Morborum definitiones, causaeque continentes : quibus accedit toxicologia

271쪽

DE ALCALIBUS.

255 CCLXVII. QUAEDAM DE PLUMBO IGNE LIQUEFACTO.

Unum exemplum literis mandatur cujusdam plumbo liquefacto in os accepto, et inde in ventriculum delato. occisi. Pharo ED DYSTONIENSI incendio diruta, tectoque plumbeo liquefacto, custos infeliX, oculis sursum versis, in os sumen metallinum accepit; et gravi inflammatione tortus succubuit. Medicina nihil valere posse videtur. CCLXVIII. DE ALCALIBUS. ALCALIA sunt praecipue tria, POTASSA, SODAatque AMMONIA ; praeter lithinam, et quam plurimas res alcat deas nuper Variis plantis inesse compertas. De tribus prius dictis unice disputabo. Horum commune est os sapore austero et sui simili offendere, succos plantarum coeruleos, Virides, flavosque rubro uscos, reddere. Aqua eX facili solvuntur : eX iis et quovis Oleorum sXorum inter semistis, fiunt SA PONES. Ex iis acidiSque coeuntibus consciuntur Sales Medii; qui scilicet succos coe-ruleos nec rubefaciunt, nec Virides reddunt. Facultate pollent fibrinae, ideoque carnis, solvendae ;et ingesta venena acerrima eSSe POSSUnt.

272쪽

DR POTASSA.

CCLXIX. DE POTASSA SALIBUSQUE EJUS VENENANDI POTENTIBUS.

tur, pauca eXempla p0testatis ejus exitiosae literis

mandantur. LIQUOR POTASSAE, id est, aqua POTASSA Satura, multo frequentius pro veneno ingeritur; siquidem artifices eadem in SAPONE fabricando utuntur. Praeparari solet, calce aquae Subcarbona te potanae imbutae adjicienda. Hic liquor pellucidus est, densus : digitisque admotus, eundem pene SenSUm, quem SAPo, praebet. SUB-CARBONAS POTASSAE duplici ratione fieri potest: aut cremando Superta' traS potanas : aut plantis ipsis comburendis, et deinde cinere aqua solvendo. Hoc modo praeparatum aliis inquinatur salibus, ideoque SubcarbonaS potanae impurtim nominatur. Siquidem acidi carbonici est vires proprias alcatium non delere, at solummodo paululum obtundere, Subcarbonas potaSSae haud eXigua venenandi potestate praeditum est: minus equidem exitiabile est, quam POTASSA isSa.

CCLXX. DE SIGNIS POTASSA EJUSVE SALIBUS IΝGESTIS ORIUΝDIS.

Siquis POTASSAM, aut SUBCARBONAS ejusdem voraverit, eXtemplo OS Sapore auStero et ingrato, atque ardoris sensu, 0ssenditur : dolor gulae et veniri-

273쪽

euli cruciat: sordes crebro evomitur, cui succus plantae coeruleae adjectus viridescit. Si aeger SUBCARBONAS POTASSAE ingurgitaverit, sordes Vomitu excreta quovis acidorum mista esservescit; nec raro cruenta est. Dolor ventris admodum saevit: alvi dejectiones sunt frequentes et liquidae : tormina crudeliter veXant. Interdum homo delirat: ne multa, Signa Omnia Venenum vi perinsigni rodendi donatum subesse testantur : nec Vero tam sui similia sunt, ut ipsa per se POTASSAM SUmptam fuisse, medicum edoceant.

CCLXXI. DE SIGNIS, CADAVERE SECTO REPERTIS.

Quem POTASSA morte multaverit, ei, cadavere patefacto, ventriculus foramen Unum vel plura exhibere consuevit, ob facultatem eXedendi maximam, qua praedita est. Quod ad alia, POTASSA eadem fere Vitia ciet, quae e caeteris Venenorum rodendo habilium proficiscuntur. De laedendi ratione proprie Scribere ViX Opus eSt: manifestum est hoc venenum fatum inferre, membranis ventriculi irritandis atque eXedendis : aliasque partes ad Vitam neceSSariaS, praesertim cerebrum atque cor, vitiari, et officiis eXequendis ineptas fieri, ob consensum illum, quo, nervorum ministerio, ventriculus cum iis committitur.

274쪽

DE POTASSA.

CCLXXII. DE POTASSA, EJUSQUE SALIBUS DETEGENDIS.

Deprehendere POTASSAI1 difficile non erit: imprimis enim dotes ALCALIUM Omnium communes satis unum ex iis adesse indicabunt: scilicet, liquor ventriculo, homine jam defuncto, direptus facit ut succus coeruleus ullius herbae viridescat; olea in

SAPONES, acidaque in Sales medios, convertit. Quo autem cognoscamus istas dotes nee ammOniae, nec Sodas neque terris alcatinis praesentibus

dobori ; his innitendum erit eXperimentis. a. Si liquori antea dicto murias deuio di platinae accedit: sequitur ut natura flava dejiciatur, dummodo adsit POTASSA , ex deum do platinae, potana, et acido muriatim composita; nempe, submurias deuioxydi platinae et potanae. Quod si liquori suspecto murias deut ydi platinae adjectum efficit ut nihil praeceps decidat; potaSyam

deesse manifestum est: imo Vero mclam, aut quandam terrarum liquori subesse constat, si dotes communes antea relatae ei contingant.

b. Si acidi tartarici copia ingens liquori suspeeto indita, ossicit ut pulvis candidus et gravis praecipitetur ; si porro hic, multa aqua servente affusa, solvitur, et liquor inde confectus succos herbarum coeruleos rubefacit; POTASSA clare insignitur; pulvis enim, de quo memini, est SusUrtartraS potassae. Chemicis notissimum est, milam et acidum

275쪽

DE POTASSA.

tartaricum inter se sociata salem aqua facillime dissolvendum constituere.

c. Quo minus POTASSA pro calce aut barita habeatur ; liquorem suspectum acido carbonico inficere Oportebit: opacus enim atque nubilus fit, si alterutra harum terrarum imbuitur, siquidem aqua carbonas calcis aut baritae liquandi est impotens. Contra, liquor pellucere haud desinit, si POTASSAM habet; cujus scilicet CARBONAS aut SUBCARBΟ-NAs ab aqua facillime solvitur.

CCLXXIII. DE REMEDIIS UTENDIS.Chemiae aliquis vel leviter doctus non intelligere

nequit hoc venenum Optime acidis concessis debellari : ea vera acida caeteris praeponenda eS8e videntur, quae cum pota a c0nsociata Sales conficiunt mites, blandos, et innocuos. ORFILA, auetor Summa fide dignandus, acidum aceticum quam quodvis

aliud concedere mavult. SupCrta' traS potaSSagaqua multa dissolutum nobis Optime conVenire Videtur : si enim ingeritur, in tartras potassae intus convertitur, salem succis interioribus ex facili liquandum, tutissimum, alvoque leniter eXpurgandae aptum. Potus mulcendo accommodati his ritu accedunt : veluti gummi Acacias Niloticae aqua solutum, et similia. Si notae inflammationis saeviant, Venas Vacuefacere aliaque praecipere medicinae auxilia decebit, quae eidem sedandae accommodentur.

276쪽

DE SODA.

CCLXXIV. QUAEDAM DE SODA. De SODA proprie scribere vix opus esse videtur siquidem parum aut nihil a POTASSA discrepat, quod ad signa ea ingesta prognata; vitia cadavere introspecto reperta ; rationem, qua laedit aut enecat: atque remediorum genera, quae opitulari possint. Ex iis, quae supra de POTASSA, homine defuncto, deprehendenda scripsi, satis patet, quommodo Soda ab ea sit dignoscenda. Notatu sane haud indignum eSt, terras pene omnes detectu et cognitu faciliores esse quam alcalia: eo quod pleraque acidorum illis adjuncta sales aegre vel non omnino aqua dissolvendos constituunt; cum his contra sociata in sales convertuntur, aqua facillime liquatos, ideoque non oculis patefact08. SODA quovis liquore dissoluta, acido muriatico assusο, conspicua fiet : nihil sane descendit sua sponte : quod si aqua, calore admoto, in vaporem versa abStrahitur, superest murias sodae, sal omnibus notissimus; nimirum, chrystallis cubicis, atque sapore proprio, dijudicandus CCLXXV. DE AMMONIA EJUSQUE SUB CARBONATE. AMMONIA mera gaS est sui simile ; ide0que Venenando parum e8t apta. Aqua autem facillimo eam solvit; atque ea Satura sapud PIHARMACOPOE-1Λs Liquor ammoniasin pro medicamento aut veneno

potenti adhiberi p0test. Aqua AMMONIA imbuta,

277쪽

decolor est, Saporis perquam acris; et calefacta in aquam meram, AMMONIA in sublime lata, redigitur. ΑΜΜΟΝΙΑ ipsa, praeparari solet, muriate ammoniae et calce inter se mistis ; g Sigue per argentum vivum trajecto; aqua enim idem quam citissime attrahit atque solvit. AMMONIA et gasi acido muriatico invicem mistis, fit albidum concretum, scilicet, murias ammoniae: unde horum gasium alterutrum facile cognosci potest. ΑΜΜΟNIA EX hydrogenio et nitro enio componitur: hujus autem rei documenta inquirere, alienum esse judico.

SUBCARBONAS AMMONIAE sal est candidus eteoneretus, eodem Odore nares irritaturus, quo ΑΜ-MONIA ipsa ; eodemque pene Sapore, quo ammonia aqua liquata, os Offensurus: praeparatur, eX muria- te ammoniae et carbonate calcis inter se mistis et calefactis. Quacunque venenandi facultate ammonia mera aqua dissoluta donetur, SubcarbonaS eandem, aliquanto miti0rem profecto, habet.

CCLXXVI. DE SIGNIS AMMONIA VEL EJUS SUBCARBONATE INGESTO NATIS, Bo.

Si quis ingentem c0piam aquae AMMONIA Saturae vorat, aut eju8dem SUBCARBONATIS ; eXtemplo

fauces, labia et lingua eXardent, rubent atque dolent : nec desunt signa Ventriculi et intestini vehemento inflammatione pleX0rum de quibus antea

disputavi, Vide LXXIX, XCII, CCXI). ΑΜΜΟΝΙΑΕ et diis SUBCARBONATIS, prae caeteris alcatium,

278쪽

DE AMMONIA.

proprium esse videtur, eursum sanguinis ab intestino, id est, dejectiones cruentas, movere. Siquidem porro genUS nerVOSUm admodum perturbat, etsi vis rodendi nequaquam insignis AMMONIAE contingit; eam absorberi, et inde plura malorum, quae inseri e solet, proficisci, Statuere oportet.

CCLXXVII. DE AMMONIA DETEGENDA ET DEBELLANDA. a. Si liquor AMMONIA imbutus leni calori subjicitur, et g S acidum muriaticum vapori evoluto admovetur, fumus candidus gignitur ; nimirum, am

b. Si liquor AΜMONIA satur Sulphate cupri aqua dissoluto miscetur, statim purpurascit, eo quodammoniaretum cupri st. c. Si acidum a regnosum aqua solutum et nitras argenti dissolutum inter se miseentur, mutatio nulla oculis patet ; illud enim per se Oxydum argenti nitrati diripere non p0test; quod si hic liquor in

tabulam vitream infunditur, et deinde ammonias aeriae Objicitur : OX templo nubes aurei coloris atque pulcherrima tabulae Sripereminere conspicitur ; quae est a' Senis argenti. Quod ad remedia, acidum aceticum caeteris prae8tare nobis videtur.

279쪽

DE CALCE.

CCLXXVIII. DE CALCE, SIGNISQUEi EA INGESTA ORTIS.

Quanto aliqua terrarum facilius ab aqua solVatur, tanto magis dotibus at alium propriis instruitur,

tantoque acrior est, et venenandi potentior. Terrae hujusmodi sunt, CALX, BARITA, et STRΟΝΤΙ-ΤA ; quae ideo terrae alcatinas Saepe Vocantur. Huc quoque attinet MAGNESIA: quae tamen eXitiosa non eSt. CALX viva praeparatur eX carbonais calcis cremato : sapore acri et pungente, salibus sui similibus, atque calore ingenti per aquam ei assusam genito, dignoscitur; qui sane notatu dignissimus est: CALX enim, aqua adjecta, eo usque inealescit, ut pars aquae in Vaporem Vertatur ; calx ipsa simul in pulverem subtilissimum redigitur; recteque nunc

HYDRAS CALCIS vocatur ; siquidem calX macerata ex aqua densata et calce chemico neXu inter se consociatis componitur.

Signa hoc veneno orta haud multum ab iis, quae potαδδα pr0gignit, discrepant, mitiora . sane. Si quis copiam ingentem CALCIS ingeSSerit, nausea, vomitus, dolor ventriculi, tormina, dejectiones crebrae et liquidae, interdum cruentae, et aliae notae inflammationis, protinus accenduntur.

280쪽

DE CALCE DETEGENDA.CCLXXIX. DE MALIS, CADAVERE INTRO SPECTO REPERTIS, NOCENDIQUE R

1IONE. Cadavere patefacto post mortem CALCE illatam, membrana Ventriculi mucosa praeter naturam rubicunda esse conspicitur, Subinde erosa: imo vero, quascunque partes alimenti meatus hoc venenum attigerit, iisdem membrana intima justo rubrior est. CALX laedit, et occidit eadem ratione, qua POTAS

CCLXXX. DE CALCE DETEGENDA .

a. Si in liquorem, cui CALCEII inesse Suspicamur, infunditur vel aqua acido carbonico saturior, vel subcarbonate cujusvis alcatium imbuta; carboniis calcis album et concretum protinus descendit, dummodo CALX adSit. b. Si liquori jam relato as unditur acidum Dialicum, OxaDSve ammonias aqua diSSolutum : sequi tur ut eXtemplo Oct alaS CalaiS cadat praeceps ; sal aegerrime res0lvendus, ob cauSas chCmiae peritis n0

c. Acidum Sulphuricum aquae CALCE imbutae inditum nihil demittit, neque ullam oculis mutati nem patefacit: falluntur igitur, qui hoc acidum CALCEII patefacere p08Se opinantur : id exequi non potest, eo qu0d aqua pari sere facultate CALCEM, atque sulpha8 calcis 80lvendi praedita est. Aci-