장음표시 사용
31쪽
quod nam item delictum atrox sit nec ne non Πsque quaque ex. peditum sit, hancque varietatem & diverstatem iudices prae- .sertim simpliciores non capiant, ideoque ipsis dicta Consti- sutione injungitur in buiusmodi casibus prudentiores consulere, ne i quid ilicet durius aut remissius statuant, quam ausa postulat,quod certὰ non solum in his criminibus inchoatis sed etiam in perfectis saepe obtinet, licet iis certa poena impo sita sit,idque ob varietatem dein certitudinem circumstantia-xum,quae iudieis animum distractum tenent, nihil ergo ex his certi quid inferri potest. Vera autem origo hujus erroris recte a Citramontanis scu ICtis Italis manavit, qui assit mant , is gibus Ae effecta puniendo loquentibus in toto orbe gene rati eo νς tu ine derogatum esse Bataui in I. U. C. ad L.
tudinis spectu sed potiua a statutorum disposition provenire, quoniam tot)am promulgata sint statuta peroinaes fere pro vincias Italiae, alia a Ramius Romanum poena huiusmodi attentata, punienti- , ita, ut istorum gratia Ius Romanum in his hodie abrog tym appareaιὶ adstipulatur ei Decius in Lmuluι cret. 'it 3. cons. AI . Non adbaerendum igitu Dd. opini0ni in consuetudine se fundanti: Et licet abrogatio nem Micubi is tam concedi possit, tamen haec non aliter quam ad poenam ordinariam, quam ius Ciνile u iris deluctorum speciebus determinat, restringenda est, non autem quoad extra or4inari in vel judici arbitrariam, quae per conseetudinem. Mogλta non ea , ictaπει C U. . 3. , .i ramontanos ealcepe. n; vςl pq ius in Arrore successere V tramon; ni & inter hos psimo Gai M. M. ad ι.επρὸ quutiar. Petr. in c.m
.poloc'. 'ordicus defendit generali consuetudiae affectum. Ron puniri sine effectu; in eadem septentia est . n. de Farai Idem erro PQ stea Ger a -
32쪽
' L. Iul de sententia est;punitionem scilicet fiectus in hoc delicto consiletudine abrogati esse, quem Icto oum Coris fixo pollea reliqui interpretes Iuris Soxonici secui sunt ut noti ὀ Reyrr. Reres irrus,Bιrbebi 'de denique ipse ouisti. Ccet crum cum abrogatio facti sit , ideoque pro anu erir, accedit quod interpretes tam dicti circa hoedi deniant, de plurimas Exceptione Ladferant quibus este tum ad-uc puniri concedant , constitutio denique Carolina talia elicta eriminaliter punielida esse, ipso Carpetovio fatente eterminet utinis videbimus ideoque tutius fece rim us, filatibus nostris stricte inhaereamus.&qualia delicta sint quorumi tentatis certa E lege vel civili vel Ord. Cr. &c. imposita poenat,ipersequamur, praesertim cum conditio aut qualitas hujus lateriae certis regulis se includi dissiculter admodum patiatur.
illas Malificiorum species exhibens, qua 1 lim concsui a Jure certa poena saluta est. i
rueralib' praemissis progrediendύ nunc erit ad has delictorsi species, quarti conatuiJurecivili di Const. ar. dcc poena ali- sua sive ordinaria sive extraordinar a statuta est, interquae in or-line ad Deum occurrit crimen haereseos,quod late patet , ita ut anes haeretici nomine in Iura veniant qui non sunt orthodoxutine non ablum Manichaei omnium pessimi ,item Pagani, Sama itte,d Judaei, Apostatae l. t. l. io. C. d. ιaret , sed etiam illi. qui et levi saltem argumento a judicio atholicae religionis de re
nite deviant hoc nomine comprehenduntur l. a. C. d. barcnDis entit MVetan b. inparati t. adiis. dei rat. Qui existimathaer in tantum cadere in eos qui sunt ejusdem nobiscum religionis, tui nee nnes articulos abnegant, sed saltem corrumpunt, noniatem iudaeos, Apostatas dic alios sub his comprehensi quoniam da hi
33쪽
hlis rasm agatur; Verani, aeterquani quod supradicutextus in contrarium sunt, respondendum , quod in Jura non si tinistens, ut sub generali aliquo titulo omnes species comprehemeantur,quae tamen postea specialibus tItulis separatim explicanis
tur. Hoc crimen Dum Ciarm s. u. Iacob. de .m Hir. Iud. quast. lib. a. cas. 36s in ita eo latione consensu confirmata puniri debere contendunt, quam primum scilicet idi innotuerit; Ceterum , fides in quantum opus est intellectu , Legibus non subjicitur, cum directo non cogi possit intellectus ad assensum, quapropter qui in religionem privarim peccant, de quorum labes errorum in mente sola neminem maeulat , qui quiescunt domi dc silent de sibi sabiem semiiunt, ut eleganter inquit Lipsius. poenis non sunt cogea. di ut i concepto errore abstineant. Bene in hanc sententiam inquit Theodoricus apud Cassiodorum l. a. Epist a . Relui r
nem imperare non , quia nemo ceritur ut crerit 1
olim Et notum est illud Berohardi, quod, ei sit suadeκba non inperanda. Praeterea laudatur resicriptum illud Trajani apud Plinium in Epistolis loro ιν. Chrsianar non esse sed si deseramur oe arguantur puniendas Jure civili videntur quidem. constitutae poenae inhaerescos , velut est exclusio a dignitatibus , l. r. C. de haret. l. ώθ. C. de Iud. testamenti factio ;haereditatum & legatorum acquisitio prohibetur etiam haereticis l. ψ. l. ta. C. b. t. ct I. ult. c. d. haret. talis etiam est negotiationisci Commerciorum interdictio; . . e t. militandi ι.s. ι ι a. sic postulandi prohibitio l. r. eod. nec denique ad testimonium dicem dum admittuntur ι aι.C-6c quae sunt plura alia ; verum haec non tam Poenae sunt quam potius ademtiones privilegiorum de Jurium L r. C de haeret. eum auth se . e. t. quorum Jamara per indirectum saltem coguntur haeretici orthodoxam religionem amplecti. Praeterea nec haec inu serenter ad quosvis hau eticos'
pressertim infirmitate errantes extendenda sunt, stam iis potius, qui pertinaciter opiniones haereticas defendunt, O praeterea turbas agitant, intelligenda sunt; velut Donatista, Manichaeuocet qui ad ultimam scelcrum nequitiam per enerum I.I. ἀδε
34쪽
aos tamen propterea capitali supplicio asinos non fuisse me.mbecius defendit in pararit. C. d. r. ct liceti ultimi iupplicii futentio , tamen hocde amissione vitae non intelligendum sit, sed deportatione LMααδε επιμι. σexa t. α aliis locisuribus ultimi supplicii nomine indigitatur. Sed nec Jure Ca inico, alia quam degradationis aut excommunicationis poena, ae deportationi de exilio in Jure civili respondet, obtinet anquam apud Pontificios consuetudine contrarium observa. , ubi poena igni plerumque locum habet, de qua testatur. 6
II. Ex hactenus jam dictis patet, haeresin quatenus sela aniat prava opinione constat nec latius serpit, legibus humanis db sto non vindicari s motuum enim cordita cogitationum vin x ac Judex est Deus , coram quo sola mente quis haereticus est ice cogitatio tamen si peractus externos se prodat, disseminan nimirum conceptum in vulgus, dc sic recte credentes ad faum cultum seducendo, cum hoc opus voluntatis sit de ad arbium humanum spectet, in his assectus quoque solus sicet non-im seducti fuerint homines neque vel minimum assensum ei hibuerint) legibus puniendus ,enit L M. t. s. uis. C. Me harat. ii enim non talum ipsi de religione receptisque sacris male sedint, sed etiam alios ad idem credendum inducere tentanimeri reprinacndi sunt. Ratio autem quare solum attentatum hicaniatur,est atrocitas hu)us criminis, quo immediate dc prim
o Divina Majestas laeditur, & propterea crimen laesae Majestatis vinat merito audit. Rupo si igitur solum attentatum in cri-ine laesis Majestatis humanae acerbissimis suppliciis vindicatur, ulto magis eadem hic locum habebunt, cum longe gravius sit, vinam quam temporalem ostendere Majestatem auth. . istarit. Et ex historia sacra constat, integras gentes Obnegi :um cultum S irrepentes superstitiones . quibus non maturabulam itum, graviter punitas imo deletas fuisse. Cum igitur po-estate, civiles nutricii sint Ecclesiae dccura animarum ipsis 1 Deo omnis, sit; praeterea etiam externum regimen in sacra ipsis
ompetat,imperatores christiani turbatores religionis , qui peti bE scia
35쪽
ta Domata publIeε vel pilvatim populo audent
vel alias consilio suasa . conatu haeresin promovere, &alios in er. torem protrahere saltem moliuntur, gravissimis suppliciis meis.
Iil. Turbaturautem religio de haeresis promovetur doce do suadendo, coetus colligenda , disputando, scribendi, edendb Iibros haereticos oc scripta contentiosa, ,.s de hse se. ubi etiam prohiberitur servari hujusmodi scripta lacrilegi Ec qui iii hoe crimine d prehensi ad 'perpetuam deporia in i m damnarii di libri haeretici manu carnifieis combure jubentur t s. g. i. c. eitem qui discere saltem, legere. aut describere haec in animum includati. a. t. r. f se de haer t. item qui synagogas struere nova sitiem tentaverit. l. I. C. ea . nec non ij, qui muneribus, a qui bu, prohibentur, se ingerere, vel in leges contra haereticos latas quicquam tentaverint ves conati sint facere, gravissima titulina assici debeant 'inti ostro imperio R omano Germanico Constia, tutione PacisReligio arari. r. ra gu- . q. idem constitutum. ut magistratus severe ac rigorose prohibeant, ne qui quam publice aut privatim, docendo, concionando, disputan. do, consulendo pacem religiosam impugnare aut dubiam facere
furem conotur . sed ii quid dubii occurrat in negotio fides per
utriusque religionis proceres componatur, qui aliter iecerit in poenarra banni declaretur, sic, ut constitutiones religiose quoad assectum puniendum eum Jure communi conveniant. IV. Non solum autem Deus gravissime his ostenditur sed etiam Respublica insigniter laeditur, constat enim religionen, extra considerationem reconciliationis aeternae grati, etiam iri
s ietate humani generis de praeterea in quavis Rep emetus iii
here' maximos teste Grotio ac I. B. 2 l. a. e. ao. m. . . illa
enim firmissimum est vincultim, quo humana si cieta, continetur. id quod etiam sapientes Ethnici agnoverunt; Divine Ckero ii λ N. D. Ριetate adversus Deunx sublata, fides es uitis eieras humani Generis .ic una omnium exellenitissim, virtus tes titur; sit Plam religionem appellat propugnaculam potestati.
M Leginu, dc honestae Distiplime H Uuiu ;ec Plutarchus religionem
36쪽
orrem vocat e diuturn. omni, steletatis 1 Justitiae firmamen. im ; quapropter justitiain religione pcrmiat tam velut firmio.m in Hebraeorum Rep. Iustinus depraedicat; id quod etiam fi
i negotio demonstrari poterit; eum enim tanta sit perversitas, minum , ut solis legibus obtemperare nolint, necesse igitur est, aliquid validius eos stringat, ac in ossicio contineat, C autem aestat Bla religio, praesertim vero Christiana, qua nulla religio, ebusp dc Societati civili magis accommodatior existit; illa inim ercitium, omnium virtutum cujus potissimum gratia civitates inditas esse ex Aristotese ct aliorum scriptorum moralium Messoribus docemur in persectissimo gradu praecipit, totam-ie vitam ad morum honestatem sic integritatem ccmponit,agistratui, parentibus ec qui horum loco sunt. item legibus o lutum de reverentiam, debitam praestandam esse, in jungir; aeterea non solum ab omni omnino peccato nos abstinere, sedam cultores ejus corde S mente svelut scaturigine, de sonte quo omnis mali ia proveniat purissimos esse vult, annexis his super gravissimi, poenis de cruciatibus in immorigeros, ct cona piam iis ingentibus quae duo sane sunt firmissima fulcra rempubl in pios α' obedientes constitutis,iisque non solum tem-iri bus scri etiam maxime aeternis, Deum praeterea abditissima imi co talionum mentis scrutatorem, & omnium didorum
chorumque inspectorem d. auditorem, cui etiam de levissimis abico laxionibusq; rationem reddendi obnoxii simos; Qu0dam sta sit, qui, non videt maximos ex inde in societatem civi-m upilitates commoditatesque derivari ; unde Constantinus . non solum per multos annos imperium quieto quod ant : si, um paucis Q igerat γ obtinuit, sed etiam ad posteros trans, idque religiosus Christianae benesoque' sic Carolus M. cunii xoης ire limi na re armis S legibu non potat, sola rebon stegit, Epispo patibus constitutis. C intra spicurus cuna ovidentiam divinam de cum ea religionem tolloret, duritia; bil nisi inane nomen reliquit.
V Cum igi 'x ex jam dictisconstet,omnium legum vim
37쪽
illas neresia id comine, sequiturquod quicunque mi
oem turbare aggreditur, non solum in Deum sed etiam in rempublicam, cuius fundamenta sunt leges, summe injurius sit, qu propter quod in eam committitur ad omnium pcitinere injuriam. merito dicit imperatori. .g.i. a. baret Explodendum igitur illud, quod vulg6 Tiberio imperatori adscribunt, Drarum inju-mM Diis curasora quae verba ab Ethnico principe dc ad simul rionem plane composito qui aliud in lingua promptum aliud vom sub pectore clausum habuit prolacta. parum attendenda sunt, non secus ac illud quod ducit; in libera civitate liberas linguas cimentes esse debere, cum tamen constet nullo unquam tempore
Romae libertatem loquendi magis restrictam fuistie, adeo, ut te vissima quaeque verba etiam ab I llustribus de propinquis ejus prolata pro crimine laesae Majestatis habita de damnatio statim subsecuta sit, unde tam irequentes delationes, de quibus Tacitus L V l. Quamvis autem religionis tam insignis quoque
utilitas in Rem p. redundet, fit tamen ut mee quanquam ex accidenti dc extrinsecus pessimorum hominum malitia malos ess ctus quandoque producat, ad eri ut nihil tam sanctum ac religiosum exsistat, quod non ambitione sic avaritia mortalium proia netur; sic tam ex sacris quam profanis historiis cognoscimus roperiri, qui praetextu religionis se an inus hominum latenter insi nuant, ac per hanc Remp. turbant editi non tam haeresin quam per hane imperium assectant , quique tanto pejores existimandii dum. cum maxime fallunt, tamen id praeprimis agunt, ut viri probi esse videantur, idque propterea, ut ima pietatis honestatisque parta, eo securius noceant; sed hoc execrandum genus ho- .minum ad excidium Ecclesiae & Reip. natum nulla poena satis di- gna coerceri poterit; Cum enim hic sit concursiis criminum he- seMajest itis divinae alliumanae de praeterea simmus abusus di-lvini nominis, omnium haereticorum pessimi e sendi: Prudens est consilium Moeeenatis ad Augustum quod apud Dionem e tat l. 1iEos vero,inquit qui indirinis aliquid innovant,odio habeci. non coerce,. Deorum Qtum causa'. sed quia nova quaedam
38쪽
numla hi tales introducentes mustos impellunt ad mutationem rerum, unde conjurationes,seditiones, factiones di bella sumst
existunt. Tanthm rastygio patuit suadere maurunta
v Id. Verum cum tanti Reip. intersit ut religio salva se idcirco etiam inregnis Pontificiis receptum ut cognitio super crimine liaereseos ad seculare forum pertineat , idque maxime eonvenienter, primis Imperatoruim Christianorum temporibus, tui autoritate conciliorum,quibus ipsi praesidebant, controveroas religionis terminabant di haereticos damnabant; civili enim potestati providendum, ne quid distrinainis Reip. ab innovata
I i X. Non solum autem orthodoxi de mystica christi religione imbuti Principes de Imperatores, sed etiam gentiles ab Omnia'o id sollicite curarunt, ac lacris ceremoniisq; receptis tuqen iis strenue invigilarunt, probe animadvertentes his securita rem suam praeprimis inniti; sic apud Athenienses constitutum erat,ut qui verbum modo unicum de religione receptisque sacris proserret,sine discrimine puniretur; sic Anaxagoram, Socratem Aristotelem ob novit item religionis suspectos, dani natos fuissis legimus. Resin Ponim lib. de viris istustr. c. a. Numam Pompissum cultu religionis inter Romanos regnum situm m masse ac munivisie, ut nec ab exteris bello. aut civibus insidiis aut conspirationibus legatur impetitus, eoque setos Romanorum animosqnietos ac placidos reddidisse, cujus vestigiis postea insistentes Romani regnantes, id praeprimis curat habuere ut religionem a Numa introductam sartam tectam conservarent, quam tame non aliter ac instrumentum efficax regnandi inter arcana Reip. habuerunt,quo securius imperarent, populumque.quem legibus, non possent, religione in officio continerent, laecum reputantes quantam vim in animis hominum migio obtineat. Hinc Me cenas vir sagacissimus Augusto rei Romanae firmandae intento, auto luit,ut populos edictis ad religionem compelleret; dc ut
ocos novos introducere volentes arceret, unde eoniuratione I,
39쪽
-mmo De res. Quod consilium postea Ins uentes imperat res secuti, omnia sacra externa prohibebant, unde sam S. C. da Iudaicis AEgyptiisque sacris pellendis; tot etiam persecutiones contra Christianos susceptae, nullam aliam ob causam, quam quod omnis novitas suspecta ipsis visa fit, praesertim in religionis nego tio , Et quod sibi quamquam filso persuaderent, per religi nis Christianae introductionem Imperium ipsorum destructum iri. I X.Quod si veth gentiles tantam curam ad hibuςrunt in retiagione avita quanquam falsa retinenda, omnibus sacris externis prohibitis risissimoiecere Christiani imperatores,quod omnes eos, qui contra Christianam religionem per totum imperium dominante aliquid attentare saltem ausi fuerint. eo praelertim temporis quo omnis generis sectae per universum Romanum imperi um diiuundebantur) severissime castigarint, semper er m sum ma ratio est.quae pro religione facit ες mature buic malo obviam eundum, sensim enim superstitio serpit, ct mox totum populum inscit, it ut postea remedio non amplius locus sit. X. Ad haeresin quoque resertur iure canonico Simo nita crimen causis Ubi dicitur quoa omnia crimina ad comparationem smoniacae haeresis quasi pro nihilo reputentur, sic quod timoniaci sint primi ac praecipui iiaeretici, unde si uen tius jure Canonico appellatur Sinioniaca ἰ resis; iri autem cri men adeo detestandum ut etiamsilus conatusin eo puniatur ice. . q. Z .r sic, ut qui saltem attentasse hoc crimen probatus suerit, pro turpissimi lucri Commodo degradetur., imo qui mediat saltem hujus eriminis exstiterit, degradationis periculo sub)azzat , Spiritus enim Sancti d um precio comparare velle capitale est crimen , sic sola voluntate committitur, q uapropter interme tes Juris Canonici mentalem simoniam eam vocant ad disserenti ain alterius conventionalis, quae plenaria restitutione . altera Pin nitentia tollitur text. in Amon. glusi
Xl. Insequitur haeresin magiae vel Brtilegii crimen sic di scia'Mnere in leficium, quo quia adhibitis illicitia artibus ope
40쪽
niciali hominibus aut rebus Ipserum nocet, deludite, aut dia
linandi artem profitetur de quibus L .sb. C. de malis. O mathem. 1dque ipsumtum jure divino Deniar. c. 18. v. io. tum Civili probu heturia 4 C. de male/ ci f. Car. ur . 1ορ: Quomodo autem hoc Aimen puniatur vid. Misi , de damon It wιron. Echu . Pons ιν. cent. i. Ant. Faberi in des in Coae de malis. Quia autem vati species sunt magiae, ideo etiam varia nomina ei tindita sunt. Qui enim hane exercent, dicuntur malefici,matheo ibatici haldaei an gi, augures, harioli, incantatores, sorti legi L t. idicitur quoque veneficium, quando susurris magicis lim mines mi is occidit L. LO. C. de mathemat. Per mathematicos autem intelliguntur, hic non illi, qui syderum motus effectusque illorum inquirunt, vel geometricam artem exercenti hae enim ar tes Reip'utiles sunt, t. a. c. d. males sed intelliguntur hic tales. qui astronomiae Sastrologiae scientia abutuntur ad futura prae dicenda. Malefici igitur ii magicis artibus hominibus nocuerint vel elementa turbarint ex constitutione c onstantini scena gladii l. 3. C. de mal sic. secundum sanctionem Carolinam ignicremio, artic. 13. Qui vero magiam exercent,nemini tamen nocendo, . Iudicis arbitrio puniuntur,quia rei illicitae student. l. a. F. vi H.
nitur autem in hoc crimine solus assectus nocendi, licet reipsa nondum quis nocuerit, si autem illi, qui magicas artes exercent, cum diabolo expressum pactum inierint , tunc licet nemin, nocuerint neque homines vel bestias e medio sustulerint, neque fruges aut bestias incantarint, tamen nihilominus igne absim mendi sunt. Exod. aa. v. 8. L . f. ad L-dsparric d modo de isto pacto prius legitimὰ constet Car Pυ. 1 1 6 x.
' ut in totum divinandi euriositatem aboleret, jussit aruspices de sariolos etiam eos, qui illis iministrant ab omnibus domibus exclu-' di, alias concrema os esse dicit. l. 3. C. de malef. eos autem quitillos consulunt ex quadam curiositate. bonis omnibus ademtis
deportatribuasit. d. item qui prohibitam banc artem discunt,