장음표시 사용
11쪽
13쪽
In hac oratione narrantur furta, quae secit Verres apud Siculos in re frumentaria. Rus quatuor sunt parim. Exordium, ad cap. 5. Constituit cicausae, Seu Propositio, ad 6. Contentio, ad 98. Peroratio. Exordium tria capita complectitur. 1' Benivolentiam sibi conciliat orator. Hortensii respondet objoctioni 3' Petit
Propositionem inde orator explicat, qua demonstratur in rostumentaria Verrem neque Siculis, Dequo civibus romanis qui erant in Sicilia, nequc vectigalibus Populi minani pepercisso. Inde partes, seu argumerita Coutontioni S tria constituuntur. Constitutionis prima pars Subdividitur in duo membra. Primum membrum patet usque ad C. I 6. Hic expenduntur iniqua Vcrris odicta, quibus leges et instituta Siculorum Evertit; Siculos aratores vexavit, Spoliavit. In altero membro venit orator speciatim ad rem frumentariam : susissime per multas narratiunculas tractatur ad 69. Hujus membri rationem et artificium oporae pretium erit diIigenter attendero : totum Constat consutatione . Poterat Vorres indocumis, ob id ipsum quod eas magno Vendiderat. summum defensionis propugnaculum sibi constituero, et populo ac judicibus si cum sacere, praesertim quum diceret se id socisse unius populi gratia, quo respublica majus inde emolumentum capstret. Hoc istius consilium prieoccupat Tullius, et ipso ultro hanc isti affingit de sensionem, quam statim convellit, validissimis argumentis confirmando, rion reipublicae utilitatibus ista quantumvis magna venditione, sed suis unius, Verrem Studuisse, innumerabilem numerum frumenti per triennium ab ipsa republica avertendo, quod ipse in lucrum suum convertit. Hac arte magnus oratori campus aperitur, in quo per omnia nefarii praedonis latrocinia saeillimo decurrat. Probationes petuntur ι 'a Privatis hominibus, et a civitatibus. Injuriarum utrisque factarum longa subjicitur enumeratio, ad 5a; a' a testimonio, et literis L. Metelli, quibus supra dicta confirmantur, ad 57; 3' a societate . Verris cum de-
14쪽
eumanis, ad 66; 4' ab interpretatione Timarchidis epistolao, ad 69. Altera et tertia pars contentionis. Quamvis in prima parte
promissis suis orator abunde satisfecisse videatur, et luce clarius demonstrasse, ex Verrina decumarum voti ditione nullum ad
rempublicam emolumentum rediisse : imo illam summarum in socios injuriarum, Verri autem infinitae praedae causam fuisse :tamon ut de sensionis Verrinae propugnaculum magis ac magis convellat; ct ut ne cyia suspicio vel minima resideat in animis judicum, istum respexisse vel tantillum ad commoda populi romani; nova quinque adducit argumenta, quibus, dum superiora corroborat, demonstrando nullum praedandi genus esse in quo indomitus iste praedo Siciliae nefario versatus non fuerit. id quod intendit persequitur. Ira dico qui P PQ n CCMario convincit isti iusmodi hominem dct populi commodis ne cogitasse quidem ; atque adeo non esse, quod Verris amici illam istius dosorisionem tantopere jactitent. Argumenta illa sunt, xv quod Verres pecuniam publicam sceneratus est; a quod multis aratoribus pro frumento nihil solvit; 3 quod iis, quibus solvit, non totum solvit ; 4'quod frumenti multo amplius, quam quantum ei in collam sumere licitum esset,
civitatibus imperavit; 5' quod idem frumentum multo pluris
aestimavit, quam usquam Venderetur in provincia. Horum tria
priora in secunda parte, ad 8 I; duo poSteriora in tertia parte, ad 9 , explicanti P. Peroratio, seu potius conclusio, si per apostropham adjudices, quos ad severitatem acuit. Interpretationem hic priusquam divorsae orationis partes in gynopsi explicentur subjici pretium scire operae duximus quorumdam verborum, quae, quia saepius hac in oratioue occurrunt, semel exposita lectoris laborona allevabunt Frumentum, cSt nomen commune, quod triticum, milium.
sar, hordeum complectitur; et omnes denique fruges quae legumina non fiant. Plin. ox Theophr. lib. XVIII, cap. 9.Medimnus, seu medimnum in neutro, apud Ciceronem; Seu medimna in semineo apud Isidorum, qui in hujus verbi etymo illepide argutatur; Graecis orat mensura aridorum : puta tritici. hordei , etc. denique cujusvis istimenti, et loguminum. Varinus
15쪽
Phavortitur, in Coimnent. Gr. linguae, mediiiiiiiiiii atticum diserto
septem modiorum lacit; uti et Nepos in Attici vita, cap. 2, his verbis a universos frumento donavit Atticus, ita ut singulis septem modii inam sic habent ex manuscriptis optimae editiones J triticidarentur, qui modus mensurae medimnus Athenis appellatur i.
Quini modii siculi. medimnum sicillum; romani seni, medimnum romanum Conficiebant, teste Perigon. ad mlian. Var. Hist. VI. Ia, in quo consentit cum Vinc. Coutar. de frument. largit. cap. IO. Itaque modius Siculus Sexta sui Parte capacior erat romano. Hunc Tullius, non illum intelligit lib. III in Verr. cap. 44sq. et quoties sex ait modios in medimno contineri. Modius, seu modium in neutro, nam utrumque etiam reperitur apud Ciceronem et alios, romana Erat mensura tum aridorum, tum liquidorum, partem amphorae tertiam continens. In tioceliam verbo miro argutatur Isidorus, Orig. XIV, 25. Μodum incidii non unum ubique suisse modo demonstravimus. Modium romanum non disparem iacit Budaeus, ct mensurae quam nostrates, inquit, i. o. Parisienses, vocant, un boisse . sed huic doctissimi viri sententiae repugnat ipsa veritas. Nam modius romanus, toste Plinio, nunc vicenas, nunc VicenaS quinafi, et Senas,
libras pendit, pro tritici natura : ita ut recte stati ere videamur ternas et vicenas libras in modium sariis. Sed librae illae romanae sunt, unciarum duodecim ; quarum singulae nona sui parte sunt unciis nostratibus leviores : atque illae duodecim respondent uni ut viginti semunciis nostratibus. Itaque turnae et vicenae librae romanae, quas modio romano assignavimus, CDnficiunt semuncias nostrates 483, seu libras parisienses quindecim, et semuncias tres. MOdius parisiensis pendit tritici libras Parisienses viginti. Igitur quarta parte sero capacior est romano modio Parisiensis. Vir eruditissimus modium siculum , qui modio romano oratrapacior, ut diximus, cum nostrate comparasset aptius. Quum enim quini modii siculi senos romanos redderent, modius illo pondere debebat libras nostrates denas et octonas, Praeterea
uncias sere tres; atque ad parisiensis modii pondus proximon credebat.
Quaeres quantum frumenti ex Sicilia Romam quotannis in ei-baria populi romani tiansportaretur. Duplici nomino seu naenium pendebat Sicilia reipub. Decumauum gratuitum, Seu vectigal;
16쪽
et emptum. Himus genus orat duplex : decumanum Emptum, seu alterae docum se; et imperatum ex' lego Terentia-Cassia lata anno 68ci. Ad si umenti utriusque emptionem aratoribus ex Senatusconsulto P cunia erogabatur. In alteras decumas sermo ad nonagies, seu, novem milliones Sestertium, gall. I,8 45,Ooo D. Verri quotannis a senatu decretum est, quod aratoribus solveret. Pretium constitutum decumanos mento empto in singulos modios erant sestertii terni. Cic. infra, cap. 7o. Ita m nonagies erat pretium trium modium millionum, seu quinquies centcnum millium medimnum quae R inam e Sicilia quotannis advecta sunt Verre praetore. His adde tantumdem frumenti decumani vectigalis; nam venalis decumani tantum ab aratoribus cxigebatur, quantum eX Primis decumis, sota ex decumis vectigal thnς mi et os. Cic. ibid. Denique lege
Terentia quotannis emebantur ab aratoribus imperati tritici nomine, modium octingenta millia. Cic. ibid. Quae summa illi superiori ex binis decumis addita conficit sexagies octios centena millia modiorum, sitiae, Verre praetore, Sicilia quotannis misit reipubl. Huic modiorum num cro, quantumvis immani, addit etiam Vinc. Contar. lib. X, de Dum. largit. Ex Sicilia, inquit,
aut decumarum, aut omptionis nomine, advecta Romam sunt quotannis ad octogies bis centena modium millia. Quo auctore id scripserit doctus ille Italus, rion Plane assequor : nisi sorte, quia decumae pendent ex anni ubertate, et aliquando amplissimae, aliquando minimae sunt, ration m suam in decumis amplissimis instituerit. Nos Ciceronem sequuti sumus duc in , qui post Verris praeturam, decumani seu monti numerum qui fuerat isto praeloro, Statuere reCte potuit. Lit ut sit, ex supra diciis maximo demonstratur quanta morit in illa insula rei frumentarii abundantia; ut non immorito u Cato ille sapions cellam penariam reipublicae, nutricem plebis romanae . Siciliam nominaverit; ut auctor est Cicero Supra, lib. II. cap. 2. Neque est jam piod inirere tritici modium in Sicilia misso plerumque, test Cicerone, sestertiis hinis aut terniS; gall. quatitor, aut sex
Restat ut de Hierono et de loge Ilior anica , quorum uarii in montio fit praecipuo hac in Ora licino, pauca subjiciam. Volonii plura dahit illustrissimus Rcillinus, t. X. Hist. Ant. in illo. Hi oro,
17쪽
alter ejusdem nominis, patrem habuit Hieroclem, nobilem virum , cujus origo a Gelone, antiquo Siciliae tyranno, manabat. Virtute et prudentia meruit, ut inter rarissima humanae felicitatis exempla cum primis numeraretur. Amplissimum enim Syracusarum imperium non jure successionis, etsi a majoribus quondam occupatum ; neque violentia et caedibus, sed admiratione virtutis est consequutus. Semel autem partum regnum singulari semper clementia, dexteritate, et fide administravit. Aecessit fortunae indulgentia insignis : nam et vitam integris omnibus sensibus ultra nonagesimum annum produxit; et tantis opibus, tanta gloria floruit, ut aequalium regum vix ulli concederet. Anno aetatis suae trigesimo, vel trigesimo primo, Gympiadis CXXVI. secundo. magistratus Syraemiorum creatus est. Septimo post anno rex Syracusarum et sociarum civitatum est declaratus. Regnavit annos quinquaginta quatuor. Tanto hoe tempore constanter coluit amicitiam Romanorum. Excessit e vivis anno altero , aut tertio Olymp. CXLI, anno ars, vel 224, ante
Christum. Hiero suit in imperio moderatus; in alloquio blandus; in negotio justus: rexit populos animo paterno potius, quam
regio. Itaque cunctis velut patre amisso in orba civitate lugentibus , simus eius factum est magis amore civium et caritate, quam cura suorum, celebre. Polyb. m. I; T. Liv. lib. XXIV. cap. 4; Iustin. lib. XXIII, cap. 4; Casauh. in Polyb. cap. S, etc. Iam ad legem Hieronitam. Sicilia frugum erat feracissima, ut modo demonstravimus. Hae erant unae sere totius insulae divitiae. Ex his pendebatur amplissimum Hieroni vectigal; quippe quod omnis ager ex parted ima regi vectigalis erat. D ima pars frugum ex arationibus illi per decumanos exigebatnr. Alia vectigalia non habebat. sed ne qua frans suboriretur aliquando, quae aut regis rationibus, aut aratorum rebus officeret, hoc eavit Hiero praeclaris institutis; qnibus populi juxta ac suis consuluit utilitatibus. α omnibus eustodiis subjectum aratorem decumano tradidit, ut neque in s getibus, neque in areis... grano uno Posset arator sine maxima
poena fraudare decumanum; atque ita diligenter jura decumano
constituit, ut ab invito aratore plus decuma non P set auferre . . Infra, cap. 8. Non ita multo post Hieronis mortem, Syracusanum ejus regnum ad Romanos pervenit. Quae ubique regum si erant,
18쪽
Romanorum suem. Syracusanis cetera, cum libertate, ae legibus suis, fiervata sunt: sed ager eorum, qui prius Hieronis. iam reip. decumanus factus est, eodem modo, atque iisdem institutis, quibus ante imperium populi romani fuerat: neque lex decumarum venditionis, neque vendendi aut tempus, aut locus commutatus est. Omnia lege Hieronica, id est, ex Hieronis institutis semper deinceps facta sunt: ut Syracusanis jucundior esset nova sua conditio, a si eius regis, qui Siculis carissimus fuerat, non solum instituta, commutato imperio, verum etiam
nomen maneret v. Infra, cap. 6.
Cetorum de hac tota rei frumentariae expositione Plura et apertiora dabunt quae omnino necessaria ad calcem hujusce orationis ex Deriardins subjunximus.
In magnificentissimo exordio Cicero demonstrat, eum, qui nulla privatim laesus injuria, nullo praemio adductus hominem scelestum, libidinosum, perfidum, rapacem, erudelem accuset, sibi ipsi hanc legem imponere, ne in ejusmodi vitiis deprehendatur,
quae in isto reprehenderit, I, 2. Scquo nullam aliam ob causam Veiri inimicum esse, quam quod omnia contra omnium bonorum causam, rationem, utilitatem, voluntatemque secerit, 3. Neque vero causam osse aliam cur Hortensius aliique nobiles ei faveant, quam quod lucrum ex eius divitiis capiant, sperent lucalios etiam ei similes suis cupiditatibus inservituros , 4. Iam tres facit orator hujus orationis partes, et se de fraudibusue surtis Verris, primum in Dumento decumano, deinde in om-pto, postremum in MStimato acturum ostendit, 5. Primum igitur agit de surtis Verris frumento decumano. Siciliae civitates non omneS eodem jure utebantur. Septendecim otii molim bello subactae erant; horum ager quum esset jure belli publicus populi romani factus, a victoribus hac lege est iis rod di-ius , ut a Ccnsoribus locaretur. Nonnullae foederatae erant otliberae eaedemque immitties. Reliquarum omnium ager decumanus orat, h. c. ardiores decumas Pendi hant frumenti cxarati; idquo appellabatur frumentum Hecumanum. Has doCuma fi vendero --
lebant praetores licitantibus, ita ut venditione legem Hloronicam
19쪽
observarent. Redimere autem plerumque solebant equites romani, alias Publicani, si decumas emissent, decumani appellati. 6.
Verres, tota venditionis ratione sine auctoritare senatus mutata, primum certos instituit nomine decumanos, re vera ministros ac satellites cupiditatum suarum, quorum in numero Princeps fuit Apronius homo te terrimus : hoc enim maxime Verres Usus est ad fortunas aratorum vexandas ac diripiendas, -9. Primum Verres edictum dedit: quantum decumanus edidisset aratorem sibi decumae dare oportere, ut tantum arator decumano dare
cogeretur. Sic aratores, traditi Apronii decumani libidini et avaritia . Addiderat quidem in odieto, se in decumanum, Si plus sustulerit, quam debitum sit, in octu plum judicium daturum ;Sed Si usu venisset, ut arator Posceret octia pli damnari Apronium , recuperatores Verres dabat, de cohorte sua, quorum judicio aratores etiam injustissima causa inferiores discedebant, Io-I3. Edixerat etiam ne quis frumentum do area tolleret ante, quam cum decumano pactus e set, I 4. Deinde ut arator deci mano, quo vellet decumanus, vadimonium promitteret, etsi erat in juribus Siculorum ne extra suum forum vadimonium promittere cogerentur, I S. Haec omnia Verrem turpissimi quaestus sui causa instituisse confirmatur, I 6. In quo ostenditur vanam ESSE ejus gloriationem, se magno decumas vendidisse , et hac ratione bene meritum esse de aerario populi romani; provinciam autem sic fuisse ejus institutis exhaustam, ut successor Metellus petereta Siculis, ut sererent, et ararent, Deilue tamen autiquum sationis modum assequi posset, etsi loge Hieronica se decumas, ut arat avenditurum, ostendisset. Nullum igitur populo romano lucrum EVerris rationibus accessisse, maximum vero ipsum P d DPredatione aratoriam quaestum fecisse, I 7-ao. Iam Sequuntur exempla
iniuriarum in ratione frumentaria, I. Privatim singulis factarum; ubi narratur quid in Nymphonem Centuri pinum, a I. In Xenonem Menenum, dia. In Polemarchum II iirgontinum aliosque. ommiserit, 23. Noquo vero Siculis solis, sed etiam civibus romanis et equitibus infestum fuisse, quod potissimum narratione de C. Matrinio et Q. Lollio confirmatur, quos injuriis et Contumeliis coegit, ut ad Λ pronii loges conditiones lite Venit Put. 24, 25. His hreviter repetitis, 26; sequuntur, II, publicae injuriae in civi lates Commissae. Λh Λgyrinensibus vi, minis, imperio eripuit
20쪽
tritici medimnum XXXIII et praeterea HAE Lx, a -3r. Simili ratione Herbit enses spoliavit, quos etiam teterrimis mulieribus Pippae et Tertiae vectigales esse coegit, 3a-35. In quo simul ostenditur eum de capite vectigalium populi romani remisisse, quod ne Sullae quidem eoncessum fuerit, 35, 36. Sequuntur aliarum civitatum exempla, quibus alios Apronii asseelas im- Probos homines tamquam canes immisit, qui vi ae injuria frumentum, aut pecunias raperent. Sic ad Liparenses A. Valentium,3 . Ad Tissenses Diognotum Venerium s h. e. e servis Veneris Erycinae) misit, 38. Amestratinos pecuniam praeter decumas M. Caesio, Sex. Vennonio, Banobali Venerio, 39. Petrinos P. Naevio Tu pioni , Halicyenses eidem, Segestanos Symmacho dare coegit. 4o. Ubi simul ipsos quoque senatores in Sicilia summis injuriis assectos esse docet, 4r. Similes iniuriae in Thermitanos, in Ennenses, 4 a. In Calactinos, Mutvcenses, Hyblonses aliasque rivi tates memorantur, Copiosius deinde versatur in demonstranda immani praeda ex aetnensium, 44, 45, et Leontinorum agro capta, 46-49. Itaque vatiam esse Verris gloriationem, SQ decumas magno vendidisse, quum Sit perspicuum eum bona fortunasque aratorum non populi romani, sed sui quaestus causa vendidisse, So. Nam agrum documanum propter istius avaritiam desertum esse, aratores profugisse, SI, 5a, et qui mansurinis quae vix decima pars lacrit aratorum), ipsos quoque agros r licturos fuisse, nisi Verris successor L. Μetellus literas Roma misisset, quibus se decumas Hieronica lege venditurum ostenderet, Siculosqite, ut quam plurimum sererent, rogaret. Mus rei causa recitantur literae a Metello ad Cn. Pompeium et M. Crassum, ad M. Mummium praetorem et ad qua stores Urbis missae.
53-S5. Tantam vero a orbitatem Verris, tantum scolus in aratores suisse, ut homines propter injurias licentiamque decumanorum mortem sibi ipsi consciverint. 56. Ipsum vero Apronium aliosque saepe dictitasse, perparvum ex ingentibus lucris ad sese, plurimum ad praetorem pervenisse, 57-62. Cujus rei novum a gumentum asseri hoc, quod agri Leontini decumas quum pluris vendere posset, noluerit tamen bis addicere qui contra Apronium licerentur, sed Apronio multo minoris tradiderit, 63, 64. Ipsos etiam amicos desen oresque Vetris male do eius improbitate judicasse; quod primum confirmatur Μetelli die to, qui Di tirco by Cooste