장음표시 사용
21쪽
ARTICVLVS X. In quo consi ut auxilium Dei mouentis , ex diuissone natiae in operantem
es coopcrantem maxime ligustratur. EA vero S.Thomae doctrina maximἡ illustratur ex diuisione gratiae in operantem & cooperantem quam i. a. qti. Ita. art. 2. ex Augustino affert de Grat. &lib. arb. cap. i7. Cooperando Deus in nobis pescit quod operando incoepit , quia ipse is velimus operatur iucipiens, volentibus cooperatur p is iens. Et ab Apostolo ipso traditam ess e confirmat his verbis. Deus e t qui operatur in vobis or velle perficere. Hanc vero gratiae diuisionem diam ad illud gratiae auxilium quo nos mouet Deus refertur , ita explicat S Thomas. Operatio ali im ess Ectas nan a tribuitur mobili sed mouenti. in isto ergo esset tu in quo mens nostra mota est 2 non m nens, soli autem Deim mouens, operatio leo attribuitur, ct secundum hoc dicitur gratia operans. In illo autem esses, in quo mens nostra O moMerct mouetur, operatio no nsium attribuitur meo , sed etiam animae, O fecundum hoc dicitur gratia cooperans. Estainem in nobis duplex arctus: primus quidem interior voluntatis; ct quantκm ad istum actum voluntasse habet ut mota, Seus autem ut mouens, ct praesertim cum voluntas incipit bonum veste qua prius malum volebat. Et ideo secundi m quod Deus mouet humanam numem ad hunc adium, dicitur gratia operans. Alims autem afltas est exterior, qui cum a voluntate imperetur, consequens est ut ad hune actum operatio attribuatur vo-IuΜtati: Et quia etiam ad hunc adtam Seus not adiuuat, O interius confirmando vo-Iuntatem ut ad a tum perueniat ,σ exterius facultatem operandi praebendo , res
Eu huiusmodi astus dicitur stratia cooperans. Vnde post praemissa verba subdit . ω-
sustinus: Vi autem vel tu venatur, cum autem volumus ut persiciamus nobis cooperatur. Quibus addi potest quod ibidem addit Augustinus : Tamen sisne isto τὸ
operante ut velimus , vel cooperante cum volumus ad bona pietatis opera nihil valomim. Vbi tria aduertenda uini: Primum est, diuisonem illam ne vitiosa sit, ad. aequatam esse oportere, hoc est nullum esse Dei mouentis auxilium quod nolist vel operans vel cooperans. At ex D. Thoma Gratia dicitur operans, cum Deus in voluntate actum interiorem bonae voluntatis operatur, praetertim cum voluntas incipit bonum velle : cooperans vero cum ad actum exteriorem quia voluntare imperatur hominem adiuuat, tum interius confirmando voluntatem ut ad actum perueniat, tum exterius facultatem operandi praebendo. Ergo nullum est
Dei mouentis auxilium, siue gratia actualis ut alij vulgo Theologi appellant
sine initio vel incremento bonae voluntatis. Vnde etiam D. Aug. de Gr.&lib arb. c. 11. Semper est in nobis voluntas libera,sed nonfer per est bona. Gratia vero Deisemper est bona , per hanc si ut sit homo bona voluntatis qui prius fuit voluntatis malae quod ad gratiam operantem pertinet. in Per hanc etiam sit ut ipsa bona voluntas isa iam esse carpit a Meatur, ct tam mVna fatui possis implere diuisa mandata qua voluerit cum valde persedisque voluerit. Q dg ratiae cooperamis est. Alterum est quod ex priori sequitur, actum illum voluntatis quem gratia operans siue cooperans in nobis operatur, esse actum vere liberum. Non enim nisi per actus vere liberos homo simplicitat 5e absolute dici potest bonum vecti qhi mitis malum volebat , siue, esse bona voluntatis, qui prius fuit voluntatis mala, in quo sita est ex S. Thoma& S. Augustino gratia operans: vel, haberem linam estpers ii ix Eam diuina mi data implendi voluntatem perquam ea pessi implere, in quo i in sita
22쪽
ram esse coeperat, hae auctam Us, ut valde perfecteque velint Husea ἰmpleremantita per gratiam cooperantem adiuti fuisse dici non possint. De quibus ve-1b dici nunquam potuit, eosfuisse voluntatis bona ,siue habuisse saltemiuitium aliquod nunquam etiam dici possit eos per gratiam operantem a Deo fuisso
adiutos. Et tamen, ut inquit Augustinus,sne illo vel operante ut velimus, mel coeperante cum volumus , ad bona pietatis opera nihil valemiis: reipsa scilicet & effective. Tertium est ita D. Tlaomam agnoscere interiorem actum bonae voluntatis esse in nobis diuinae gratiae effectum, ut dicere non vereatur Verationem istam Deo a tribui , quia quantum ad istam a tam syas voluntas bonum vult, praesertim chis incipit it Iud velle, mens nova mota estor non mouens; solio autem Deus mouens. Non quod voluntas non agat repugnant enim haec inter se voluntatem velle & non agere)sed quia non agit, nisi quantum a Deo agitur ex illo A postoli, spirisumi aguntur hi Iunsili Dei. Quod expendens Aug. de Gustis Pelagi j cap. 3. Procri dabio, inquit, plus est agi cyram regi. Qμi enim regitur aliquid agit, , ideo raritust irrecte agat. Gi autem agitur, agere aliquid i e vix tutelligitari Et tamen tanti in praestat voluntatibus nosteri ratia Saluatoris, ut non dubitet a spostolus dicere: Quot)uoisti itu
Dei aguntur, hi sunt Filiν Dei. ARTICVLVS XI. Auxiatam Dei mouentus per e cax istius essectus ad quem a Deo ordinatur.
HI Ne vero manifeste patet auxilium illud Dei hominem mouentis praeter quod nullam aliam S. Thomas gratiam agnoscit nisi habitualem sine quo docet iustum non posse operari bonum & Vitare peccatum in in sententia Doctoris Angelici semper esse efficax & infallibile quantum ad id ad quod ordinatur a Deo. Id enim euidenter sequitur primum quidem ex illius auxili j definitione quam tradit de verit. qu. 2 . art. I 4. Misera hordia Dei perquam interius m tum mentis operatur. Vt enim iam diximus, fieri non potest ut Deus moueat homi
nem ad cognoscendum & amandum, motum ipsum mentis, hoc est cognitionem & amorem in ipso operando, quin sit in eo cunitio & amor. Ergo auxilium illud semper esiicax est, siue numquam eo effectu c iret ad quem a Deo ordinatur. Nullius enim Dos rastra m eretur, ut inquit Augustinus lib,1.ad Simpl. qu. 1, Neque disi potest , rastra Deum misereri, nisi nor velimus. Si enim Deus miseretur etiam volumus: ad eandem quippe misericordiam pertinet ut velimus. Seus est enim quἰσι iur in nobis ct veste ct operari pro bona voluntate. Vbi satis ostendit Apostolus etiam ipsam bonam voluntatem in nobis operante Deo fieri.
ARTICVLVS XII. Ex dilemone Dei quae per in homine e cit id quod ei vult Deus, eadem
aeuinae molionis e cacia demonstatur. NE c minus apertE illud demonstratur ex Theologico illo axiomate quod s.
Thomas qu Do .art. r. vi certissimum statuit, quodque in dubium reuocari non potest nisi ab eo qui de diuina voluntate indignissime sentit. Cum diligere, inquit, sit veste alteri bonum, Dei rue veluntas rerumsit causa, certum estg Atiamseudia
23쪽
r . Primum enim generatim explicat quid sit illud quod gratia in homine quem De iis diligit semper efficit. Deinde pro duplici gratiae genere actuali & habituali
duplicem in homine gratuitae Dei voluntatis effectum et Te asserit. Ac generatim quidem docet in quocumque gratiae genere quiddam esse superaraturale in homine a Deo proueniens quo homo trabitur ad participationem diuini boni. Patet , inquit, quod ruamlibet Dei dilectionem sequitur aFquod bonum in creatura causatum , ct 'cundisobrii modi boni disserentiam, disserens consideratur dilectio Dei ad creaturam. Vna
quidem communis , secun ism qiuam diligitomnia quaesiunt, ut dicitur Sap. D. secundum quam naturale rebus creatis largitur. Alia autem dilectis es ecialis, secundum quam trabir creaturam rationalem supra conditionem natura, ad participationem diuini bonino secun uis hanc dilectionem dicitor aliquem diligere pliciter , quia secundam hareriIction m vult Deus simpliciter creaturae bomim aetemum, quod est ipse. Sic igitur per hoc quod dicitur homo gratiam habere significatur quiddam supereaturale in homine aiana perspicimus ad veram Dei gratiam id solum esse referendum quod hominem trahit ad participationem diuini boni quod est ipse Deus. Vnde consequens est in iis qui penitus Deum ignorant, quandiu in illa
ignorantia vel samur nullos cilia verae gratiae motus,quia homo ad Deum non trahitur nisi per cognitioncm ct amorem, imo neque per cognitionem solam si sit
Est ergo semper in eo qui dicitur gratiam habere quiddam supernaturale quortalitrii rad Deum, sed diuersum pro duplici gratiae genere, ut articulo seqtienti his vcr bis explicat: In eo qui dicitur gratiam Dei habere significatur esse qui iam ess ctus
grat dii a Dei voluntatis. Dim/m est autem quod dupliciter ex gratntra Dei volamate hc-ma adiuitatura, uno modo in quantum ahima hominis mouetur a Dea ad aliquid cognoscendum, vel volendum, vel agendum. E t hoc modo ipse gratuitus es titi in homine non est qhalitas sed motur quidam anime. Amra enim mouentis in moro est motus. Numquani igitur gratuita Dei voluntate homo adiuuatur cum mouetur ad aliquid cogno-icendum vel volendum vel agendum, quin sit in homine non qualitas aliqua, ut praeter S. I homae mentem aliqui sentiunt, sed motus ipse cognitionis , vel voluntatis vel actionis ad quem Deus mouet, ac proinde quin homo cognoscat vel v lit vel agat.
Deinde non solum dicit S.Thomas Gratiam seu dilictionem quae ad quodcunxque genus gratiae pertinet)semper aliquid in anima eliu quem diligit sisere. Sed dia serte docet quid sit illud quod semper esscit, nempe, inquit, et t. Ergo,
non solum qualiscumque motus est in homine quem Deus per spiritum suum mouet. Sed ille' se motus siue actus animi ad quem vult Deus illum mouere semper in ipso euicitur. Quare si Deus velit aliquem niouere ad actum charitatis, siue ad amandum Deum , inin libiliter ille amat Deum : si quem velit mouere ad orandum , insallibiliter ille orat :s quem velit mouere ad diuitiarum contemptum , in fallibiliter ille diuitias contemnit : si quem velit mouere a. et eleemost nam largiendam, in fallibiliter ille eleemosy nam largitur: Gratia enim siue miser'rio Ha ct uitiolis Dei per quam homines mouet ad recte agendum emper a irai nc e 1 D ODEi Lim anima esto quem diluis uisit.
24쪽
ARTICVLVS XIII. nabuissu iunxilium nec tutem ad i ad quod ordinarura Deo, non quide .coactionis sed infastibilitatu. V Erum non id solum sequitur ex principiis a s.Thoma positis: sed illud ipsum
disertὰ doca i. h. qu. iii. art. 3 Potest, inquit , praeZaratio adgratiam habitua lem dupliciter considerari. Vno quidem modo secundum quod esta libero arbitrio , orseeunrim hoc nullam necessitatem habet ad gratiae consecutionem, quia donum gratia habitualis excedit omnem praeparationem virtutis humanae. Alio modo potest considerariΡ-
eundum quod est a Deo mouente ; ct tunc habet necessitatem ad id ad quod Ordinarara Deo, non quidem coamonis sed infallibilitatim, quia intentio Dei iscere non potest, s eundum quod Augustinus dicit in libro de 'aedemiratisne Sanctorum , quod per ιeneficia Dei ceni me liberantur quicumque liberantur. V nde si ex intentione Dei mouentis est quσd homo cuius cor mouet gratiam eonsequatur , infillibiliter ipsam cons quitur secuniam illud Dan. 6 omnis qui audit a Patre ct didicit venit ad me. Si is cuius cor mouet Deus in fallibiliter gratiam consequitur, cum ex intentione Dei est ut illam consequatur; proculdubio etiam consentit, nec abiicit diuinam motionem ; nam si non consentiret, non utique gratiam consequeretur. Itaque non de sola consecutione gratiae , sed de quocumque actu pietatis similiter dicere
possu naus, si ex intentione Dei mouentis est, ut nomo cuius cor mouet, mandatum aliquod seruet, ut ingruentem tentationem vincat, ut peccatum aliquod
vitet, ut in iustitia perseueret, infallibiliter mandatum seruabit, tentatiouem vincet, vitabit peccatum,in iustitia perseuerabit;quia intentio Dei disicere non potest
ARTICVLVS XIV. Lyagibiliter Deum diligii quem mouet Spiritu anctas ad diligendum Deum.
I Llustris etiam in eam rem locus est 22. qu. 2 .art. ii. ubi quaerita Virum charitas semel habita post amitti. Sic enim respondet ut aperte doceat ita e sicax esse Dei monentis auxilium ut licet charitas viae considerata ex parte sit biecti quod est vertibile pecunaum arbitri liberratem amitti possit δc reipsa interdum amittatur, quia non ita replet totam potentialitatem labiecti sui, ut semper aistu feratur in Deum Vnde quando actu in Deum non fertur, potest aliquid occurrere petquod charitas amittatur, fieri tamen non possit ut amittatur, considerata ex parte Spiritus saneti mouentis animam ad diligendum Deum; hoc est quando dc quamdiu Spiritus sanctus mouet animam ad diligendum Deum; quia cum infauli biliter opercrur quodcumque voluerit, impostibile est ut velit mouere aliquem ad ala una charitatis, de ut ipse charitatem amittat peccando. Sed salactum ipsum egregie prorsus &diuin E ea de re loquentem audiamus. Respondeo dicendum quod per charitatem Spiritus sanctus in nobis habitat . Tripliciter ergo possumus consideraracha
ritatem. Vno modo ex parte Spiritus sanctus mone itis animam ad diligendo Deum: O
ex hac parte charitas impeccabilitatem habet ex vi tute Spiritus sancti, qui infallibiliteκ operitur quodcumque voluerit. Virde impossibile est haec diro simul esse vera: quod viri tus san ius velit aliiMem mouere ad actam charitatis , ct quod ipse charitatem amittat peccanda. Nam domi m perseuerantia comput tur inter Mnscia Dei qu aceriis Ele
25쪽
berantvir quieumrue liberorer ut August. dicit in libro de madest'. sana. Alla mori pο- rest consilerari charitas secundkm propriam rationem. Et sic charitas non potest aliquid nisi id quo pertinet a iebasitatis rationem. Vnte charitatis ruza modo potest peccare cui nec calor potest iust dare , sicut etiam iniuintia non potest boxum facere, ut August. d
Tertio mari potest considerari charitas eae parte sabiem qnod est vertibile secundum
Hrtrij libertatem Me evo charitas patria quia replet totam potentialitatemration sis mentis , in quantum scilicet omnis actualis motus eius fertur in D1um , inamissibiliter habetur. Charitas autem via non sis replet potentialitatem sui subiecti, quia nonsemperacta fertur in Deum. Vnde quanta actu in Deum non fertur, potestaliquid occurrere per quod charitas amittatur. Cum verb sibi obiecisset quod dicitur 1. Ioan. 3. Omnis qui natus est ex Deope catum non facit: quia semen ipsim in eo manet non pote*peccare ita respondet. Ad primum dicendum quod autoritas illa loquitursecundum potestatem Spiritu anfii, cuius conseruatione a peccato immYnes redduntur quos ipse mouet quantum ipse voluerit. Atque hinc duo eolligas. i. QD mens iusti urgente peccati occasione actu feratur in Deum, satis non esse ut Spiritus sanctus in ipsa per charitatem habitet, sed necessarium esse ut Spiritus sanctus actu moveat animam ad diligendum Deum, quod iam semper facit, sed tunc solum cum ipse voluerit, cuMu conseruorisne a Reccato immunes redduntur quos ipse mouet quantam ipse voluerit.
Alterum est beneficia Dei non ex scientia media habere quod efficacia sint, siue quod iis certissime liberentκr quicum rue liberantur, ut Molina nuper commentus est , sed ex virtute Spiritus san ii qui infallibiliter operatur quodcumque voluerit, ita ut charitas ex hac parte impeccabilitatem habeata, quia impossibile est haec duo simul esse vera, quod Spiritus sanctus velit mouere aliquem ad actum chalitatis,&quod ipse charitatem amittat peccando.
ARTICVLVS XV. Prima inerstas cur ampliorem alter altero Vatiam consequatur ex
AD ε b verd auxilium illud Dei mouentis semper esicax esse agnoscit S.
Thomas, ut non aliunde repetendum censeat. Tum quod ex duobus qui gratiam iustificantem consequuntur , unus ampliorem gratiam quam alter consequatur, tum quod ex duobus qui ad habitualem gratiam se praeparant, alterita perfectE ad eam se praeparet ut illam statim consequatur ; alter vero impers Glis quam ut statim iusti iacetur. Qi md ad primum enim spectat id euidenter docet qu, ii 2. art. q. ubi quaerit. Vtrumgratia maior sit in uno quam in alia. Ex parte, inquit, subieritig a,a potest fuscipere magis vel minus; prout scilicet unim perfectius illustratur a lumine gratia quam alim. Cuius diuersitatis ratio quidem est aliqua ex parte praparantis se ad geatiam. qui enim magis se ad gratiam praeparat, pleniorem gratiam accipit. Sed ex hac parte ηὸηρ is accipi prima ratio huius diuersitatis, quia praeparatio ad gratiam non est ha- minis , nisi in quantum liberum arbitrium eius preparatur a Deo. V nde prima causι
huius diuersitatis accipienda est ex 'parte ipsius Dei, qui diuersimode sua gratia donad 'insat ad hoc quod ex diuersis grassibus pulchritudo Or perfiata Ecclesiae consio gat, scutulat τ ι ersos Padai Vram instituit, τι esse: univcrsum perscctum. ratctur
26쪽
Fatetur ergo s. TEomis alteriam altero pleniorem gratiam accipere, quia se magis ad gratiam praeparat. Negat tamen ex hac parte primam huius diuersitatis rationem esse repetendam. Vnde ergo Ex parte ipsius Dei qui diuersimode gratiae suae dona dispentat. Non quod non det ampliorem gratiam magis se ad gratiam praeparanti. Sed quia ipsa praeparatio non solum ut sit, sed etiam ut maior
vel minor sit, a diuina spiritus sancti cor nostrum vari E prout voluerit mouentis operatione pendet. Vnde fit ut cui vult Deus ampliorem gratiam dare, ni aio retri in libero eius arbitrio praeparationem ipse faciat, cui maior illa gratia tribuatur.
Idem docet de charitate habituali, quae vel ipsa est gratia sanctificans , vel secundum S. Thomam perpetua gratiae sanctificantis comes , a. 2. qu. 14. art. ubi quaerit, infιndatur s.cundum caρacitatem naturalium. uantita inquit, chamam non dependet ex conditione natura, vel ex capacitate naturalis virat
iis, sed solum ex voluntate Di,iti Dncti distribaentis sua dona prout vult. Quo pacto verbὶ Nonne charitas habitualis et, maior infunditur, qud quis magis ad eam se praeparata Ita est: sed haec ipsa maior vel minor praeparatio pendet a Spiritu sancto mouente humanam mentem vel plus vel minus, ut ipsi placuerit. Cum enim sibi obiecisset illud Matth. 21. ad dedit unicuique siecundum propriam vi tutem. Ad primum, inquit, dicendum, quod illa viratu secundum quam otia dona Deus dat uni true , est dispositio , vel p/aeparatio p aredens, siue conatus gratiam accipientis. Sed hanc etiam dili sitionem vel conatum praeuenit Spiritus sanctus mouens mentem hominis mel ptώs vel minsis secundum suam Poluntatem. Quid contra hanc sanctissimam, Augustinianam, Apostolicamque doctrinam afferre possunt ij, qui conatum liberi arbitri, se ad gratiam pra parantis vel gemendo, vel orando, vel se ad Deum supplici pietate conuertendo, non omnipotenti spiritus illius virtuti, qui ubi vult, quando vult, & quantum vult spitat: sed s.fficienti suae gratiae adscribunt, quae nusquam non praesto sit, de cuius effectus non modb maior vel minor, sed vel aliquis, vel nullus sit pro nutu voluntatis humanae
ARTICVLVS XVI. ia gratiam alter perfectes praeparet, alur minus Zerfecte, ex vario
Dei mouentis auxilio repetenrim. NE E minus diuinae operationis essicaciam probat, quod iam diximus 1 S. Thoma doceri ab eiumeni diuini auxilij varietate esse repetendum s quod alter ita perfecte ad gratiam habitualem se praeparet ut illam statim consequatur;.
alter vero imperscctrus quam ut statim a peccato resurgat. Eximia sum quae ita eam rem an qu II2.art. a. ubi quaerit : Vtrum requiratur aliqua praepararia sir dispo-s: io ad gratiam ex parte hominis. Primum enim egregi Eproi usoste lit nullam in semine em posse ad gratiam praeparationem quam 'Deus Vse non faciat. Gratia , inquit, , quandoque quidem imum habituale donum Dei quandoque
autem auxilium Dei mauιntis animam ad bonum. Primo igitur mori accipiendo gratiam prae is stur ad gratiam aliqua gratia Praepararis , quia nosta forma potest esse nisi in materia disposita. Sed si loquami r de gratia secundum quod significat auxilium Dei imouentis adb=num; sic nη praeparatio requiritur ex parae hominis quasi praeuenient a
xilium disinum; sed potius quacumque praelaratio in homine esse potest, est ex arexilismi mouentis animam ad bonum. Exsecundam hoc ipsee bonus motus liberi arbory ruo.
27쪽
guis raparatur ad donis suseipiendum est actus tam albi Hi moti a Dra. Ea
quantum ad hoc, dicitur homo β praeparare secundum illud Prou. 16. Me nis en praeparare animum. Et en principaliter a Deo mauente liberum arbitrium. Et fecundum hae dicitur a Deo violantas hominis praeparario a Domino gresstis hominis dirigi. Quae quidem scripturae loca apud s.Augustinum , caetero ue Patres, ipsumque S. Thomam essicax gratiae auxilium semper significant. Voluntatem enim pro rati, idem illis est, ac ipsum velie in nobis Deum operari, ut ait Apostolus, seu per sancti Spiritus infasionem , operationem in nobi eri ut velimus, uti loquitur altera Synodus Araulicana can. 4. Si vero a Domino gressus hominis diriguntur profecto
viam eius volet, ut David ipse testatur. Sin, ut inquit Augustinuslib. 2. op. vlt. in Iul. cap. a non ab Elo diriguntur, homo viam Dei non vois , etsi iubeat lex vi velit.
Itaque iam perspicimus quacumque in homine esse potest praeparatis adnariam: esse ex auxilio Dei mouentis ad bonum , siue ut in Conclusione loquitur S. Thomas, ad illud mouentis Dei auxilium sequi. Sed praeterea docet in responsione ad secundum, praeparationem illam esse perfectam vel imperfectam, prout est a Deo vel statim mouente ad perfectum bonum, vel mouente tantum ad aliquod bonum non tamen perfectum, quod diuini auxilij essicacitatem maximἡ com . mendat, & vel c cis perspicuam facit. Cum homo, inquit, ad cratia e praeparare non possitnisi Deo eum naue mente est mo
uente ad bonum 1, non refert viri m subito est paulatim aliquis adperfectam praeparationem perueniat. Dicitur enim Eces.st. Facile est in oculis Dei subito honestare pauperem. Comtingit autem quandoque quod Deus mouet hominem ad aliquod bonum, non tamen per
fectum ; ct talis praepararia praecedit gratiam; sed quandoque Ja: perfecto mouet ipsum ad bonum, orsabita gratiam bamo accipissecundum taud Ioas. 6. Omnis qui audita Patre est didicit, venit ad me, isa coeuis Paulo; quia subito cum est is nexus. peccati, persim motum est cor eius a Deo, sed ruis , cst ad credo ,σ υι--ο. Eitan subit.
ARTICVLVS XVII manam ratione auxilio Dei aliquando resi tur, etsi siemper e co
st ex S. Thoma. NULL r ergo dubium est, quin ex s.Thomae domina auxilium Dei moueotis, sine quo iustus bonum operari non potest& vitare peccatum, ita emcax sit, ut non modo semper illum essectum habeat ad quem a Deo ordinatur, sed & tantum habeat, hoc est magis vel minus per etiam, prout ille vult de quo
ait August. depecc. meritis & rem. l. t. cap. Cur Erum adluaret, illum non adiuuet, itium torum , ilium autem nan latuism, illum ista , istumida mado, penes usum est or aPitatis tam secreta ratis ct excellentia ρο estistis. Atque hinc etiam patet,quo sensu omne auxilium Dei mouentis spraeter quod nullum aliud aratiae donum agnoscit S. Thomas nisi habituale in se moer essicax sit: & tamen hae doctrina illaesa de minime conuulsa, de veth & catholicε dici possit, & debeat, in statu iraturae lapsae gratiae interiori aliquandae resisti. Dei enim mouentis auxilium quod unum natura est , duplex ratione , statui potest. Alterum quo bona & perfecti voluntas a Deo inspiratur, 3c quo homo bonum opus vult ac reipsa implet, de Dei mandatum magna & plena voluntate obiv- sciuat.Tum vetd etsi dissentire potest homo si velit, numquam tamen dissentit;
28쪽
sit enim ut aliud velit . quini quod eum ve vult qui tantam tunc ei volun .
ratem misericorditer donat, quanta fusis ad implora mandata , ut ait Augusti nus de Gra. de lib. arb. cap. is. Tale est perseuerantiae donum, per quod omnes quibus datur, infallibiluer perseuerant: tametsiHHemio possurisi velint, quod iarimina sistat Synodus r quam/us ut non dissiηilae urunt, eodem illa persevcrantia disrs . perficitur: ut ait P uius Theol. Dogm. Tom. . lib. 9. p. 6O2. Alterum Dei m-entis auxilium est , quo bona, sed nondum plena de perfecta voluntas a Deo datur, & quo homo certi boni operis faciendi, de certi pescati vitandi voluntatem habet, sed unperfectiorem. Huic auxilio homo resisti eam bonum opus reipsa non implet, in quantum renitente concupiscentia quae maiori delectatione voluntatem a bono opere retrahit, de ad peccandum allicit , gratiae motibus non consentit. Tunc igitur auxilium illud de essicax est quod ad illum effectum attinet ad quem ex Dei intentione ordinatur : quia tum, ut in quit S. Thomas, non aliud vult Deus, quam mouere hominemulum ad ali 3uod bacavum, non tamen perse Zum. Et nihilominus illi resistitur quod ad illum effectum spectat, quem sua vi& natura respicit, opus scilicet bonum reipsa implendum Duplex enim in illo auxilio distinguendus effectus est. Alter, ad quem ex intentione Dei; alter , ad quem ex natura sua refertur. Hoc effectu caret tape gratia illo non item. Rem totam exemplum illustrabit. Cum peccatorem Deus ad p nitentiam &conuersionem excitat, numquam est illa excitatio, si sit ut supponimus 3 ex vera Dei gratia, sine aliquo initio piae voluntatis, quae pia voluntas eo ex natura sua tendit, ut eum mortifera peccati delectatione retrahat. Neque tamen semper tanta est ut effectum illum habeat resistente sibi altera v iuntate, qua peccator pravis suis cupiditatibus adstrictus est. Hanc carnis Acstiritus pusnam diu perpessus Augustinus diuita in confessionibus expressit tibi
η. c. s. Suspirabam luatvi non ferro aliena , sed me ferrea voluntare. Messe meum tene bat inimiciu , ct inde mihi catenaesecerat'constrinxerat me. Voluntas autem noua mihi esse coeperat ut te gratis colerem, Irinque leve m Deus sola certa iucunditas, mi dum erat irimas perare priorem vetustau roboratam. Jla d a voluntates meae,una vetus..uia noua sella ramalis, illa spiritualis ranfligebant inters, atque discordanda dissipa
bant animam meam. Et paulo infra. Ego autem adhuc obligatus militare tibirecusabam. Essicax ergo tum erat Dei Augustinum mouentis auxilium; de tamen illi Augustinus resistebat Essiem erat quia omnem habebat effectum ad quem a Deo o diabatur, inspirationem nempe illius nouae& spiritualis voluntatis quae in Au- Rustino esse coeperat, ut Deum gratis coleret. Et tamen illi Augustinus resistebat , quia noua illa voluntas nondum erat idonea superare puorem vetustate r boratam. Adeoque non habebat effectum quem ex natura sua respiciebat, pi nam scilicet conuersionem , quam in eius corde Operari nondum ille proposuerat qui operatur omnia secundum propositum voluntatis suae. Ita omnes vulgo S. Thomae discipuli diuini auxilii essicaciam intelligunt. Fatentur enim etiam illud auxilium quod se cimi appellant, Uicax esse ad id ad quod mistis iund Deus non enim redit ad eum vacuum ined non semperes escax ad peccatoris conuersionem. Idque probant ex illo Isaiae 13. Sic erit verbum meum tuod egrediet ' de ore mea. Non remem retur ad me vacuum, sed faciet quacumque voLi cst pro fi rabitur in his ad amisi . tui. Cunas verbis, inquiunt, si scatur vocationem internam qua Deus auoquitur anima , vacuam non esse orsine pactu, Ised semper in homine habere aliquem sectam illam videlicet quem Deus sicaciter vali ut habeat.
Neque vero illam gratia& concupiscentiae pugnam, dc eiusnodi pug
29쪽
qua gratiae suauitas noxiam peccati delectationem non superet, sed potius superetur, in peccatoribus solum, non etiam in justis reperiri credideris. mmulti enim multos sentiunt eiusmodi motus de imperfectas voluntates ad ce ta bona opera facienda, δc ad certa peccata fugienda quibus ipsi non obs quuntur resistente concupiscentia, quae maiori delectatione voluntatem ad pe catum & socordiam allicit. . Hoc & S. Thomas numquam dissileatur, de S. Augustinus eriὸ docet. Nonnullis enim locis justos aliquando nullam habere dicit delectationem, nullo Dei auxilio adjuvari: sed aliis etiam locis ostendit esse nonnumquam in justis aliquam
delectationem, aliquod Dei auxilium , minus tamen de inualidius quam ut vitando peccato, vel bono operi peragendo sufficiat, aliis vero utrumque complectitur &modo minorem, modo nullam justos habere delectationem asserit. inquit lib. 2. depecc. mer. & rem. c. i 7. qui rue nostrum rimim Fas fuscipere, agere, implere, nunc scit, nunc nestit, nunc desectatur, nunc non delectatur. Et paulo superius, cum generatim omnium peccatorum sontem aperiret: Nolum, inquit,
homines facere quod justum est ,siae quia titet an bonum sit, siue quia non dele lat. Ecce uosdam dicit non delectari. At idem quosdam nonnumquam delectari quiem , sed minus delectari , minusque adjuvari quam ad peccatum vitandurn susticiat. Scis , inquit ibidem, ad correptionem meam persiaere quod minus abs te adjuvor viperfecte dirigantur Vesas mei. Et cap. i9. Idcinca etiam Sanctas ct fideles suos in aliquibus vitiis tardius fanat , ut eos minus quam implende omni ex parte jum:ia si fili, delectet bonum. Sed numquam istud clarius tradit quam cum utramque complectitur, ut lib.
6. Op. vlt coni. Iul. c. I. Nechm:us, inquit, concupi centi reatus,n in renascentibus
soluitur, ut eo post absolutionem non in ruiηetur, nisi qui ei adperpetrandum opus malum, stiritu aduersus eam vel non concupiscente vel non sortius concupiscente consentit. Vnus ille S. Augustini locus haec duo planissime demonstrat. Primum aliquando Spiritui sancto interius mouenti vere resisti. cum scilicet non sortius concupiscit, cum validiorem concupiscentiam offendit. QMd enim, ut ait Augustinus in Epist ad Gal. amplius delicitat, secundum id veremur necesse est. Alterum non in omnibus peccatis venialibus & mortalibus adesse iusto gratiam actualem, id estrium voluntatis motum quo retrahatur a peccato. DisertE enim Angustinus anfirmat non in omnibus peccatis spiti tum concupiscere , hoc est pia desideria,
Verum si nulla alia autoritas suppeteret, nullum tamen arbitror dummodb se ipse audiat, & quid loquatur intelligat, assirmare posse in omnibus peccatis gratiam actualem adesse. cus enim huic piopositioni velit subscribere; numquam se vel incogitantia, vel errore, vel ignorantia, vel subitis, & occultis cupiditatis illecebris deliquisse, quin simul in animo adesset diuinitus immissa peccati cognitio . S illius vitandi desiderium. Hoc si lingua proferat, reclamabit conscientia; nisi forte ad illam recurrendum erit ineptiam, quam nuper quidam excogi rarunt, ut cogitationes quasdam esse dicerent de quibus non cogitetur, & quo nihil absurdius fingi potest) quemque reum esse quod istis cogitationibus quas non aduertit, non consenserit. Horum insulsitatem merito explodit Cardinalis Bellarminus de Grat.& lib. arb. l. 2, cap. 6. ubi ait fieri non pol se ut bona cogi ''tatio bon inque propositum di unitus nobis immissum non sentiatur a nobiscum non sum ut in nobis sed etiam a nobis. ι
30쪽
2 H nrauentu orae omne profriae Ionum neces rium est i nurque ine o a ratiam quantumuis imper Agin s Zaratio.
Porro videndum est quaenam sint ea quae sine auxilio illo facere non possumus.
verum ex dictis patet ad omnia omnino vere bona opera siue peccatorum, siue iustificatorum, siue vitam aeternam mereantur siue secus, auxilium illud necessariumella. Iam enim vidimus S. Thomam aperte asserentem de ver. u. 2 . art. I . Quo WAEtiam Dei vetita irere,non aliquσ siluale Anam edim em misericor iam
tem , sic non modo bonum vitae aeternae metitorium, sed nee prorsus boniam όomo potest Gerre sine gratia vei. Deinde nulla esse potest in homine ad gratiam praeparatio etiam imperfecta nisi per illud Dei mouentis auxilium I. x. qu. Q. a. i. Vnde manifestum est cognitionem infirmitatis sue, desiderium sanitatis, inuocationem medici, & reliqua similia quae generali orationis nomine comprehenduntur, eum ad iustificationem praeparent, non posse in nobis esse nisi per auxilium Dei mouentis& quidem essicax. A sor enim rve vratiam infuniat animae, inquit S. Doctoribid. ad 3.nu D Rr aratio exstia r fu mirae non faciat. Exigit vero Deus ab homine iustificando , ut infirmit .tem suam agnoscat, de medicum invocet Ergo hanc in eo praeparationem ipse facit.
Sine motione vel non potest gomo aliquiae ven. ZTu vero Hopiam Alter Iuniauer alis I alterin seciaίαν ser g tiam I aeterea ut probet S Thomas hominem indigere, tum ad verum cognoscendum L tum ad faciendum bonum auxilio Dei mouentis , hac ratione utitur quae quodcunque bonum de quemcumque actum comprehendat I. 2. q. io9. a. I. duantumcumque atiqua corporatu vel f ritualu ponaturser Aia, nospotesti uum Aram floreaeere nisi moti tur a neo. Et art. In iret ius ae nouo auxilio Vinii eniticet ia Teo moueatiar isae rene agenaeum. Et sor Rropter aeuo: primo guttaem ratione generiai propter sor quo Me ἀπ- est, nusta res reset Potes in quemcumque auiam pro ises nisi virtute motionis Huinae. Obiter tamen aduertendum est discrimen quod S.Thomas statuit inter modum, quo Deus mouet homines cum malὸ agunt, & eum quo illos mouet ad recte agendum per auxilium gratiae. Cum enim i. i. qu. y a. 6. sibi objecisset e Te- non es causis nisi bono in ; si erro A DA Deo votant in moueretur, reumfuam moueretur α malum ; ita respondet. A 3. Hoen iam, quo veruae mouet vocuntatem hominia ut uniuersati. motor Aae uniuersale ogismi voluntatis gnoae G όWnum. Et Ane fac vn resisti motione solo non potess at qui en s feae somo per setione- Meremi e se aeae YMen o Me vel i uae quo est veri bonum , vel Vparens ἷ num. Sed tamen inter m mouet veMae Periistiter aliquos a Miquiae terminalg Menaeum quoae in bonum , sicut in gu quos mouet pertrariam ut in iretur. Egregia prorsas distinctio, neque vulgo satis perpensa, ex qua duo maximi monenti consequuntur. Primum est, omnes quidem homines a Dco moueri tanquam