장음표시 사용
31쪽
CAP. I. DE AMMI AFFECTIBUS. ANIMI affectus duplicis sunt generis, nempe, qui excitant et qui sedant corpus incipiendum ex iis qui eXcitant. Gaudium modicum cordis et arteriarum motum intendit, et calorem et sudorem per totum Corpus elicit. Si ultra modum augeatur, facit ut lachrymae profundantur, et totum corpus exagitetur cum magna hilaritate et diuturnum, ut fastidium cibi, vomi
32쪽
DE ANIMI AUXILIO tus, febris, defectio animae, mania, imo etiam mors ipsa accederent . Quanquam subitum et vehemens hos graves effectus edit, ubi corporis vires resolvuntur; si tamen caute adhibeatur, in adversa valetudine maxime juvare potest ut in mollitie ossium infantum,
propria titillatio lenis quae animum jucunde ciet, et arterias concitat, admodum prodest l. In vulneribus praecipue pectoris, in pod gra rheumatismo ulceribus, et Caeteris, gaudium est summi commodi. In primo ex his, eiciendo ut pus, sanguis, C. e parte affecta profundatura in podagra et rheumatismo, fortasse a malis urgentibus animi studium abstrahendo in ulceribus, sanguinis circuitu et vitae viribus augendis.
Antiqui medici, quantum gaudium in morbis auxiliatur, haud ignorabant. Malen di-
33쪽
xit, aegros celerius sanatos esse ocis, quam medicamentis Hippocrates etiam opinatur, gaudium multum valere in omni genere adversae valetudinis Gaudium mortem ipsam distulit, homine antea jamjam emorituro Vol-taire hujus unicum exemplum memoravit in
ejus operes et etiam Tisso de Passions quae
vide. Amor.-Hic affectus quodammodo gaudium refert animi et corporis vires intendit; facit ut cutis caleat et rubeat sanguinis circuitum excitat, et arteriarum pulsum intendit. Si vero vehementior sit, haec omnia augentur febris, palpitatio, ardor, morbus Comitialis, hysteria, febris hectica, inania, et ipsa miserabilis melancholia superveniunt . Si non diu permaneat, neque tam urgeat ut hos
morbos Xcitet, non solum corpus magnopere adjuvat, musculos roborando et ciendo, et
ut fatigatio, fames, et sitis facillime sustine
' Halter Elementa Physiologiae.
34쪽
DE ANIMI AUXILIO antur essiciendo, sed etiam sebi es intermittentes sanaVit. Cupido rei alicujus, si praesertim spes felicis eventus accederet, idem fere quod amor praestat, nimirum arteriarum motum incitat, et halitum per cutem expedit podagram, resolutionem nervorum, et caetera levat: et corpus ad actiones vehementes, imo multo
majores quam quas sustinere posse ideatur, impellit, et etiam mortem distulit. Si nulla eventus boni spes sit, distentio nervorum, cordis et arteriarum ne urismi, aliique morbi accedunt Ira.-A scriptoribus omnibus, ira animina otus periculissimus esse comperta fuit; simul animi et corporis vires omnes admodum intendit et gravior an levior sit, plus minusve periculi semper habet. E caeteris omnibus
35쪽
I MORBIS. Idiscrepat fortis et durus sit pulsus vultus et oculi rubent, quasi flammam jacularentur ;perturbatur animus tremunt et intenduntur musculi corporis, quae generis nervos turbas graviores indicant. Quae si non inveniuntur,
facies pallet, scilicet, cor sanguinem vi solita non emittit vox debilior oculi in orbitis subsidunt musculi faciei intenduntur urgent anxietas circa praecordia, et magna debilitas, quas mors ipsa saepe excipit. Non solitam in hoc gradu, sed etiam ubi omnes animi et corporis vires excitantur, vitae flamma gravis videtur; id quod imbecillitas comitans testatur. In hoc saepe vomitus, profusio alvi, vox debilis aut nulla ecchymoSi3 profluvium sanguinis, distentio cordis, inflammatio, sanguinis e naribus cursus, cicatrices ruptae, resolutio nervorum morbus Comitialis, popleXia, et non raro mors ipsa accedunt.
Haller aliquando iram vehementiorem utilem esse, in podagra, resolitatione nerVOrum, animi aegritudine, rheumatismo et etiam ad
36쪽
s DE ANIMI AUXILIO vitam aliquandiu producendam, notas. Sed
tales effectus rarissime nascuntur, ne auCtoritas satis iram incitatam haec levare docuit, quoniam effectus salutares summo cum periculo petemUS. Ira potissimum in humoribus e sanguine secretis agit La ineptum ad infantis nutrimentum facit, menstrua impedit, et etiam sputum Uget. Spes. Animi motus nullus fere aegro seque
atque spes opitulatur si caute adhibeaturi de morbi eventu ultimo fiducia aegrum erigit;
et quanquam medicus morbum infaustum habeat, in omni adversa valetudine utilissima est. Hinc empirici interdum adeo bene morbis
medentur, et ad salutem eos reducunt, quorum morbi medicorum Conatibus non esserunt, scilicet quia aegrorum animos spe accendunt hinc idem multos gravibus et periculosis morbis implicitos ad salutem reduxerunt, de quibus medici desperaverant;
37쪽
etsi medicamentis nulla virtute praeditis usi sunt, postquam medici omnia remedia quae spem afferre solent frustra adhibuerant. Spes sanguinis circuitum, musculorum vim, cibi cupiditatem et concoctionem Xpedit. Nunc de animi motibus vires vitae opprimentibus paucis loquemur. Timor. Quantumcunque discriminis alii animi motus inferant, multo tamen periculosior est timor in levissima adversa valetudine et periculosissimo morbo timoris visaeque manifesta est. Etiam ubi nullus morbus adest, corpus aptissimum ad aegrotationem facit id quod in contagione videtur oritur ex metu, quod in valetudinario aegrotos insanabiles videamus, qui inde remoti semper levantur, et aliquando convalescunt hinc etiam tot homines in iis locis moriuntur, quibus alias lenissimus morbus fuisset. In utendis instrumentis chirurgicis multa ex metu mala
38쪽
10 DE ANIMI AUXILIO oriuntur : ubi his utendum est, chirurgus caveat ne aegrum hoc antea dicto metu percutiat hinc enim saepe eli exitus pendet. Si tandem instrumenta adhibenda sunt, ne aegri oculis pateant chirurgum celare quam maxime oportet; quia haud raro deliquium
animae, ni fallor, aut mors ipsa, inde oriuntur. Tinoi dicit, se plerumque testatum Sse ΟΓ-tem, arteriis dure exiliterque micantibus, consequi operatiniem et opinor istam notam infaustam esse fere in omnibus hujusmodi ex
Metus plerumque vim cordis arteriarumque imminuit pulsus sit parvus, durus, et abnormis, ac interdum sanguis ab vasis hiantibus fluere cessat vultus pallescit musculi riges-Cunt Comae se erigunt inhorrescuntque pili; oculi huc illuc inertes volvunturi breviter et frequente suspirio eger spirat sensus angustiae praecordia premit perculsus terrore homo tremit in aliis sphinc tres resolvuntur, in aliis contrahunturi sudores manant frigidi homo di-
39쪽
lirat apoplexia accedit caligo, morbus comitialis, hysteria, palpitatio, tabes, et quidem
mors in nonnulli consequuntur. Ubi haec non inveniuntur, secernenda maX-ime assiciuntur. Lac, ut e ira, ineptum sit infanti nutriendo menses reprimuntur; X-halatio e cute fere diminuitur; si augeatur, frigida, glutinosa, et copiosa est simul concoctio ciborum depravatur fastidium cibi et alia Φρογδio symptomata urgent amplificantur vente haemorrhoidalei; scirrhi lenti incitantur hernia strangulatur metaStaS essiorescentiarum fiunt; et sanguinis profusio ab utero, abortus, et caetera, inter metus
Sanguinis profusi e naribus timore coercetur tamen medicus eo caute uti debet quia si effectus felix non consequatur, medicus ludibrio siet, et, quod pejus est, alii periculosissimi morbi gignuntur, etsi habemus eX- empla ubi metus cum fructu a medico magni
40쪽
12 DE ANIMI AUXILIO nominis, vidi licet Boerhaave, adhibebatur neque tamen eo minus nocet; et bonus Xitus ad fortunam magis quam experientiam sanam referri potest. Moeror magna ex parte metui similis est Cordis et arteriarum vim minuit halitum praecipue e cute naturalem reprimit, et etiam lac et sanguinis profusionem ab utero si gravior, pallorem vultus hydropem, sciri hos, Cterum et animi et corporis debilitatem Xcitat. Etsi diuturnus, fastidium cibi, vigiliam,
languorem animorum omnes voluptates et hilaritatem recusantem, melancholiam, imbecillitatem, typhum, strangulationem, abortum, caliginem, gangraenam, et mortem gignit. Ab antiquis chirurgis moeror nocentissimus in omnibus vulneribus praecipue capitis et pectoris esse observatur Andre decla CroiX, animo aegri attentionem dedit acerrimam in