De febre flava : dissertatio inauguralis medico-pathologica ...

3쪽

QUAM

CONSENSU ET AUCTORITATE GRATIONI MEDICORUM ORDIXIN

IN MEDICINA ET CHIRURGIA HONORIBUS

DIE VI. m. SEPTE RIS A. MDCCCXX

H. L. Q. S.

PUBLICE DE INDET AUCTOR

AUGUSTUS PHILIPPUS GLASSER,

SILESIUS.

5쪽

I irum soriasse nonnullis videbitur, me tirocinium posuisse in describendo morbo, qui a

nostris regionibus abesse soleat eamque ob causam neque salis exploratus sit, neque medicorum attentionem perinde ac morbi inquilini excitare debeat. Varia antem respondere licet iis, qui talia probro mihi vertenda existiment: primum scire minus interest, quas regiones teneat aliquis . morbus, quam naturam ejus indagare, aetiologiam, prognosin et medendi rationem metiri; deinde nemo argumentis evidentibus probare potest, morbum epidemicum Vel en demicum, quantocunque spatio a nobis distet, plagas

nostras nunquam esse adgressurum. Verum denique non est, morbum, quem innuo, adeo essct

incognitum, vel abditum, ut scribondi maleriem tironi praebere nequeat; multi enim Eu-

6쪽

ropaei, inprimis Galli et Hispani recentiori tempore commentarios de sobri saxa conscripserunt, aut observationes divulgarunt, quibus ducibus in morbi indolem atque aetiologiam inquirere possis. Quibus nonsideralis, nihil impedire me potuit, quominus animum allendorem ad sebrem flavam, quam vulgo tropicam, vel Americanam dicunt scriptores, respicientes nimirum terrarum, plagas, quae stanestum hunc morbum peperisse videntur. Vos, Lectores benevoli, rogatos Velim, Ut, neque eruditionis copiam et ingenii acumen ostentare, neque gloriolam ancipitem asseclare, sed legibus academicis saIissacere me Voluisse, repuletis.

7쪽

noebi no,iri indolem causam ille proximam minime indicari nomine vulgari, facile intelligimus, quippe quod

modo desumium sit a sympi malo quodam, colore Scilicet flavo, quo aegrotiantium corpus, imprimis facies, lingitur. Recio nonnulli ratiocinabuntur, medicos, quum sebrem navam a sympi malo singulari dixerint, de ejus natura ambigore; ratio sero eadem est, quae icieri, nam hac etiam voce corporis ianium color, non lΡrocessus morbosus internus notatur; ceteroquin plerique Gallo

sebbre giala communi hocco Domino utuntur. Sunt iamen, qui nomina aptiora excogitare studuerinir passim enim febris nostra appellatur, typhus icierodes, I qua voce partim naturam typhosam , paritin sympi Oma Pathognomonicum colorem navidum designari putant; verum etiam de typho lania opinionum dissensio viget, ut illa denominatio vix lucem clariorem nobis assutidai; praeterea diremium non est, an typtii symplomata Primitivis ac necessariis, uirum secundariis et accidonialibus adnumeranda sini. Porro morbus Stainensis, aut pestis Siamaea quibusdam appellatur, quia sobrem navam e regno Siamensi ad Brasiliam es o translatam, contendunt; pestis VOX nota minus ambigua est, quam lyphi, nihil enim nisi morbi atrocitat in os coningi Alta tem innuero viiletur. Si quis eX uobis quaeras do no-

8쪽

mine inserendo, ingenue quidem, sed nimis forsan audacter, lateri placet, hepat itideni epidemicam contagiosam subesse nobis videri, quam hypothesin infra latius exsequi conabimur. Quod denique nomen febris tropicae

seu Americanas attinet, supervacuum hoc epitheton extristimamus, quum in calidioribus Europae terris morbum desaeviisse comperium habeamus.

g. 2.

Non plane alienum videtur a re, historica quaedam do febri flava adspergero. Si verum ost, quod nemo dubitat, plurimos morbos, recentioribus demum saeculis accuratius examinatos atque descriptos, veterioribus jamjam suisse cognitos, sed aliis fortasse nominibus donatos, Iargiri tamen oportet, inveniri nonnullos, quorum notitia antiquiores plane fugerii, praesertim epidemicos et contagiosos. Quemadmodum enim tempus omnia mutat ac deterii, ita haud dubio morbos priscis gentibus Communes Permutare aut SN Slλendere, novosquo in eorum locum substituero valet. Audiendi igitur,non

sunt, qui primam febris flavae notitiam a summo medicinae parente, Hippocrate Coo, repetendam censeani, neminem enim Europaeorum ante deieciam Americam montionem ejus ceriam fecisse, pro DXPIoraio habemus. Neque minus errare videntur, qui Causum volerum

sobrem ardentem Celsi nihil aliud suisso dicani, nisi febrem flavam, nam utriusque morbi descriptiones Iongissimo disiani. QuaIis febris flavae apud Americanos sit antiquitas, ex his metiri non licet, quum historiae

testimoniis dosiiluamur, quae rem dirimani; suspicari autem oportei, morbum, cujus causae potissimum in coeli terraequo conditione ponendae sunt, Satis maturam

9쪽

originem habuisse. Primum Hispani post secundam Columbi expeditionem, A. 1493., in urbe Isabella, quam

in insula Si. Domini constituerant, hanc febrem experia esse dicuntur, iesie Goncalo oviedo φ , qui, morbum auri colorem faciei impressisse multosque exstinXisse, refert, imo faciem flavam malaque insanabilia mansisse iis, qui ad Hispaniam redierint. Ipse Columbus, morbo subactus, valetudinem soliciter recuperaverii, militum vero intra annum unum circiter irecenti perierunt. Antonio Horrera morbum prae celeris infestum fuisse tradii exercitui, quem adduxerat Davita Davieri, ita ui intra mensem septingenii hominum consumerentur. Anno 1635 Galli ad Amoricani devecti, sedibus in Guadeloupe insula positis, morbo corripiebantur singulari, incoliseoup de barre dicio, cujus inter sympioniaia Savarsisy ' , omissis aliis, crurum dolorem ei languorom, bilem navam per totum corpus dissusam, melancholiam, moestitiam coi. reseri. Haud mulio post Λ. 1643 Batavus quidam, Gulielmus Pison, in Brasilia saepissimo febres grassari scripsit malignas, putridas, anthracibus conjuncias, quarum exordia bili aeruginosae imputanda censuit. Nescio, an dubitationis aliquid eo possit moveri, quod auctores, qui primi descripserunt hunc morbum deletorium, inter Hispanos ad Americam devectoqgrassatum, ut Oviedo Horrera, mentionem non secerint Symplomatis gravissimi atquc constantissimi, nimirum

10쪽

vouitius silerisci, Led lethargiae ot famis, quibus aegros coii sunt i militiani. Proinde QSi ili artuitia illii in. revoralabrem flavani fuisse judicamus, vel ab suisse vomitum, voL scripto ribus minoris momenti viSum eSSe, quam, nisingularem alientionem ei in Penderent, Vel, quod verisimillimum, at gros ob morbi violentiam ante vomitioni huiuS accessum periisse, opinari licebit. Parimum vomitus ille observatus esse traditur in opidemia febris navae, quae A. -164S. insulas Guadoloupe ci Si. Chrysio-1,hori sere pert biennium insosiabat Facilius sympi ο- mala essentialia ab accidentalibus distinguere didicimus, ex quo tempore hic morbus Europam ad artus, nonnullis Hispaniae civitatibus, ui IIalaccae, Gadibus et aliis,

maximas clades intulit. - .

g. 3. Sumpi omnia febris naxae expositurus, de stadiis

nonnulla dicam, necesse est. Si adia nunc magis nunc minus manifesta nique distincta observantur, Prout morbos vel

rapidiorem, vel tardiorem absoliti cursum; interdum tanta cum violentia irruero ianiaque celeritato ad exitium tendoro dicitur, ut a primordiis omnia misceantur sympiomata hominesque mentis inopos intra dimidium diem, imo paucas post horas, e medio tollantur. Quibus factum osse videtur, ut medici nonnulli, v. c. ΙΙω los, stadio gastrico ci inflammatorio rcpudiatis, morbum more typhosum existimaverint. Quamquam sobris navae docursum generatim sat brevem et violonium haud no-gamus, eam tamen malignitatem ei rapiditatem, de qua