장음표시 사용
11쪽
8 ARTICVLVS X. In quo con ut auxilium Dei mouentis , ex diui ione gratia in operantem
o coopcrantem maxime inseratur. EA vero S.Thomae doctrina maxime illustratur ex diuisione gratiae in operantem dc cooperantem quam 1. I. qu. III. art. 2. ex Aligustino affert de Grat. &lib. arb. cap. i . Cooperando Deus in nobis persicit quod operando incoepit , quia ipse ut velimus operatur iucipiens, qui volentibus cooperatur ρ 1 f. leni. Et ab Apostolo ipso traditam esse confirmat his verbis. Deus est qui operatur in vobis 2 velle perficere. Hanc vero gratiae diuisionem dum ad illud gratiae auxilium quo nos mouet Deus resertur , ita explicat S. Thomas. Operatio ali liti si Is non a tribuitur mobili sed mouenti. in illo ergo essectu in quo mens no a mota est 2 non m
nens, soliu autem Deus mouens, operatio 'Deo attribuitur, O secundum hoc dicitur graria operans. In illo autem essedis in quo mens nostra ct moset 2 mouetur, operatio non solkm attribuitur meo , sed etiam anima, ct fecundum hoc dicitur gratia cooperans. Est a uem in nobis duplex a Zm: primus quidem interior voluntatis 1, O quantirm ad istum actum voluntasse habet ut mota, Sesu autem ut mouenm, ct praesertim cum voluntas incipit bonum velle qua prius malum volabat. Et ideo secundum quod Deus mouet humanam mentem ad hunc astum, dicitur oratia operans. Alius autem astus est exterior, qui cum a voluntate imperetur, consequens est ut ad hune actum operatio attribuatur vo-Iuntati: Et quia etiam ad hunc a tum Seus nos adiuuat, ct interius confirmando vo-Iuntatem ut ad a tum perueniat , ct exteriμs facultatem operandi praebendo , reste-Eu huiusmodi aritim dicitur stratia cooperans. Vnde post premissa verba subdit . cu-gustinus: V t autem velimus venatur, cum autem volumus ut perficiamus nobis coope-Watur. Quibus addi potest quod ibidem addit Augustinus : rimen Ane isti τι
operante ut velimiu, vel cooperante cum volumm ad bona pietatis opera nihil valomm. Vbi tria aduertenda uini: Primum est , diuisionem illam ne vitiosa sit, a d. aequatam esse oportere, hoc est nullum esse Dei mouentis auxilium quod non si vel operans vel cooperans. At ex D. Thoma Gratia dicitur operans,cum Deus in voluntate actum interiorem bonae voluntatis operatur, praesertim cum voluntas incipit bonum velle : cooperans vero cum ad actum exteriorem qui a voluntare imperatur hominem adiuuat, tum interius confirmando voluntatem ut ad actum perueniat, tum exterius facultatem operandi praebendo. Ergo nullum est
Dei mouentis auxilium, siue gratia actualis ut alij vulgo Theologi appellant
sine initio vel incremento bonae voluntatis. Vnde etiam D. Aug. de Gr.& lib arb. e. t Semper est in nobis voluntas libera, sed nonsemper est bona. Gratia vero Deisemper est bona ,s per hanc fit ut sit homo bonae voluntatis qui prius Dis voluntarii malae quod ad gratiam operantem pertinet. in Per hanc etiam si ut ipso bona voluntas qua iam esse carpit geatur, ortam magna fatui possis implere diuisa mandata qua voluerit cum valde persedisque voluerit. Q d gratiae cooperamis est. Alterum est quod ex priori sequitur, actum illum voluntatis quem gratia operans siue cooperans in nobis operatur, esse actum vere liberum. Non enim nisi
per actus vere liberos homo simpliciter & absolute dici potest bonum veri qui
prius malum molebam, siue, es bona voluntatis, qui prius fuit voluntatis mala, in quo sita est ex S. Tho de S. Augustino gratia operans: vel, haberem linam pers Eam diuina mandata implendi voluntatem perquam ea pessic implere, in quo item sita
12쪽
ram esse coeperat, Par auctam fui se, ut valde persemque velint Huἰna ἰmplere manda a per gratiam cooperantem adiuti fuisse dici non possint. De quibus vero dici nunquam potuit, easfuisse voluntatis bona ,si te habuisse saltem initium aliquod pia luntatis, nunquam etiam dici possit eos per gratiam operantem a Deo fuisso
adiutos. Et tamen , ut inquit Augustinus,sne isto vel Verante ut velimus, vel cooperante eum volumus , ad bona pietatis opera nihil valemus: reipsa scilicet & esse hilae. Tertium est ita D.Thomam agnoscere interiorem actum bonae voluntatis esse in nobis diuinae gratiae effectum, ut dicere non vereatur operationem istam Deo ar- tribui , quia quantum ad istum a Lim crast voluntas bonum vult, praesertim ch n incipit it lud velle, mens nostra mota est or non mouens; soliti autem Deus maluens. Non quod voluntas non agat repugnant enim haec inter se voluntatem velle & non agere)sed quia non agit, nisi quantum a Deo agitur ex illo Apostoli, Dei aguntur hi junt fili Dei. Quod expendens Aug. de Gustis Pelagi j eap. 3. Pro l-dsbio, inquit, plus est agi craam regi. hi enim regitur aliquid agit, or ideo remitur Ceres, agat. Gi autem agitur , agere aliqaid ipse vix tutelligitur. Et tamen tantaeis praestat voluntatibus nostrisI alia Saluatoris , ut non dubitet Mosolus dicere: motruotali ritu Dei aguntur, hisunt Hly Dei.
HI Ne vero manifest E patet auxilium illud Dei hominem mouentis praeter quod nullam aliam S. Thomas gratiam agnoscit nisi habitualem, & sine quo docet iustum non posse operari bonum & vitare peccatum ) in sententia Doctoris Angelici semper esse efficax & infallibile quantum ad id ad quod ordia
natur a Deo. Id enim euidenter sequitur primum quidem ex illius auxili j de filii-tione quam tradit de verit. qu. 2 . art. I 4. Mibericoratia Dei perquam interius motum m ntis operatur. Vt enim iam diximus, fieri non potest ut Deus moueat homi nem ad cognoscendum & amandum, motum ipsum mentis, hoc est cognitionem & amorem in ipso operando, quin sit in eo cosnitio & amor. Ergo auxilium illud semper esiicax est, siue numquam eo effectu c. iret ad quem a Deo ordinatur. Dosstast miseretur, ut inquit Augustinus lib, 1 ad Simpl. qu. 1, Neque dicipotes ,stora Deum misereri, nisi nos velimus. Si enim Deus misee claret iam volumus: ad eandem quippe misericordiam perti et ut velimus. Deus est enim quὸ operatur in nabis 2 velle ct operari pro bona voluntate. Vbi satis ostendit Apostolus etiam ipsam bonam voluntatem in nobis operante Deo feri.
ARTICVLVS XII. Ex diu rione Dei quae ver in homine e cit id quod ei vult Deus, eadem
. diuinae motionis e cacia demons iuri NEc minus apertὸ illud demonstratur ex Theologico illo axiomate quod s.
Thomas qu ito. art. I. ut certissimum statuit, quodque in dubium reuocari non potest nisi ab eo qui de diuina voluntate indignissime sentit. Cum diligere, inquit, sit veste alteri bonum, Deirue veluntas rerum sit causa, certum esῖς Atia euae
13쪽
no ab illius doctrina esse disiunctam , neque damnari posse
quin S. Thoma pariter damnato, tota ipsius Theologia lanaeditus corruat. Caeterum si qua&Christiano,&Sacerdoti sidos , sani tissime confirmo,non alio sensu hanc propositioneni aut scriptam umquam a me aut intellectam, quam eo quem omnibus S. Thomae principiis consentire, perspicue ni fallor iniam ostensurus sum.
14쪽
DE GRATIA SUFFICIENTE ET EFFICACL
DOCTRINA DILUCIDE EXPLANATA. ARTICVLVS I. - Duplex auxilium gratiae: Halituale donum, se auxilium Dei mouento. EX doctrin . Thomae duplex est auxilium gratietzDei. Primum est auxiliunii
Dei hominem mouentis ad bene agendum; alterum est habituale donuin naturae diuinitiis inditum; siue ut aliter vocat, virtus gratuita virtuti nati rae superaddita.Gratia inquit S. Th. i. t. qu. iii .art. 2. in c. dupliciter pol inust is Veto modo Huinum auxilium quo nos mouet ad bene volendum er agendum , alio mothalutuale donum nobis diuiniths inditum. Et qu. iit .art. i. si alia dicitur dupliciter: quandoque quidem, ipsum has imale donum Dei, qua doque autem auxilium Z εἰ me nentis animam ad bonum. Et qu. ito art. 1 in c. In eo, inquit, 'uidicitur aliam haberes sicatur esse er idam escitus gratuita Dei voluntatis. Dictam est autem supra, quod dupliciter ex inaruita Dei voluntate homo adiuuetur ;-ο modo in quantum anima hominis mouetura Deoia at quid eo roscendum, vel volendum, vel agendum. Et hoc modor alui ι in homiae non est qualitas sed motu. quidam anima. Adbu enim mouentis in moto est motus. Alis mori adiuuatur homo ex gratui a Dei voluntat e niadum quod aliquod habituale donum a Deo anima infunditur. Multis aliis locis duplex illud auxilium gratiae Dei distinguetit S. Thomas Vt qu. rQ9. ait. 2. . q. . 9 Io:
Cy M absolutὶ gratiam nominat s Thomas, non illud prius Dei mouentis au- xilium . sed hoc posterius habituale donum solet intelligere. Vnde nil mi rum si quod Patres sine gratia fieri posse negant, id ipse sne gratia fieri posse interdum asserat. Patres enim nomine gratiae sine qua nihil fieri posse docent, in birationem bonae voluntatis, siue auxilium e-m Dei interius mouentis intelligunt stie quo ipse D Thomas fatetur nihil boni ab homine seri posse. Ipse vero gratiam iustiticantem intellisit sine qua multa bene a peccatoribus seri possint, cum per maxilium Spiritus sancti nondum inhabitantis sed mouentis adiuuantur. En locus egregius quo haec omnia explanantur & confirmantur, de ver. qu. 2 art i . Ad bonum quod est supra naruram humanam cinstat liberum arbitriam nonposse sine grati : quia cum per eiusmodi bonum homo vitam a renam mereatur, eo stat quod sine ratio homo mereri non pν est. Vnde aliam v limus dicere non ali odhabituale donum, sed ipsem misericordiam Dei per quam interius motum mentis operatur, cst ex mora Ordinat ad hominis salutem;sic nec ullum bonum homo pote acer ineratia Dei, sed commi ηher loqVntes utuntur nomineratiae pro aliquo dono habituali tu i
15쪽
CR A ri A pro habituali dono accepta ex s. Thoma qualitas si pereaturalis inima iustificatorum a Deo infusa,visuauiterqprem'E ab Vso ad aureum bonam
n equendum moueantur. Ita D.Thomas I. a. qu. IIo. art. a. in c. Cuius rei hanc a
seri rationem. inquit, conueniens, quod Deus minusprovideat his quos Hii ead supernaturale bonum habendum quam creaturis quas diligit ad naturale bonum habendum. Creaturis autem naturalibus sicprouidet ut non solum moueat eas ad actus naturales,
sed etiamur, turrisformas ct virtutes quasdam qua sunt principia actuum , viseeum dum se ipsas inclinentur ad huiusmodi motus. Et se motus quibus a Deo mouentur fune ereaturis connaturales orsaciles secundam illud Sap. δ. Eidi ponitoninias uiter. Mulo igitur maris illis quos mouet ad consequendum bonumμpereaturale elemum infandis alia quas formas seu qualitates supereaturales, secundum quas suauiter orprompte ab ipso m neantur ad bonum aeternum consequendum. Etsic donum varia qualitas quadam est. 'Hoc loco obserues & colligas, quod in rebus naturalibus formae virtutesque niaturales essiciunt & praestant, id in iustificatis ad actus supernaturales gratiam habitu alcim praestare. Ergo ut illae sunt actuum naturalium principium & quamdam afferunt ad suos quaeque actus propensionem : sic gratia habitualis princia pium est actuum supernaturalium, de ad eiusmodi actus propensos essicit iustificatos; nec tamen illi motus in iis sunt, nisi quatenus a Deo mouentur, cum idebilia forma seu qualitas in iis sit, non ut per se ipsi se moueant ,sedit prompte arsu Miter a Deo moueamur ad bonum eremum cons. quendum. Id ex sequentibus magis cum dilucescet.
ARTIC V L v S I V. Gratia λιituatas nurarum sanat, eleuat, dat posse mandata impure,
esse ut a vitare. RVxi Li v Millud gratiae in dono habituali situm quatuor iniustis essicit. Primis enim naturam hominis corruptam sanat. Vnde D .Thomae Gratiasina ssaepe dicitur. In hoc enim praecipue natura nostra peccato corrupta est, Mod homo secundum appetitum volamatis rationalis propter corruptionem naturae sequitur bonum priuatum , noc est, omnia ad seipsum reti ri, non ad Deum, ηisi sanetur per gratiam Deri, ut inquit idem qu. I .art. s. Per gratiam verin iustificantem mens habitualia aer bbditur Deo , in eo constituit em suae voluntatis, ut docet cad.qu-art. S. Secundia naturam elevat ad producenda opera vitam aeternam promerentia. Vita enim aeterna, inquit eadem qu. art. 3 est foris exced nsproportionem naturae humanae. Et ideo homo perilia naturalia non potest producere opera meritoria proportionativi aetereae sed ad hoc igitur altior viriti, qua Uvirtusgratia,bre est virtussispera duitavistvtinaturae, qua voce iustificantem gratiam semper. intelligit.
Tertio dat homini ut pollit implere omnia legis praecepta. Primo enim docet S. Thomas sine gratia iustificante omnibus praeceptis neminem satisfacere posse, non quod is qui gratia iustificante caret nullo non in actu praecepta violet ; sed quod fieri non pollit quin subinde in aliquas praecepti praeuaricationes incidat;
16쪽
legem nouam esse principaliter ipsam gratiam spiritus sancti in eoide sidelitici
criptam, quibus verbis gratiam habitualem aperte notat, mox addit in respontasione ad secundum. est inditum homini crosi superadditum per gratia du8ura; Et hoc modo lex noua est indita homini nonsolam indicans quidsit oriendum,sed . iam adiuuans ad implendum. Vbi manifeste docet gratiam habitualem , siue superadaditum illud gratiae donum ad implenda legis mandata nos adiuuare, adeoque pecillam nos ea seruare posse. tib dat omnibus iustis ut possint ab omnibus mortalibus peccatis abstinere Id clare docet in conclusione articuli 8.eius d.quaest .io'. Homo, inquit, in statu Otiura corrupta peccata mortalia Ursingula est omni- , venialia autemsingula sednon omnia τitare pol sit si est natura pergratiam infusiam reparata; alias enim ne mortalia quid mammia, praesistim longa tempore vitare potest. Id verb sic explicat in corpore artieuli. ntequam hominis ratio, in qua est peccatum myrrate, reparetur per gratiam ALA Ocantem potestsingula peccata mortalia vitare, Ursecundum aliquod tempus a quia non snecesse quod continuo peccet in actu,sed quod diu maneat abflue peccatomo ius noupotest. Unde or Gregorius dicit super Eoch. qnia peccatum quod mox per paenitentiam non delitur,suo pondere is aliud trahis. Et huius ratio est, quia sicut rationi fabri deb ii ior appetitus, etiam ratio subdi debet Deo , cst in ipso conintuere finem sua volui
ris. Persnem autem oportet quod regulentur omnes actus humani. Cum enim homo non habet cor suum*matum in meo , ut pro nullo bono consequendo vel malo vitando ab eo separari vellet, oceurrunt multa,propter qua conmruenda vel vitanda homo recedit a Deo.
contemnendo praesepia Vos, ct peccat mortaliter, prαcipui quia in repentinis semoveratursecundu nem praeconceptum, O secundum habitum praemistimem ut Thilbμ- phas dicitis 3. Et . quamuis in mameditatione rationis homo possu aliquid agere praetraordinem finis praconcepti, ct prater inclinationem habitus. Sed quia homo non potestsem per esse in tali praemeditatione, non potist contingere ut diu permaneat quin opererinsecum
dum consequentiam voluntatis deordinatae a Deo, nisi cito per gratiam ad debitum sed nem re aretur. Hactenus s.Thomas. Vbi notandum desola habituali gratia illunii loqui, & tamen disertEdocere hominem posse&singula & omnia peccatam o talia vitare cum natura est per gratiam infusam, hoc est habitualem reparat . Vnde etiam qu .io 6.art. i. ad 2. Gratiam noui tectamenti quam infusam &naturae
inditam Spiritus Sancti Gratiam esse docet) auxilium de se fossiem ad non pe
candum vocat. Etsi, inquit , Gratia noui Testamenti hominem adiuuet ad non peccam dum , non tamen ita cons at in bono ut homo peccare nonpossit. Hoc enim pertinet ad
statum gloriae. Et ideosiqnis post acceptam gratiam noni te Zamenti peccauerit, maiori poena est dipuus, tamquam manribus beneficiis ingratus,stait ili sibi dato, hoc est grati
an iustiticatione accepta non utens ; nec tamen propter hoc dicitur quod lex noua iram
operatur, quia quantum est dese fit ciens auxilium da es non peccandum. Quibus iuverbis qui gratiam actualem sumcientem inuenis leae iactant , ad ipsum potiua
S. Thomae locum remittendi sunt quam studiose in tam aperta fallacia retellendi: cum ipse titulus articuli: Vtrum lex noua ii In cet, & saepius repetita vox graia ita Spiritumancti tuterius datae, de legis in cordescripta, quibus verbis Gnum habitualdi IH aus semper designat S. Thomas, non aliam hoc loco gratiam intelligi solis ostendant. Id etiam ex eo patet quod pro eodem sumit s. Thomas auxilio sibi dato non uti,& post acceptam gratiam peccare, quod posterius ad gratiam iustificantem haud dubie pertinet. Deinde nusquam ait S. Thomas de auxilio Dei mouentis nos eo uti vcl non uti, cum illud auxilium nihil aliud sit, ut infla bstendemus, quam misericordia Dei quae bonam ipsam voluntatem , per quam cete
17쪽
maximὁ nropsum est ex s.TEόma, ut qui eos habet, iis utabir vel non utati se
prout voluerit. Hude ct habitur, inquit i. a. q. 78. art. 2. definitur crus quis utitur m voluerit. Q dδc alibi saepissime docet. Denique quod ait ibid. Gratiam moui Testamenti rasiavi et hominem ad non peccandum, non tamen ita confirma re in bom vehetm peccare nonpostri hae enim pertiset adstatum gloria, manifestb demonstrat de
gratia habituali id esse intelligendum. Loquitur enim de gratia, quae hominem constituit in certo statu, cuiusmodi est illa qua homo in statu gloriae in bono confirmatur. At haec habitualis est ex S.Thoma. Nec vero de auxilio Dei mouentis recte dici potest illud in bono non confirmare. Nam si ita intelligas, auxilium Liud non in perpetuum confirmare in bono, ridiculum est & superfluum, quia auxilium istud non est aliquid permanens; si vero intelligas auxilium istud non
iummouere peccatum quatenus datur, contrarium esset S. Thomae, qui diseria alibi tradit, nimirum a. 1. q. 1 . art. H. si consideretur charitas ex parte Spiritus sianctimquentis animam ad diligendum Deum , ex Meparte charitatem imprecabilitatem habere ex virtute Spiritus Ianm,qui infalcibiliter operatur quod inque voluerit: quorum os
horum sensum infra explicabimus.
A R T I C V L V s V. Umodisse ea potes, moritu implendi opeccata vitandi, quam dat gratia habitualis.
EX superioribus patet, iustis omnibus mandata diuina possibilia esse longe
potiori ratione quam possibilia sint peccatoribus. Ex sanctorum enim P rrum doctrina , nulli prorsus homini quantumuis impio & scelerato mandata dia uina impossibilia sunt, quia possunt omnes homines ea seruare si velint, etiamsi x velint praeparanda sit voluntas a Domino. Ex s. enim Augustino in potentata res a id si e dicituγ ιρκοοι si solumus, orsi nolumus non'. Certum svero, ut idem inquite nos mandata seruare si volumus, modo plene & integrὸ velimus. Veram non ea tantum ratione praecepta omnia iustis omnibus possibilia sunt, sed pra Vrςa quia per virtutem gratuitam naturae superadditam, &in ipsa iustificatione*cceptam possunt ea seruare, quatenus ea gratia in suo genere, hoc est in gene-xς habitualis doni suffieienter adiuuat ad non peccandum quantum adfusue
iam operativae virtutis, ut loquitur sanctus Doctor de integrae naturae potestate ad operandum bonum naturae proportionatum l. 2. . Io'. art. a. Etsi illud op
xari non possit sina auxilio mi maurauit ut ibidem diserte tradit. Est enim Gratia habitualis ex S. Thoma virtus superaddita naturae, cuius eadem est vis & eff-
cientia in statu naturae cor ptae ad opera aeternam vitam promerentia, quae vi rutis naturalis erat in stati saturae integrae ad opera naturae suae proportionata.
Vt haec possi largiebatur sic etiam illa. Vt haec indigebat Dei mouentis auxilio; citem illa. Non ergo alia ratione gratia habitualis dicitur auxiliuites de se sussiciens ad non peccandum vel ad mandata seruanda, quam quia dat homini posse qVantum adseu cientiam Operativa virtuti, nec indiget homo ut id re ipsa prae- set, alia sibi indita operativa virtute , hoc est alio nabituali dono , etsi viterius indigeat auxilio Dei mouEntis , ut accuratius etiam ex S. Doctore. demo sit dum est.
18쪽
Nun parest jussim operari banum 2 vita e peccatum sine nouo auxilia Dei mouentis. ID ε xi enim D.Thomas, qui docet gratiam habitualem esse auxilium de se sus-
ciens ad non peccandum , & posse hominem cuius natura per gratiam insu-sam reparata est, ab omnibus peccatis mortalibus abstinere & a singulis venialibus, non minus clarὶ docet hominem quamuis iustificatum non posse operari bonum & vitare peccatum sine nouo auxilio gratiae iosum interius mouentis, hoc
est sine altero illo gratiae genere quod ab habituali dono distinguit, cum saepe ait:
Gratiam dupliciterposse intelligi, uno modo au illium di limim 'tio nos mouet ad volendum agendum 1, alio modo habituale donum nobis diuinitur inditum. Quaerit enim S.Thomas qu. io'. art. 9. crum ille qui consecutus est gratiam , per seipsum possit operari bonum est vitare peccatum avrue auxilio eratiae. Ita vero respondet: Cum nullum agens secundum agat nisi in virtute primi, sitque caro spiritui perpetuo rabegis, non potest homo licet iamVatiam consecutus , Persei sum operari bonum s vitare peccatum absique nouo auxilio gratia Dei ' ιm mouentis, dirigentis, Ur protegentis, quamuis alia hasitualis gratia ad hoc ei necessaria non sit. Quod inagis explicans in corpore articuli; Dicendum, inquit, qπο sicut supra dictum est homo ad rect agendum dupliciter auxilis Dei indiget; uno quidem mari quantum ad aliquod habituate donum perquod natura humana corrupta sanetur,'etiam sanata eleuetur ad Feranda Nera meritoria vitae aunt propori aeternaequa excedunt proportionem natura. Alio modo indiget homo auxilio gratia via Deo moueatur ad agendum.
uantum igitur ad primum auxiliν modum,homo ingratia expens non indiget alio auxilio gratia quasi aliquo alio habitu infasio; indiget tamen auxilio gentia secundum alium modum, ut scilicet a Deo moueatur ad recte agendum: hoc yroyter auo. Primo quidem rati ne generali propter hoc, quod sicut supra distam est, nusta res creata potest in quemcumque actum prodire, nisi virtute motionis diuina. secundo rati,nespeciali propter eonditionem patin humanae natura, qua quidem licet per gratiam sanetur quantum ad mentem; rema et tamen in ea corruptio is infestio quantum ad carnem per quam seruit legi peccati, ut dicitur ad Rom. . Remanet etiam quadam ignorantia obscuritas in intellectu, secundum quam ut dicitur etiam Rom δ. quid oremus sicut oportet nescim M. Propter varias enim rerum euentus, Ur quia nos ipsos non perfectὶ cognoscimus, non possumm a plenum scire quid nobis expediat, strandum illud Sap. 9. Co ita ianes mσrtalium timidae, or incerta prouident;ae nostrae. Et ideo necisse est nobis via Deo di ιmur cypro Camur qui omnia nouit cst omnia potest. Et propter hoc etiam renatis insilios Dei ycr gratiam eon-nenit dicere: Et ne nos inducas in tentationem 1, 2 fiat voluntas tua sicut in coelo ct in
terra, ct catera quae in oratione Dominica cantiaentur ad hoc pertinentia.
Cum ver b sibi obiecisset: Per gratiam Spiritus sanctus in nobis habitat; sed υἱ-ritas sanctus eum sit omnipotens ,s ciens est vi nos indiscat ad bene Verandism cst nos a peccato custodiat. Ergo hamo Patiam consecutus potest virum rue praeli ram absque altrauxilioratiae: Ita respondet ut apertE doceat non susscere iusto, ut bonum oeeretur & vitet peccatum, quod Spiritus in eo habitet per gratiam Histificantem, sed praeterea requiri ut nouo & speciali auxilio a Spiritu sancto moueatur ad recto gendum. secundum, inquit, dicendum qiιοι operatio Di itus fant ii quae nos mo-ηG cst prat git, non circumscribiturpe refectum habitualis doni quod in nobis catusat i scae
19쪽
ς ARTICVLVS VII. Indiget iustas adterfuerandum, viperfuerantia ei a Deo detur.
EO D E M nixus fundamento quaerit iterum S. Thomas arta sequenti: Virummo in P alia constituim indigeat avxilis gratia ad perseuerandum. Et concludat hominem etiam in gratia constitutum indigere τι eiperseuerantia a Deo detur. Et rursus: Indiret, inquit, homo ingratia constitvim ad hoc ut usque ad Dem visa sua in gratia perscueret, non quid m alia aliqua habitualinatia, sed steriali quodam diuino auxitia contra tentationum ιmpulsu istum protegentesimi praecedenti quaestione apparet, hoc est, articulo praecedenti, in quo docuerat hominem iustificatum non posse perseipsum operari bonum ct vitare peccatum absque nouo auxibo Petipsum mouentis,dirigent ,σ trotegentis. Et ideo postquam est aliquis iust canti per Gratiam, necesse habet a leo te-sere praedictum perseuerantiae donum, viscilicet custodiatura malo inque ad finem vitae. AIMliis enim datur gratia quibus non datur terseuerare in gratia. Quaest. vere, I l . art. s. docet perseuerantiam vitae non caderesub merito, quia dependet solum ex motione dia Mina q:iae est principit m omnis meriti. Sed Deus, inquit, pratis perseuerantiae donum Iargitur cuicremque iLud largitur. Vbi quidem agnoscit perseuerantiam orando impetrati. Verum id non impedit quin gratis detur , quia non minus pendet ex motione diuina, ut quis perseuerantiam assiduis precibus 2 Deo postulet, adeoque scpeiat , quomodo oe quantum res tanta petenda est. Unde Augustinus lib. de dono perseuerantiae c. 1 . Cum propter perseuerantam i Domino dictum fuisse commemorasset: Oporte emper orare,ct numquam deficere; continuo subiunxit: udiunt haeccst faciunt quibus datum est; non autem faciunt siue audiant, e non audiant quiabus non est datum quorum alterum ad misericoriuam,alterum ad iudicivmpertineris
Totessemper is ira, o aliquando non potes diuerso sensi. Aprisii
in eam rem Augustini comparatio. CERTA ergo&fixa sunt haec duos Thomae doctrinae capita. Primb iustifica
tos omnes per gratiam in iustificatione acceptam posse vitare omnia reccata. mortalia, ac proinde in gratia perseuerare & tentationes vincere quibus a gratia exciderent, quantum scilicet ad susscientiam operativa virtutis, quia scilicet ad omnia illa praestanda non indigent ulla alia virtute sibi indita quae sit actuum illorum principium. Secundo ei si recte dicatur iustus illa omnia per gratiam iustificantem posse visi pra vidimus, certum est tamen ipsum praeter auxilium habituale, indigere in-s uper nouo de speciali auxilio Dei ipsum mouentis , sine quo non potest per seipsum
epe ri bonum vitare peccatum adeoque nec perseuerare in gratia, nec tentationum impulsus superare , quemadmodum recentiores Thomi ita dicunt, per gratiam sussicientcin actualem hominem posse,& tamen indigere gratia essicaci. Huic doctrinae tum illucvandae tum confir inandae nullum aptius cxcmplum est quam quo utitur S. Augustinus in ps. 34. ubi cum ostendisset animam iti Ii a regiovato fir meam Dei appella: i, hac ipsa comparatione egregie demo instrat animam iusti quantum iiis gratiae donis ornatam ad rccie agcndum imbccillem prorsus
20쪽
τanimam suam. Apprehendii enim animam meam cst debens inimicos meos. Et quid si an Manostra quamuissplendida, quamui Producta , quam Misacuta, quamuis uncta, quam-Mis lucesapientiae or cortiscationis vibrata 'diuid si AE anima nolina aut quid potest, nisi Deus iaram teneatqpuaenet de illa. Nam qualibet optime facta famea sinon habeat bella orem iacet. Animae iustae ad bene agendum & mandata seruanda eadem ratio est quae splendidi, acuti,uncti ensis ad vulnerandum. Q&mobrem ut ille ensis si vulnerandi virtutem spectes recte dicitur posse vulnerare, simillime anima iusti benε operari & mandata seruare posse rectὶ dixeris, si virtutem supernaturalem spectes propriae & natiuae virtuti ni peradditam quam iniustificatione ac crepit, quae ex se apta est ad illos effectus producendos. Sed quemadmodum ille ensis ad vulnerandum aptus , nec vulnerabit, nec etiam Vulnerare poterit, nisi bellatoris manu stringatur; ita anima nostra quantumuis gratiae donis instructa, quid est . aut quid potesL, nisi Dem issam teneat Gr puniet δε ira , hoc est nisi nouo & speciali auxilio ad rectὰ agendum ἱ Deo moueatur Sed iam videndum est quodnam sit auxilium illud Dei mouentis, cuius essica ciae , quos adactus sit necessarium, seu quaenam ea sint quae sine illo auxilio face ce non possimus3
ARTICVLVS IX. uidsis auxilbum Dei mouentias. Numquam es ne actu et u i
AVx1L1vM gratiae quod ab habituali dono distinguit S. Thomas ab ipso
definitur. De verit.clia. 2 .ar .i . Misericordia Dei per quam interim motum memtis operatur. Vbi duo designantur; Alterum in Deo, nempe eius misericordia seu dilectio & gratuita voluntas: alterum in homine, nempe motus ille mentis quem illa misericordia interius operatur. Vt enim docet D. Thomas qu. II O. art. I. in concl. Cum diligere sit veste alteri bonum, Deique voluntas rerum sit causa, certum ess
gratiam seu dilectionem Dei semper aliquid nempe id quod ei vult ) in anima eius
quem diligit escere. QDd repetens articulo sequenti uniuersim docet sicut iam vidimus. aliquis aicitur ratiam Dei habere ,sempersignificari esse in eo quemdam ectum gratuita Dei voluntatis. Vnde concludit. Vuantum ad istud eratiae genus, s cundum quod animahominis mouetur a Deo ad aliquid cognoscendam, vel volendum, vel agendum , gratuitum istum effectam in homine non esse qualitatem ded malam quemdam
animae. Adtio enim mouentis in moto est motus.
Qiribus verbis manifestE docet non aliter Deum per gratiam illam squam actualem Theologi appellant) ad cognoscendum vel volendum animam mouere , quam quia per gratuitam suam dilectionem & voluntatem quae est causaretum, motus ipsos cognoscendi dc amandi, siue quod idem est, cognitionem de
amorem interius in mente operatur. Vnde ulterius sequitur neminem moueri a Deo per auxilium gratiae ad cognoscendum & amandum, nisi qui cognoscit ciamat. Aetio enim mouentis in moto motus est. Haec duo igitur inter se pugnant, Deum mouet ead amandum & homi ncm non amare , siue Deum motum amoris in homine operari A non esse in homine motum amoris.