavit. Parthos '' si, Iae vero, qui ne telis quidem Romanorum valde terrebantur, pictis fulminibus coercere Ausus tam voluisse, tam circumspecti Principis prudentia suspicari vix patitur.
X. Si quae sub involucro praestigiosorum figmentorum, secretioris significationis, & naturalis praesertim sapi
entiae arcana latent, ut Hormus & veteri in Hesiodum Ahomo visum est, illorum origo non ex Graecorum equidem, quod plerique faciunt, sed antiquiore Phoenicum Theologia fuerit arcessenda : Inter cujus mysteria, Deus Uranus non Betulum tantum genuit, G. λά λ ω Βατύλια ἐπιώησε λ ne ἰμ- Sed se Basia excogitavit, cum lapides ani malos sum set ut ex Sumbomathone Phylo Biblius transtulit :& declarant specimina Notio consignata, quousque cum progressu temporis, diabolicatum praestigiarum ludibria excieverint : de quibus I dolus Philosophus, insignis magica rum artium alchitectus & hinc tanto sagacior interpres. ipse,
licet alio sensu confitetur: Graia τινα γα κονα Ἀν κιν τα τὰς Βαήτυλας ου των καθαρον πιπται παπι. Prorsius impartim aliquem Dinonem esse, quo a itante Bituti moveantur. quanquam docti limus Loi Larius errasse Philonem contendat, in vertendo Samsentati; re
qui non animandorum lapidum, sed ungendorum via ventum Deo Urano tribuerit : unde Sel lenus quoque in erudito de Diis 'ris Syntagmate Baetylorum nomen deducit. Et jam antea in Amma per Axi Eusebianis indicaverat Maliger, quomodo a
12쪽
do a sancta ori ine, ad superstitioses de impios usius migra- pag. verit unctoium lapidum consecratio : inter quos, Romanop O. ea rum Terminis locum Nicolaus rigaltius, in notu ad Sicultam Luc-F Q Br omis, libro R. Tormularum, alii Que abunde passim asse
XI. Attamen qui statum humani generis in oculis h bent. qualem Saturno primum, deinde Jove imperante, extitiisse Gentiles finxerunt, illis operosius explicandum non
crit, quid lapis a Saturno devoratus, a Jove aurem demo latebris erutus, res h gentium venerat oui pro Termino comm udatus designet; quando de commentitia priorum petatum conversone & insignioribus periodis. e fabulis, vel generaliori & in- . d. ede cerva dς fungi aliqui maluerunt. denotatione eruendis inst. Pol. Lib agitur, Loca scriptorum jam alij diligenter collegerunt, ad i. c. i. o. descriptionem illius temporis spectantia, quo sen. Hippol. sius in campo sacer
Divisis agros arbiter populis lapsae.
NeqMe ignotae sunt ambages, per quas enitendum Ethnicis fuit, ut ad vitae ordinatioris initium pervenirent. XII. Cujus conditorem cum clarissima naturae ct di- vinorum inperum luce convicti. agnovit sent Deum ess e :
egerunt, sed evanuerunt in cogitationibus sus O si uratum est in piaeus cor eorum: dicentes enim sie esse sapientes, gulti facti siuκt: ct mutaveru ut gloriam incorruptibilis Do, in similitudinem inia nis corrupit. bilis hominis prolixo certamine vanitatis et cujus ἀκμοῦν quandam dc complementum in cultu terminorum licet deprehendere. vid. I tant. Inst. Div. I ro. Prudent. in Sstumiach. v. locis. Et quam inam erat solidae venerationis, quam ' plenum
13쪽
plenum blasphemi ludibrij, quod authoritatem legis, qua non magis fines populorum, quam generis humani tauritas M tranquillitas continetur, inde itabilitum iverunt, unde sanctissmi Legislatoris majestas, oblivione, contemtu, ipsa denique futilissimae religionis professione vilesceret l
XIV. Quam cum inter Christianos ab obscurae eradu litatis tenebris, Divina oracula vindicent, non potest vel significatio vel emcacia sententiae ambigua escte, qua providentia
calesis miraculis accensetur, quia ut maria o furios o totam rerum naturam, ita gentes humanas certi limites cstinguunt nisi coeo incent termini: quos uti cura omnipotenti Deus tuetur, ira aeterna ct im-LIXIV. mutabilis justitiae dei retis circumsepsit : quas violentur, injuriam iacontennum divina legis pertinentem Deus vindicat: ut quae in rebus quibusvis sancta sunt, multo magis in pumicis Imperiorum finibus i ra naturalia propter jurioni naturalium sanctimouiam, ipsiqva I publici fines sancti esse intelligantur. Cum in his insuper manifestis imis indiciis praefulgeat character ordiuis, ad gubernandum genus humanum, sicundum iacesis sapi uae non iam divini us in tust XV. In hanc enim summam recidere videntur, quae terminos imperiorum partiti in religiosa veneratione invi labiles reddunt. Inter quae primum sibi locum mi ina in dividendis imperiis occupatio vindicat : irrefragabili Griptura Sacra
testimonio revelata. Insignis in caeteris locus extat Actor.
m num inhabitare super mi iversam faciem terra, definiens statuta tempora O terminos habitationis eorum. Quem nimis anguste interpretaretur, si quis ad solam dispersionem gentium restringeret, quae de aedificanda turri Babylonica consp ira verant. Cum & ante diluvium separatis familiis divisisque imperiis orbem terrarum habitatum fuit se, nequeat ambigi; & de divino auspicio non si nat dubitare benedictinis ecelestis
formula, qua implere terram universam primorum parentumge- G n. i. Litus jubebatur. Cujus vim in rei auratione orbis post di-B luvium
14쪽
berorum Noem omnem terram pertinuasse, e Sacra litera memoranti
in ea partitione, praeter indigna
atorum iureis Babylonicae conacen. DLει Iuvium, ad dilatationem tibemn, x, evidentius expressiusque
XVI. Nam qui ιιιι tionem Dei, impios aediscatorum turris Uanylonicaetus, immissa linguarum confusione dissipantis agnoscunt, Ii- . Ii vix cogitare videntur, quam solenne de usitatum sit supremo Numini, ut providentiae suae miracula, unde piis be- nedictionem instruit, improbis in maledictionem dc poenam Deut rara convertat: ut non immerito alibi divisionem terrarum, inter beneficia Dei, Moses ingrato populo exprobret: Memento di
rum antiquorum, cogita genera: iones 'gulas, interroga patrem tuum Oannunciabit tibi: m ores tuos O dnent tibi. Quando dividebat Ahis
in gentes, quan a se parabas suos adam, constituit terminos popularum juxta numerum filiorum orta l. XVII. Sicut autem ad Ethnicos etiam divisonis hujus fama pervenit, De ex notabili fragmento Hestiai Milesii cognosci potest, quod Eusebius in Praeparatione Evangelica lib. II. c. t Antiq.I, & in Chronico, ex JG se desumtum exhibet: Ita dubia fide nituntur, quae praeter authoritatem Historiae sacrae de duplia, o divisione orbis, O machi testamento, Sabantu adstruere conatur. Quanquam inter Christianos Scriptores pridem invaluisse de I. N. de G. traditionem Scirinus notet, qua dixi inter Ain μοι Mathis
VI, iri orbem ferebasur, suramentos sim los adegisse, ne quis eorum, alternuterminos transgredere r. quod testimonia ex Epiphanio, Fusibio,
choqi. si rimit stris producta, dc a Samuele sociario examinata, uberius pii Σα ostendunt. Et licet Bacbarti quidem rationes non evincant in bobilem fuisse talem dixi nem: superfluum tamen fuerit, ejus authoritatem ex parum liquida origine arcessere: cui adstruendae, divini utique arbitrii tam perspicue promulgata majestas sufficere debebat XVIII. illud expediendum potius fuerit: utrum prunaevam orbis ira direr a imperia partitionem, quam divinae originis es G M. etiam divini juris es, hinc conseqaatur' Divini juris, in
quam, sive naturalis, sive rotuntari, : de quo distincte loquen-
15쪽
rem pluribus tricis impedijus naturale quidem, si huc eo signifi
dum est tam relinquere. catu transieratur, quo juris naturalis esse interdum dicuntur, quibus jus naturale non repugnat; ipsa divinae voluitatis, directionis, auspicij evidentia sufficit ut non esse contra tenorem naturalis justitiae divisa gentium gantur, quae Deo auctore divisa sunt. XIX. Cujus reverentiam, non rapio, quo merito quo ant audaci Philosophiae praetendere, qui multo aquabilius Oad vita rationalis pacem, tranqa: Itatem, ipsa nq, adeo naturam conr nientius administratum iri res humanas contendunt, si, ut mundus universus unius Dei imperio regitur, unius lis radiis Eta batur: ita cumcti, qui diversas orbis tartes inhaἶitant populi, in unius reipublicae corpus coaleserent, unoq communi regiminis stiritu continerentur.
Nam sive specimen exhibere institNerant dicendae in Plat nis Republica sententiae; meminisse debebant, duduni inter ausa Gigantum damnata esse importunae sapientiae de-
creta, suae subernacula rerum Deo extorquere, & non qua
lem ille instituit, sed qualem sibi quisque fingit, orbis ad
ministrandi ordinem praescribere docet, vel in opprobrium ordinis a Deo instituti laudare dc extollere : sive bona fide x optabant securitati mortalium consuli; ante omnia efficiendum illis erat, ut qua saltem Soli est ad orbem terrarum lustrandum Dein ili. a fovendisis, indefessa o flabilis facilitat, eadem se illa sit, cui rerum curt, iv, iri habenas committent, quo omnes imper3 partes pari celeritate O effi- cacia curare possit. Et audebunt ne post haec, quanquam constituto ordinatoq; comuni tribunali ad quod omnium gentium dii Edia vocentur, vel sibi, vel aliis spondere tam vastae rei. publicae cives, non ruituros aliquando in bella civilia' quae nunquam Romanum Imperium crudelius laceraverunt,quam eum suit potentis limum : Postquam enim eo excrevisset, ut
non orbis terrarum , vel cunctae gentes conglobata morere illud inui sillum iacontundere posse vidcrentur, cives cum civibus manus conseruere: ita δε- Caecorata.
f i ct ex langues regibus o nationibus exteris praeda fuerunt. Neq; desunt praeterea cauta graves & multae, quae si maxime o
ineri quam sibi imaginantur felicitas posset, diuturnam B i pollice
16쪽
POMaceri non linerent. Intra unius plerunque aetatis angu-Hias populorum heroumque fortuna constringitur, quorum humeri tanto oneri serendo pares judicantur: Et si omnis aevi exempla excutiantur, verum in plerisque reperietur, quod de Alexandro pronunciat: Huu regi duci uta sorquarebatu sed major moles eras, quam hi utius subire cam pej t. Iras ηοmcn quo λ ejus o fama rerum, in torum propra dum orbem reges Mregna dis dii; claris mih sunt habiti, qui etiam minima parri tanta fortuna adhaeserunt.
XX. Quan uam ne ostendi quidem talium imperi
rum exempla soleant , quae involutos unius dominationis ambitu totius orbis, omniumq, nationum ac gentium fines contineant. Nam quae maxime universalia seruntur, Assyriorum di Persaruin regna, intra Orientis terminos illustriaci incomparabilia fuere; caeteris habitati orbis partibus igno- i. IV. ii, ratis vel intactis: ipse autem, qui huc munduo duobus foliaui 'Fhe regi: nec duo summa regna salvo flatu terrarum pGe habere ; bi tiosi is me jactaverat Alexander, tantum ab occurando uni Versi dominatu abfuit; ut non sine magna ratione dubium ejus progressibus eventum prudentes ominentur, si contra Romanos, quanquam cum ipsis potentiae suae incremes
iis tum adhuc luctantes, arma convertisset. non convenienti minus, quam acuta interim Senecae censura notarus et Ale- a cibi. .. η risi e Geometriam infelix cur rat, sitarus quam ρω Ea terra a.B. & P. IL ex inimmum o inparcrat. B omanorum vero principa-za, i . tum, licet orbi conterminum detecta pridem vanitate & ja-Frems', ad ctantia Scriptores illorum glorientur: longe tamen modera' tius ipsi Principes metiebantur. Augustus apud Doranum artes recensens, quibus invictam se reddidisse Romam θlo
rium ejus sium annistis. A quibus terminis cum Trajanus imperiau non ultraDanubium modo,sed trans Euphratem protulis Iez:
17쪽
set: Hadrianus adeptas imperium, ad priscum siestatim morem insti-
trit, O tenenda per orbem terrarum paci, operam intexdir: nam defleu- '' ii as his natiovibus, quo Thaianus Abegerat, Mauri lacessebant, Sasemata bellum inferebant , Eruanui teneri siub Romana ditione non poteram ; plus beditionibus urgebatur ; Duia deni, ac Palaestina re se ges animos eserebant. Quare omnia trans Euphratem Glis r ; eo implo ut aiebat Caronis, qui Macedonas liberos pronunciarii, quia teneri non poteram.
XXI. Constatque adeo non ex hoc duntaxat, sed ex
perpetuis omnis aevi documentis: pro statu generis humani, an tot gentes, situ, lingua, indole, moribus sejunctistimas multiplicati, non paci tantum & securitati, sed saluti magnae illius inter omnes homines societatis, ipsique hinc dictamini rationalis naturae convenientissimum est , ut de separatis imperiis, orbis universi gubernatio divisa sit; Sc unumquodque imperium, modo cum humani regiminis facultate
XXII. Confirmant id magna rationum, sententiarum, exemplorum varietate sapientes: quibus id sere ad incommoda & pericula regnorum imperiorumque ultra justam magnitudinem excrescentium notanda exprimunt, quod de civitate immodice ampla judicavit Aristoteles . Pol o M αν ὐπερ-
ραλλων α ιο ς, ου δ ατ, υετ ιιν Φρους γάρ λἰ τουτο δυνάμεως ε γοῦν, si τις καν ἀγε συνέχει αἰ πῆν. Nihil magis pugnat, quam manen in numerus stea hi inita multitudo, ath ordo. Solus enim hoc prae stare potes Deus, ut, quae certum numerum ex edis, certu legibus comine tur, multitudo. Quemadmodum ab eo, latam hos, quod universi nominer camus, suis digibus Aog. ordine Udemus conliseri: ut Hem ana Para
phrasis interpretatur. Totum hunc locum prosunde excolait Tor nem ad Ia A. 32, 3. erudita vero annotatione piose daias adit Goterus ad Luc. i. A. V. s. disco tria Addo a.deI. B. OP. III, is, p. Amen. Ub. PM.ρ Si . scpXXIII. Caeterum ratiocinatio Aristotelis, qua contrariam
reipublicae administrationi nimiam civium multitudinem, B et in
18쪽
inde evincit; quia civilis regiminis ordini repugnat; haud obscure indicat. quo praeceptam legu turalis, sive ius naturale proprie ita dictum inclinet, si quis ad die anae ejus animum accuratius intendat. Licet enim hinc demonstrari non possit, a soluta directaque obligatione, ad hoc, genus humanum teneri, ut divisis imperiis mundum colat: quia tamen indubitata na' turae lege Deus in humano genere, societatem ; in societate. dinem;in ordine, imperium esse justit: idem facile intelligitur, ejusdem naturae dictatu non praemonstrasse tantum, sed commendasse multiplicationem &divisionem regiminis humani,
sine qua nec societas hominum, nec ordo, nec imperium,aucto
in hanc amplitudinem humano genere vel consistere potest, vel si consisteret, ad tuendam orbis tranquillitatem dc salutem diutius conservari. XXIV. Huc accedit, quod etiamsi tam praecisa necessitas huic convenientiae naturae rationalis cum divisione imperio-
rum non subsit, qualis legi naturali adhaerere alias solet as . juncta nihilominus illi auctoritas Divinae voluntatis, tum testimoniis Scripturae Sacrae superius adductis, tum experientia de usu tot seculorum manifesta, non modicam ei divinijuris, ς I p quod voluntarism Grotius nominavit, essicaciam sanctitatemque conciliat: Si non ultra, hucusque tamen valituram, ut, cum se divina destinatione separatas esse,&in distincta imperia descriptas humanae gentes intelligant; eadem opera sciant, a limitibus divinitus ibias lignatis, citra causas artesque divinae vo-Iuntati consonas, recedere, terrasq; & regiones ab ali is legit, me possessas, suae ditioni adjungere, jus fasque non esse. XXV. Neque periculum est, ut cum operibus Diri j stitia, confundantur Divina providentia opera, hi quis communes utrisque ei sectus a lignet: cum & in Repubi quando judicialibus sententiis,majestas, litigantium controveritas dirimit, vel in diverses magistratus, civilis administrationis munia partitur, juris ac legum vim apud subditos hi amis consequantur. quanquam ex legislatoria facultate, si quis distincte loqui amet, non descendant.
Ne du coniuncti illina utrorumque inter se necessitudia
19쪽
ces studine nunc dicam, qua cuncta quidem Divinae providentia miracula,ita veneranda sunt hominib', ut consilia sua interim de proposita ad Dixini juru normam mensuramque componere teneantur.Neq; enim aliunde fas fuerit, aeternu illum in rebus& creaturis omnibus gubernandis Dei conceptum,quem ate nae legis nomine quidam signant praecognoscere: ex vaticiniis Vero, praedictionibus oraculis in futurum divinae voluntatis
destinationisq; arcana scrutari ; atque hinc non dominationis tantum suae amplitudinem sed novi juris ad alios invadendos subigendosq; efficaciam metiri vel munire velle, uti no inst
quenter usurpata, ita communi dudum inter sapientes consensu damnata, temeritas est. Hoc ninebo, inquit, Gritia; de I. RO P. II, , 1 . non fiustra. st quia veteribus recentia conferens, magnum malum,ni caveaiurpraevideo: stam belli causam non dare,ssem conceptam ex aliqua divinorum rari. imorum explicatione. Nam praterquam quod qua nondum impleta sunt oracula, interpretari certo vix contingit sine pr
p.rtice stiritu, etiam rerum certarum latere nos sunt tempora: acpostr mo praedi Iro, nisi expressum a ' Dei mandarum, jus nullam dat: cum Deus, qua Mixit, sae peper improbos homines aut praras actiones ad exitum ire permittat. Cujus moniti veritas, si in ulla realia, certe in imperiorum mutatione per varia amplitudinis incrementa &decrementa, manifestissima est. Et est equidem Detu, qui
non solum caelum o terram, nec flam Angelum O hominem, sed nec ty
exigui ct contemti ii animantis visi era, nec avis pennulam, nec hem 'ba ulum, nec arboris solium, sine Aurum partium convenientia, qua um veluti pace dereliquit, nulla modo credendus, regna hominum,
cor Ih dominatiora es servitutes a sua providentiae legibus alienas esse e. Atque id ne Ethnicos quidem ignoravisse, argumento est selenne precationis carmeu, quo Dii iniminales in lustro con- al. Max Iudendo rogabantur .utpop. Rom. res meliores amplioresq, accum , donec a ,
insigni moderatione Africanus posterior id emendavit, precarique jussit, ut eas perpetuo incolumes perrarent. Examinavitque ad nos mana Christianae veritatis, errores Gentilis Theologiae, in aestimandis publicorum incrementorum causis, Augustinus de
r. Dei I ib. O s. Sed minimum est, quod in hac disciplina vel cognitioni vel inquisitioni hominum subjicitur. E quibus profundillime sapiunt, Qui vias quidem, per quameus mo-
20쪽
do hunc, modo at tum populum ad desti natae potentiae latitudinem provehit, pio stupore venerari, dum occultae sunt; de quatenus intelliguntur, in honorem & gloriam supremi Numinis interpretari didicerunt. Cujus Philosophiae specimen eximium, in aestimanda Romani Imper ij potentia, pallina SS. Parres exhibuere: qui subinde magna sententiarum gravitate confirmant, quod eleganti carmine dii fudit Prudentius contr. Synon. lil . v. 82. HI Vis dicam quae causa tuos Romane labores In tantum extulerii 3
Discordo linguis populos es dissona cultu
Regna volenssociare Dcus, subjungier uni perio, quicqui t ra Zabile moris us esset,
Hoc actum ea tantis succe ibus ais triumpho Romani Imperj: christo jam tunc venienti Crede parata via tu; quam dudum ablica nostrae
Pacis amicitia struxit moderamine Romae. Adde nouum ex similibus principiis Hispanicae potentiae
augmenta arcessentem. Et quaecunque tandem istis, exempla jungantur, aptari se ad illa patietur haud incommode. Aue imi ἰ κωσι:: Hri plane Deus uniti O veriti re u subernat. ut plaru imi ἐπικρισιο Haeι plane Deus unus O veriti regii o gubernat, ut pla- de Civ. Dςi- .m Esiouultu causii nunqui injustu '
XXVII. Caeterum omne quod hominibus in possidendo regendoque orbe, jus, ex originaria acquisitione competit, uti a divina concessone penitus dependet; sine qua neque occupati is neque diri ionii humanae, ad quam alij respicere malunt, ulla emcacia fuisset: Ita in hoc usque tempus a primaeva illa gentium in omnes terrae partes dispersione, per infinitas populorum conversiones succellionesque,discretio generis trumani derivata esst; qua non minus imperio territoria publica, quam privata praedia dominio sepani tui. vid. Grat. de I. s. O P.