장음표시 사용
11쪽
ut etiam ex justa causa uri naturali aliquid addere vel
detrahere possit, monente ULPIANO HERTIO.b Si vero aliquid jam ab ipso Deo tanquam supremo
legislatore determinatum sit, nihil quicquam in eo immutando concessum est majestati humanae, sed potius, si legislator ossicii sui partes explere velit, legem divinam non inter subditos solum custodire, sed ipsie quoque eidem morem gerere debet, cum Deum tan. quam imperiorem suum omnino recognoscere debeat, quamvis nihilominus permissum sit Principi connivere,in permittere ea, quae sine magno malo emendari nequeunt,in talem permissionem non injustam esse, quodammodo praecipit naturalis ratio vid. SVTHOL T. ex TI E GaI R. J Dantur enim actus contra leges divinas suscepti, qui puniri nequeunt ab hominibus sine periculo majoris mali, illi igitur ut puniantur, rationaturalis nonsolum non praecipit, sed potius suadet, ut quam diu periculum durat, tam diu maneant impuniti, ipsa etiam oracula divina hujus rei dilucida prae. hent testimonia, deprehendimus enim in illis talia negotia, quae ex sein sua natura non sunt bona, permit tuntur tamen in illis, non vero approbantur, praecavendi majoris mali causa, quorsum v. g. retulit legem de divortiis, Theologorum facile princeps, criEMNI
TIVS. e . a in I. d. f. de justitia, jura byde colluione Mum sect. Qc in dolertatione de jurisdictiove, In dxiis fructui dejuribus majestatis lib. I. cap. 3, e in loco decies cap. 4.
12쪽
Princeps quoque eo curas suas adigat, ut ante omnia leges serat de rebus saepe accidentibus, a 'uia enim est, quem fugiat leges esse accommodandas statui rei publicaei subditorum 3 ut mala rem publieam assiigentia exstirpentur, antequam tam altas radides egerunt, ut dissiciles exstirpatu sint. Si vero In una
materia casus obveniant frequentesin rari, tunc regula formanda erit de casibus frequentioribus, siquidem regulae numero luperare debent exceptiones, ita e. g o clinarie foeminae lubrico simijudicio ratius vero arendit, ut sibi rebusque suis, eo quo deeet modo sussiciant, hinc SCtum Vellejanum, id quod plurimum contingit, respexit, vid. STRYCNIV si saepius quoque continιgit, ut filii familias prodigalitatis simi studiosi, rarius vehro, ut continentiae operam navem NnUSCtum a cedonianum pariter ahimadvertit iliud, quod saepius
accidit. Et haec suno negmis, in stim utramque par. Nweyeniunt, in unam Vero saepius, in alteram autem rarius dantur vero etiam casus, qui per se rari sunt,4 frequentioribus non opponuntur,' quos leges nori solent negligere, quorsum v. g. spectat, quod insae in flumine nata ad illos pertineat , qui ab utraque parte fluminis prope ripam praedia possident, pro modo latitudinis cujusque sundi e Singulare etiam habemus exemplum in casu, ubi quis filium reliquit, & uxorem
praegnantem, ubi filius quartam tantum portis nemhaereditatis paternae accipit, d quia nasci possunt ter. gemini, qui casus ut ut forte inter Tatissimos reserenis
13쪽
dus videatur, non tamen plane est hodie etiam incognitus,sΤRYcXIVS enim resert en tale exemplum solenne deseruitute Stralsandemst, uta Amro is . a die I Ianuarii usque ad sestum Paschatos trina vice hic e sus contigit, ut tres infantes vivi uno partu editi fuerint, imo iclam in pago ad civitatem Halensem pertinente suo tempore adhuc superstitem fuime uxorem narrat, quae bina vice tres uno partu edidit liberos, ea quo apparet, legem hanc ad abrogatas non referenis dam esse, praesertim, quia levi incommodo assicitur filius, si enim non tot nascantur, residuum, quicquid portioni suae adhuc desint, eum fructibus interea pera ptis capita Contigit'qoque hodiei casus, de quo jus Romanum etiam disponit, D ut nimirumst plures quam tres naseantur, decrescere debeat de portionere quocum, portio quarti Francoserti enim ad Via-drum uxor cuiusdam militis uno partu quatuor filios id reserentes TRYCKIo. g α ι .seqq. de legiburactis 1 Lua onsuetudin/
Ultra posse neminem obligari, eommuni cireum sertur proverbio, legibus etiam probato a minc legesserendae sunt de robus possibilibus, nihilque interest,
14쪽
utrum res quaedam sit physice impossibilis, stye mora.
liter, eum aeque impossibile sit bonis tu, seri non debet; ac quod fieri non potist, equi iij omnivno possumus; quicquid honeste non pomumsib sto. BER Tvs SANDERSON Ius cxtriplici modo rem impoc sibilem dici, reserta impossibilitate nauir, quomodo impossibile est hominem volare , hiscent isqui et impossibilitate facti, quomodo ip/Πibile eae Cajum hodie Londini commoranteir, convenire posse Titium Venetiis et impossibilitate tutis, quomodb mlud dicitur impossibile alaeui, in quod amn habet potestatem legitimam, de quo etiari illud intelligendum posse. Pro impibentur etiam leges conscientiae-im inferistes licet non physice, tamen moraliter onae viro hue usque' de rebus impossibilibus sunt adda fritiesrrint sta intelligenda, quasi de impossibilibus lex non dissenae, contrarium enim patet ex legibus nostris' marus est ubi haeres sub impossibili conditione institutus, pro pure instituto habetur, sed quod ad impossibilia leges neminem obligent, nec obligare debeant. D
15쪽
S. VII. Leges quoque serendae sunt verbis dispositivis, ita ut verbWψςrtiva vim legis non habeant, nisi per consequentiam quandoque, hine semper in interpretatione discernenda sunt verba dispositiva ab enunciativis: illustre ac solenne hujus rei habemus exemplum in vetustissima illa lese imperii Aurea Bulla dicta, ubi septenarius numerys Electorum ver bis enunciativis, non dispositivis habetur, ita ut pariter vim legis non habeat haec enuntiatio, quod etiam a posteriori scimus, dum exploratum perspectumque habemus, Octavum Nonum Electoratum recentioribus temporibus a cessisse, de quo vid. Ac BRVNNEM ANN. a Ut igitur intorpreti coristet, utrum verba dispositiva an enunciativa sint, ante omnia antecedentia, consequentia sinit attenderita, quibus interjecta attempe- ari, atque respondere praesumuntur, In genere, regulae bor . . qterpretationis hic omne punctum
Quosam autem constat. ora quasdam tantum personas respicientia, privilegia re jura singularia vocari, hinc leges generaliter constituendae erunt, a hoc modo is omnes in universum obligent iubditos, Iicet omnino fieri possit, ut certae personae sint occasio legis generaliter postmodum obligantis: bysic certae p*rsynae ansam dederunt SCto Vellcani Macedo- niano,
16쪽
niano, re si ex vero loqui volumus, xdicere quod res est, omnino fateri debemus, omnes sere leges ori. ginem suam inde traxisse, quod certae personae , hoc Vel illud factum culpandum, ac poena coercendum, commiserint, quamvis etiam sit verissimum omnes homines redarguens proverbium: Nitimis in vetitum semper, cupimusque negata.
Deinde etiam constat, ex legibus digestorum de pa&ticulari cassi loquentibus, generalia deduci posse ax mala, quae vero ita debent esse comparata, ut sint aequitati &Juri naturali convenientia, ae menti legislatoris non repugnantia, quoniam enim axiomata eruuntur ab interpretibus, hine sponte sua sequitur, ipsos per illa non posse novum jus introducere, quod vero fieret, si axiomata legi naturali, ac voluntati legislatoris e diametro essent repugnantia.
Expeditum quoque est Iegς Se constitutiones
noviter promulgatas, futuris formam praescribere negotiis, hinc ad praeterita regulariter non sunt trahen. eae, a vid. RICHTER,' quantumvis verbum ali. quod ambiguum appositum sit, veluti si lex ita Io- quatur sim fuerit, tradente4ER ET Z.e Quoniam res quae culpa caret, damnum afferre non debet, ideo cum ante constitutionem quis non sit in culpa per 3 con-
17쪽
eontraventionem alicujus legis, sic non debet damnum pati in actibus praeteritis,per constitutionem postea subsecutam, hocque eo magis in poenalibus obtinet, cum hujusmodi leges odiosae sint, mon extendendae propterea, sed restringendae sint, exin irrogandis enim poenis non spectatur conditio delinquentis quae nunc est, cum sententia fertur, sed quae fuit eum delinque.
ret, vid KNIps HILD cum de natura novae legis &statuti sit, defuturis disponere, non autem de praeteritis, monente COLERO. g a Laru delegibus. h Deci 4 η. U. Iq. ubi praeiudicia saeuitatis juridica
g. X. Uti vero nulla sere datur regula, quae exceptionem non admittat, ita etiam minime putandum est, leges novas sic sanciri non posse, ni praeteritis negotiis nec amplius pendentibus formam praescribant. Primus casus, qui huc referri potest, est, si in lege vel statuto Princeps expresse mentionem faciat piaeteritorum atque pendentium negotiorum a Cum enim humana societas post lapsum protoplastorum ejusmodi inquinata sit naevis, ut sine legibus.
18쪽
eonservari,in ad nnem a Deo ipsi propositum pervenire nequeat, hinc Principi omnino vigore officii, quo salus reipublieae ipsi suprema Ie eme debet, incumis bit, ut leges accommodatas statui reipublicae ferat, hine etiam fieri potest, ut eadem salus reipublicae postulet, ut leges ad praeterita quoque trahendae sint negotiar hoc vero tam crude minime in aecipiendum,
ac si Princeps pro Iubitu, vel ex arbitrio Q leges ad praeterita trahere possit, sed justae debent adesse cau- , quando Princeps legem ad praeterita extendere
debet, hinc justas has causas enarrare, me operae facturum pretium puto, quod fiet si ostendam, quomodo Princeps versari debeat, circa leges ad praeterita
trahendas. Q L. . c d Linibu es constitutionibu principum.
Ante omnia vero princeps respiciat, ne, quanda legem stri praeterit Quoque complectentem negotia, in praejudicium tertii noc faciat, princeps enim uti salutem reipublicae eo quo fieri potest modo promo-Wre debet, salus vero reipublicae dependet a salute singulorum, ita illum quoque oportet, hoc modo ne. mini injuriam inferre, quod vero contingeret, quando alieni noceret Lex citra ipsius culpam, ac damnum inferret, quod nullo modo a subdito evitari potuisset, sic e g. inique faceret princeps, si legem ferret ut imia posterum nullus contractus emtionis venditionis sit validus, nisi in solenne instrumentum redactus fuerit,
ita ut aures contractus etiam ante hanc legem celebrati
19쪽
brati absque solanni instrumento, invalidi declarentur, hoc aequitati naturali repugnare, quis est qui non videat cum enim hucusque de iubstantia hujus contractus instrumentum non fuerit, sed absque vitio nublitatis omitti potuerit, maxime certe assicerentur injuria illi, qui solo consensu celebrarunt emtionem Venditionem, quis enim quaeso subditorum contrahentium vaticinari potuit, Principem post aliquot annos elapsos, eme legem laturum, talem contractum annullaturam, supra vero jam fuit ostensum, de substantia legis esse promulgationem, hinc etiam nemini praejudicare debet illud, quod ante promulgationem est susceptum, praesertim cum in casu de emtisne venditione modo adducto, hucusque validus ac licitus fuerit hic contractus, utut in scripturam ac solenne instrume istum minime fuerit redactus, ex quibus unieudique facile constabit, Principem non recte facere, quam do legem ad talia praeterita negotia trahit, qUε hu usque pro validis ac firmis ab uno quovis hahita Retunt, ad talia, quae non nisi cum maximo damno, incommodo ac injuria subditorum rescindi possunt,ac denique si talis lex sit, de qua tempore suscepti negotii ne quidem cogitatum fuit, nec cogitati potuit. I. XII.
Facili igitur nune constat negotio, probe eraponderandas a Principe circumsta'ias, antequam ad praeterita legem noviter latam trahat, ne legem cet loquin ullam per retrotractionem ad praeterita reddat
20쪽
dat injustam. Ejusmodi farinae legem in iure nostro Romano avdeprehendimus, ubi juribus religiosissimorum locorum, ecclesiarum non praescriptionem longi si imi temporis, sed centenariam solum opponendam eme disponitur, ita, ut hoc non in futuris solum, sedin praeteritis, pendentibusque litibus & causis obtinere debeat, quae constitutio in hypothesi vix ac ne vix quidem ab iniquitate vindicari potest, prout 1Llius iniquitatem ex professis docuerunt ROCOpI Us D &sTRAUCHIV s.c Hoc igitur modo abuti Principem potestate gislatoria, tam certum est, quam quod certissimum, cum lippi,in tonBribus notum sit, leges ita esse ferendas, ne alteri us quaesitum auferatur, jus enim semel subditis quaesitum, tam firmo stat talo, ut ne a Principe quidem illiud auferri possit teste Mav Io, d in lege vero supra adducta, illi, qui jamdum ex praescriptione longissimi temporis huc usque in rebus Ecclesiasticisis Religiosis obtinente ius
g. ALPorro ex sundamento supra posito colligitur,l' in. cipem non posse legem poenalem ad praeterita trahe-