장음표시 사용
21쪽
serviens Multum in judiciis privati verSabatur saepe in concionem populi prodibat nulla re major in eo gerebatur, celeriterque, quae OPUS erant, reperiebat. Neque minus in rebu gerendi promtu S, quam XCogi qtandiS, erat, quod et de instantibus ut ait Thucydides)perissime judicabat, et de futuris callidissime conjiciebat Quo factum est, ut brevi tempore illuStraretur. II. Primus autem gradus fuit capessendae reipublicae bello Corcyraeo: ad quod gerendum praetor a populo factus non Solum prae Senti bello, Sed etiam reliquo tempore ferociorem reddidit civitatem. Nam quum pecunia publica, quae e metallis redibat, largitione magistratuum quotanni interiret, ille perSUaSit populo, Ut ea pecunia ClaSSi centum navium aedificaretur. Qua celeriter effecta, primum Corcyraeo fregit, deinde maritimo praedone conSectando mare tutum reddidit In quo tum divitiis Ornavit, tum etiam peritissimos belli navalis fecit Athenienses quantae saluti fuerit universae Graeciae, bello cognitum Si erSic O, quum erXe et mariet terra bellum universae inferret Europae Um 481 tanti copiiS, quanta neque antea, neque OStea n habuit quisquam Hujus enim classis mille et ducen Starum navium longarum fuit, quam duo milia Onerariarum Sequebantur terre Stres autem Xercitu Septingentorum milium Ieditum, equitum quadringentorum milium suerunt Cujus de adventu quum fama in Graeciam e S Set perlata, et maxime Athenienses peti dicerentur propter pugnam Marathoniam: miserunt Delphos conSultum, quidnam sacerent de rebus suis. Meliberantibus Pythia respondit, ut moenibu lignei Se munirent. Id re SponSum quo valeret quum intelligere memo, ThemiStocle persuaSit, consilium esse Apollinis, ut innRVe Se unque Conferrent: eum enim a deo significari murum ligneum. Tali consilio probato, addunt ad superiore totidem naVe trireme S, SURque Omnia, quae mOVeri poterant, partim Salamina, partim TroeZena Sportant; arcem Sacerdotibus pauciSque majoribu natu, ne Sacra procuranda tradunt, reliquum oppidum relinquunt.
III. Hujus consilium plerisque civitatibus displicebat, et in terra dimicari magis placebat Itaque OSSi sciui sunt delecti cum Leonida, Lacedaemoniorum rege, Mqui Thermopyla occuparont, longiusquo barbaros
22쪽
progredi non paterentur. Hi Vim hostium non sustinuerunt, eoque loco omne interierunt. At Classis communis Graeciae trecentarum navium, in qua ducentae erant Atheniensium, primum apud Artemisium inter Euboeam continentemque terram, cum ClaSSiarii regis confiixit Angustia enim Themistocles quaerebat, ne multitudine circumiretur. Hic etsi pari proelio disceSSerant, tamen eodem loco non Sunt auSi manere : quod erat periculum, ne, Si par naVium adverSariorum Euboeam SuperaSSet, ancipiti premerentur periculo. Quo actum St, ut ab Artemisio discederent, et Xadversum Athena apud
IV. At Xerxes Thermopylis eXpugnatiS, protinUS accessit Stu, idque, nulli. defendentibus, intersectis SacerdotibuS, quo in arce invenerat, incendio delevit. Cujus fama perterriti claSSiarii quum manere non
Jul. auderent, et plurimi hortarentur, ut domo SuaS quiSque diScederent, moenibuSque se defenderent: Themistocle unu reStitit, et univerSOS pure eSSO POSSO
aiebat, di Sperso teStabatur perituros, idque Eurybiadi, regi Lacedaemoniorum, qui tum Summae imperii praeerat,
ret, noctu de eoi Suis quem habuit fidelissimum, ad regem miSit, ut ei nuntiaret Sui Verbis: adversarios ejus in fuga esse: qui si diSceSSiSSent, majore cum labore et longinquiore tempore bellum Confecturum, quum singulo conSectari cogeretur quo Si Statim aggrederetur, brevi uniVerSOS OppreSSurum Hoc eo alebat,
ut ingratiis ad depugnandum Omnes cogerentur Hac re audita barbarus, nihil doli subesse credens, OStridie alienissim Sibi loco, contra OpportuniSSimo OStibuS, adeo angusto mari conflixit, ut ejus multitudo es, i navium explicari non potuerit ictu ergo est 480 magis consilio ThemistocliS, quam armi Grae-
V. Hic etsi male rem gesserat, tamen tantas habebat reliquias copiarum, ut etiam Cum hi opprimere OSSethOStes. Iterum ab eodem gradu depulSu est. Nam
Themistocles verens, ne bellare perSeVeraret, Certiorem
eum fecit, id agi, ut pons, quem ille in Hellesponto
secerat, dissolvoretur, ac reditu in Asiam excluderetur; idque ei persuasit. Itaque qua ex menSibus iter sece-
23쪽
rat, eadem minus diebu triginta in Asiam revorsus
tiun judicavit. Sic unius viri prudentia Graecia liberata
eSt, Europaeque Succubuit ΑSia. Haec altera victoria, quae cum Marathonio OSSit comparari tropaeo. Nam pari modo apud SalamΙna parvo numer naVium muXima post hominum memoriam ClaSSi est devicta.
VI. Magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor iura
silio triplex Piraeei portus constitutus St, Sque moenibus circumdatus, ut ipSam urbem dignitate aequipararet, utilitate Superaret Idem muros Atheniensium restituit praecipuo periculo Suo Namque Lacedaemonii cauSamidoneam nacti propter barbarorum iXCUrSioneS, qua
negarent, Oportere extra Peloponne Sum ullam urbem habere, ne SSent loca munita, quae OSte pOSSiderent,
Athenienses aedificantes prohibere sunt conati. Hoc longe alio spectabat, atque videri volebant. Athenienses enim duabus victoriis Marathonia et Salaminia, tantam gloriam apud omne gentes erant consecuti, ut intelligerent Lacedaemonii, de principatu sibi cum his certamensore. Quare mos quam infirmissimos isse volebant. ΡOStquam autem audierunt, muros instrui, legatos Athenas miserunt, qui id fieri vetarent. His praesentibus deSierunt, ac Se de ea re legatos ad eo miSSurOS dixerunt. . Hanc legationem suscepit Themistocles, et Solus prim profectus est; reliqui legati ut tum exirent,
quum Satis altitudo muri XStructa Videretur, praecepit; interim Omnes, Servi atque liberi, opus sacerent, nequo ulli loco parcerent, Sive acer, SiVe prosunUS, SiV PII Varu eSSet, Sive publicus, et undique, quod idoneum ad muniendum putarent, congererent. Quo actum eSt, ut Atheniensium muri ex Sacelli SepulcriSque conStarent VII. Themistocles autem, ut Lacedaemonem Venit Iadire ad magistratus noluit, et dedit operam, ut quam longiSSime tempuS duceret, cauSam interponenS, Se CollegaSeXSpectare, quum Lacedaemonii quererentur, Opus nihilominu fieri, eumque in ea re conari allere. Interim reliqui legati sunt consecuti. A quibus quum audiSSet, non multum Superesse munitionis, ad ephoros Lacedae
24쪽
moniorum acceSSit, pene quo Summum imperium erat,
atque apud eos contendit, salsa his esse delata quare aequum eSSe illos Viros bono nobilesque mittere, quibus fides haberetur, qui rem Xplorarent interea Se ObSi dem retinerent. Gestus est ei mos, tre Sque legati, functi summis honoribus, Athenas missi sunt. Cum his collegas suos Themistocles jussit proficiSci, eiSque praedixit, ut ne prius Lacedaemoniorum legatos dimitterent, quam ipse Sset remissus. HOS OStquam Athena per-
moniorum adiit, et apud eos liberrime proseSSUS St: AthenienSe Suo OnSilio, quod communi jure gentium sacere pOSSent, deo publiCOS SUOSque patrio a penateS, quo facilius ab hoste possent defendere, muri SepSiSSeri neque in eo, quod inutile esset Graecipe fecisse. Nam illorum urbem ut propugnaculum OppOSitum SSe burbaris, apud quam jam bis classe regias fecisse naufra- gium Lacedaemonios autem male et injuSte facere,
qui id potius intuerentur, quod ipSorum dominationi,
quam quod universae Graecipe utile SSet. Quare, Si Suo legato recipere vellent, quo Athena miSerant, Seremitterent, aliter illo numquam in patriam recepturi. VIII. Tamen non efffugit civium Suorum invidiam. Namque Ob eumdem timorem, quo damnatus erat iltiades, neStarum Suffragiis i iiVitate ejectus, Argos habitatum concesSit. Hic quum propter multa HUSVirtute magna cum dignitate viveret, Lacedaemonii legatos Athenas miSerunt, qui eum ubSentem RCCUSarent, quod Societatem cum rege PerSarum ad Graeciam oppri-
mendam fecisset Hoc crimine rabsens proditionis 4 5 Si damnatus. Id ut audivit, quod non satis tutum se Argis videbat, Corcyram demigravit. Ibi quum ejus principes civitatis animadvertiSSet timere, ne propter se bellum his Lacedaemonii et Athenienses
indicorent: ad Admetum, OlOSSOrum regem. Cum quo ei hospitium fuerat, confugit. Huc quum VeniSSet, et in praeSentia re abeSSet, quo majore religione Sereceptum tueretur, filiam tu parvulam arripuit, et cum ea Se in Sacrarium, quod Summa colebatur caerimonia, conjecit. Inde non priu egreSSUS St, quam re eum
data Oxtra in fidem reciperet, quam praestitit. Nam quum ab Atheniensibus et Lacedaemoniis exposceretur publice, supplicem non prodidit, monuitque, ut OnSu
25쪽
II. 9, 10 Themistocles. I9loret sibi dissicile enim esse, in tam propinquo loco tuto eum versari. Itaque Pydnam eum deduci jussit, et quod satis esset praesidii, dedit. Hic in navem Omnibus ignotus nautis adscendit. Quae quum tempeState maxima Naxum ferretur, ubi tum Atheniensium erat exercitu sensit Themistocles, Si eo pervenisset, Sibi QSSe pereundum. Hac neceSSitate coactu domino navis, qui Sit, aperit, multa pollicens, Si se conservasset. At illo, clarissimi viri captus misericordia, diem noctemque procul ab insula in salo navem tenuit in ancoriS, neque qUem amis ea Sire paSSUS St. Inde EpheSum pervenit, ibique Themistoclem exponit cui ille pro meritis gratiam pOStea retulit. IX. Scio, plerosque ita scripsisse. Themistoclem, Xerxe regnante, in Asiam transisse. Sed ego potissimum Thucydidi credo, quod aetate proximus, qui illorum temporum historiam reliquerunt, et ejusdem civitatis suit Is autem ait ad Artaxerxem eum VeniSSe, atque his verbis epistolam misisse : Themistocles en ad te, qui plurima mala omnium Graiorum in domum tuam intuli, quum mihi necesse fuit, adversus patrem tuum bellare, patriamque meam Hefendere Idem multo plura dona frursuSJ feci, poStquam in tuto ipse, et ille in periculo esse coepit. Nam quum in Asiam reverti vellet, praelio apud Salamina facto, litteris eum certiorem feci, id agi, ut ponS, quem in Hellesponto fecerat, dissolveretur, atque ab hostibus circumiretur quo nuntio ille periculo est liberatus. Nunc autem confugi ad te, exagitatus a cuncta Graecia, tuam peten amicitiam quam si ero adeptus, non minus me bonum imicum habebis, suam fortem inimicum ille expertu eSt. Ea autem rogo, ut de his rebus, qua tecum colloqui volo, annum mihi temporis des, eoque tranSacto ad te venire patiariS.
X. Hujus rex animi magnitudinem admiranS, Cupiens 1 que talem virum sibi conciliari, veniam dedit. Ille omne illud tempus litteris sermonique Persarum dedit quibus adeo eruditus St, ut multo ommodius dicatur apud regem Verba fecisSe, quam hi poterant, qui in Perside erant nati. Hic quum multa regi Sset pollicitus, gratis 2 simumque illud, si suis uti consiliis vellet, illum Graeciam bello oppressurum; magnis muneribus ab Artaxerxestinatus in Asiam odii domiciliumquo agnosias sibi
26쪽
3 constituit. Namque hanc urbem ei rex donarat, his quidem Verbis : quae ei panem praeberet e qua regione quinquaginta talenta quotarmis redibant Lampsacum autem, unde Vinum Sumeret; Μyuntem, e qua OpSO-nium haberet. Hujus ad nostram memoriam monumenta manSerunt v Sepulcrum prope oppidum, in quo Si sepultu Statuae in Oro agneSide. De cujus morte multimodis apud plerOSque Scriptum Si Sed DOS eumdem potissimum Thucydidem auctorem probamuS, ., qui illum ait agneSide morbo mortuum, neque ut 465 negat, suiSSe famam Venenum Sua Sponte SumSiSSO, R quum se, quae regi de Graecia opprimenda polli citus SSet praeStare OSSe de Speraret. Idem, OSSa ejus clam in Attica ab amicis sepulta, quoniam legibu non concederetur, quod proditioni esset damnatus, memoriae
CAP. I. Emulus Themistoclis multatur exsilio. I. Ante tempus revocatur praetor contra Mardonium; imperium Atheniensibus conciliat. III. Erario praeeSt; pauper Oritur. I. Aristides, Lysimachi filius, Atheniensis, aequalis sero sui Themistocli. Itaque cum eo de principatu Contendit: namque obtrectarunt inter Se . In his autem cognitum S , quanto anteStaret eloquentia innocentiae. Quamquam enim adeo excellebat Aristides abstinentia, Ut unus post hominum memoriam, quod quidem al. 482 ΠΟ audierimUS CODomine JUStu Sit appellatus ' tamen, a Themistocle collabefactus, testula illa exsilio decem annorum multatus e St. Qui quidem quum ii folligeroi reprimi concitatam multitudinem non pOSSe, cedensque animadVertisset quemdam scribentem, ut patria pelleretur, quaesisse ab eo dicitur, quar id saceret, aut
27쪽
quid Aristides commisisset, cur tanta poena dignus duceretur Cui ille respondit, se ignorare Aristidem sed sibi non placere, quod tam cupide elaboraSSet, Ut praeter
cetero Justu appellaretur. Hic decem annorum legi Otimam poenam non pertulit. Nam OStquam Xerxes in Graeciam descendit, SeXto fere anno, qUum erat eX-
pulSUS, populiScit in patriam e StitutUS St. II. Interfuit autem pugnae navali apud Salamina, Iquae acta Si priuS, quam poena liberaretur. Idem praetor fuit Atheniensium apud Plataea in proelio, quo
Mardoniu susus, barbarorumque Xercitus interfectuSest. Neque aliud est ullum hujus in re militari illustro factum, quam hujus imperii memoria justitiae Vero, et
aequ1tatis, et innocentiae multa in primis, quod ejus aequitate actum est, quum in Communi claSSe SSet Graeciae simul cum Pausania, quo duce Mardonius erat fugatUS, ut Summa imperii maritimi ab Lacedaemoniis tranSferretur ad Athenienses. Namque ante id tempus et mari et terra duces erant Lacedaemonii. Tum autem et intemperantia ausaniae, et justitia actum est Ari-Stidis, ut Omnes fere civitates Graeciae ad Atheniensium Societatem Se applicarent, et adversus barbaros hos duces
deligerent ibi. III. Quos quo sacilius repellerent, si sorte bellum
que Comparando quantum pecuniae quaeque civita daret, Aristides delectus est, qui conStitueret, HUSque arbitrio quadringena et SeXagena talenta quotannis Delum sunt collata. II enim commune aerarium SSin Voluerunt. Quae omni pecunia poster tempore Athena tranStata
est Hic qua fuerit abstinentia, nullum est certius mdicium, quam quod quum tanti rebu praesutSset, in tanta paupertate deceSSit, ut, qui efferretur, Vix reliquerit. Quo factum est, ut filiae ejus publice alerentur, et de communi aerario dotibus datis collocarentur Decessit autem fere pOS annum quartum, quam 471 Themistocles Athenis erat expulsus
28쪽
P. I. Pugna ad Plataeas. II. Byzantium eaepugnat, Xerxifavet, Groeriae futurus proditor. III. Peregrinis
moribus ipse se prodit, Scytalaque domum revocatuSHelotas sollicitat. V. Litterarum commercium cum hoste perturbatus se ipse indicat. U. In Minerum templum confugit, ibi obstruitur et mox interit. 1 . Pausanias, Lacedaemonius, magnu homo, Sed varius in omni genere vitae fuit Nam ut virtutibus 2 luxit, sic vitiis est obrutus Hujus illustrissimum est proelium apud Plataeas. Namque illo duce ar- d. 25 OntUS, Satrape regiuS, natione edus, regis P h tener, in primis Omnium Persarum et manu
peditum, quos Viritim legerat, et viginti milibus equitum, haud ita magna manu Graeciae fugatu eSt, eoque ipse dux cecidit proelio. Qua victoria elatus plurima miScere coepit, et majora concupiscere. Sed primum in eo Si reprehenSUS, quod e praeda tripodem aureum Delphi posuiSSet epigrammate Scripto, in qu erat haec Sententia: Suo ductu barbaros apud Plataeas esse deletos, ejusque Victoriae ergo pollini donum dedisse. Hos versus Lacedaemonii eXsculpSerunt, neque aliud ScripSerunt, quam Omina earum Civitatum, quarum auxilio PerSae erant Victi.
I II Post id proelium eumdem auSaniam cum ClaSSe4 communi Cyprum atque HelleSpontum miSerunt, ' ut ex his regionibus barbarorum praesidia depel- leret. Pari selicitate in ea re usu elatius Se gerere coepit, majoreSque appetere res. Nam quum, Byzantio expugnato, cepiSSet complures erSarum nobile S, atque in his nonnullos regis propinquos, hos clam Xerxi remi- Sit, SimulanS, X vinculis publicis effugisse ; et cum his Gongylum Eretriensem, qui litteras regi redderet, D
29쪽
quibus haec suisse scripta Thucydides memoriae prodidit: Pausanias, duae Spartoe, quos Byzantii ceperat, postquam propinquo tuo cognovit, tibi muneri misit, seque tecum affinitate conjungi cupit: quare, si tibi videtur, des eisliam tuam nuptum. Id si feceris, et Spartam et ceteram
Graeciam sub tuam potestatem, Se adjuvante, te redacturum
pollicetur His de rebus si quid geri volueris, certum hominem ad eum mittas face, cum quo colloquatur ReX, tot hominum salute, tam sibi neceSSariorum, magnopere gaViSUS, OnseStim cum epistola Artabagum ad auSaniam mittit, in qua eum collaudat, ac petit, ne cui rei parcat ad ea perficienda, quae pollicetur Si secerit, nullius rei ara repulsam laturum. Missus Pausanias voluntate cognita, alacrior ad rem gerendam actuS in SuSpicionem cecidit Lacedaemoniorum. In quo acto domum
ΙΙΙ. At illo post non multo sua sponte ad Xercitum 1 rediit, et ibi non callida, sed dementi ratione cogitata patefecit Non enim mores patrio Solum, Sed etiam cultum Vestitumque mutavit. Apparatu regi utebatur, veste edica satellitos edi et Egyptii Sequebantur; epulabatur Ore erSarum luXUriOSiUS, quam, qui aderaΠt, perpeti poSSent; aditum petentibus conveniendi non dabat Superbe respondebat, et crudeliter imperabat Spartam redire nolebat Colonas, qui locus in agro Troade est, Se contulerat ibi conSilia quum patriae, tum sibi inimica capiebat Id postquam Lacedae 4monii reScierunt, legatos ad eum cum Scytala miSerunt, in qua more illorum erat Scriptum nisi domum reVerteretur, e Capitis eum damnaturos Hoc nuntio com SmOtUS, SperanS, Se etiam tum pecunia et potentia instans
periculum posse depellere, domum rediit. Muc ut venit, ab ephoris in vincula publica conjectus est. licet enim legibus eorum cuivis ephoro hoc sacere regi. Hinc
tamen e XpediVit; neque eo magi carebat SUSpicione. Nam pini manebat, eum cum rege habere Ocietatem. Est genu quoddam hominum, quod Ilotae Vocatur, quorum magna multitudo agros Lacedaemoniorum colit Servorumque munere fungitur Hos quoque Sollicitare Spe libertatis existimabatur Sed quod harum rerum nullum erat inpertum crimen, quo argui POSSet, On
30쪽
putabant, de tali tamque claro viro Suspicionibus Oportere judicari, et eXSpectandum, dum Se pSa re aperiret. IV. Intorim Argilius quidam, adoleScentUlUS, quum
epistolam ab eo ad Artabazum accepisSet, eique in Suspicionem venisset, aliquid in ea de SejSSe Scriptum, quod nemo eorum rediiSSet, qui Super tali causa eodem missi erant, vincula epiStolae laXaVit, Signoque detracto Og- novit, Si pertulisset, Sibi SSe pereundum. Erant in eadem epiStola, quae ad ea pertinebant, quae inter regem PnUSaniamque convenerant. Has ille litteras ephoris tradidit. Non est praetereunda gravita Lacedaemoniorum hoc loco. Nam ne hujus quidem indicio impulSi Sunt, ut auSaniam comprehenderent neque priuS vim adhibendam putaverunt, quam Se pSe indicaSSet.
Itaque huic indici, quid fieri vellent, praeceperunt. Fanum Neptuni est Taenari, quod violari nesa putant Graeci. Eo illo inde confugit in ara consedit. Hanc juXta locum fecerunt Sub terra, e quo OSSet audiri, Si quis quid loqueretur cum Argilio. Huc ex ephoris quidam descenderunt Pausanias, ut audivit, Argilium
confugiSSe in aram, perturbatu Venit eo. Quem quum supplicem Dei videret in ara sedentem, quaerit, CRUSae
quid sit tam repentino consilio Huic ille, quid ex lit
turbatu Orare coepit, ne enuntiaret, nec e meritum de
illo optime, proderet. Quod si eam veniam sibi dedis-Set, tantiSque implicatum rebu SubleVaSSet, magno ei praemio suturum. V. His rebus ephori cogniti satius putaVerunt, in Urbe eum comprehendi. QUOAEUUm SSent profecti, et PauSanias, placat Argilio, ut putabat, Lacedaemonem reverteretur in itinere, quum jam in eo SSet, Ut Comprehenderetur, e Vultu CHUSdam ephori, qui eum ad
monere cupiebat, insidias sibi fieri intellexit. Itaque pauci ante gradibUS, quam qui Sequebantur, in pedem
runt, tectumque Sunt demoliti, quo facilius sub divo interiret. Dicitur e tempore matrem PaUSaniae ViXiSSe, eamque jam magno natu, postquam de celere filii comperit, in primis ad filium claudendum lapidem ad in troitum sedis attulisse. Sic Pausanias magnam belli