Thomae Linacri Britanni De emendata structura Latini sermonis libri sex, cum indice copiosissimo

11쪽

tar, dodrantalis, centu,Romanus, caecus, imprudens. Accipiatur enim breuitatis causa , edtionis uocabutim latius hoc loco. Aliae quae de tali assectione quaerunt,quae interrogatiua dicuntur, ut fualis,qκantus, quot, uias. SNnt qua cu neutris horu mea sententia conumerari queant,quae Syncategormata dicas, cuiusmodi sunt Partitiua,particularis,et uniuersalia.. Adies trium proprie di Ium, aliud Commune est,

quod asse Iionem multis communem significat, nec ροtsi ut di tum est perse citra proprium uel appellativum in fratione confinere, ut albas, alba, album. Aliud proprium, quod assectionem uni indiuiduo propriam significat: ut Gradivus, Marti: Enosigaeus Neptuno: Quirinus, Romulo. Sunt in quae inter iam dicta genera, id est, Appellatria o Adie uua, mediam obtinent naturam, qua ambigua vocant, ut rex, ciuis, consul, pater, sermuus, bistris, O uerbalia in tor ct tris finita: quippe quae modo appellatriasunt, quoties nimirum uel per se subsistunt, uel alia sustinent, ut in illo Terentis,

Regem elegantem narras. Et Ouidius, Victus mero tricis amore. Μοdo adientiua, quoties uidelicet alteri innituntur, ut in illo Virgili , Hinc populum late regem belloque superbum. Idem in Μοreto, Excubitorq; diem cantu praedixerat ales. Mart. nec odit. Exploratores nubila massa focos. Cicero, QMum ex persona mihi ardere oculi hominis hinrionis uiderentur . Et Horatius, Verum ita risores ita commendare dicaces Conueniet Sauros. Et Lucan. Victrici uiscerad ria. Cicero ad Atticum, Quo autem die Casiij A uictrices

12쪽

De emend. struct . liber primus uictines litera in senatu recitata sunt. Interrogatiuum en, per Pod de re quapiam quaerimus. Est autem duplex, aliud Subnantiae,per quod

de proprio, appellativo, uel demoritrativo pronom ne quaeritur , ut quis, uter, nunquis, ecquis, pronum aliquis. Miud Accidentis, per quod de adiectivo qu ritur . Hoc autem multiplex eis. Nam aliud de qua litate quaerit, ut qualis: aliud de magnitudine, ut quantus: aliud de numero, ut qua: aliud de ordine, ut quotus: aliud de possessore , ut cuius cuia cuium: aliud de patria secta ue, ut cuias: aliud de modor tione ue, ut cuiusmodi: aliud de uno multiplicato, ut

quotvlus , O aliter quotuplex: aliud distributivum dici poten , ut quotenus. Cicero ad Atticum , In ripa nescio quotenorum iugerum. Quassquam hic pro quot

infinite accipitur, ut mox apparebit. Miud de annorum numero qsarit, ut quotennis. Haec uero, mcut omnia fere, quibus aliquid interrogamus, siue n

mina sint ,siue adverbia, interdum nihil quaerat sed

aut cum suo uerbo, uerbis alijssubiiciuntur, et eorum

transitum excipiunt , nis in statut Scis quid conere. Dic quid uelis. Vocenturq; ideo si libet quo

ab ali's, de quibus agendum est, discernantur, I nmnita subiuncta . Aut nos ad aliquid notum, uel certe in oratione prius positum remittunt,essciunturque R latiua, olim Prouocabula dicta. Referunrur autem Relativa haec ad ea, de quibus, cum interrogatiua sunt, quaerunt. Quae substantia relativa sunt, ad appellatria: propria , demo strativa pronomina , ut homo, uel Socrates, uel, iste

13쪽

' De nomine. sine qui ad nos uenit. Nam, quis , cum Matiuum fit,a amittit.

. Quae accidentis sunt,ad sui generis adiectiva.Quatus, ad magnus, paruus, bicubitus , bipedalis: ut, Statua magna , quanta erat Rhodi . Quot, ad duo, tria, quatuor . Quotus , ad primus, secundus, tertius: ut Venerat tertius, quotus tu . Quotent , ad bini, terni, quaterni.Quotuplus, ad duplus, triplus,quadruplus. Uomplex, ad duplex,triplex, quadruplex. Quotennis, ad biennis , n lannis, quadriennis. I tem ad lamm, trimus, quadrimus: quibus adnumerari posse uidentur annotinus et Ornotinus , praeterea annuus et a Lculus. Plinius, Vetustis oleo taedium assert, non item est uino , plurimumq; aetatis annuo est. Idem de capris, Concipiunt Nouembri mense, ut Martis pariat, tu sentibus uirgulis, aliquando anniculae , semper bima, in trimatu inutiles. idem , Ergo plantaria is situunt , anniculasq; transferunt , iterum bimas Ad cuius cuia cuium , tu pronomina possessiua, meus, tuus: tum nominum genitivi, ut Meliboei, Aegonis. Caper Aegonis, cuia eri uitula. Redditiuum est , quod relativa ipsa uel praecedit. Mel sequitur, ut Talis erat Hermolaus , qualis erat Theodorus . Quot homines , tot sententiae . Sunt autem numero haec , talis, tantus, tot , huiusmodi. eiusmodi, iniusmodi, O ad quotus , totidem. ut Plin. xi. Murium iecusculis fibrae , ad numerum lu- Ma dierum in mense congruere dicuntur , totidemq; nueniri quorum lumen eius sit. Caeterum Redditiaua, quoties indicantes quippiam bis utimur , D monstra

14쪽

De emend. struet. Liber Primus. in nIIratriasunt, ueluti si quempiam digito demonstyram, dicam, Talis erat Theodorus. aut, Non tanti aestimo: iudicans capillum. Saepe etiam admirantes , his utimur, in illo, Tantae molis erat Romanam conmdere gentem.

Possessivum nomen en, quod aliquid significat uelutipsidentis, uel eius ad quod stebat quippiam. At

Euandrius, paternus, herilis.

Materiale est, quod aliquid ueluti ex materia segnificat, ut faginus, ilignus, abiegnus, colurnus, lapideus , tenaceus, aureus.

Locale siue adiectiuigenus quod Graeci ἰικμιηχαι- . τικον uocant est, quod aliquid ut ex loco significat, ueluti hortensis, marinus, maritimn, montanus, electis. Patrium nomen est, quod aliquid ex patria signi eat, ut Eboracensis, Romanus.υὶ enim patria, UNO nius Marcellus censet, urbs uel ciuitas parentu. Itaq; Virgilium noue illudprotulisse ait,-qui sanguine no/is Hanc patriam pepereresuo: cum de Latio id dicat. Gentile est, quod aliquid ut ex gente uel natione Riseat, ut Graecus, Latinus, Britannus, Cyprius. Ita enim, Hispaniensis, Siciliensis, Romanensis, CO rinthiensis, οιοιο -τικαpotius, quam gentilia dis ris , cum non tam aliquid his gentibus ortum, quam in i s uersatum significent, ut Hil'aniensis negociator exercitus, licet genere sint Romani. Numerale uarias habet species. En enim o Camdinale , quod numerum absolute significat, ut rems , duo, tres. Et ordinale, quod numerum in ordine, uel

15쪽

ui apte Laurentius praecipit, quod ultimum elus numerisignificat, ut primus, secundus, tertius. Et Diuia suum siue distributivum, Graeci διαπετικον uocant a quo singulis multorum eundem numerum distribuit, ut singuli,bini, terni, quaterni, ut non immerito oratoribus in m2ltitudinis numero eorum fere sit usus.Plinius decemis, Omnis mensibus feruntpartus. Idem de canibus, Gerunt in uteris sexagenis diebus . Et de equis, Partum in eo genere undenis mensibus ferunt, gignunt duodecimo. Et de isdem, vivunt annis qui q&agenis. Rariussingularium ut idem in decimsseptimo, Traduces Gallica cultura binis uitri Me later

bus ,si pars quadrageno distet statio : quaterni ,si umceno, interse obuii miscentur. Idem uicesimoqMimo , Altera maior foliis laterum modo inclusa, quia septena est. Idem vigesimosexto, Septuageno coitu dur re ad libidinem tactu herbae, cuius nomen lectemue nonponit. Suntes quae diuerse rei, quam appellat ut, qMod cum his construitur, numerum indicent, mrius terminata, ut ternarius, quaternarius , quina rius. Lapis centenarius, qui est centum librarum. Η mo centenarius, qrei est centum annorum. Grex centenarius qui est centum capitrem.Cobora qAadringemtaria, quas CCCC. militum. Sunt quae unum

in se multiplicatum significant, ut duplum, triplum , quadruplum, qaae ad nummram, uet pondus proprie xeferri Prisciano placet. Partitiuum est quod, uel multa singillatim, uel senum ut ex multis significat. Multa pngillatim , ut

μουqμsque,quisique, uterque, ne ter. Vnμm ut ex multis ,

16쪽

De emend. struct. liber primus

ex multis, ut alter, alius , caetera , relictuus. Vniuersale nomen est quod totam naturam eires, euia ditur, uerbo subiscit, ut omnis, cunctus, no mo, nullus, nihil.

Idem faciunt aliquando ct infinita e quae ex implicibus interrogatiuis fiunt , uel geminatis , ut qui se

vis , qgali Malis, qMantusiquantus, qκοtUqMotlii , uteruter, qnaquot. Vel adie tione, cuηqγe, ut qημμηque, qualiscunque, quantuscunque, quotcunque, quotusiunque. Vocentur autem uniuersalia infinita. Huc quodam modo referantur uniuersus O tollis. -Quorum totus, ad quantitatem continuam, sicut Omnis ad discretam refertur . Vniuersus pro simul tor. tus, uel simul omnis, accipitur. IJarticulare nomen est, quod appellativi, cui additur, partem aliquam, non totam eius naturam uerbosu, cit. Aliter, Quod minus certam definitamq; rem exhibet, qiam proprium: ut aliquis, quisquam, qμffigm, Mitas,quidam.Quorum postremo, rem nobis at quo modo certam, incerte significamus. ut Terentius, Iust olim quidam senex mercator: nauem is fregit a pud Andrum insulam. Idem, I nterea mulier quadam .hinc triennium ex Andro commigrauit huic uicia mire. Rursus, Et fingunt inter se quandam nuncfalla: ciam, ciuem Atticam esse hanc. Reliquis uero rem tanquam nobis etiam incertam , incerte pronunciamus. Terentius, Atque aliquis dise. cat, nihil promoueris. En tamen ubi translaticis his

utare,ut in diritatione, Hominum quida bonisunt, quidam mali: uel aliqui boni, esiqui mali. Cicero,

Dicimus

17쪽

De nomine Dicimus grauedinosos quosdam, quosdam tormino si non quia iam sint, sita quia saepe . Diuersis ab his generis particularia sunt , nec nomen adhuc sortita, quia . libet et quiuis. significant enim proprium unum i multis ,sed indisserenter hunc uel illum. Vocentur autem

clii libet9 particularia infinita. Additur his alteruter , quod unum simili ratione

ex duobus significat. Plinius nat. bist. AIterutrumfore in causa, hoc est plenilunium aut intolanium, non erit dubium. Lucanus: Placet alea fati alterutra mersura caput. Cicero,Quὸd si in Alterutro peccandusit. Ex his nominis generibus, ea,quae comparationem recipere possunt. positiones uel absoluta, uel principalia dicuntur, ut candidus , laetus. Comparatiua uero , quae excessum ab latifui Minus plurium ue respectu significant, Iuuis possunt

in absolutum cum adverbis magis, ut doctior illo , αι illis iiden, magis donius. Superlativa uero, quae excessum positionis suae g ificant ,si perq; respe tu plurium quam duorum. S Oluuntur haec in absolutum cum adverbio, maxime sui doctissimus poetarum, id est, maxime doctus. D I C T v M est accidere nomini genus, casum, numerum. Quorum genus in sex diuiditur: Μasculinum, femininum, neutrum, commune, epicoenum x

dubium. Horum masculinum est, quod1 lis moeribus debetur ii iis quae sexus discrimen recipiunt,int The dorus,uir poeta. Vbi uero sexus discrimen aberi luod uel masculini generis adie Iiuis, uel propriis, cppri- latiuis ue masculinis, in publico Latina linguae usu, coni 'igi solet, ut lapis, niger, qui . Femininηm est ,

18쪽

De emend. struct. Liber Primus. quo olis debetur feminis, ubi scilicetsexus discrimen

adest, ut mulier , poetris, Cornelia. In aliis, quod feminini generis adiectivis , uel propriis, appellatiuus ue femininis iungi solet , ut petra, nigra, qβα- In quibus uero sexus facile discernitur, si qua uoces sunt,quae maribus pariter feminisq; conueniant: communis duum generis merito sunt, ut bos,sus. At in quibus obscurior discretio est, altero saepe genere, se trunque sexum confudit usus, appellauitq; huiusmodi uocespromiscuigeneris, Graeci επικοινον uocant, ut passer, miluus, quae sub masculino: aquila, mustela , ' qua sub feminino, utrunque genres comprehendunt. Sunt contraria quae nulla ratione ,stasolo auctoram arbitrio, ab aliis masculineproferuntur, ab aliis feminine. Ideos obj generis appellantur, ut mamzo, cortex, dies. Neutrum genus est,quod nec mari nec femina proprium est , quodq; in communi loquendi usu, nec marium , nec feminarum adtestiuis appellatiuis ue ,sed

sibi propriis iungi solet, ut saxum, iumentum, ηi m

grum, quod . Com une trium, uel communissimum genus est,

qAod vocibus cuiusque generis iungipotest, ut uelox, felix, potens. C A s v s, si ad uocem lectes, O finem declis

rarum ab uno nominatiuo uocum uariatum, in uno numero reperieturplurimum quatuor, ut insecunda tertia declinationum formis, a nominatiuo Dominus, domini, domino, dominum, domine. A nominatiuo

ebes, lebetis, lebeti, lebetem, lebete. In reliquis

. . plurimum

19쪽

De nomine. 8 plurimum tres, ut a nominativo plurali Poeta, poeta

rum,poetis, poetas. A nominatiuo Manus, manui, nauum, manu. A nominatiuo Dies, diei, diem, die.

Sin ad res ,siue personas quas exhibent, longe plures, quod ianti ueterumfortasse uideto,datino οἱ tauum , ablatiuoseptimum adiecerunt ,sicuti aliis fortasse alios , sed quorum appellationes ad nos non uenerunt. Nos eorum duntaxatse iure publice recipiuntur scriptiones quasdam ponemus. Nominatiuus igitur est, qui rem significat absilvite, cit ras omnem circunflantiam: acsemper uel sin iis uerbis a priori iungitur, uel ei, quod eiusmodi ueraba praecedit, sub eiusdem personae ratione innititur. Hic nisi propter nominatiuum multitudinis, casus non diceretur ,sed rectus: sicut reliqui omnes, obliqui.

Genitium est, qui rem significat, ut cuius sit quidi piami potestq; in possessiuasubinde uertiui Filius heri, herilis filius ciensis Euandri, Euandrius ensis. Hic patrius Ogignendi casus dicitur, priscis etiam im

terrogandi casus dicebatur.

Dativus ,siue dandi casus, est, qui id significat,

cui damnum, gratificatis, mihis,paritatis uel aqualitatis collatis, denique accessio fit. Sub huius uoce alia qui οἱ tauum comprehenderunt, quem tum incidere uolebant , cura quod alias per accusativum cum praepositione usurpalant, per hunc casum proferebant, ut . in illo, It clamor coelo.

Accusativus, qui etiam incusativus uel causatiuus dicitur, en qui rem significat, tum infinitis uerborum d priori, tum actinorum transitioni accommodatam.

20쪽

De emend. struct . liber primus

Ocativus , qui O salutatorius dicitur, est qui um. eandis appelladis uepersonis est accommodus,ut Tityre. fungiturq; uocandi adverbiis, ut heus, Angela, bHermolae: nunquam uerbo, ideoq; abfiolute semper a stit, quasi cum aduertentiam effecerit, osscis defun-LIus. Itaque etiam sensus in fermone uicem obtinet. . Ablativus est, qui aliquid significat, tanquam in quo, cum quo, uel aues qδο. Itemper, vel propter quod aliquid fiat. Et est passivorrem personae agenti, item pretio, causὸ,'instrumento ,significandis accommodatus. Hic, Latinus Osextusῶ comparativus diaritur. Eundem nominum, itemq; pronomi m caseum,

aliquis timum dixerunt, quando scilicet, ut.Pri' scianus refert ,sine praepositione legitur.

mmduntaxatsignificat, ut pater. Huius uim habenter qκα pro nominibus sumuntur, uerba infiniti modi, ut scire , velle: O sensus quidam, ut quod legis , uellegas, uiscribas. Et quae ἄμ-ς, uel acciapiuntur , ut Tullius: in illo, Tullius est cognomen. et Pergama in illo, Pergama in plurale. Μultitudinis numerus en, qui multa significat, ut patres. Hurus nim merito obtinent duo uel plura propria, vel appet

Ianua, copulatiua coniunctione connexat ut, Socrates θ' Plato, ignis Oaer: quo minus mihi figurata uiderentur huiusmodi constructiones, Socrates O Plato docent, nisi constructionem in uocibus naturaliter

spesta tam sur . Sed de hac re alibi fortasse plura.