장음표시 사용
31쪽
IN VERBEM AC T. II, LIB. III. al
vestro praesidio salvi esse non possint. Quid λ hoc citi- quam serendum putas esse, nos ita vivere in pecunia tenui, ut prorsus nihil acquirere velimus; ut dignitatem nostram, populique romani beneficia, non copiis. sed virtute tueamur : istum, rebus omnibus undique ereptis, impune eludentem 7 circumfluero atque abundare Θ hujus argento dominia vestrati, hujus signis et tabulis forum comitiumque ornari', Prie Sertim quum vos vestro Marte ' his rebus omnibus abundetis 3 Verrem esse, qui vestras villaS suis manubiis ornet 3 Verrem esse, qui cum L. Mummio certet; ut plures hic sociorum urbes, qtiam ille hostium, spoliasse videatur λ plures hic solus villas Ornamentis sanorum, quam ille sana spoliis hostium ornasse λ Et is erit ob eam rem vobis carior, ut ceteri libentius suo periculo vestris clipiditatibus sorviant pV. Verum h pec et dicentur alio loco , et dicta sunt :nunc proficiscemur ad reliqua, si pauca ante suerimus a vobis, judices, deprecati. Superiore omni oratione perat tentos vestros animos habuimus : id suit nobis
veritati eripi non possent. - meat. conjic. et xerint.
. Nobis insultantem , et ita iudices salientem, ut simul eo ludibrio habeat. Vide notas Duher. et Draheliboreh. ad T. Liv. lib. II, cap. 4s. 8. Si e N. M Ss et Nonius, Io , Ias.
Αl. domus vestras. qtiam lectionem e veti. edd. revocavit Graevius. Fruia stra. Dominia fiunt regna Poculorum , aeu magisteria. Nonius Marcellus et Iam
. dominus 2 a Sic, inquit, appellatur eonvivii exhibitor, unde et dominia
eonvivia ... Tunc enim maxime ostendebatur argentea RuPellex.
s. Omari. Ludos editurἱ magIstratus solebant forum et comitium, quaesori Para erat, aulaeis, signia aliisque
rebus pretiosis exornare. VId. Sueton. in Iul. o. Io. Vestro Marte. Vestria artibus;
propriis viribus et rapinis, sine ullo aliorum adnaliaculta. Ir. Stiis manubiis. spoliis quasi ex hoste captis, quum Verres socios pinpuli rom. hostium Ioeo habuerit.
ra. O eeteri. IIt ceteros provinciales magistratus hoc vestro amore
ad spoliandum invitetis, rande Po sint vestras cupiditates explere; suo tamen periculo, nam etsi praesidio vestro innitantur, fieri tamen potest ut poenas judicio Persolvant. V. I. Alio Dc . In seqnentibus libris, In quibus in Pe in nobilium ava
32쪽
M. T. CICERONIS gratum aditu, luna. Sed multo erit gratius, si reliqua voletis attendere: propterea quod in his omnibus quae antea dicta sunt, erat quaedam ex ipsa varietate ac novitate' rerum ac criminum delectatio. Nunc tractare causam instituimus frumentariam; quae magnitudine injuriae et rein criminibus ceteris antecellit: jucunditatis in agendo et varietatis minus habebit . Vestra autem auctoritate et prudentia dignissimum os t. judices. in audiendi diligentia Doti minus religioni β tribuere, quam voluptati. In hac causa frunientaria cognoscenda haec Vobis proponite, judices, vos de rebus fortunisque Siculorum omni tam, de civium romanorum, qui arant in Sicilia, bonis, devectigalibus a majoribus traditis, do vita si victu quo populi romani cognituros. Quar Si magna, atque adeo maxima vobis videntur; quam Varie et quam copioSedicantur, exspectare nolite. Nemin Em VPStriam praeterit, judices, omnem utilitatem opportunitatemque provincia Siciliae, quae ad commoda populi romani adjuracta sit. consis lore in re seu montaria maxime: nam Ceteris rebus adjuvamur ex illa provincia; hac
Ea ciuisa tripertita, judices, erit in accusatione. Primum enim de documano Τ, deinde de ompto dico-
mus seu merito, Postremo de aestimato.
Titiam invehitur.-Dicta sunt. Nempe in Divinatione et Λctione prima. a. Cod. MetelI. I, obilitate. I. V. L. 3. Sic Griaterus e codd. olini fere, est iod Rehuix. res ituit. Ernestio lanis 'uet. I. V. L. 4. Minus habebis. Tot Ies enim hae in Oratione Verrem ad calcnlos revo- eat . tam diligeriter ad computat; nea et miniati inras descendit orator . ut omnino mirum sit divinum illud ingenium iis immorari tamdiu Potui e. S. Religioni. Non minus Propter rati nem Discit vestri, quam Propter fructum iucundi talia attendere. 6. metuta victuque. De rebus qui xus populus rom. alitiar F ustentatui. Decumano. Quod ex decia mixtolligitur, quae sutit . Ρcima Pars frugum, quδm reip. iincidere debebant
33쪽
VI. Inter Siciliam, ceterasque provincias, judices ira agrorum vectigalium ratione hoc interest, quod ceteris aut impositum vectigal est certum . quod stipendiarium dicitur', ut Hispanis et plerisque Poenorum, quasi Victoriae praemium, ac poena belli; aut
censoria locatio constituta est, ut Asiae, lege Sem pronia. Siciliae civitates sic in amicitiam fidemqtie r cepimus , Ut eodem jure essent, quo suissent; eadem conditione populo romano parerent, qua SuiS antea paruiSSetit. Perpaucae ' Siciliae civitates sunt bello a majoribus nostris subactae: quarum ager quum PSSet publicus populi romani factus, tamen illis est redditus β : is ager a censoribus locari solet. Foederatae
civitatus duae 7 sunt, quarum decumae Venire nou So-
aratores. - Ε to. Quod praeter decumanum emit a Siculis populus rom. - Est malo. Eo nempe quod praetoris ad usus domesticos dabatur. et cujus loco Pecuniam poterat accipere. VI. I. Certum. Illud pecunia solvebatur. Eam certam et definitam summam quotantiis quaedam provinciae persolvebant, et ob eam rem stim
diarior appellabantur: Aliud incertum vocabatur, quia decima parte frugum
Constans, modo minus, modo amplius ex annonae modo erat. De censoria
loeatione haee habe. Agri devictarum gentium Romae a censoribus Iocari solebant, ea lege ut certam Pecuniam. sive certum frumenti numerum quotannis Iocatores populo rom. Penderent. Lege autem Sempronia Intelligitur ea quam tulit Tib. Gracchus annosa , ut agri regis Attali, qui populum rom. heredem instituerat, a censoribus locarentur.
a. Quod stipendiarium dieitur.
iarato . libenter scriberet . qui si pendiarii dicuntur. I. V. L. 3. Cod. Meteil. habet accepimus. I. V. L. 4. Perpaue e. Septemdecim tamen. Verr. V , 47, numerat, quae arina Pro Carthaginiensibus contra Romanos tulerunt. Dicit antem h. I. Perpauca fuisse, ut Siciliam, quasi semper de pia . puto romano meritam, iudieibus com . mendet; sed lib. V. numerum Ponit. ut officia Tyndaritanorum augeat, qui se a xvir Siciliae populia seiunxerint, et Romanis opem tulerint. Cuius oratorii artiseii non leviter praeter.
S. Est reddisus. Ea legent decumas
6. Foederatre. Optima haee erat conis ditio, quum quae civitates numquatu hostes fuerant, ad amicitiam ineialiscedere jungendam coibant. Nam etsi
aliquid Romanis foedere debebant,
tameit in ceteris erant IIberae, suamque remΡ. suas leges, et suos magistratus habebant. . min. In Verrina quinta, C. 22.
etsi urbs Netum his duobus adjici.
34쪽
leant, Mamertina et Taurominitana. Quinque praeterea sine foedero tinni unes' civitates ac liberae, Centuri-pina, Halesina, Segestaria, Halicyensis, Panormitana. Praetercas omnis ager Siciliae civitatum decumanus eSt; itemque, ante imperium populi romani, ipsorum Siculorum voluntate et institutis fuit. Videte nunc
majorum sapientiam; qui, quum Siciliam, tam opportunum subsidium belli atque pacis, ad rempubli
ca in adjunxissent, tanta cura Siculos tueri et retinere Volu Prunt, Ut non modo eorum agris vectigal novum
nullum imponerent, sed De legem quidem venditionis
decumarum, neve vendundi ' aut tempus, aut locum
Commutarent; Ut Certo tempore anni, ut ibidem , in Sicilia, denique ut lege Hieronica venderoni: Vin lucrunt eos in suis rebus ipsos interesse; eorumque animos, non modo lege nova, sed ne nomine quidem legis novo commoveri. Ita decumas lege Hiero-Dica Sem Per Vendundas censuerunt, ut iis jucundior
esset muneris illius stinctio δ, si ejus regis, qui Si
culis carissimus suit - , non Solum in Stituta, Commutato imperio, verum etiam nomen maneret. Hoc jure
a rate Verrem prictorem Siculi semper usi sunt : hic Primus instituta omnium, consuetudinem a majoribus traditam, conditionem amicitiae, jus Societatis, con
vellere et commutare austIR CSLtur, quam quomodo hoc loco omiserit, mirari licet. -- Uenire. Locari a censoribus. 8. Im/nunes. Quae nihil pensitant. n. Praeterea. Praeter has septem ἰmmunes. et illas xvii bello subactas, reliquae civitates decumas frumenti dabant, quas etiam sub regibus penderea sueverant; ideoque onus erat illia admodrim leve. io. Sic Gruterus e Podd. Fabr. et
Meteil. Dii in vendiandis. Idem in eo rumque adjecit eneliticam, iussus ah iisdem codicibus. I. V. L. ari. Ibidem in Sicilia. Id ante Verrem Praetorem factum est; at Postea Censores Romae decumas Siciliae au-etione vendiderunt. Ia. Lege Hieronica. De hoe vide post Argumrritum. a 3. Funetis. Pensionis illius solutio. I 4. Eme t. malitin isset.
35쪽
VII. Qua in re primum illud reprehendo et accuso, cur in re tam veteri, tam usitata, quidquam novi seceris. Ingenio aliquid assequutus es p tot homines sapientissimos et clarissimos, qui illam provinciam ante te tenuerunt, prudentia consilioque vicisti 3 Est tuum est ingenii diligentiaeque tuae. Do hoc tibi et
Concedo : scio, te Romae, quum Praetor esses, edicto tuo possessiones hereditatum a suis' ad alienos , a
primis heredibus ad secundos, a legibus ad libidinem
tuam transtulisse: Scio, te edicta superiorum omnium correxisSQ, et possessiones hereditatum non secundum eos, qui proserrent, sed secundum eos, qui dicerent testamentum iactum, dedisse=; easque res no-Vas abs te prolatas et inventas magno tibi quaestui fuisse scio : eumdemque te memini censorias quoque leges' in sartis tectis exigendis tollere et commutare: ne is redimeret, cuia res esset; ne pupillo tutores Propinquique consulerent, quo minus fortunis omnibus everteretur; exiguam diem 7 praefinire operi, quo ceteros ab negotio excluderes, ipse in tuo redemptore nullam certam diem Observares. Quamobrem noVam legem te in decumis statuisse non miror, hominem in edictis praetoriis, in censoriis legibus tam prudentem , tam exercitatum; non, inquam, miror, te aliquid ex Cogitasse : Sed, quod tua sponte, injussu populi,
VII. x. Ivenio. An Ingenii tui vi aliqnod vitium in hoo instituto deprehendisti
tIO ab ingenio tuo perspiraei et acuto proseIscitur.3. olim a liberis ad a. I. V. L. 4. Ad alienos. Nempe in Minucii hereditate. Verr. I. 45. - A primis heredibus. A P. Annii 1ἰlia ad L. Annium. Ibid. 4 l. s. Dedisse. Non iis dedisse qui testa
mentum ostenderent. sed iis etc. n.45. 6. Censorias Ioges. Conditiones illas. quibus censores naria tecta , seu tum
dam publicorum aedificiorum euram locarent. De hac tota re adi Verr. I, 54 sqq. . Exigtiam diem. Breve tempus faciendo operi definire, ut ceteri r demptores deterrerentur, etc. L-valii, qua . I. V. L.
36쪽
Sine senatus auctoritate, jura provinciae Siciliae mutaris, id reprehendo, id accuSo. L. Octavio ct C. Cottae consulibus' Senatus permisit, ut vini et olei decumas, et frugum minutarum', quas ante te qMaestores in Sicilia vcndero con- Suessent, Romae vendorent, legemque ' his robus. quam ' ipsis videretur, odicererit. Quum locatio fieret, publicani postidarunt, quasdam res ut ad legem adderent , neque tamen a censoriis ceteris legibus recederent. Contra dixit is, qui casu tum Romae suit, tuus hospes' ', Vorres, hospes, tuquam, et familiaris tuus, Sthenius hic Thermitanus. Consulos causam CDguo Verunt: quum viros primarios. atque ampliSSimos civitatis multos in consilium advocassent, de consilii Sententia Pronuntiarunt, se lege Ilieronica vendi
VIII. Itane vero 3 prudentisSimi viri, summa auctinritate prio lili, quibus sonatus legum dicθndarum itilo candis vectigalibus omnem potestat in permi Serat, Populusque romanus idem jusserat, Siculo uno recuSante, cum amplificatione vectigalium , nometi Hieronicae legis mutare noluerunt: tu, homo minimi consilii, nullius auctoritatis, injussu populi aC senatus, tota Sicilia recusante, cum maximo detrimento
8. Consulibus. Illi anno 6 8 consuisles fuere. quo tempore quum ab anno 66r nulli erant censores. eorum Inunera ad consulea suerant delata. s. Minutiarum. Frumenti et de mi num. Conser Seruium ad aeneid. I, 3 8. Io. Legem. Conditiones, quibus has
res venderent. ii. Olim cruce. Grae v. et Ernes . re. carunt quam ex antiq. edd. Halieni
qtioque duo M Ss e nostris regiis, usitata syllepsi. I. V. L. ra. Tuus hospes. Invidio a iteratio: quum hune suum hospitem, tam in dignis modis habuerit Verres. Conser err. II, 34 ; V, 42. - Hie. Qui titile judicio adefit. VIII. r. Siculo tino. Nempe quum publicani ceteris provinciis Siciliam
exaequare Coriarenti . r sitit huic rei Athenἰias, et Pervicit; verum decumas,
37쪽
1Ν VERREM AC T. II, LIB. III. 27
atque adeo exitio vectigalium, totam Hieronicam legem sustulisti.
At quam legem corrigit, judices, atque adeo totam tollit 3 acutissime ac diligentissime Scriptam; quae om
nibus custodiis' subjectum aratorem decumano tradit, ut neque in Segetibus, neque in areis, neque inhorreis, neque in amovendo, neque in asportandos rumento, grano uno possit δ arator Sine maxima poena fraudare decumanum. Scripta lex ita diligenter est, Ut eum scripsisSe appareat, qui alia vectigalia non haberet ; ita acuto, ut Siculum; ita severe, Ut tyraH-tium ; qua lege' Siculis tamen arare expediret: nam ita diligenter constituta sunt jura decumano, ut tamen ab invito aratore plus decuma non possit auferri. Quum haec essent ita constituta, Verres tot annis atque adeo saeculis si inventus est, qui haec non commutaret, Sed eVerteret; eaque, quae jamdiu ad salutem sociorum, utilitatemque reipublicae composita Comparataque essent, ad suos improbissimos quaestus conVerteret : qui primum certos instituerit Domine
decumanos, re vera ministros ac satellites cupiditatum Suarum. Per quos ostendam Sic Provinciam per triennium Vexatam atque vastatam , judices, ut eam multis annis multorum innocentia sat entiaque recreare N
quae antea In Sicilia vendebantur, R mae vendi iussit senatus. a. omnibus custodiis. Omnibus modis septum et eustoditum aratorem aulaieit deeumay . 3. Alii, Posset. I. V. L. . Non haberet. Eoque acclaratiris de iis retinendis et amplificandis cogi.
aret. - Ut Siculum. I. e. aera turn et natura controversum. iam gentem Sicu
lam ipse sic describit in Bruto. C. u. - Ut irrannum. Ut qui eam seripserit, regem et rerum omnium dominiim fuisse apPareat.
severe scripta , ad Siculorum utilitates pertinebat. 6. Sinculis. Unus post tot saecula Verrea inventus est, qui . et . Drat He : nam ab Hieronis morte , li. e. anno V. C. 558 ad Verris praeturaiu
38쪽
IX. Eorum omnium, qui decumani Vocabantur,
princeps erat Q. ille Apronius, quem videtis: de cujus improbitate singulari, gravissimarum legationum querimonia , audistis. Adspicite, judices, vultum hominis
et adspectum; et ex ea contumacia. quam hic in perditis rebus retinet, illos ejus ' spiritus sicilienses quos fuisse putetis, cogitate ac recordamini. Hic est Apronius, quem in provincia tota Verres, qUum Undique nequissimos homines conquisiSSet, et quum ipse secum sui similes duxisset non partim multos,
Dequitia, luxuria, audacia, sui simillimum judicavit.
Itaque istos inter se perbrevi tempore, non POS , non ratio, non commendatio aliqua, sed studiorum tur
pitudo similitudoque conjunxit. Verris mores improbos impurosque nostis: fingite vobis, si potestis, aliquem, qui in omnibus istis rebus par ad omnium sagitiorum Desarias libidines osse possit: is erit Apronius ille; qui, ut ipse non solum vita, sed etiam Corpore atque ore significat, immensa aliqua vorago est ac β gurges vitiorum turpitudinumque omnium. Hunc in omnibus stupris, hunc in sanorum expilationibus, hunc in impuris conviviis principem adhibebat; tantamque habebat morum similitudo conjunctionem
m. r. Qtierimonia. Sic Gruter. et Em. ceteri e ΜΝS inquerimonias Herelius malebat adsessριm ς nam aispicere... adVectum ei haud place.
hat. At iu Catiliti. IV similiter dieitur:
.. Versatur mihi ante oculos Cethegladspeetus . . Pertinet autem vultus ad os, advectias ad totam corporis spe etem. Itaque paullo post dicitur corin Poro atque ore significatis. 2. Illas ritis. Sie omnis edita seriptaque lectio. Iambinus, illos etiam viritus. Senina est: Cogitate quanta uerit hominia auperbia, quum, s.-rentibus rebus suis, in Sicilia ver
3. Non res. Neque utilitas, neque iudieium. Graevitia intelligit : neque negotiatio, neque rationum Cura. Studiorum similitudo. sie pro Cluent. . Magnam vim habet ad compingendas amicitias studiorum ae natura
similitud 4. Atque Ore. Quod utrumque in eo
5. Al. aui; sed hahel ae vetua lit,er Ursini; idque recte placuit Μureto et Grievio. I. V. L.
39쪽
IN VERREM AC Τ. II, LIB. III. 29
atque concordiam, ut Aprimitas, qui aliis inhumanus' ac barbarus, isti uni commodus ac disertus videretur; ut, quem omneS Odissent, neque videre vellent, sine eo iste esse Don posset; ut, quum alii ne conviviis
quidem iisdem, quibus Apronius, hic iisdem otiam
poculis uteretur; postremo, ut odor Apronii teterrimuS oris et corporis, quem, ut aiunt, ne bestiae quidem ferre possent, uni isti suavis et jucundus videretur. Ille erat in tributiali proximus; iti cubiculo solus 7 ; in convivio dominus; ac tum maxime, quum, accubante praetextato' praetoris filio, in convivio saltare nudus Coeperat.
X. Hunc, uti dicere institui, principem Verres ad
fortunas aratorum vexandas diripiendasque esse voluit : hujus audaciae, nequitiae, crudelitati, fidelissimoS Socios, optimosque cives, scitote, hoc praetore traditos, judices, atque addictos suisse, novis institutis et edictis; tota Hieronica lege, quemadmodum antea dixi, rejecta et repudiata. Primum , edictum, judices, audite Praeclarum :α Quantum decumanus odidisset' aratorem sibi de-α Cumae dare oportere, ut tantum arator decumano
a dare cogeretur s. Quomodo λ quantum poposcerit
6. Inhumcisus. Ineommodus homo et disseulter, aspere ae duriter loqueri . . Solus reposuimus ex eodd. Pall. Μet. Nann. Franc. et edd. vel . Gru teram, Graevium, Garatonium sequuti. olim ex Lambitio socius. Semiavit I. V. L. Lambini lectionem, Praemo nito tamen leetore ae libenter alteram TemPturum. Eollato Praesertim insta
decim, ante quos praetexta non deponebatur. Ex his notatur Verria improbitas , qui turpissimarum remm aspectu filium adhue puemm comampi aineret. Eiusdem improbitatis parentes aevo su aeeusat Quintilia . I. I I . A quibus. inquit, miseri liberi discebant vitia. etiam antequam scirent vitia exsex. I. Tamquam domino adjudieatos et rius arbitrio permissos. Sic pro Flaceo, a : .. Quum indicatum non faceret, addictus Hermippo, et ab hoe ducitis estis. CL A. Geli. XX, 1. x. Edidisset. Signis saet, decla
40쪽
M M. Τ. CICERONI sApronius, dato. Quid est hoc ' λ utraim praetoris in
stitutum in socios, an in hostes victos insani edictum atque imperium tyranni λ- Ego tantumdem , quantum ille poposcerit 3 poscet omne, quantum exaravero . - Quid omne λ-Ιmo Plias etiam, inquit, si volet. - Quid tum Z Quid censes λ - Α ut dabis, aut contra edictum socisse damnabere.-Ρer deos immortalest quid est hoc Θ verisimile enim non est. Sic mihi persuadeo, judices: tametsi omnia in istum hominem convenire putetis, tamen hoc vobis salsum videri. Ego enim, quum hoc tota Sicilia dicoret, tamen asi
firmare non auderem, Si haec edicta non ex ipsius tabulis totidem verbis recitare possem; sicuti faciam. Da, quaeso, Scribae: recitet ex codico β. Roc ita odictum do professione . EDICTUM DE PROFEsSIONE. Nogat me
recitare totum : nam id significare nutu vi lotur. Quid praetereo 3 ari illud, tibi caves' tamen Siculis, et miseros respicis aratores Edicis enim, te in docum anum, si plura sustulerit', quam debitum sit, in octu
plum judicium daturum osse. Nihil mihi placot praetermitti. Recita hoc quoque, quod postulat; totum
recita. EDICTUM DE IUDICIO IN OCTU PLUM. Iudicio ut
3. Rescripsit Bech. teste his, Quid, quid est Mep I. V. L. 4. Αl. tantiam dem, quod probat
Hotomann. Sed Ernest. veretur nedem sit a glossa , ideoque delendum. I. V. L. s. Exarasero. Ex aratIone perem
pero. Dialogismus est. Quid tu dieis omne p-- Imo, inquit Verres, amplius, si ita ei libuerit. - Quid tum p inquit arator. Qtaid putas saetendum p - Aut
dabis, respondet Verres, etc. 6. Ex eodice. Ex tabulis Verris. I. De Professione. Qua cavetur ne arator minus iugerum Prostratur, seu declaret, quam exaraverit. 8 Mes. Siresorum utilitati per speciem consulere videris. 9. Bech. maluit scribere e Cod. Urn. si plus sustulerit; quod jam Emest suaserat. I. V. L. Io. In octuplum. Permissurum aruistori, ut decumanum iudicio Persequa tur, et ab eo repetat septim tanto am-Plius, quam quantum abstulerit Quod quidem re ipsa iacere in animo non habetat Verres, sed speciem iniquitati obducere studehat.