장음표시 사용
21쪽
' norim, cui&omnes subscribunt. Facilioris tamen doctrinae fratia, personae ah terrum communi appellatione distinguendae sunt, A negotia seu actiones, ut
. rv. i. - secit C ', dc postea Tribonianus .Est autem rerum potissima de prima
linat, itastic diuisio,in corporales dc incorporales:illae, quae sui natura lagi videriue possunt:
. ' Via , a istae,minimE M.Vet,ut Cic. dixit,aliae res sim aliae este intelliguntur. Plato fg rerum aliud visibie, aliud inuisibile M intelligibile costituitiatque corpus inuisibilium dixit. Porro res corporales di-
ν.ti ... ' stant inter se per exteriores terminos dc sensibus comprehesibiles: res vcro im corporales,quanuis per exteriora discrimen non admittant,intimis tame print prietiitibus iacemuntur.Sic ideae ab ideis,in mente scientiae asciencijs, in ani
Tisia rhae. -:mens ab anim mentes amentibus, anima ab animis, ut ait Plotinus φ. Ins piorian, ais Corporalibus rursum, duo perpetuo obseruare conuenit, materiam scilicet M larinam, per qirum ex caligine materia lucem accipit. Sicut SI in intellectu
libus,quod profundum incognitiἱmque est prius, materiae instar est, quae lumine rationis. lustris ad intellectu reuocatur, formimque intellecti suscipit. Diis uidit enim, & perpetud vis intelligeudi rem examinat, quousque ad id quod ira , simplex est, nempe ad verum peruenerit, quod videlicet resolui ulterius non, χοῦ. valeat Materia cum apud alterius doctrinae profestares, tum etiam apud i risconsultos est,quae unicuique transmutationi subi jci potest vel id ex quo ali-fit,vel fieri potest . Forma, est transmutationum effectrix,res ab inuiccin. 2, ii tit'. &aseipsis distinguens Corporum alia ut simplicia in iure,alia ut composita, considerantur: quemadmodum M Aristoteles simplicia & Physici nominat
r. quatuor clement acrem,aquam,terra ignem, dc quintum corpus aether M
aii erit in disserunt in eo iurisconi viti a Physicis de Philosophis alijs,ut
i Miaia. i. d. elementa quatuor simplicitate illa inuisibili,quam illi ponunt,non consideret, quatenus cu mole M visibili serma nobis apparent,clementa inquam mi ea, ut seorsum de terra, seorsum de aqua,& similiter de igne,dc aere hoc perimerent.De quibus exempla oculis subhciemus.
dam dei sis in decret in is in partibus. ae v b. sis.
ν Terramis quid. a Notialis quae o integra.
I Terrano regione se terrisorio.. De assummum incremento aque terrae inhaerentia ponuntur. s De viarum publicarum cura o curaton .L P IA N v s terram puram, alijs tacibus non mixta describit, dii ait ' ne potest in via terrena glaream mittere aut si, sumere lapides glaream medium pones inter lapides xvcra terra. Qii qua&illa aliquando terra dicatur,cum adiectione accidentali:
ut georgici tapE terram distri mina insinuant,dum dicunt terra vel calculosam,vel arcnosam,putrem, nigram,oc id genus. Alio modo Iocus purus dicitur,qui ncque sacer, nequc sanctus, neq; religiosus est sed ab omnibus nominibus vacare videtur 'Et apud iuriscosultos alia noualis, nuperrimE quae est proscissa,& a dumetis,oc sentibus repurgata,& aratro nuc primu aperta vel quae anno praeterito cessauit Alia integra terra,in qua dominus nondu pecus
immisit pascendi causa '.In summa,illud omne quod teritur pedibus homina
dc consequenter uniuersus orbis, terra dicitur :& aliquando tamen, addito vocabulo alio,parsa toto distinguitur, proq; aliqua regione,regno,vel natione eiusnominis exauditur,ut dicimus terra sancta Sic univcitatas agrorum intra fines cuiusque colenta, terra dc territori u no improprie dicitur a Pomponio',
22쪽
qudd intra illo; fines magistratus habeat torrendi, i. submouendi ius. Cui am nia significatione sunt nomina,di uictus, dioeccsM, tyrisdictio , , id genus ib- Aicia.uohor. tutius disimilia. Circa terrae tra tioncm asstantur q-tio'e dc alluvio- . Fnum latentibu hc qimentis, qui 3 ssequuntur terrari a qualitates. , α dominia
dicium viarum pii blicarum cWy ain g cbant, ne quis in eis a dis. Carct,aRt lib. s. r. iv. i
in his ius ei aliquid opcris priuat 3 seciundi ' Voonme ideo Grapci vias hai,
basilicas vel xygias, hoc est, rogis, qui iuris publici tuetur Vim S causa na. Sicuz iust. pexa lib.
acisset, pro qualitaxς loci, aut sustibus subiicerctur in cius Alexandri, scilicct i p. constructu, aut virgis, aut sotad n tioni: si haec transiret dignitas hominis, ἡ . , , si ' grauissimis: contunacliis affici alux, diccnte eo, Vistic, Π agro tuo hας fici it i Vt, i. t.' alteri ne seceris,quod tibi fieri non vis. Constitu 'lim qua psyiri, qui nexurani viarum agercnt, paulo rest crc ioncm consulum ' Curactialeficiem lib. i. p. ii .
Ampi viarunt non negligebatur' Caelaribus: nam ω has mandauit Octauia- , .utat ..enus r fici, partim publicis, partim s lis, partim patrii quibusdam sumptibus r.
I uc Caesar cxistcns, viarum curat ' constitutus,p toris viros criam viis r hficiςndis qui binis lictoribus utcrciatur, designauit ' Iri0era namquc publica, theniensibita. imaxime mmcxciis hominum conservandis iaccestaria sunt: ut impium otiam visum fucrit, non l. antum ca impedivisse, scd etiam crrantibus ab ius, viam . non demovit assc. Cuius rei in collectione antiquorun comicor i D iphilist i d.
pou untur comici testimonia, i
ILud adiici. si quis non re u mons uerat viam, i Aut igni iacenderit, aula/Pam corruperit.
prator. ni pauta. . desocis & itineri.
Aquassimi ii Aqua pD aDaqua vi , men, umisu parsitis, torres, us,ripauitius. Aqua nolara, aliena, ex quaseruitutes, ductus, hausturique , ad inqua recoris appulsas. Ayisa quotidiana, liva. Mare excipiens omWέηqνς' . . . ra muri isti Zio, quia ibi Minctio terminorvio neces itas curae vicinorum. Maritimi improbi.
De Amyrarchi, quem dicunt Admiratum, iurisdictione. a 2 Aqua
23쪽
SYNTAGMart. IV.R. VNI VERSI PARS I.
,οῦ apud Iurisconsistos per accidentia distinctionem accipit
pari modo,ut terra: nini .vel considerant tanquam profluentem, i cuius usus communis sit, siue profluata coelo, siue perpetuo fim , mine labatur, aut aliter de coelo cadit, pluuia dicitur, quae ue imbre excrescit, siue sola fluat, siue cum alia misceatur. l Sicque explicat Vlpianus edictum praetoris' , De aqua pluuia f. e. s.f. arcenda. si aliquo loco excipiatur dc concludatur, ut cisterna, vel aliter, rudicitur aqua stagnans, qualis in stagno, in lacu, fossa, dc piscina Ri in quo differto M veluti oppo turaquae uiuat,quq non E coelo cadit,sed ex terra nascitur,qua- etiam in puteo, qui ex suis cuniculis aquas accipit, quae deui. ii'. i. ' uiuae ea ratione dici possunt, sic Mnominauit Vlpian. quando portione agri i dixit aquam vivam.Qwdon rem vel ab imbribus collecta aqua, vel a sentiis bus scaturiens, perpetuum mi fluxum, flumen tacit: quod tamen riuo dis-t Liaheumisib. Arre creditur, aut magnituatne, aut existimatione circumcolentium. Atque ii rursum, fluminum quαdam perennia, in quorum alueo aqua nunquam deficit: alia torrentia, quae tantum hyeme fluunt, aestare exsiccantur solibus . Rivum, Ulpianus dicit S , locum per longitudinem depxssum. Ea omnia, vel publica, at , iii ,. d. vel priuata sunt. Et vicina alueis loca, Vel ripa,vel littus nominatur s,quatenus fluunt hyberni fluctus naturalem viam sequuti Et apertius, ripa in quae ple--ά'. u nissimum flumen continet . Dicimus M aquam nostram esse, quae in nostro 3,.. . rii. ιε. agro nascitur: ut Hienam, quae ex alieno derivatur In aliena aqua seruitutes
et costituuntur, ductus aquae aquae haustus, pecoris ad aquam appulsus . Atque in ad ductioncm aquae pertinet stillicidi j immittendi causa, quae de seruitutem a-ι ' . & edictum de aqua quotidiari, dc aestiua: quotidiariam autem C. aquam vocamus, quae quotidie, ritate, Mi Ieme duci potest: aestiuam porro illam, quae aestate tantum ρ, idque arte. C tenis natura hi alia ductio omnium
fluminum, riuo , dc fontium,sive.per apertos cursus, vel aditos cuniculos, ii in mare, quod est centrum aquarumomnium, ex quo Oriuntur,&in quod r 'ruertuntur Ex omni terrae latissima circumferentia, occauernoso, spogiosoue -: Lir. a. ti utero. Vocauit quippe Deus in mundi genesi terram aridam: congregationes autem aquarum, maria . Quae quidem magis taculentam aquam continent, utpoth mare participe humoris aeris&terrae, ut Aristoteles docet . Quo fit i. i. deseruit. Corpulentius, aqua potui accommoda, ob mal tam portionem terrae&paucum plurimum testicea generantur de coalescunt . Et hoc imare etiam considerant Iurisconsulti,tum late diffusum, tum etiam litisi. in . tui. tora cius. S i quidem dc diuisum mare per varia imperia: atque iurisdictio in po. i. s. uti uiri. i. lago,non omnibus, sed certis, competit. Sunt enim de mari certi fines natura spei Deum constituti, dc tamen terminus unus generalis: quod indicatur in s
lli u'T inquit sapientia aeterna, inundatat Dominin nrari te L . . . ' minu um, Pando legem ponebat aqvu,net irent esseti. Est autem ν in Oceano mari, quod quidem velociter orbem omnem i. I. Id ambiens, infinitum, sicut ait Pomponius Mela I efficit pelagus ut terra omnis' , ... i. . . . ideo insula dicatur ab Strabone'. Et Plotinus' aquam videri totam terram: obruituram, ni intra suos fines a summo opifice contineretur imaduertit De Louorum diuisione I ME Macrob 5e Aristot h. Ex hie m Air -
quorum diuisione I ME Macrob de Aristot h.Ex his mediterraneum mare ca- attollit, per varios sinus influente Oceano secudum Solinum : Inter Aby- . , illa ala o Iam enim dc C lpem irrumpcns, Africam ab Europa diuidit. Et in summa, ne et g geographum a lus, Utrumque mare Oceanum,& Mediterraneum, a regi citias alluit, diuersa assumit nomina.Veluti appellamus Oceanum Atlan- ει bi .se ticum, Britannicum, Germanicum, Sardinium, Gallicum, Adriaticum, Sic . hi. . t ' lium, Creticum, AEgyptium , Pamphilium, syriacum AEgaeum , Mirteum: M ad ortum solis Oceanum pariter Indicum,Persicum,&c. Et Mediterraneum Iberi cum igusticum, Tuscurii, Tyrrhenum, dcc. Ex quibus', quia constat
24쪽
tribui nomina mari a locis vicinis, proculdubio costat, dc curam horum sinuit, ad illas regiones pertinere debere, ut tutae a pyratis, barbarorum hostiumque incursionibus sint, S nauigationes mercium extra aleam predat, ad incolas ii torum,& ciuitates vicinas perueniant. Et quia nauigandi usiis frequens fuit, simul δί nauigij iura introduci oportuit, quae nec constitui debuerunt, vel po tuerunt facilius, quis ab iis, qui in proximis mari locis imperant: ideo notat 'Ioanes Andreas,& post eum Dominicus R, qudd licet mare non sit in alicuius territorio vel dominio, eo qudd iure gentium diuisum non sit, sed omnibus vi Dominie .pateat' tamen maris partes, eius ciuitatis censeantur, quae proxima est sic de Caius 4, Insulae,inquit, Italiae, pars Italiae sunt: sicut SI cuiusque prouinciae. Quare pro Antoninus Imperator respondit Eudemoniς Nicomediensi, qui
naufragium secerat, de direptione vexatus fuerat in mari Italico, 'μ. C. Ma in e sisti tui, eri νέω, os, Mias, d . Ego quidem totius mundi dominω, sex autem, ' M. ru secundum itaque sepem Rhodia uduat e nautica, dum-odo in iis leti no is nihil aduersitur.Fuerunt quipph leges antiquae de nauigatione a Rhodiis, qui ma s. m. in a. eoi.
x E freta sulcabant, latae postea & illis approbatis, esiae de naufragio a Roma- .norum nomothctis promulgatae LExtant&propim in posterioribus libris C
dicis Iustinianei tituli,de nauiculari .De nautis i Tyberinis,de naufragiis RG puruli r fert de Strabo; primum mari imperasse Minoem. od Diodo.Siculus 'Ne-evi ν.l vendi tot
ptuno tribuit, & quia primus cla em mari induxerit, ob id maris imperatorem dichium. Quamquam alij aliter sentiant, ut refert Polydorus Virgit.' qui inuen . tiones nauium,& ratis adiudicauit quibusdam Noacso iunioribus,cum tamen constet Noachum,& nauem quam dicimus arcam, tempore cataclysmi fabri - .easse'. Etsi non diffitear seculis sequentibus Noachum, aliquos alicubi usum c demonstrasse,& imperandi per vim sibi sceptrum arrogasse, non aliter M uri 'lib. 4. r. contigit etiam in terra, si mitique leges aquis finitimis, de insulis dictasse, sicut sta ta re regni colis aliis. Quinimo, in maritimis potissimum ciuitatibus & regioni- 4-: bus, opus fuit maximos ducis sundatore, de diuinis legumlatoribus, ut monet sPlato tine multos ac varios mores, simulque prauos huiusmodi regionis natura m. contraheret. Nam cum eiusmodi loca, cauponando mercibus& pecuniis re ν.li.,. Dio. ει
pleatur, fiunt incolarum de accolarum dolosi animi, instabiles & infidi mores: accedit inhumanitas 5c seritas, quae vel propriam indit nautis naturam. Si qui- .dem illi propter sanguinem crassum, non secus, ac aurigae , baiuli evadunt i ii ii C.Di .is. feroces , pleri que improbi, sine stimulis conscicntiae, sine metu, nulla ducti i sit..i a. c. o.
religione, humanitate, vel pietate: quia iis sanguis tetro, ac insuavi halitu, cerebrum implet. Et sicuti atra densaque nubes soli osibia, radios eius intercipit, ac lumen offuscat sic humor, qui in illis dominatur,mentem obnubii aD o P. que ad noxia quaeq; impellit, prout etiam animaduertit Leuinius Lemnius Idcirco & seuerius& accuratius legum aculei, in his regionibus erant exe- Prendi. Proinde Iurisconsulto futuro de leges horum cognoscendae sunt,quq de aquis latae sunt, quarum aliquas summo digito indicabimus, dummodo m 47 nuerimus in Gallia presectum maris constitutum,quem corrupta voce dicunt
Admiratum, cum dici debeat Almyrarchos , ac si dicas, salsuginis vel maris .
principe, cuius iurisdictioni dc imperio, post principem,omnes, qui maritimas ii his lib. d. i' lunt oras circa Gallias,obtemperant, dum de cius causa agitur, ut apparet o . . onstitutione regia Francisci primi Cura autem eius versaturcirca res bel- . Alios de apparatus omnes nauales,estque tanquam imperator in exercitu, Marparatu nautico: ideo ei ius decimae omnium quae capiuntur ex hostibus tempore belli . Sicuti Sc ius sua ij petendi pro comeatu tuto & comitatu militari, quem tenetur praestare tempore belli mercatoribus regni,vel aliis foederatis '. Exigendi etiam ei potestas iura excubiarum, i. de uet, ab accolis maris tem- κ--. -.pore pacis, sicut M tempore belli cogere potest ad vigilias & excubias, Ut ex γ .ia . . .. speculis signum dent incolae: interdiu, fumo; noctu, igne . Constituit Sc milites stationarios pro custodia piscatorum,ne invadantur ab hostibusa et De
25쪽
Non immutanda publicara arrora utilita pons, nauigatis Mera, ct staris.
Abusus aquarum multati percuratores aqirarum. Non licet inmarapi fari cum lumine. Phara. . ra ruitio aqua excipiendae,mn voluptatu, reuiuiscens. De nutendinorum uiaticorum coostuc M. De molandinis Maraianis.
N et g A. leges aquis dictas illa est singularis, non licere manu facto opere citusum fluminis immutare : etsi liceat ita in ripa opus facere, ne flumen agris nostris noceat' Non autem qui quam immittere, vel in flumine facere, vel eius ripa, quo statio nauium, iterue nauigio deterius fiat KNeque potum priuatii ris,nemo supra flumen publicum facerc potest η:At quilibet sine prohibitione priuata, in flumine nauigare potest, in cilisque ripa libese ratem nauemque onerare,& cxonerare, piscari,sicut & in marie, quia horti omnium i in ii 3 e i. vsus communis, non secus quam acris, sicuti Iustiniae traditi, dc ita apud Oui in diuin g, Latona alloquςbaxur pueros Lycios rusticos,
Adprohibetu aquas, v communμ aquarum esse Nec m proprium natura, nec aerascit,
Sic dc Augustus, Execrabile, inc it, videtur domos hi imalmae urbis aquis halere Ioenalem ubi scilicet est copia&publica: nam priuatam licet, potissimum in locis ubi est penuria . Apud tamen Platonem in laec lex in , piscator nec inpora ι bus, neesacrismatis, paludit in , sag see venetur in aliis liceat dammodosucorum no Gesurperamisione. Quod de lacu, dc piscina iuris dc domini j priuati negatur, io, 4ς ie' verate domino i: quamuis in legibus Longobardorum N, aqua puteorum pri iri iniurisimili uatorum esse communis omnium utilitatis dicatur, ex si tuto regis Rotari j refectionibus contribuunt secundum Speculatorem D. Caeterii M'. i. i. '' sicuti usus communis publicarum aquarum liber fuit: sic de abusus legibus mih x te mi coercitus. Et apud Graecos Tliemistocles Q, apud Romanos NM. Portius Cato,dc a te: a Laelius Valerius censores P, omnem aquam publicam seu fontium, aqua doctuum seu fluminum publicorum in priuatum aedificium aut agrum fluentemi ademerunt, de quae in loca publica aedificata amolitaue habebant,intra dies tri-.
in m ginta demoliti sunt: Tla emistocles namque fluminum cognitioni dc curationi Athenis praesectus, huiusmodi quasi seuerissimE deliquissent, mulctam inflexit' seuerissimam teste Plutarcho '. Et iura etiam priuatis deductionem illam aqua-o rum ex publico, citra priuilegi j concessionem prohibent : semper enim pri-ν D Ni da. . uatorum commodum publico postponcndum cst,dc ci quod pluribus prodesser t, et τὸ potest Meminit dc Gellius , Nolanos ita hoc ius conseruasse, ut neque Virgilio permiserint aquam duccre in propinquum rus: iaque iratam Virgilium,
. into Idcircis vetitum est piscatoribus, ne noctu cum lumine piscentur: ne ostentotia: tib i ς lumine fallant nauigantes, quasi portum aliquem appulsuros, coque modo in c. i. sb. periculum naues, dc qui in cis sunt, deducant, sibique cxecrandam praedam
vihahiri. si dent μ. Proprium enim est potatbus, lumen incestis locis constitui, ad quod si Ny enauigent intempesta nocte crrantes in pelago nautae. Q uamobrem dc spccx
uid 'C. la . unde lumen dependet, Phari dictitur, ἀμ. τ, quod lucidum signi- ficat mutata littera N, in R, dc proinde illa altissima turris in Canopico, ostio nili sita, Pharus vel Phato dicta, quia,
26쪽
Luminania agae Pu Pharin aemula Lunae.
Cuius lumine deficiente iudicium itineris cum periculo naufragis amittitii , non aliter qtiam Musaeus scribit Leandro contigiste, dum ab Abydo ad Se: tum .enataret visendi Lri gratia, qui extincta lucerna loci, ad quam pergebat, erras sere fluctibus maris inuolutus, submersus csae Pariter & referunt Nauplium patrem Palamcdis, ut iniustam filia nucem vicis retur, obscura nocte redeuntibus Graecis , exCaphatico promontorio lucem os cndisse, ex qua illi portum . - . .
proximum arbitrati, impegerunt in scopulos naufragi. Sunt de aliae nautarum obseruationes, quas Deo fauente in explicanda exercitotia actione, poli con- de , si; tractus nominatos trademus. Crietum interim dc aliae leges de aquis subcunt, '' iainter priuatos controuctitas dirimentes: ut si quidem de pluuiali agatur,eaque . noceat vicinio cx proximo fundo demissa, toties competat remediu, de aqua pluuiali arcenda, quoties manufacto opere in agro, vicino agro nocitura cli,siquis manu fecerit, lud aliter natura flueret, quis soleret natura: vel si immitatendo maiorcin cam cciit, aut citatiorem, aut uchementiorcm, aut si eam comprimendo redundare secerit R: aliter auto,si natura agri noceat, medium livssum auertendi non conceditur,quamquam noceat inferioribus pn diis,na- ι, , .'
turali hoc onere cum pinsuedine quae ex superioribus defluit, compensato: ut 'u ' 'vetustas seruitutem huiusmodi constituisse videatur, non secus quam consue- .
tudo praescripta, aut usus, qui quatenus memoria extenditur,non habuit con- ai P is .cui. l.
trouersiam, & sine contradictione constituisse seruitutem aquae immittcn . . i. dicitur. Patientia quippe domini agri excipientis aquam clim non ante dissenserit, videturius superiori concessis sed, ut in reliquis praedialibus serui- Nnci . lib. s. tutibus. Neque quisquam magis alienare videtur, quam dum ab alios rem, e Paula..ue
palam tamen, non vi, non praecario, nec clam, patitur usucapi dc possideri. 'Mil se Nequia alieno praedio quisqua ius habere potest,nisi volente domino, potissimu
ius seruitutis, quod praedio inhaeret seruienti, & illius libertatem minuit,sicaci rubii deserui. praedi; dominantis auget commodum L, ut ex trita seruitutis finitione patet. t rius, is poma Siquidem sine commodi fine, constitui non potest, cium reiiciantur ob voluptatem solam constituendae seruitutes S. Neque ex alieno praedio inuito domi- hno quis ducere aquam potesti nisi ius habeat seruitutis. Quod quidem ius, lib. .c
aqua aliena unde ducitur intermoriente vel exareicente, intermoritur: α rc-nai cciitc,reuiuiscit . Nam cui seruitus ad certum tempus vel ex tempore constituatur, illud non ad temporis causam, sed ad modum utendi seruitute, p - . itinet: victiam usiis secerni possit certis temporibus, & interuallis dierum M serui. ii . vii horarum Sed S ad aquae materiam pertinet pecuniosa illa de molendinis aquaticis tractatio: illa, vel in fluminibus publicis vel priuatis construuntur, Inon sine magno dominorum compendio. Porro in flumine publico nauigabi- tili,non cuilibet est ius construendi opus, ut dictum cst, neque per consequcias it., ,ro: . ic molendinum: sed ci tantum cui permissum est a publico , ex principis concessione, a quo publicae rei oc fluminis usus impetratur . Neque enim posset concedere senatus hodie ', quamuis vetare pollit, si fiat'. Siquidem translata po- -ib. milli
restare in principe, non ellius,in publicas res, qui principis centcntur, ii erit o l. non ritu, ἡ
senatui:& si in iudicando, atque si illi concessa fuerit haec notio, ratum sit eius e . non minus, quam principis iudicium R. Et inter regalia, flumina publica clau- , inerantur p. Uod si flumen nauigabile non sit, permitti molendini constru-.ri .inctionem satis constat', ves non impetrata licentia; principe. QEx enim com- di. L, QT. munia omnium sunt, vel nullius, occupanti conceduntur i: huiusmodi est autem aqua profluens . Eo excepto, ut si alicui alii sit quaesitum ius, vel autho- sritate principali, vel pacto municipum, vel consuetudine habendi, ut dicunt ν.ui. .. molendinum Baniacrium, i. publicum de commune habitatoribus,tuc alij non liceat aedificarc in co territorio, in praeiudicium iuris quaesiti: sicuti nec ius hoc habendi, per se com petit sine praescriptione longinqua, cui accessit prohibitio alia non molcndi, eaque minime controuersa. QAeniadmodum nec sine tit
27쪽
ae basse iussice 4 tit .ae disiaction iuris
costume dumine tit. desba, iustitiem
SYNTAGM. IVM UNIVERSI PARS. I.
Io aliis inius prohibendi , etiam domino, patrono, vel clientelari, ut vocant iustitiatio, vel directo, prout etiam iudicatum in Senatu Burdigalensi anno isti. h Quamuis nationum quaedam consuetudines ius habendi molendinum solum beneficiario iustitiario deserant, ut apud Turonenses ' Pictauenses Britannos ,&alios Rumobrem priuilegiis exceptis, si concessa facultato quis prius idolendinum aedificauerit, alius velit postea superius aliud aedi se re, si patiatur inferius, nulla erit controuersia: sin minus,in praeiudicium tereuconcessio a principe facta vel alio non intelligatur. In priuato cuilibet ius aedibficandi in suo, etsi noceat vicino nisi ut dixi, praescriptio vel lex agrorum Sc locorum ossiciat,concessa facultate,ut plene explicat Barto g apud quem molem dinorum extat accurata explicatio. Sed his addere plura licet de aquis Maquet ductu, quae tradimus tib 3. c. m. h. c.'.quae videto,& de aquae haustu c. Is
ouanux , in primo tractarunt edicina diastinctionis tertiae, pariis p -
E Ni T de in controuersiam Iurisconsultis de aere quaestio, vel propter salubrem vimim,vel propter iura seruitutu Siquidem ad priorem causam pertinet interdictu praetorium restitutorium M prohibitorium, te cloacis purgandis & refici edis,ne immu dicis non fluentes,vel ruinas proximis minentur aedificiis , vel ne sordium tetra exhalatio, pestilens reddant coelum' '. -- exemplum a politicis magistratibus, ad alia similia, quae aerem insciunt, tra' hi potest, ut curent, si velint salubrem ciuitatem conseruare. Si quidem aer cricum Corporiam, tum spirituum nostrorum elementum adueniens, ut euentans
flabellum, spiritus vel fouens vel corrumpens, qui euitari nequit quandiu Vbuimus, esim continuE adhaereat, nec alterationem eius in inspiratione oc respiratione effugiamus, ut ait Galenus . Opus quippe habemus externi acris iam gressu, cordis refrigerandi gratia: nam animalia quae cor habent, quod insticatoris fons est, egent illa refrigeratione, idcircoque pulmones dati, ut folles. Neque etiam absque respiratione diutius loqui possumus: Cum enim spiritus qui in pectore est,consumitur, egemus alterius attractione ad vo in alendam, nisi plicibus, qui eor nec pulmones habent, & ideo muti sub aquis, similes esse nos quis dixerit. Spiritus autem ilic, aer, isque malus magis officit, quari praui succi cibi, vel insuaues potus imo & pluribus quam ea modis, nocere potest. Tribus enim modis allicere potest corpus, per qualitates inquam accitas,frigi di, calidi, humidi, vel sicci: dehinc, subruitate es desitate respirationis:tertio, per luce dc tenebras in Sunt plures porosi in corpore motus, sunt sensualium instrumentorum canales, quibus adimitur etiam dormientibus aer circumfusus, qui secum qualitates Mimpuritatem inuehitIdediminudus tabcans est de putris, humores putrefacit corporis, cor inficit, mor spestilentes creat, iuncturas laxat itim auge spiritus dehcit,colorem altera desipientiam facit, fruges corrumpit, ardorem in pectore efficit inguae siccitatem inducit, vomitum prouoca dc similia:quae corriguntur tantum,si putredini occurratur, pr cautione adhibita in submouendis his quae aerem talem reddunt:veluti, si prohibeatur in vicinis aquis ciuitatum linum macerare,vel canabim, ne mortici nia insepulta iaceant, ne quisquiliae olerum, leguminumque putredo, vel fimus intra aedes in ciuitate habeantur: neue porci, anates, dc caetera anim lia sordida,intra urbis moenia alantur,si cloacarsi colluuies non subfideat.Atq; hoc commune vel malum, vel bonum, omnibus erit: nam dc aer communis omnibus est,ut dixit etiam Martia Iuriscon. Qv quam interdum praeoccupatione,
28쪽
vsum aeris esse omnibus hominibus de maris putat f. De igne. Cap. 6.
s Ignis de taris. . Triumuiri incendiorum. s unuo aqua inurae o. seria fias ct qua nuptiarum.
patione,libertas vicino adimi possit eius,unde constitutae sunt seruitutes quae- dam vel confessoriae, vel negatoriae luminum, ut ossiciatur luminibus vicini, uvel ut libera sint nobis V quod de in seruitute pro,ctus obseruari potestatuae silui ib Fix. 'differt a seruitute luminum Accedit alia seruitus quae ex aere commoto on-i, stituitur, nempE a vento, qui si credamus Hippocrati nihil aliud estis quam :aeris fluens unda: siquidem vicinus qui iuxta vicini aedes habet aream, pr hibet ne is tollere altius aedes possit, si ob id area sua expurgandorum gran erum causa extru inutilis reddatur,prohibito ventorum flatu ' inod intelligendum est,si seruitus altius non tollendi, de flatibus non ossiciendi imposi- ita. rasit : alioquin autem coelum,sive aer qui supra tum nostrum est iber erit λ sesiui. Maedificare quis in suo etiam cum vicini praeiudicio, si ad aemulationem non ficiat sine legitima prohibitione poterit 3,sicuti nec cum eo,qui obscurat vici- 'ni aedes, extollendo, si non seruiat, actio non competit Cessiis communem
Tox IGNE etiam agitur in iuris tractvione, illumque vel pub.lib. a I. iinnocentem vel nocentem esse dicunt: innocens, qui per sen k ἰζiis. i. i. acere non potest,nisi casu fortuito noceatinocens contra,qui potest iaci id nocere, vel sui magnitudine, vel ratione loci ubi fit, lib. s.', iit. . vel ob ea quae ante eum traaantur de aguntur ,veluti si sulfura 1. .iae ius L
sint, vel facilla flammam concipiantat eo modo leges locatio--:ζi nis aedium, si incendio tollantur, recipiunt interpraetationem, aci damnum aestimatione censendum.siquidem si ea lege quis conducat, ut possit in ijs ha- lib. V. .,. beri ignis innocens,incendi j periculum ad dominum pertinet, si culpa condu- ' I ': . Ehoris ignis non noceat sin autem dictum sit non licere nec nocentem nec imnocentem ibi ignem habere, quomodocunque ex igne habito oriatur damnu, qui conduxit, tenetur sunt namque loca pleraque, in qua vel ignem vel Iu- .ai. l. V men qualecunque inferre periculosum est. Et sutit Miqui, qui nunquam igne, o V a cista vel rard apud se utuntur, ut dicunt Zenonem victu sine igne usum,tcnuique . pallio,vinorat Suidas φ.Huc pertinet de incendio quςstio,de qua fusEpermultat capita in titulo de incendio, ruina, de naufragio in Pandectis ubi inspicimus,num fortuitum suerit, an culpa adsit,an vero adhibito consilio patratum. In primo quippEcasu, nulla restitutio 'rinsecudo,castigatio,&damni restitutio fit ab eo,qui in culpa vel negligentia est ': in tertio, capitale crimen animaduersione capitali expiatur mortis, vel deportationis, vel concremationis L Ita ut qui ecclesiam incendi grauiori poena canonica dc spirituali,nempe excommunicatione ', percellitur. Nec mirum videatur, quod nos dixerimus , sortuito casu solum fieri posse incendium, moti Vlpiam responso , quo ait. Sine culpa incendium feri non ge: nam de scimus extranea vi posse fieri incendium, hoc est, aliena negligentia quam cohductoris, veluti seruorum de αaliorum domesticorum dc vicinorum. Verum de nemo inficias, ibit, sine opera hominum posse tangi de coelo domus, & aceruos frugum,ignis quippe cc vita
29쪽
.ini. v. di ait, ad hominem , rectam Arasegnem cz a.' , vitam cr Mortem, iee ma- .o I ad quod ves m. Erat, inter summis inpcratorios honores, ignis prinlatus in sartagine ferculo supraposita. Sic meminit Herodianus t , Comin . . eu dum Caesarem, Lucillae uxori Pompeiam permisisse sedere in clieatro sella. ε- ὰ is. imperatoria, & ignem de more praelani. Sic ait ', 'ni rem non fuisse passum --' ignem Au ae ferri, vel vita principat m insignia atram, Anec sententiam sinaura si scitantur. Inter leges incendii, Saliqua . illla ust Francorum antiquissima, cu- i. v.o s. ius verba, Si Cnem posserit in domisn, τω τι Mimma e uctes se aserit, se a '.D-ibuliberat uem, unam pre me de Idae s u sua me uvnu , e. quod eos in utram, qάod dicitur, hoc es , in deserarionem v fecerit. Et non componat amplius, ii .is quatum ignis erassi usta exitu calis Haesonisa in apermaneat, ct --χ .i ,i ganem uerat 'hir ων rapi est defenάα,--m duaritim amentis , L
De Elementis cluarii or Cap. T.
s Eumenia magM n n turbanis ii a tumentu priuariu necatur homici artiri lis In elementis capta, capient us cedunt. XTENDi xv K My 3. .urisconsultorum ad Omnia uniue . 1 saliter&clcmenta, veluti si do Constant. M Iulianus C sares lege detestantur eos, qui artibus V itis, S magicis susu ris , ellamcnta turbare nixumur ' . Adimiliatque parricidio apollutis viventibus, clementa quatuor leges, oc iubent culeo insutos inter sera animantia sine elementorum usu interire P. Prouident&ne moueatur controuersia de his quae in coelo , terra, marique scapiuntur, primboccupantibu , concedentei . Extat in Francosordensi SP .
nodo, habito sub Carolo magno α. Zacharia, anno 7 . constitutio, ne fic-reot sacri lcgi ignes, quos Necto vocant. De Com
30쪽
De Compositione corporum. Cap. 8.
O s T A M hactenus simplicia elementa excussa a nobis sunt, nunc memoriae facilioris causa, de rebus quae ex illis componuntur, instituitur Epirome, veluti parasceve ad ple- , rasque enodationes inuolutarum quaestionum. Refert itaq;. Pomponius' compositionem corporum triplicem esse,prior a Pompos. t. rerum
est, naturalis de physica, per quam fit dc sequitur ccrrus - i 'ri et . cies, deter iratio,&distinetio corporis physici: dum ea quae miscentur sine rerum interitu, quae ex iis con r, non possunt dis tui, continentesque uno spiritu, id est,una propria compositione, ut lapis, homo,lignum,& id genus similia: in quibus &-M His ovis considerare possumus cuSuida hi ut in sit corruptio&immutatio aliqua in parte, Clcmentis illis , sui . i. -- in dystrusiam dc alterationem peruenientibus, extra temperamentum M compositionis propriae prorenionem conuenientem, vel alicuius corum laesio aut ademptio. autem sit, prorsus dissolutio compositi dc res lutio. De hac compositione & Paulus iurisconsul. meminit alibi Hanc tunc . ii. -υ imitatur ars, cum ex mixtione.ex qua confunduntur species, ut separari ne- i s γα queant, postea tertium quoddam corpus fit, utriusque particeps confuSE, vi 2b...p.tii. i. in conscisione liquidoriun apparet in. Alia species compositi corporis fit con- . iunctione materiae dc corporum, conglutinatione, applicatione, continuatione: vel a natur ut si res sibi diuerse tamen speciei, adhaereant, vel conti- instim uni nuatione consequantur,vidum stadus ex iugeribus componitur: ut auis
carnem & pcnrras habet, vel ab arte, veluti anulo gemnia inclusa, pictura tabulae: utq; domus tignis, lapidibus, aliisque perficitur. Cui iismodi corpus
unuin dicit Pomponius id est, artificiale, etsi are sicium hoc, ut ' η k--nustura dixi, non tantum a natura, sed dc ex hominus, ingenio proficiscatur. T ertia spectus compositionis corporum,cx pluribus longe lateque distinctis neque haerentibus vel continuis, congregatis, locoque tamen M mente discretis, perscitur: sic unum corpus grcx erit apud Pomponium. Ad cum modum t 4.i ,-ritast, . uniuersita respublica, corpus iacere dicuntur g. Et populum unum qui sub s i. i. s. qui vexillo domini nostri Iesu-Christi militat, unum corpus, mimque ccclesia inius, .ntu i sacere constat': itidem dc collegium omne i. Et ideo qui ex huiusmodis 'sdalitiis sunt,corporatirith nominantur ': siue coierint iusth, siue prieterie-iseni. Possunt enim hoc pacto esse licita, de illicita corpora: sicut de colle-- ο potis.u.giis recepta cst utraque appellatio. Qiranquam illicita, qualia omnia sunt quae sciratus, vel principis authoritare non coierint, non perseuerent, sed 'citius sumodi soluantur': niaximF, cum principibus suspectae sunt huiuLimodi populi confoederationes, metu desectionum M proditionu. ut O - -itauit a. r. uius Augustus collegia omnia, praeter legitima Mantiqua,dissolui cita plurimae factiones titulo collest j noui, ad nullius non facinoris societatem coirent, ut scribit Suetonius . Et Martia. mandatis principalibus praecipitat
pr sidibus prouinciarum, ne paterentur esse collegia sodalitia, potissimum o GoA. , . militum in castris: pnebita tamen licentia coeundi tantum religionis cau- 'sa, sicut M lege Solonis concessum ' erat. Quemadmodi m M nesotiatio . . Giu, .L4...i nis causa, dum tamen prospiciatur, ne ibi monopolia artifices architectentur, iuxta legem Zenonis Caesaris Nam omne illorum sodalitium tune 'impro