장음표시 사용
401쪽
392 M. Τ. CICERONIS illa provincia, verum etiam hac republica dignissimus
Confirmant ipsi se ' , quum is etiam tum semisomnis Stuperet; arma capiunt; totum sorum atque Insulam, quiae eSt urbiS magna Pars, complent. Unam illam solam noctem praedones ad Elorum Commorati, quum sumantes etiam nostras DaVes reliqui SSent, ac
cedere incipiunt ad Syracusas. Qui videlicet saepe audissent, nihil esse pulchriUS, quam Syracusarum
moenia ac portu S, Statuerant, Sew, Si ea Verre praetore non vidissent, numquam eSSE Vi Suros.
XXXVII. Ac primo ad illa aestiva praetoris accedunt, ipsam illam ad partem litoris, ubi iste per eos dies,
tabernaculis positis, castra luxuriae collocarat : quem posteaquam inanem locum ossenderunt, et praetorem commovisse ex eo loco castra Senserunt, statim sine ullo metu in portum ipsum Penetrare CoePerunt.
Quum in portum dico, judices sex planandum est
enim diligentius, eorum causa, qui locum ignorant , in urbem dico, atque in urbis intimam partem venisse piratas : non enim portu illud oppidum clauditur , Sed urbe portus ipse cingitur et concluditur;
Don ut alluantur a mari moenia extrema, sed ipse influat in in urbis Sinum portUS.
1 o. Confrmant ipsi se. Id est, incolae animum suum erigunt. XXXVII. r. Castra. Ironia est ἔquasi propter militiam illam muliebrem Praedones ab aditu territi fuissent. s. Clauditur. Graevius multus est in explananda huius vocIs Ux Re Potestate. in Homines, ait, et Ioea dictiuture audi, illi quum pervenerunt, haeequum sita aurit ad litora maris aut alla invia, quo non licet ulterius progredi Sic autem explicat Ernest.. Portus non defendit urbem ab aditu hostium, ut vulgo, quum est totus ante urbem; sed ipse cingitur aediscita urbis undique, et extra urbem nihil est, nisi introitus Portus Non recte intellexere descriptionem hanc interpretes. Vide de hoc portu testem Deu latum Domille ad Charit. P. 598. Maenia extrema, est urba extrema: nam moenia sunt aediscia urbis, unde pro ipsa urbe dieuntur. Cons. etiam indie. latiti. 3. Sed ipse in at, etc. Lamianus, is sed ut ita. a I. V. L.
402쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 393
Hic, te praetore, Heracleo archipirata cum quatuor myoparonibus parvis ad arbitrium suum navigavit. Pro, dii immortalest piraticus myoparo, quum imperium populi romani, nomen ac fasces essent Syra-Cu Si S, USque ad forum, et ad omnes urbis Crepidines accessit : quo neque Carthaginiensium gloriosissimae ClasSes, quum mari plurimum poterant, multis bellis saepe conatae, umquam adspirare' potuerunt; neque populi romani invicta ante te si praetorem gloria illa navalis, umquam, tot Punicis Siciliensibusque hellis Τ, penetrare potuit: qui locus ejusmodi est, ut ante Syracusani in moenibus suis, in urbe, in foro 'hostem armatum ac victorem, quam in portu ullam hostium Davem viderent. Hic, te praetore, praedonum naviculpes pervagatae sunt, quo Atheniensium classis
4. Crepidines. Sunt aggeres saxo quadrato ad fluminis , aut cujusvis aquae ripam aediseati, quibus suctus coercentur et in alveo continentur. Gall. tin quai. Crepidines sunt ita dictae, Dod fluetus illas alicientes assidue crepitare videntur.
omnino veram est; nam Diodorus lib. XIV. d et Himilconem Cartha giniensium ducem eum classe dueen in arum et oeto navium, et multo pluribus onerariis magnum Suracusammin Portum penetrasse.Vid. Roll. Histor. om. I. Thueydides, lib. VI et VII, narrat anno decimo nono helli Pel Ponnesiaci ante Christum 4r3, Nieta duc , classem Atheniensium, in m
tum Syracusartim ingressam. victam Penitumite consectam suisse. Notandae fiunt autem circumstantiae quatuor, quas orator ad exaggerandam. hine
diffieultatem in portum subeundi, ill Ine Verris ignaviam, congerit: et asses illis erant gloriosissimae; mari Plurimum poterant; 3' saepe illud tentaverant; 4 numquam tamen illo notadico penetrare, Aed ne aspirare quidem
6. Inoieta ante te. Haec ad tempus dintaxat a Cieerone dicuntur. Notienim navalia hella Romanos semperita Prospere gessisse docent historici, docet P. Claudius consul, qui classemqnum haberet centum et viginti navium ad ipsam Siciliam, ad Drepani Portum superatus a Poenis, et servatis vix triginta navibus, Lilybaeum fugit. . Tot Punicis. Romani hellum eum Poenis diutissime et acerrime in sicilia de stelliae possessione gesserunt. Diu eum ipsis etiam Siculis bellarunt. stea Polrbius, Livius, et alii. -- Periere re. Nam ante Μ. Μareelli victoriam, et captas ab eo Syracusas, urbs illa Perinpetua Romanorum hostis suit. 8. In foro. Quia portus in ipsa urbis est aedis tione. Notabis emphasim In hoc verbo. s. Prin nram naνistitiae. Sio supra:
403쪽
sola, Post hominum memoriam, CCC navibus, vi ac multitudine invasit : quce in eo ipso portu, loci ipsius portusque natura, vi Ctu atque Superata t. Hic primum opes illius civitatis victae, Comminutae, depressaeque sunt : iri hoc portu Atheniensium nobilitatis, imperii, gloriae naufragium iactum existis
XXXVIII. Eone pirata penetravit, quo simul atque
adisset, non modo a latere, sed etiam a tergo magnam partem urbis relinqueret Insulam totam Praetervectu S est; quae est urbs ' Syracusis suo nomine, ac moenibus : quo in loco majores, ut ante dixi, Syra-Cusanum quemquam habitare vetuerunt; quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem Portum futurum intelligebant. At quemadmodum est pervagatus p radices palmarum agrestium, quas in Nostris Davibus invenerant, jaciebant ut omnes istius improbitatem, et calamitatem Siciliae possent cognoscere. Siculosiae milites, aratorum ne liberos, quorum patres tantum laboro suo frumenti exarabant, ut populo romano totique Italiae suppeditare possent ;Pirati a minuam. Imminutio est; qua sigura saepe hic iterata eo amplius augetur Verris Ignavia. x . In hoc portis. Ibi quidemnarum potentia ita fracta est, ut annis octo Post rebus suis nondum ex illa clade restitutis, eosdem Athenienses apud AEgon stumen adortus, insigni praelio navali vicerit Lysander Lac daemonius, atque urbe occupata, eterem sormam Atheniensia reipublieae ustulerit, ac novam, eo titutis triginta tyrannis, instituerit. Xenoph. Eist. Graee. lib. XI. I a. Existimatur. Conser nobilem locum aptu Senecam de consolat. ad Μarciam, c. et , ubi Lipsius plura hujus orationis loca contulit. I. V. L. XXXVIII. r. A ter . Ilare laminuens insulae latera in mediam urbem arae insinuat et portum efficit. Qui igitur in eum portum penetrant, insulam a tergo relinquunt, quae est urbis magna para et proprium auum habet nomen et sua moenia. a. Al. ae quae eat urbis magna Pars S. in Ernest. Omnia haec spuria judicat. I. V. L. 3. Deiebant. Per ludibrium, militibusque nostris inediae exprobrandae gratia. 4. meditare possent. Holom. et
404쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 305
eosne, in insula Cereris natos, ubi primum fruges
iuventae esse dicuntur, eo Cibo esse NSOS, a quo majores eorum ceteros quoque, frugibus inventis, removerunt Θ Τe praetore, Siculi milites palmarum stirpibus praedones Siculo frumento alebantur. Ο spectacidum miserum atque acerbum l ludibrio esse Urbis gloriam, et populi romani nomen, hominum conventu si atque multitudine; piratico myoparone, in portu SyraCU- sano, de classe populi romani triuml hum agere piratam; quum praetoris nequissimi inertissimique oculos
praedonum remi respergerent POSteaquam e Portu piratae non metu aliquo assecti, sed satietate exierant, tum coeperunt quaerere homineScausam illius tantae calamitatis e dicere omnes, et pa
lam disputare', minime esse mirandum, si, militibus remigibusque dimissis, reliquis egestate et fame per
ditis. prictore tot dies cum mulierculis Perpotarite tanta ignominia et et calamitas esset accepta. II C autem ' istius vituperatio atque infamia confirmabatur Eorum Sermone, qui a suis civitatibus illis navibus
pnepositi fuerant : qui ex illo numero reliquis Syra
Graevitis habent Potiet, quia verbum is suppeditarem in neutra significatione accipiunt; ut posset frumentum sufficere, fiatis esse Populo. Quod qtiamvis mciliis Confirment exemplis, rectum quoque est vulgatum, nee sine libris mutandum est quid litam.
vitate, tam frequenti. Piratico mino
'rone Verba plena invidia et Indigna. tione. Habent em asim , quia quum myoparonia et classia mentici fit, duo
una conseruntur extrema , infimum et supremum habent antithesint: myoparo et clasais, pirata et populus min uanufi. - Cum Proetoris. Magna est emphasis oratoria. Nude signifieant, praetoris in ConspeCtu. 5. Disputare Disserere, declamare.
Subjicitur causa istius calamitatis . Verris sellieet libido. . Tantra innominis. Claxsia inreniadium et piratarum deambulatio in
medio Portu.8. Haec antem. Advertes oratoria artificium. Adducitur navare mintestimonium, non tam rei confirmandae gratia, quod minime necesse erat . quia res erat elam; quam ut ex illorum mentione transitua Praeparetur ad quam
s. Reliqui. Ceteria aut certo pretio
405쪽
cusas, clasSe amisSa, refugerant. Dicebant, quos ex Sua quisque navi missos sciret esse. Res erat clara :neqlle Solum argumentis, sed etiam certis testibus istius avaritias tenebatur.
XXXIX. Homo certior sit , agi nihil in soro et
conventu tota die, nisi hoc quaeri a navarchi S, quemadmodum classis esset amissa; illos respondere, et docere unumquemque, missione remigum, fame reli
quorum , Cleomenis timore et fuga. Quod posteaquam iste cognovit, hanc rationem habere coepit : caummsibi dicendam' osso statuerat jam ante, quam hOC USU Veniret, ita ut ipsum priore actione dicere audistis; videbat, illis navarchis testibus, tantum hoc crimen SuStinere se nullo modo posse : consilium capit primo
Stultum, Verumtamen ClemenS.Cl omenem et nauarchos ad se vocari jubet : veniunt : accusat eos, quod hujusmodi de se sermones habuerint; rogat, ut id facere desistant, et in sua quisque navi dicat se tantum habuiisse Dautarum, quantum oportuerit, Deque quemquam esse dimissum. Illi
dimissis, aut in dissipatis, aut pra'
donum serro obtruncatia, aut fame denique consumptis. -Missos. Pecunia dimissos. - Tenebatur. Demonstrabatur.
o. AMaritia. Quod huius vitio remiges erant dimissi, et ceteri tame interierant. olim audacia. XXXIX. I. Homo certiorsit. Quaditum Verris crimen, crudelitas, ad quod ensim praeparantur animi iudicum,
hoc pacto : Verres navarchos ad se orat; rogat, testimonium ab eis extorquere conatur, quod invidiosis aer
monibus opponat, qui de sua libidi et avaritia habebantur. sed ut illudisibi nullo adiumento suturum videt,
statuit in eos amissae elassis invidiam rejicere, atque eos proditionis nomine arcessitos, necare; infra cap. 53. Μire tractatur hic locus per varioa assectus commiserationia in navarchoa , in parentea, etc. et per illustriores quasque figuras, quae auia locis sese satis indi
a. Causam sibi incendam. Se accusatum iri iudicaverat. Usu veniret. Id est, eontingeret. Usus venit, vel usu et enit , dicebant veterea Latini pro accidit. Exempla congessimus in indice. 3. Hujusmodi de se sermones habuerint. Quales reseruntur P. auperiore.
406쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 397
enimvero so ostendunt, quod Vellet, esse facturos. Iste non procrastinat; advocat amicos β Statim; quaerit ex his singillatim, quot quisque Nautas habuerit. Respondit unusquisque, ut erat praeceptum. Iste in tabulas refert; obsignat Signis amicorum providens
homo, ut contra hoc Crimen, Si quando opus esset, hac videlicet testificatione' uteretur. Derisum credo Iesse hominem amentem a suis consiliariis, et admonitum , hasce ei tabulas nihil profuturas; etiam plus
ex nimia praetoris' diligentia suspicionis in eo crimine futurum. Iam iste erat hac Stultitia multis in rebus usus, ut publice quoque', quae Vellet, in civitatunae literis et tolli, et reserri juberet: quae omnia nunc in
telligit sibi nihil prodesse, posteaquam Certis v literis,
testibus, auctoritatibusque convincitur.
XL. Ubi hoc videt, tabulas sibi nullo adjumento
4. Enimvero. Significationem habet Prompti et parati animi.
5. Admcae amicos. Qui navarchoram testificationis testes essent, eamque suta annulis de more obsignarent.
Vid. pira Quintio, cap. 6. - Quoerit ex his. Navarchis nimirum. 6. Testiseatione. Testificatio, seu estatio. ut eam vocat Quintil. lib. V, P. I , appellantur tabulae quae dequneumque negotio consciuntur; quae ad probationem valeant. Ad testati nem conficiendam, non, ut nunc, Per sonae publicae, quales sunt tabularii, sed in vicem eorum qui tunc non erant, Privati aduo hantur testes sePtem, qui eam suis annulis obsignarent, ut ne a salsariis postea adulterari postset. . Derisum credo. Quia statim consilium mutavit, et aliam defensionis rationem instituit. - A suis coartaliariis, id est, ab Illis amicis quos Verres ad testifieationem obsignandam adu Caverat , et quomm consilio antea uti solebat. Nam illud de testiseatione eonsilium non ei dederant; ipse illud
Haee non sunt otiosa. Nam eorum, qui in summo imperio sunt, acta om
nia publica sunt, neque privata ulla testis tu ne iurari possunt. Haec igitur nimia diligeutia Verris defensioni magis nocebat, quam eam juvabat; quia suspicioni dabat locum. s. Ut publico quoque. Id est, ut
non solum salsas illas testificationes privatas confingeret; verum etiam publieas illas civitatum literas corrumis peret, et quae vellet in eis tolli juberet. io. Certis literis. Id est . tabulis non iis quales sunt quae a Verre produel possunt; sed sinceris, incorruptis. X L. r. Tabulas. Tabulae in quibus seriptae erant navarehorum eo sessio et testiscatio. Libri omnes habebant illorum confessionem, testifcationem suam, sed primo alterutrum abundat.
407쪽
suturas, init consilium, non improbi praetoris nam id quidem esset serendum), sod importuni atque
amentis tyranni : statuit, si hoc crimen extenuare vellet nam omnino tolli posse rion arbitrabatur . navarchos omnes, teStes Sui sceleris, Vita esse privandos. Occurrebat illa ratio : Quid Ct Omene' fiet λ Do terono animadvertere in eos, quos dicto audientes osse jussi; missum facere eum, Cui imperium Potestatemque permisi Z poterone eos assicere Supplicio, qui Cleomenem sequuti sunt; ignoscore Cleomeni, qui Secum fugere, et Se consequi jussit λ poterone in eos esse vehemen S, qui naveS inanes non modo habuerunt, sed etiam apertas'; in eum dissolutus, qui solus habuerit constratam Davem , et minus exinani tam λ
Pereat Cleomenes A una. Ubi siclos p ubi exsecrationes tibi dextrae complexusque 3 tibi illud contubernium muliebris militiae in illo delicatissimo litore 3 Flori
sive illorum confessionem, sive Dabulas ; secundo Latini nem otiis ratio non seri testificationem suam; dicendum erat testificationem illorum, id est , , archorum a quibus data erat testineatio illa de Verris actis. IInde patet quatuor illas voces in marginibus in is inriptas fuisse, et jamdudum eruditi, praeeipue Victor tua in animadversioriathus in Ciceronem, conquesti fiunt non Ciceronem solum, sed Plerosque veteres multis lacinita onerari. Defendit ininen Ernesti fiervavit Schiata.
a. Quis Geomene. Ellipsis ext Praepositionis M. Sequitur elegatis I erpro OP Ρ eiam de Cleomene deliberati , in qua mire describitur pugna
rationis et asse tuum. 3. Apertas. Non constratas, atque
ideo telis patentea liostium. Supra p. 34. 4. Pereat Geomenes. Subaud. inia quiet aliquis, prolepsia. - Ubi es ρ subjectio. Si perit una Cleomenea,
inquit Verres, non aervabo fidem quam Cleomenis uxori dedi. - Exsecratio hic est jusjurandum omnimn sancti a. simum. capitia devotione sanCilum. Notabis allegoriam sumptam de re militari. in qua sunt sides exercituum. i jurandum, dextrae. Contubernia. UM Matriae β simul implicatae in fidei testimonium. - Contubermum Pr prie di batur in eastris tentorium , ici quo derem militea habitabant. Est etiam contubernium fi ietas victus, et aliter hic accipitur de Verre, Cui ejusmodi societas erat eum Cleomenia uxore. Supra cap. 3r. Hoe sensu dixit Sen. epist. VI: in Magnos viros non schola, sed Contabe tum laeti m. Ad dit autem Cicero vi muliebris militiae . .
ad castrorum illoriam irrisionem, de quibus eap. 3I.
408쪽
nullo modo poterat, quin Cleomeni parceretur. Cleomenem vocat: dicit ei, Se statuisse animadvertere in omnes navarchos; ita sui periculi rationcs serre ac postulare. Tibi uni parcam, et totius istius cuippe crimen, vituperationemque incon Stantiae si potius suscipiam, quam aut in te sim crudelis, aut tot tam graves testes vivos incolumesquo esse patiar. Agit gratias Cleo
menes, approbat consilium; dicit, ita fieri oportere :admonet tamen illud, quod istum sugerat, in Phalar-
guin, Centuri pinum navarchum, non posse animad
verti , propterea quod secum suisset una in Centuri pina quadriremi. Quid ergo λ iste homo ex ejusmodi civitate, adolescens nobilissimus, testis relinquetur In praesentia, inquit CleomeneS, quoniam ita necesse
est; sed post aliquid videbimus, ne iste nobis obstare
possit. XLI. Haec posteaquam acta et ConStituta Sunt, Procedit iste repente e praetorio , inflammatus Scelere, furore, crudelitate : in sorum venit; navarchos vocari
jubet. Qui nihil metuerent, nihil suspicarentur, si tim accurrunt. Iste hominibus miseris innocentibusque injici catenas' imperat. Implorare illi fidem populi romani, et, quare id faceret, rogare. Tunc iste hoc causae dicit, quod classem praedonibus prodidissent. Fit clamor et admiratio populi, tantam esse in homine im-
s. Inconstanti . Hoc verbo signa-fieatve hie vitium illud , quo jus dispar in re pari redditur; quod in
praetore minime serendum est, qui juria aequabilem rationem tenere debet. - - πα-s testes. Subaud. avariistiae meae et nequitiae.
XLI. r. E printorio. Printorium his est domus praetoria. in qua, rerum Cleomene deli rata, eo illom de navarchis necandia Verrea inierat. Nam alias Proetorium Pro eo loco an mitur, in quo jua reddebatur. a. Infici calenas. Collo et cervicibus , ut posterius dicet. - lora
Misdem. Quia quamvis socii sint et
foederati, tamen a Verre pro hostibusae praedonibus habentur. Popiali romani. Libri man eripia quatuor habent minioris. Recepit Emeat. Harim.
409쪽
pudentiam atque audaeiam, ut aliis causam calamitatis attribueret, quae omnis propter avaritiam ipsius accidisset; aut, quum ipse praedonum Socius y putaretur, aliis proditionis crimen inseri ei; deinde, hoc qui it decimo die crimen esse natum, poStquam classis esset amissa. Quum haec fierent, quaerebatur, ubi esset Cle meties; non quo illum ipsum, cujusmodi esset, quis
quam supplicio, propter illud incommodum, dignum putaret. Nam quid Cleomenes facere potuit non enim possum quein quam insimulare falso)ὸ quid, inquam
magnopere Cleomene Sβ sacere potuit, istius avaritia navibus exinanitis Θ Atque eum vident' sedere ad latus praetoris, et ad aurem familiariter, ut solitus erat, insusurrare. Τum vero omnibus indignissimum visum est, homines honestissimos, electos ex suis civitatibus 7, in serrum atque in vincula conjectos ; Cleomenem, propter flagitiorum ac turpitudinis societatem familiarissimum esse praetoris. Apponitur his' tamen accusator Naevius Turpio quidam, qui, C. Sacerdote praetore, injuriarum damnatus est', homo bene appositus ad istius audaciam : quem iste in decumis in
accusatorem est subori are aliquem, qui falso ac rixet. - De Ninois Tu pione, lib. III, cap. Injuriarum damnatus. DamnatIonem sequebatur infamia, infames autem repelluntur a serendo testimonio, et ab accusando; ex jurisconsultis. s. Verba, qui . . . est, translata videntur motio ex Vere. II, 8. I V. L. I . In decumis. In aratoribus ter
ritandis, ut se ab istius ealnmniis pecunia liberarent; ut de Petrinis narratur, lib. III, cap. 39. Petra Siciliae oppidum, cujus incolae Petrini. -- In rebus evitalibus. otium Dioni HalesIno hereditatem ademit, Lib. II, cap. 8. 3. Proedonum socius. Quasi cum praedonthus collusisset, et elassem ipse prodidisset militibus, remigibus,
4. Cujusmodi esset. Cujuscumque modi esset ; qualiscumque esset, sive noeent, xive innocens. 5. Magnopere Geomenes. Abest vox mis opere in multis codicibus quos recenset nurmannna in not. P. 8rt, iisque est Barberinus addendus. 6. Atque eum vident. Quum quaereretur ubi e et, ECce eum vident. . Flectos ex suis cisitatibus. QUnauibua imperarent. 8. Amonitur his tamen. Apponere
410쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 4oi
robus capitalibus, in omni calumnia, Pr pecvrSorent habere solebat et emissarium. XVI. Veniunt SyracuSas pare rates Propinquique miserorum adolescentiu In, hoc repentino calamitatis suae commoti nuntio; vinctos adspiciunt catenis liberos suos, quum istius avaritiae poena in collo et cervicibus suis Sustinerent; adsunt, defendunt, proclamant' ; fidem tuam, quae nusquam crat, Nec umquam suit, implorant. Pater aderat Dexio Tyndaritanus, homo nobilissimus, hospes tuus cujus tu domi fueras, quem hospitem appellaras : eum quum illa auctoritato, et miseria videres praeditum', non te ejus lacrymae, non senectus, non hospitii jus atque nomen a Scelere ali
quam ad partem humanitatis revocare potuit 3 Sed quid ego hospitii jura in hac tam immani bellua comme
moro 3 qui Sthenium Thermitatium hospitem suum, cujus domum per hospitium exhausit et exitia Divit, absentem in reos retulerit, causa indicta, capite damnarit; ab eo nunc hospitiorum j lira atque Ossicia
quaeramus p cum homine enim crudeli Nobis res ost,
an cum sera at tuo immani bellua 3 To patris lacryma de innocentis filii periculo non movebarit Z quum Pa trem domi reliquisses, filium tecum haberes; te Do-
XLII. r. Proeliam l. V iseranturae nutarum paratos esse judiciti suos liberos, et propinquos defendere. seu tu domistieras. Subaud. diversa ua. - Quem hospitem anellaras. Hospitale jus tantae erat necessitudinis, ut sanguinis etiam nexui Praeferretur.
ius meminit He Tullius, ut in Athe
nio, lib. II, et aliis, ut ista commeminratione tanto majus odium in Verrem,
a quo ius illud violatam est, intam
2 . Prinditiam. Suhitta. edidit e con ΙΙ. Ge. pars sectu a. iectura, in eum quum, ilIa aetate, tui. seria videres perditum M. Emes . Verecunde coniecerat Probante Wittetiti. ω illa auctoritate praeditum, aetate et miseria perditum Lambin . cum Guliel. ω quum illa auctoritate, miseria videres Perditum . .
3. Qui Sthenium Thermisianum. Sacas historiam vide lib. II, cap. 34.
Quin mus. II. e. requiramus, mor Grae rorum, qui eodem sensu usurPant.